20ste Jaargang
ZATERDAG 23 FEBRUARI 1929
No. 6112
BUITENLAND
BINNENLAND
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Yoor Leiden 19 cent per wec*k .f2.E0 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abormé's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededoelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Pit nummer bestaat uit vüf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
Tegen de Kerk.
In de Communistische „Tnprekorr" van 5
Februari j.l. lezen we naar aanleiding van
le oplossing der Romeinsche kwestie:
,De Paus zal door de erkenning van
talie als „Katholieke Groote Mogend-
leid" de positie van bet Italiaansehe im-
ialisme in de koloniën, in 't bijzonder
egen Frankrijk, helpen verstevigen. Tot
lusverre was n.l. Frankrijk de beschermer
ran alle katholieken in de koloniën, die
iich op de katholieke missionarissen kon-
leD verlaten. Nu zal Italië de werkzaam-
leid der katholieke missiën, als agenturen
het imperialisme, aanwenden kunnen
•n zoodoende zijn Fransche rivalen af-
jreuk doen."
En: de „Tribune" het Nederlandsche
lommunistische orgaanvan 13 Februari
.1 schrijft over ditzelfde onderwerp:
„Uitvoerige verhalen kan men lezen over
le bewondering van Mussolini voor het
oissiewerk, de Eoomsche propaganda on-
ler de koloniale volken.... Geen wonder,
lat Mussolini het werk van deze mis6io-
larissen bewondert; zij maken de baan
voor de imperialistische uitbuiters in
le koloniën."
let lijkt ons in dit verband bocd 't volgen-'
le te citeeren uit heigeen het Tweede Ka
nerlid van Vuuren in 1927 schreef over de
irincipieele katholieke koloniale staat-
;und e
,Dat het Indones'sche volk in zich de
rensch voelt opkomen naar zelfstandig-
ieid is dus geen feden tot ongerustheid.
Iet is integendeel reden, om hen te hel-
het oogenblik te bespoedigen, dat zij
fcartoe kunnen komen. In dezen gaan
rouwens voor onze missionarissen, geeste-
broederB en zusters. Zij zijn nooit
paar Indië gegaan om te halen, maar om
Ie brengen het beste wat zij hebben en
iet beste middel mits goed gebruikt
- om het bereiken van het einddoel
e verhaaslen."
Met nadruk heeft intusschen de „Osser-
ratore Romano" ontkend, dat de katholie-
:e missiën voor Italië de inzet waren bij
iet tolstandbrengen der verzoening met
iet Vaticaan. Noch direct, noch indirect
s er over de katholieke missiën gespro-
in.
Zulk geschrijf d:ent dus slechts, om af-
ireuk te doen aan het gunstige resultaat
Ier pauselijke diplomatie; en daarbij zijn
latuurlijk de communisten de eersten.
Door de vijanden der Kerk zal uit de
)vereenkomst tusschen Y7aticaan en Quiri-
laal zoo veel venijn worden gezogen als
maar mogelijk is aan de voor dit werk
iijrist-gcspitste monden!
We kunnen daarop rekenen.
En wij zijn gewaarschuwd.
VAN HET VATICAAN
DE PAUS NAAR DE SAN CARLO.
Bij gelegenheid van het schenken van
een nieuw altaar.
Op de vergadering van het internatio
nal comité voor de stichting van een
nieuw altaar in de San Carlo, waar de
Paus voor 50 jaren zijn eerste Heilige
Kis opdroeg, deelde de voorzitter, raon-
Wigneur Caecia, maestro di camera, mede,
3at nu reeds vaststaat, dat de Heilige Va
der door een akte van persoonlijke tegen
woordigheid bij de wijding van het altaar
®f een andere gelegenheid in de San
L'arlo blijk zal geven, hoezeer hij de stich
ting
van het altaar waardeert.
Mussolini geeft gratie aan geestelijken.
Gevolg van de verzoening.
