DE H. VADER OVER DE TOT STAND
KOMING VAN HET VERDRAG.
BUITENLAND
BINNENLAND
VRIJDAG 15 FEBRUARI 1929
No. 61051
20ste Jaargang
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor LeiVe'i 13 cent por week f2-50 per kwartaal
Bij onzo Agenten 20 cent por week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaat
liet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsllad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag .uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Medodoolingon wordt bet
k dubbele van bet tarief berekend.
Kleine udvertentiên, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
DE
RATIFICATIE DER OVEREENKOMSTEN.
WAT DE PERS ER VAN SCHRIJFT.
Rede van den Paus.
Bij een plechtige audiëntie, aan de pro-
fessoren- en leerlingen-deputatie der Ka
tholieke universiteit van Milaan verleend,
heeft de Heilige Vader, gelijk gisteren ge
meld, een toespraak gehouden, waarin Hij
ook gewag maakte van bet verdrag met
Italië.
Er zijn ter rechtvaardiging van deze
overeenkomst niet veel argumenten noodig,
intrinsieke noch extrinsieke, zeide de H.
Vader, wijl inderdaad die overeenkomst
een belangrijke en definitieve rechtvaardi
ging bezit: het concordaat. Daardooi
wordt dit accoord niet alleen verklaard en
gerechtvaardigd, maar verdient het ook
aanbeveling.
En daarom juist hebben Wij van den
beginne af gewild, dat dit concordaat de
„conditio sine qua non" zoude zijn va.n
een overeenkomst. Een verlangen, waar
mede edelmoedig en overvloedig door de
andere partij werd rekening gehouden.
Hadde het verdrag geen ander doel,
dan de definitieve positie te regelen van
den H. Stoel binnen de absoluut noodzake
lijke en voldoende grenzen, welke den
Paus volkomen onafhankelijkheid waar
borgen, dan zou dat doel reeds zijn bereikt
zoodra de onontbeerlijke attributen der
souvereiniteit, waaronder in dit tijdperk
der geschiedenis behoort een zeker terri
toir, de H. Stoel waren verzekerd.
Wat zou echter een dergelijk verdrag
alléén hebben beteekend in een land, ont
redderd door zooveel jarer» van roof en
allerlei vijandige maatregelen en afpersin
gen, door godsdienstlooze regeeringen,
wetens of onwetens bedreven?
Het prob'ecm werd inderdaad ingewik
kelder. Dit bleek reeds, toen de huidige
regeering de kerkelijke wetgeving trachtte
te hervormen, ©3n poging, die sloehts tot
een eenzijdigen maatregel zou hebben ge
leid, wijl in deze aangelegenheid nie
mand wetten kan maken, tenzij gedach-
tenwisseling heeft plaats gehad en over
eenstemming is bereikt met het kerkelijk
gezag, gedachtenwisseling en overeen
stemming, welke in verband met de po
sitie der Kerk in Italië onmogelijk was.
Die positie diende dus gewijzigd, wilde
men de mogelijkheid scheppen van een
concordaat, en anderzijds moest er een
concordaat wezen, wilde men in die po
sitie van den H. Stoel wijziging brengen.
De oplossing bleek gemakkelijk. En
Wij moeten dank brengen aan den Aller
hoogste, Die Ons die oplossing heeft doen
zien en ze ook anderen heeft ingegeven.
De oplossing was, de positie van den H.
Stoel te rege'en parallel met de sluiting
van een concordaat.
En zoo werd 'eeelijk met het politieke
verdrag het eigenlijk concordaat ontwor
pen, en kon herziening plaats hebben en,
binnen de grenzen van het mogelijke, her
vorming en een nieuwe regeling van het
geheele complex van wetten, alle direct of
indirect indruischend tegen de wetten en
prerogatieven der Kerk, kerkelijke perso
nen en zaken.
Somwij'en, zeide de H. Vader, scheen
het mij toe, zoo duizelingwekkend inge
wikkeld was de toestand, dat hier inder
daad een Paus-alpinist noodig was, die de
meest moeilijke bergstijging aandurft, en
een Paus-bibliothecaris, gewoon tot het
uiterste te gaan bij zijn historische docu
mentaire nasporingen.
Wij moeten erkennen, vervolgde de H.
Vader, wij vonden edelmoedige medewer
king ter andere zijde.
Ook daar was een man noodig, zooals
kij is, dien de Voorzienigheid daar plaat
ste, een man vrij van de vooroordeelen
van de volgelingen der liberale school, voor
wie al deze wetten en verordeningen als
even zoovele afgodjes waren, te eerbied
waardiger en onaantastbaar, gelijk alle af-
godies^ naarmate zij meer misvormd en
leel ijker waren.
Deze woorden werden door de toe
hoorders met gelach begroet.
Met Gods hulp, vervolgde Zijne Hei
ligheid, met veel geduld en veel arbeid,
met ve'er edelmoedige medewerking, zijn
Wij er in geslaagd een concordaat te
sluiten, zooveel, niet het best mogelijke,
toch een der beste is.
