20ste Jaargang DONDERDAG 21 FEBRUARI 1929 No. 6110 BUITENLAND BINNENLAND De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Lei dei 19 cent per week .f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal Franco per postf 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentian, van ten hoogste 30 woorden, waariu betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit drie bladen V Misplaatste wrevel. Wi] hebben Dinsdag e* op gewezen, hoe door de S. D. A. P. te Leiden in de pers wordt gepubliceerd, wat dooi" haar partij en vakbeweging wordt ge daan, in verband met den tengevolge van de koude heerschenden nood, maar hoe daarbij wordt verzwegen, waar toe reeds uit eigen beweging door het gemeentebestuur is besloten, en wat door particulieren wordt verricht. Wij noemden dit propaganda van afkeurenswaardige kwaliteit. Hierop heeft het „Volk" gereageerd en het blad schrijft: Volledigheidshalve sommen wij nog even in het kort op, wat door ons in verband met den crisistoestand is gedaan, voorzoover zuks betreft het aandringen op het nemen van maat regelen van gemeentewege. En dan volgt wat er „gedaan" is: le. In de historische raadszitting op 12 Februari is door Baart en Van Stralen aangedrongen op ret nemen van extra maatregelen. Het plan, dat onze raadsleden Van Eek en Van Stralen een onderhoud zouden hebben met den burgemeester, kon door de raadhuis-ramp belaas niet doorgaan. 2e. Op Vrijdagavond 15 Februari vond een gecombineerde vergadering plaats tusschen de soc.-dem raads fractie en het bestuur van den Leid- schen Bestuurdersbond om den toe stand nader onder de oogen te zien. 3e. Als uitvloeisel der gehouden besprekingen van Vrijdagavond werd op Zaterdagmorgen 16 Februari ecri conferentie gehouden met den be trokken wethouder, waar voor ver schillende maatregelen werf gepleit en voorzoover reeds maatregelen va- ren getroffen er nieuwe aan toe te voegen. Dat is „gedaan" door de S. D. A. P. „voor zoover zulks betreft het aandrin gen op het nemen van maatregelen van gemeentewege." Maar wat is er nog méér gedaan, wer kelijk gedaan, met persoonlijke offers van tijd en toewijding? Daarover wordt gezwegen.... En, naar wij vermoeden, niet alleen uit bescheidenheid. I Nogmaals, dat de heer Baart en de heer Van Stralen in den Raad voor hulp aan de noodlijdenden pleiten: goed. Wij 'beschouwen dat niet per se als propa ganda en zeker niet als afkeurenswaardige [propaganda. Maar beter is toch in ieder geval [nog, dat aan die noodlijdenden warm [eten wordt verstrekt. Ons dunkt, dat zij daaraan meer hebben, dan aan bespre kingen in of buiten den Raadl En daarvoor heeft het gemeentebestuur gezorgd, onafhankelijk van eenigen aan drang van socialistische zijde. En daar voor waren tientallen particulieren in de weer, dagelijks, voordat men er in socia listische kringen tijd voor kon vinden. Ziet, dat zulks niet gewaardeerd wordt, uitdrukkelijk, zelfs verzwegen wordt, en dat alleen naar voren wordt gebracht het voeren van besprekingen van socialisti sche zijde wat toch vrij wat gemakke lijker is dat noemden en noemen wij [propaganda van geen edele soort! En als men daarover boos is, dan is die wrevel misplaatst. VAN HET VATICAAN WIE IS ONDERDAAN VAN DEN KERKELIJKEN STAAT? Die in de Vaticaansche stad wonen en werkzaam zijn. De meeste geeste'ijken zijn aan de Italiaansche wet onderworpen. De correspondent van de „Vossische Zeitung" te Rome heeft van bevoegde zijde Aog de volgende interessante bijzonderhe den vernomen over het concordaat