Op verzoek van het Vaticaan, heeft
ussolini ter gelegenheid van de verzoe
king tusschen Italië en den II. Stoel,
gratie verleend aan de geestelijken, die
verbannen waren. (Volgens een B. T. A.-
telegram zijn de bedoelde geestelijken vier
'n getal, doch geen hunner is gedepor
teerd om politieke redenen).
DUITSCHLAND
Groote coalitie in Pruisen mislukt.
De Centrumfractie van den Pruisischen
landdag hield gisteren een plenaire zit
ting. De afgevaardigde, dr. Hess, bracht
rapport uit over den stand van de coalitie
kwestie. Het voorstel van de afgevaardig
de Stendel van de Duitsche Volkspartij,
dat door bemiddeling van minister-presi
dent Braun aan het Centrum was over
gebracht en volgens hetwelk het Cen
trum zich tevreden zou stellen met twee
ressort ministers en een rijksminister als
staatsminister zonder porteieuille in het
Pruisische kabinet, werd door de Cen
trumfractie verworpen.
Dr. Hess begaf zich vervolgens naar
minister-president Braun om hem het re
sultaat mede te deelen. Minister-president
Braun heeft daarop de Landdagfractie
van de Duitsche Volkspartij medegedeeld,
dat na de verwerping van dit voorstel,
zijn bemiddeling als geëindigd kan wor
den geacht. Hiermede kan de groote coa
litie in Pruisen voorloopig als mislukt
worden beschouwd.
Crisis op til?
In parlementaire kringen verluidt, dat
de Rijkskanselier het plan koestert in
den loop van Zaterdag zijn ontslag-aan
vrage bij den ltijkspresident in te dienen.
FRANKRIJK.
Frankrijk wil evenmin Trotski toelaten.
Een Fransch communist heeft aan
Trotski op diens verzoek geseind, dat de
Fransche regeering en in het bijzonder
het ministerie van Buitenlandsche Zaken,
zich verzetten tegen een bezoek van
Trotski aan Frankrijk. Hij geeft hem den
raad zich tot Noorwegen te wenden, waar
de -grootste kans op een gunstig antwoord
zou bestaan.
OOSTENRIJK.
Weenen is voor a.s. Zondag minder
bezorgd.
De besprekingen over de
betoogingen h ebb en tot
overeenstemming geleid.
Naar men ons uit Weenen meldt, heeft
het overleg van de politie met de politieke
partijen over do betoogingen van de bur
gerwachten, die tegen Zondag aangekon
digd zijn, een gunstig resultaat gehad. Er
bestaat thans geen reden meer tot be
zorgdheid. De socialistische arbeiders zul
len zich als zoodanig van deelneming aan
de betoogingen onthouden. Alleen de
beide propagandatochten, die van de bur
gerwacht in het socialistische Meidling
en die van de socialistische schutterij in
cle niet-Bocialistische wijken van de bin
nenstad, gaan door. Het socialistische par
tijbestuur heeft een bekendmaking tot
de arbeiders gericht om zich van alles
wat aanleiding tot botsingen kan geven
te onthouden. Als de communisten zich
nu ook maar kalm houden, zal het Zon
dag wellusloopen.
CHINA.
OPNIEUW GEVECHTEN.
Hevige kanonnade te Tsjifoe.
Opstand in Kiangsoe.
In enkele deelen van China smeult de
burgeroorlog nog voort. Een der roerige
gebieden is de Noordkust van Sjantoeng,
waar de aanwezigheid van Europeesche
strijdkrachten het zich u'tleven van den
strijd van de Zuid-Chineczen tegen de
Noordelijken had belemmerd. Thans is
het in de streek van Tsjifoe weer geducht
onveilig geworden, zoo zelfs, dat uit. de
Filippijnen e>en Amerikaansehe kruiser
naar Tsjifoe is gestuurd om daar wat be-
wakings- en beschermingsdienst ten be
hoeve van de belangen der buitenlanders
te verrichten.