En Wij gelooren, en het is Ons een
SToote voldoening, dat Wij door dit con
cordaat aan God Italië teruggaven en Ita
lië aan God.
Met blijde toejuichingen k-egroetten de
toehoorders deze woorden van den H.
Vader.
De H. Vader zeide nop, dat Zijn toe
hoorders wel moesten begrijpen, hoe ern-
stig en grootsch in zijn ontzagwekkende
verantwoordelijkheden het probleem was
der internationale politieke situatie
de Pauselijke souvereiniteit.
Maar, zoo zeide Hij, er is in het con
cordaat iets niet minder groot en niet
minder waard de krachtsinspanningen, die
zijn geschied.
Wanneer men aan de Kerk rechtsper
soonlijkheid toekent met a'le rechten;
wanneer het Sacrament des Huwelijks een
plaats krijgt in de wetgeving en het Chris
telijk gezin erkend wordt; wanneer men
aan het Katholieke onderwijs de eere
plaats geeft, die het verdient; wanneer de
Katholieke actie zelf op wettige wijze
wordt erkend, dan is het gemakkelijk te
begrijpen, dat men God innig kan en moet
danken. Men zal beter dat alles kunnen
waardeeren, wanneer de tekst van het
verdrag en van het concordaat zal worden
gepubliceerd.
De bestudeering van den gunstigen
toestand" die geschapen is, zal nog gemak
kelijker en nog aangenamer zijn, als
waaraan niet te twijfelen valt de uit
voering van alle vastgestelde maatregelen
steeds verzekerd wordt met dezelfde edel
moedigheid, denzelfen nobelen geest en
dezelfde loyaliteit.
Onderteekening door Paus en
Koning.
Volgens de Romeinsche bladen zullen
de overeenkomsten tusschen den H. Stoel
en de Italiaansche regeerir.g na de ratifi-
jcatie door het parlement aan den koning
en den Paus ter onderteekening worden
voorgelegd.
De bladen verwachten, dat de Paus en
de koning eind Juni bezoeken bij elkaar
zullen afleggen.
Persstemmen.
De Fransche pers ontwaakt, naar de cor
respondent van de „Msbd." meldt, eerst
langzamerhand uit haar verdooving en
geeft met de grootste bewondering het re
laas der grootsche feilen, die zich te Rome
afspe'en, weer met een soberheid, die wel
zeer schril afsteekt bij alle papiervermor-
sing, aan obscure zaken gemeenlijk ge
wijd.
Nimmer heeft zij haar taak van voor
lichting zóó slecht volbracht
Tot op het laatste oogenblïk heeft zij
zich op het standpunt gesteld, dat aan
de berichten uit Rome geen gelocf viel te
hechten, want dat een „reconcilitatie tus
schen de beide Rome's onmogelijk was".
En zij durft nog steeds weinig commen
taren geven; zelfs meerdere Katholieke
bladen doen maar uiterst weinig moeite,
om hun lezers voor te lichten.
De „Croix" wijst erop, dat de ambassa
deur van Frankrijk het eerste zijn geluk-
wenschen aan den Paus heeft aangebo
den, waardoor Frankrijk getoond heeft
de gedachten en bedoelingen van den 'H.
Stoel goed te begrijpen.
Met nadruk meent de „Croix" daarop
te moeten wijzen, omdat men in Italië
meende, dat Frankrijk de verzoening tus
schen den H. Stoel en Italië systematisch
tegenwerkte.
Het tegenbewijs is thans echter gele
verd. De Fransche diplomatie begroet het
eind van het conflict, omdat deze verzoe
ning een weldaad zal zijn voor de wereld,
een open wonde in de zijde van een groote
natie zal sluiten en omdat zij op een
grondslag van rechtvaardigheid is ver-
ezenlijkt.
De „Temps" schrijft o.a.:
Alle mogendheden koesteren de hoop,
dat door de verzoening te Rome alle mis
verstand uit den weg is geruimd en het
belangrijk document, dat 's Pausen onaf
hankelijkheid regelt, door géén dubbelzin
nigheid wordt ontsierd.
Dat de H. Stoel waarlijk onafhankeliik
is, is van zóó groot belang, èn op poli
tiek èn op zedelijk en godsdienstig gebied,
dat men maar moeilijk kan veronderstel
len, dat de staatssecretaris niet al zijn
aandacht zon hebben gegeven aan deze
heel bijzondere zijde van het tot stand
gekomen accoord.
De „Times" over 's Pausen breed
heid van inzicht.
Naar aan'eiding van het verdrag tus
schen den H. Stoel en de Italiaansche re
geering, schrijft de „Times": Heel de ver
antwoordelijkheid voor de verandering,
welke door de oplossing van het Romein
sche vraagstuk is teweeggebracht, wordt
door den Paus zelf gedragen, hij die met
een breede visie zijn groot vredoswerk
De Stadhuisbrand
te Leiden.