tus schen Italië en het Vaticaan. Onderdanen van het Vaticaan kunnen slechts zij zijn, die in het gebied van de üStad van het Vaticaan" wonen en daar ^erkzaam zijn. Dit geldt bijvoorbeeld voor de dienaars van de sacristie van de >St. Pieter. Alle geestelijken, met inbegrip van de b'sschoppen en kardinalen die op Ita- liaansch grondgebied wonen en werken, zijn echter Italiaansch staatsburger. Een uitzondering wordt gemaakt voor de kar dinalen van de curie zelfs indien deze bui ten het grondgebied van het Vaticaan woonachtig zijn De meeste geestelijken zijn dus gehoor zaamheid verschuld gd aan de Italiaansche wet; aldus wil men verhinderen, dat onder de geestelijkheid bewegingen ontstaan die in Italië niet zouden kunnen worden ge controleerd. Het Vaticaan heeft zijnerzijds de verplichting op zich 'genomen er voor te waken dat de Italiaansche geestelijk- he'd uit goede Italiannsche burgers zal be staan, die geen rol spelen in een tegen Italië of tegen het tegenw mrdige regime gerichte beweging. De Heilige Stoel be noemt wel de bisschoppen, aartsbisschop pen en coadjutoren maar deelt hun namen vooraf mede aan de I aliaansche regeering, ten einde de zekerhe:d te hehben, dat ge-en bedenkingen van welken aard ook tegen hun persoon "zal worden geopperd. De na men der priesters worden door de bevoeg de bisschoppen tei kennis gebracht van de Italiaansche aufcoiiteiten, die zich tegen een eventueel beroep kunnen verzetten. In dien de bisschoppen en de autoriteiten het onderl eg niet eens kunnen worden, roepen ze de hulp in van den Heiligen Stoel en indien ook dan nog een regeling onmoge lijk blijkt, zal de beslissing worden overge laten aan een scheidsgerecht, waarin drie geestelijken er twee ambtenaren zullen zetelen. Ze'fs na de benoeming van den priester behoud»- de Italiaansche staat ten allen tijde het recht de verwijdering van den geestelijke te eischen. DU1TSCHLAND Tegen de lawaai-scènes. In den Rijksdag. De soc. voorzitter van den Rijksdag Paul Loebe, wil blijkbaar op afdoende wijze een einde maken aan de schandaaltoonee- len, welke den laatster tijd id toenemende mate in de Duiiscbe Volksvertegenwoor diging voorkomen en welke gewoonlijk uitgelokt worden door de communistische afgevaardigden. He4 sen orenconvent heeft Loebe's voor stel om voortaan geen tribunekaaiten meer te verstrekken aan de communistische par tij, goedgekeurd. Doch deze maatregel is niet de eenige waartoe Loebe besloten heeft. Zoo zal ook het aantal politiebeambten in uniform en in burgerkleeren, in het rijks daggebouw worden uitgebreid, x^fgevaar- d:gden, die zich bijzonder onhebbelijk ge drag-en. zal de tcegang tot een groot aan tal zittingen kunnen worden ontzegd, waar bij zij dan het recht op de vergoeding en op vrij sooorwegvervoer zullen verliezen. Bovendien heeft de pclitie opdracht ort- vangen om, wanr.eev samenwerking geble ken is tusschen afgevaardigden en tribune bezoekers, zich niet te storen aan de on schendbaarheid d'er volksvertegenwoordi gers, maar hen onmiddellijk te arresteeren. In wp'ke geval1 en dan een vervolging we gens huisvredebreuk tearen de gearresteer den moet werden ingesteld. Ten s'ctte heeft de heer Loebe ver klaard, dat hij bij elk scheldwoord en elke onhebbelijke interruptie onmiddellijk krachtig zal ingrijpen. Men mag benieuwd zijn of het hem zal gelukken de heeren lawaaimakers- met deze maatregelen in toom te houden. FRANKRIJK. Poincaré's labiele meerderheid. De Congregatie-a rtikeleo blijven het struikelblok. Heden zal