Thans is er een Reuter-béricht uit Tsji
foe in de provincie Sjangtocng, hetwelk
behelst, dat aldaar gisterochtend een he-
v:ge kanonnade was gehoord, komende van
een gebied op ca. 15 mijl. Men neemt aan
hier te doen te hebber, met de strijdkrach
ten van maarschalk Tsjang-Tsoeng-tsjang
den voormaligen militairen gouverneur van
de provincie Santoeng. die op 19 dezer
was gearriveerd te Loengkou, aan de kust.
op 90 mijl ten Westen van Tsjifoe. Hij
kwam uit Dairen (het vroegere Dalni).
Tsjang-Tsoeng-tsjang staat aan het hoofd
van 5000 man: hij pcogt den nat'onalisti-
schen bevelhebber uit Tsjifoe te verdrijven.
Voorts meldt Moskou da' in de provin
cie Kiangsoe een opstand is uitgebroken
die onder leiding staat van generaal Ma.
De gevechten tusschen de regeeringstroe-
pen en generaal Ma zijn nog aan den gang.
De opstandelingen hebben 4 bruggen in de
lucht doen vl'egen, waarbij een trein vol
soldaten in de rivier stortte.
AMERIKA
Lindbergh adviseur op het Ministerie
van Handel.
Kolonel Lindbergh is benoemd tot tech
nisch adviseur op de afdee'ing luchtvaart
van het departement van Handel der Ver.
Staten.
Portes Gil contra de Mexicaansche pers.
Met advertentie-verbod
g e d r e i gd.
Uit Mexico wordt gemeld dat president
Gil gisteren zijn misnoegen te kennen heeft
gegeven over de houding van een aantal
Mexicaansche bladen. Hij diéigde met be
straffing, wanneer de bladen berichten,
welke cle regeering in strijd acht met het
landsbelang, blijven publiceeren. De re
geering heeft reeds eenigen tijd geleden
den adverteerders om deze reden verbo
den, in een bepaald dagblad te adveitee-
ren. Een soortgelijke straf hangt thans
ook den anderen bladen boven het hoofd.
Het geschil in Zuid-Amcrika nog niet
bijgelegd?
De mededeeling hieromtrent
zou voorbarig zijn geweest.
Volgens te Londen ontvangen berichten
kunnen de mededoelingen u t Santiago cle
Chili inzake de bijlegging van het conflict
van Tacna en Arica te Lima voorloopig
nog niet bevestigd worden. Het schijnt,
dat men de feiten iets vooruit s gcloopen,
aangezien volgens Amerikaansehe berich
ten de Amerikaansehe gezant in Peru bij
zijn terugkeer in Lima de situatie nog on
veranderd vond en daarom nieuwe voor
stellen deed. Deze voorstellen zullen, naar
men te Lima gelooft, echter wel b'nnen
korten tijd tot hei bijleggen van het con
flict leiden.
TWEEDE KAMER.
Marinewerf te Hellevoetsluis.
Vragen van den heer Dutten.
De lieer Hiemstra (S. D. A. Pheeft gis
teren een vijftal vragen toegelicht, waarin
gevraagd wordt, waarom de Minister naast
particuliere deskundigen geen deskundige
ambtenaren heeft benoemd in de commis
sies betreffende opheffing van de marine
werf te Hellevoetsluis en de reorganisatie
van de werf, te Wiihvosoord; waarom het
oordcel dier ambtenaren niet in het rap
port der commissie is vermeld; of er wer
kelijk bezuiniging zal worden verkregen;
of uit de afhankelijkheid van cle particu
liere werven geen financieel© nacleelen voor
h^t Rijk zullen voortvloeien en of de mi
nister wil doen onderzoeken of deze wer
ven rendabel kunnen worden door daaraan
alle bestellingen van de schepen van alle
diensten op te dragen.
Een uitvoerige discussie is hierop ge
volgd, waarbij men gisteren nog niet tot
een besluit kwam.