een kabinetsraad plaats heb ben om den toestand te bespreken, die ge schapen is door de geringe meerderheid, welke de regeering bij de stemming van Dinsdag in de Kamer behaalde Poincaré, die onggesteld is geweest, is thans weer geheel beter en men verwacht dan ook dat hij bij bedoelde kabinetsbijeonkomst aan wezig zal kunnen zijn. De regeeringsmeerderheid. die meestal meer dan vijftig stemmen bedraagt en Dinsdag slechts zes stemmen beliep, wo.dt door de aanhangers van Poincaré toege schreven aan een samenloop vod omstan digheden, die een uitzondering kan worden genoemd. Daarom wordt da'i ook verwacht, dat de afvallige afgevaardigden in de toe komst weer van hun trouw aan de regee- rxng zullen blijk geven. De radicaal-socialistische pers beschouwt do vermindering van de regeeringsmeer derheid als een moreele overwinning voor haar partij en wijst erop, dat Poincaré slechts voor een nederlaag werd behoed door de stemmen van zijn ministers. De werkelijke oorzaak van de voortdu rende vijandigheid, die door de linkscbe partijen aan den dag wordt gelégd, moot worden gezocht in het voornemen der te- geering va6t te houden aan haar standpunt aangaande de beide artikelen, waarbij be paalde inbeslaggenomen eigendommen aan de kerk zullen worden teruggegeven en be paalde congregaties wettelijk zullen worden erkend. In verband met de houding, welke de radicaal-socialisten aannemen ten op zichte van dit vraagstuk, verwacht men, dat opnieuw de vertrouwenskwestie zal worden gesteld, waarvan het resultaat ech ter nog niet zeker is. De datum voor het debat over de supple toirs begrooting is nog niet vastgesteld. De agitatie tegen de regeering veroorzaakt in regeeringskringen vrij veel ongerustheid. Met het oog op de besprekingen die op bet oogenblik door de commissie van deskun digen worden geveerd, acht men het ten zeerste gewei scht dat Poincaré aan het bewind zal blijven, ten einde gedurende den arbeid der commissie een rustigen politie leen toestand in Frankrijk verzekerd te houden, terwijl de voornaamste Franscho gedelegeerde Moreau den steun der regee ring achter zich moet hebben om aan zijn meening kracht te kunnen bij zetten. ENGELAND De corruptie bij de politie. Bijna honderdzeventig politie-a genten in één jaar ontslagen. Het is thans geen geheim meer, dat bjj de Engelsche politie, van wie zoo lang de roep van onkreukbaarheid uitging, corrup tive elementen zitten. De processen, die het afgeloopen jaar en dezer dagen gevoerd zijn, hebben duidelijk aan het licht ge bracht, dat er zoo een en ander gebeurd is, dat het daglicht schuwt. Toch zal het voor den buitenstaander nog een verrassing zqn te vernemen, dat in het afgeloopen jaar in Engeland en Wales met minder dan 47 po- litie-agenten zijn ontslagen en 122 weid aangezegd, hun ontslag te vragen Dit wordt geopenbaard in het jaarverslag van Sir Leonard Dunning, den Engelschen „inspec tor of constabulary", dat deze week als Witboek verschenen is. SPANJE. SPAANSCH ARTILLERIECORPS ONTBONDEN, Alle officieren weer burgers zonder soldij. Ook demilitaire academie gesloten. Het Spaansche Staatsblad publiceert een decreet, waarin de tijdelijke ontbinding wordt bevolen van het artillerie corps. Alle commandanten en officieren van dat corps zullen voorloopig als burgers worden be schouwd, die geen recht hebben op soldij of het dragen van uniform tot hun eventueele nieuwe aanstelling. Indien de regeering het noodig oordeelt, zullen alle officieien binnen 24 uur naar plaatsen worden gezonden, waar