De heer Bulten heeft den voor mon
delinge vragen bestemden vragendag, d'e
ten onzent nooit populair is geworden, na
een lange sluimering doen herleven. Hij
verkeerde blijkbaar in vrees, dat men in
ons land te laat zal beginnen met het ver
brijzelen van het ijs en het beschermen
van de schepen, op onze rivieren als het ijs
gaat afdrijven. In antwoord op de vragen
van den heer Bulten heeft minis!er Van der
Vegte een uitvoerige uiteenzeting gegeven
van de maatregelen, door Waters!aat ge
nomen en voorbereid. Dat de Nederland
sche en Duitsche deskundigen zullen sa-
menw-erken, zal men met genoegen verne
men en het geeft een gevoel van gerust
heid, dat onze autoriteiten het plan de
campagne tijdig in gereedheid hebben ge
bracht: onze genie en onze torpedisten
staan gereed om den grooten aanval op het
ijs te beginnen. De eerste aanval zal op
de Nieuwe Merwede gedaan worden.
DE KAMERVERKIEZINGEN.
Een buitengewone vergadering van
den Partijraad aangevraagd.
Naar wij vernemen is d.d. gisteren door
een aantal leden van den Centralen Raad,
vertegenwoordigende de kieskringen 'sGra-
venhage, Dordrecht, Den Bosch en Lim
burg, een buitengewone vergadering aan
gevraagd van den Partijraad om aldaar te
bespreken de beslissing van het Paitijbe-
stuur in zake den kwaliteitszetel voor ar
beidszaken.
Burgersmedenbedriif.
R. K. B e d r ij f s r a a d.
Tot stand is gekomen een R IC. Bedrijfs-
raad voor het Burgersmedenbedrijf, die
zich aansloot bij den R. K. Algemeepon
MiJdensrtandsbedrijfsraad. Deze bedrijfs-
raad wordt gevormd door den Ned. R. IC.
Smeden patroonsbond en den Ned. R. K".
Metaalbowcrkersbond.
Als voorzitter werd aangewezen de heer
B. Schutte, als secretaris-penningmeester
de heer E. Schaaper, Koningslaan 9,
Utrecht.
Uit het Bouwbedrijf.
De R. K. patroons aanvaarden
betontwerpC. A O.
De Nederlandsche R. K. Bond van Bouw-
patroon8 heeft gisteren te Amsterdam vet-
gaderd ter bespreking van het ontwe/p
collectieve arbeidsovereenkomst, dat Je
vertegenwoordigers van dien bond en de
arbeidersorganisaties hadden aanvaard.
Het artikel betreffende de diiedaagsche
vacantie, voor het eerst in 1930 met fonds
vorming, is goedgekeurd met 67 tegen 7
stemmen, het geheele contract met 61 te
gen 13 stemmen.
Behalve de vroeger reeds genoemde be
palingen, houdt het nieuwe contract
o.m. in
Partijen komen overeen een commissie
te vormen ter nadere bestudcering van de
ziekerigeldregeling, de aansprakelijkheid
bij stakingen tegen den wil van bestur&u
ter andere zijde geproclameerd maatrege
len tegen de z.g. beunhazerij en tot het
ontwerpen van een reglement, dat uitslui
tend zal kunnen en mogen dipnen voor de
gevallen waarin de plaatselijke besturen
van partijen overeenkomen een plaatselijke
commissie te vormen oin de g' e le naleving
dezer overeenkomst te bevorderen.
Tevens z.al een commissie worden ge
vormd, welke het geheele leerlingvraagstuk
onder het oog zal zien voor wat betreft
de leerlingregeling, cle vakopleiding, de
rechtspositie enz. en voorstellen ter dezer
zake kan voorbereiden voor de volgende
contractherzieniiig.
Ten slotte is, onder applaus, met alge-
meene stemmen de volgende motie aange
nomen
„De vergadering, gehoord de besprekin
gen en de van de bestuurstafel gegeven toe
lichtingen inzake de gevoerde onderhan
delingen over het collectieve contract,
spreekt haar volle tevredenheid uit over
het bestuur en de onderhandelingen en
laakt ten sterkste het omtrent het afbreken
der onderhandelingen geschreven artikel
in „Do Aannemer" van 8 Februari j.L
De H. T. M.