zij zullen moeten blijven wonen. Voorloopig zal ook de militaire academie gesloten blijven. Om weder in dienst te kunnen treden, zullen alle commandanten en officieren der artil lerie een eed van trouw en gehoorzaamheid moeten afleggen aan het vaderland, het vaandel, den koning en de regeering. De reorganisatie van het corps moet voor 1 Juni a s. zijn geschied. Er zijn ver schillende uitzonderingen voor officieren en commandanten in Marokko, op de Balea ren, de Canarische eilanden en in andeie garnizoenen in het buitenland Verder werd besloten, dat dip artillerie officieren, die „vrij van zonden zijn" zullen kunnen terugkeeren om een nieuw, van in triganten gezuiverd corps te vormen. Bij het ontslag der officieren in hef gar nizoen te Madrid ondervond de regeering geen moeilijkheden. De soldaten die blijk baar niet de minste belangstelling voor de ontbinding van het corps toonden, keken rustig toe, terwijl de autoriteiten de ka zernes binnen gingen en de officieren de gebouwen verlieten. Nieuw verzet in Spanje? Naar de Madrileensche correspondent van het „Berliner Tageblatt" meldt, moot te Segovia verzet zijn ontstaan tegen het decreet, waarbij het artilleriecorps wordt ontbonden. De cadetten moeten geweigerd hebben de artillerieschool te verlaten. Daar op werd den onder commando van officie ren der infanterie staanden artilleristen bevel gegeven op de cadetten te schieten De soldaten weigerden evenwel aan dit be vel gevolg te geven. Tenslotte gaven de ca detten hun verzet evenwel op. Voorts verluidt, dat de officieren der ar tillerie te Ciudad Real geweigerd hebben de kazerne te verlaten en willen afwach ten, wat de regeering tegen hen zal doen. Afdeelingen infanterie en genie moeten te Madrid gereed worden gehouden om zich oi' marsch te begeven. TWEEDE KAMER. Wijziging Invaliditeitswet Kin derarbeid in den Landbouw. Het wetsontwerp tot wijziging der Inva liditeitswet heeft nog lang opgehouden. Wat niet beteekent, dat het ook bijzon der belangrijk was of buitengewoon be langwekkend. Het is aangenomen, met alleen de stem van den heer Kersten tegen. Wij hopen er dezer dagen op terug te komen, uiteen zettend, welke veranderingen het wetsont werp heeft gebraoht. Toen is een ander wetsontwerp aan de orde gekomen. En het verloop der discus sies hierover vat de overzichtschrijver van de „Msb." aldus samen: „Met medewerking van onze Nederland- sohe delegatie onder Mgr. dr. Nolens is er op 19 November 1921 te Genève in de derde zitting van de A!g. Conferentie van de Internationale organisatie voor den Arbeid van den volkenbond een ont- werp-verdrag aangenomen betreffende den leeftijd, waarop kinderen mogen wor den toegelaten tot arbeid in den land bouw. Thans bijna acht jaar later vraagt de regeering voorbehoud der bevoegdheid tot toetreding tot dit ontwerp verdrag, dat reeds door tien landen, waarvan de meeste op sociaal gebied ons zeker niet vooruit zijn, geratificeerd is. Het verdrag zelf is van weinig beteeke- nis, de omschrijving is niet alleen zeer ruim, maar bovendien gaat onze nationale wetgeving reeds verder dan het verdrag eisoht. Toch ontstond er tegen dit eenvou dige wetsontwerpje goedkeuring van een verdrag van zoo mageren inhoud een uit gebreid debat, waaraan leiders der frac ties deelnamen. De heer Heemskerk en later ook de heer Schokking gaven duidelijk blijk niets te weten voor ratificatie van dit verdrag. Zij vinden dat Genève zich hierdoor te veel specialiseert, dat men op deze wijze voor gaat schrijven hoe wij