"Wagens met gesloten
b a 1 c o n s.
De directeur der H. T. M. heeft ter ken
nis van het personeel gebracht, dat het be
drijf thans beschikt over 107 motorwagens
en 117 bijwagens met gesloten «balcons.
Hierbij komen over enkele maanden nog
10 motorwagens en 15 bijwagens, zoodat
dus in totaal 249 rijtuigen met afsluitbaie
ba Icons aanwezig zullen zijn.
De 104 open zomerrijtuigen, die natuur
lijk niet voor afsluiting in aanmerking ko
men, buiten beschoywing latende, bezit het
bedrijf verder nog 168 motorwagens en 27
bijwagens (omgebouwde paardentramrijtui
gen), totaal dus 195 rijtuigen met open bal-
cons.
Reeds geruimen tijd geleden heeft de
Raad van Beheer principieel besloten de
168 motorwagen» te moderniseeren.
Een der wagens is daartoe als proef in
eigen werkplaats omgebouwd en zal bin
nen zeer korten tijd kunnen proefloopen.
De verbeteringen bestaan in hoofdzaak in:
vergroote afsluitbare balcons; dwarszittin-
gen; sterke moderne motor- en reminrich-
tingen; schaaibeugels; moderne control
lers, enz.
Er is reeds machtiging verleend om na
gebleken geschiktheid van dezen proefwa-
gen 40 motorwagens te moderniseeren, ter
wijl het in de bedoeling ligt, na gereedko
men van deze eerste serie wagens, met
zooveel spoed in deze richting verder door
te werken, als in verband met de eischen
van het bedrijf mogelijk zal blijken.
Gratificatie voor het
personeel.
Hoewel de resultaten over 1928 van het
bedrijf der H.T.M. nog niet van dien aard
zijn geweest, dat aan de vergadering van
aandeelhouders een voorstel zal kunnen
worden gedaan tot beschikbaarstelling van
een percentage van een exploitatie-over
schot, als wins-tnitkeering aan het perso
neel, heeft de Raad van Beheer, in ver-
band met de zeer abnormale koudeperio-
de, die zich heeft voorgedaan, bes1uj.cn aan
het geheele personeel daaronder mede
begrepen het thans nog in dienst zijnde
hulppersoneel, voor zoover dit tusschen 1
en 21 Febr. dienst heeft gedaan een gra
tificatie toe te kennen ten bedrage van
een half weekloon, zoodat aan de verschil
lende categorieën ambtenaren en beamh-
ten uitgekeerd zal worden resp 7/60 van
het maandloon, de helft van het week
loon, 24 maal het uurloon.
De uitkcering van deze gratificatie komt
het bedrijf op een bedrag van circa 38.OC0
te staan.
Het R. K. Werkliedenverbond en de
buitengewone werkloosheid.
Gisterenmorgen vergaderde het Dago-
lijkseh-Bestuur van het R. K. Werklieden
verbond om opnieuw onder het oog te zien,
wat met het oog op het aanhouden van de
verst verder zal moeten gebeuren.
Gezien de momenteele situatie werd be
sproken de noodzakelijkheid van verlenging
der buitengew-one uitkeering, thans op 12
dagen bepaald, voorloopig weer met 12 da-
gen.
Verder werd besproken de noodzakelijk
heid om voor de kassen, die met den bo
venbedoelden buitengewonen maatregel
niet gebaat zijn, eveneens speciale maat
regelen te nemen, in dezen zin dat onder
de. buitengewone werkloosheid de reserve
niet ljjdt.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Mussolini geeft gratie aan vier Italiaan
sehe geestelijken.
Opnieuw gevechten in China.
Pest en hongersnood in China. (Buitenl.
Berichten, 2de blad).
In Roemenië zijn 12 zigeuners doodge
vroren. (Buitenl. Berichten 2de blad).
BINNENLAND.
De Minister van Waterstaat heeft in de
Kamerzitting een uiteenzetting gegeven
van de maatregelen, we ke zullen worden
toegepast om bij het invallen van den dooi
de groote rivieren zoo spoedig mogelijk ijs
vrij te maken, (lste blad).
Overleden is de zeereorw. heer J. A.
Haverman, pastoor te Sloten. (Kerkn., 2de
blad).
Gevallen van kolendampvergiftiging en
gasbedweiming. (Gem. Berichten, 2de blad)
LEIDEN.
Alhier is een Comité opgericht dat tot
uiting wil brengen de wenschen der bur
gerij inzake den opbouw van het nieuwe
stadhuis.
OMGEVING.
Een geval van gasbedwelmlng te Woer
den. (2de blad).
Besproken werd ook de portie van de
vier jaren achtereen uitgetrokken werkloo-
zen.
Met 't oog op een en ander zijn de kasbe-
sturen tegen hedenochtend in spoedverga
dering weer bijeengeroepen en zal in sa
menwerking met het C. N. V op korten
termijn eeno audiëntie bij Z.Exc den'Mi
nister van Arbeid worden aancevrnagd
Wij vernemen nader, dat het volgende
telegram is verzonden:
„Minister van Arbeid den Haag.
Besturen R. K. Werkliedenverbond en
Christelijk Nationaal Vak verhond verzoe
ken audiëntie, liefst a.s. Maandagmiddag,
over verdere maatregelen inzake uitkeeriog
aan leden werkloozenkassen.
Besturen R.K.W.V. en C.N.V."
De oplossing van de Romeinsche kwestie
In antwoord op het telegram dat de vier
Katholieke sociale organisaties in Neder
land aan Z. II. den Paus verzonden bij ge
legenheid van de oplossing der Romeinsche
kwestie, werd navolgend telegram ontvan
gen:
„Sa Sainteté remercie en voyant pater-
nelle bénédiction.
Cardinal Gasparri".
Eeuwfeest Pauselijke Nuntiatuur.
Naar de „Rsbd." verneemt, zal het op
Woensdag 1 Mei a.s. honderd jaar geleden
zijn, dat de eerste Pauselijke Internuntius
bij het Nederlandsche Hof zijn geloofs
brieven aan Z. M. Koning Willom I over
handigde, zoodat op dien dag het vaste
gezantschap van den H. Stoel bij ons Hof
dan honderd jaar zal bestaan.
Het ligt naar het blad verneemt niet in de
bedoeling dit eeuwfeest op eenige open
bare feestelijke wijze te herdenken.
Het Heldendicht van de Roomsche Daad.
Onderstaand schrijven mocht de N.V.
Filraafdeeling van het Centraal Bureau
der K. S. A van Mgr. Schrijnen, Bisschop
van Roermond, voor wicn de film op Maan
dag 11 Febr. j.l. in het Groot Seminarie
te Roermond vertoond werd ontvangen.
Het moge dienen als bewijsstuk van de
groote belang8tell:ng. welke Monseigneur
in de vertooning en exploitatie van dit
filmwerk stelt en het moge tevens voor
alle Katholieken een aansporing zijn om
dit filmwerk zoo zij daartoe in de gelegen
heid zijn te gaan zien, en voor hen, die
geroepen zijn. zich in hun plaats voor heb
doen vertoonen van deze film ten zeerste
te interesseeren (Besturen der R. K. Kies-
vereenigingen etc.).
„Bisdom Roermond" 14 Februari 1929.
Mijne Heeren,
Namens Z. D. H. heb ik de eer UEd.
meJe te deelen dat Z. D H. Mgr. Schrijnen
als blijk van sympathie en tot bestrijding
der kosten 100.schenkt aan de N.V.
Filmafdeeling van het Centraal Bureau
voor de K. S. A wegens de explotatie van
de film „Het Heldendicht van de Room
sche Daad".
Deze 100.zijn overgeschreven op
postgiro 57216.
Met beleefde groeten
(w.g.) TH. v. d. MARCEL