onze natio nal wetten moeten maken enz. Hierdoor ging het debat ver boven het ontwerp van de regeering uit en werd fei telijk de vraag aan de orde gesteld of Genève wel competent is voor het ont werpen van dergelijke verdragen. Geen wonder dat Mgr. Nolens dat niet onbestre den kon laten, want als men de ratificatie van dit verdrag zou verwerpen, dan ver werpt men principieel de geheele inter nationale regeling van den arbeid. Men kan ook geen uitzondering maken voor den landbouw, want juist daarover is toen te Genève de greote strijd gevoerd onder leiding van Frankrijk. Toen is uitgemaakt ook door Nederland dat de conferentie ook voor den landbouwarbeid competent is en om dat te laten uitkomen, is dit ver drag daar toen behandeld. Het is nu een kwestie geworden van in ternationale beleefdheid en daar wij reeds sinds 1921 gewacht hebben, kan het toch werkelijk niet langer en kunnen wij als meer vooruitzijnd land toch zeker niet het laatst ratificeeren, vooral omdat onze wet geving veel verder gaat. Betrekkelijk onverwacht kan hierover morgen nog een uitvoerige gedachtenwis- seling plaats hebben, want door het vrij late uur beperkten velen zich die morgen zeker in tweeden termijn te zullen spre ken". Gisteren heeft in onze Partij behalve dr. Nolens de heer Loerakker voor aanne ming gepleit, de heer Yan Voorst tot Voorst er tegen. OPLOSSING VAN DE R0MEINSCHE KWESTIE. Niet-Katholieke persstemmen. De gereformeerde „Heraut" wijdt een beschouwing aan de oplossing van het Ro- meinsche Vraagstuk. Ofschoon het blad geensz'ns gevoelt voor „de wereldheer schappij van den Paus" alsof geen sou- vereine vrijheid voor het Opperhoofd van een wereld-organisme alsdat der Katholie ke Kerk nauwelijks eenige beteekenis zou hebben toch is het blad dankbaar voor de verkregen oplossing van een zoo lang hangende kwestie: „De min of meer hostiele verhouding, die vroeger tusschen de Italiaansche re- geer'ng en den Paus bestond, heeft nu, dank zij dit traefcaat, voor een zeer wel willende plaats gemaakt. Zelfs is er een concordaat gesleten, waarin do Italiaan sche regeeriug zeer belangrijke rechten aan de Rocmsche Kerk in Italië toekent. Ongetwijfeld toomt dit tractaat een groote vredelievendheid en inschikkelijkheid van den Paus en :s het evenzeer een blijk van het staatsmansbeleid van Mussolini, die er in geslaagd is een van de moeilijkste Ita liaansche problemen tot oplossing te bren gen. En al raakt dit vraagstuk inzonder heid Italië, men kan toch dankbaar wezen, dat door djt vredestractaat een tw'stappel is weggenomen, die voor dc toekomst ge varen genoeg had kunnen opleveren. Een wereldschokkende gebeurtenis is dit herstel van de soevereine rechten van den Paus voor ons niet, al begrijpen we, dat men van Roomsche zijde daaraan een geheel ander gewicht hecht dan wij Pro testanten doen. De zoogenaamde herstelling van de we reldlijke heerschappij van den Paus behoeft voor ons geen aanleiding te wezen tot een vlammend pretest alsof de zaak van het Protestantisme daardoor bedreigd zou worden". VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. In Spanje is het artilleriecorps ontbon den. Treinongeluk in Illinois. Verscheidene dooden en gewonden. (Buitcnl. Berichten 2e blad). Nog steeds koude-berichten uit heel Europa. (BuitenL Berichten 2e blad). BINNENLAND. Z. D. H. Mgr. Aengenent heeft een toe spraak gehouden in de St. Vincentiusver. te Haar.em. (3de blad). Hoe de op'ossing van het Romeinsche Vraagstuk ook in niet-Kathoiieke kringen wordt begrepen, (lste blad). De Middenstandsraad over belasting aangelegenheden. (3de blad). Treinontsporing bij Kwadijk. Twee personen licht gewond. (Gem. Berichten. 2de blad). Slachtoffers van ijs en koude. Geen vrees voor de kolenvoorziening. (Gem. Be richten, 2de blad). Het liberale „Utr. Dagblad" wijdt in een opmerkelijk artikel over „De Romein sche Vrede" een „Feit van Wercldbetee- kenis" ook een beschouwing over de ver houding van Nederland tct den H. Stoel. Het blad acht termen aanwezig, om in dc veranderde omstandigheden het zenden van een Nederlandschen gezant naar het Vaticaan ook opnieuw aan de orde te stel len, en schrijft: „Het zal ons benieuwen of dc verande ring van het statuut van den Paus, veran dering zal brengen in onze Nederlandscho politiek. Het motief, dat leidde tct afschaf fing van ons gezantschap bij den Heiligen Stoel is vervallen. Het principieels motief, dat gold bij onze clericale Protestanten! die hot Kab net-Colijn omver wierp, en dat feitelijk bij de linksche groepen, die overwegingen van bezuiniging naar voren brachten of wel het niet beneden zich achtten, rondweg er voor uit te komen, dat Kersten haar bevrijddo van een gehaat Ministerie, bestond n'et. Niemand kan thans zijn verzet tegen een gezantschap bij een wereldlijk vorst baseeren op het Pro testant sch karakter van de natie. De kansen der coalitie stijgen. Wij laten thans in het midden of wij dat betreuren of toejuichen. Maar zij stijgen. En wij vra gen alleen, of ook een Prctestantsche natie wijs doet, zich te kanten tegen een goede verstandhouding met het Vaticaan," een polit'ek van verzet, waarover het Franschc Journal des Débats" zijn opeenvolgende regeeringen de les leest, en die het betitelt met politiek van anti-clericalisme. Terwijl wij eerder geneigd zouden zijn haar te be titelen met „anti-liberalisme".- In welke bet'teling wij tevens onze eigen gedachten hebben vastgelegd". Telegram van de sociale organisaties. De vier Katholieke sociale organisaties in Nederland, hebben aan Z. H. den Paus bij gelegenheid van de oplossing der Ro meinsche kwestie het volgende telegram gezonden: Aan Z. H. den Paus, Citta del Vaticano. De Katholieke Sociale organisaties in Nederland, de A'gemcene R. K. Werkge- versvereeniging, het R. K. Werkliedenver bond, de R.. K. Boeren- en Tuindersbond en dc R. K. Middenstandsbond, betuigen Uwe Heiligheid haar oprechte gelukwen- schen bij de oplossing van de Romeinsche kwestie. Zij leggen daarbij haar gevoe lens van grooten eerbied en absolute gehoorzaamheid aan Uwe voeten neer. J. P. J. Asselbergs, Voorzitter Alg. R. K. Werkgeversvereniging. A. C. de Bruyn, Voorzitter van hot R. K. Werkliedenverbond. J. Th. Verheggen, Voorzitter van den R. K. Boeren- en Tuindersbond. C. J. G. Struijcken, Voorzitter van den R. K. Middenstandsbond. Telegram van de oud-zouaven. Dc lieer J. Harckx Jr., te Eindhoven, heeft, als voorzitter van den Oud-Zouaveu- bond in Nederland, een telegram aan den H. Vader gezonden, ter gelegenheid van dc oplossing der Romeinsche kwestie, lui dende als volgt: „Tune juvene® dolentes, nunc senes gaudentes de papa rege", het welk vertaald luidt als volgt: „Toen ale jongelingen treurende, nu als grijsaards zich verblijdende over den Paus-Koning". Vragen van Kamerleden. Het gevaar bij dooiweer. Het Tweede Kamerlid, de heer Bulten, heeft aan den minister van Waterstaat gevraagd: 1. Kan de minister mededeelen, of door de betrokken autoriteiten reods be-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1