Wij geven late pagina, 4de blad eenige
beschouwingen over den stadhuisbrand en
over wat nu moet gebeuren.
Voor verdere nieuws-mededeelingen zie
men 3de pagina 1ste blad.
En voor nog enkele mooie photo's de
2de pagina 2de blad.
De photo's, door ons deze week ge
plaatst en die veel belangstelling heb
ben getrokken waren genomen door
de Firma Slegtenhorst, Nieuwe Rijn.
heeft doorgezet. Slechts de gebeden der
geloovigen waren zijn eenige hulp bij zijn
diepgaande studie van het zoo moeilijke
vraagstuk.
Z. II. is niet blind voor de zeker ko
mende moeilijkheden, doch vertrouwt op
de waarborgen, welke gelegen zijn in den
rechtvaardigheidszin van het Italiaansche
volk.
Dit toont, volgens de „Times", een zui
ver staatsmansbegrip van den nationalen
en internationalen tcestand.
Het prestige van den Paus en van bet
hoofd der regeering in Italië en daarbui
ten moet, volgens het, blad, buitengewoon
toenemen dqor het succes van hun ge-
meenschappelijken arbeid. Zij immers heb
ben gedaan, wat anderen tevergeefs be
proefd hebben, of als onmogelijk hebben
afcewezen.
Hun namen zullen een plaats innemen
onder die der groote weldoeners der Ka
tholieke Keik en van het koninkrijk on
het volk van Italië.
FRAf&iClJK.
De experts-commissie.
Het E-n-g elseh als internatio-
n a 1 e taal.
Tn de vergadering te Parijs van de com
missie van deskundigen voor de herstelbe-
ta'ingen is besloten dat voer de werkzaam
heden der commissie het Enge'sch de of-
ficiee'e taal zal zijn. Dat werd besloten,
zoogenaamd omdat de voorzitter, Owen
Young, een Amerikaan is, maar de ware
reden zal wel zijn, dat er onder de des
kundigen enke'en zijn, die eenvoudig geen
andere talen dan het Enge'sch machtig
zijn. Met dat al is deze beslissing, nog wel
in Parijs zelf gevallen, en bij de regeling
van eer< vraagstuk waar zoo'n bij uitstek
Fransche kant aan vastzit, als bij dit der
herstelbetalingen, een teeken des tijds.
AFGHANISTAN.
De strijd om de macht.
Jallalabad verwoest.
Volgens berichten uit Nreuw Delhi heeft
de troonpretendent Ali Achmed Kahn bij
Jagdalak een zware ne-lerlang geleden te
gen de Koegiani- en Siinwari-stammen. De
verliezen aan beide zijden waren zeer
groot, maar de slag, die aan Ali Achmed
is toegebracht, meet zoo zwaar zijn, dat
het met zijn vooruitzichten naar men ge
looft voorgoed gedaan is. Hij zou met eeni
ge vrienden naar Pahnan gevlucht zijn.
Volgens een correspondent van de Daily
Tel." te Pesjawar zouden de stammen
den terugkeer vnn Nadir Khan verlangen.
Deze wordt binnenkort in Afghanistan
verwacht. Zijn aanhangers in het land zou
den met den dag toenemen.
Wat de verwoesting van Jallabad be
treft, deelen reizigers uit Afghanistan me
de, dat de stad nu een rookende puinhoop
is geworden. Het schijnt, dat benden stam
leden uit de bergen de stad hebben inge
nomen, haar daarna hebben genlunderd en
vervolgens het fort in brand hebben gesto
ken, met het reeds eerder vermelde ge
volg.
BRITSCH-INDIE
De onlusten te Bomay.
De toestand wordt weer
normaal.
Alhoewel zich te Bombay in den loop
van Woensdag nog eenige onlusten hebben
voorgedaan, wordt de arbeid toch weer
hier en daar hervat en langzamerhand be
gint het bedrijfsleven weer in beweging te
komen. De troepen zullen echter voorloo-
pig nog niet teruggetrokken worden. De
politie tracht alle wapenen in handen te
krijgen.
Onder degenen, die tijdens de jongste
onlusten zijn gedood, behooren volgens of-
ficeele opgave 7 Europeanen. Het totaal
aantal dooden bedraagt thans 138. In de
stad zelf was het heden rustig; ook in de
spoorwegwerkplaatsen en in 70 katoen
spinnerijen werd het werk hervat.
AMERIKA
Samenzwering in Columbia ontdekt.
Twintig arrestaties.
De bladen van Bogota publiceeren bij
zonderheden over de ontdekking van een
wijdvertakte samenzwering, die vooral in
Bogota en in het departement Medellin
modestanders zou hebben, waar naar ge
meld wordt een groot aantal bommen is
gevonden. De regeeringsambtenaren zijn
zeer gereserveerd, maar de minister van
Iiinnenlandsche Zaken heeft toegegeven,
dat de autoriteiten zich ernstig bezig hou
den met de bescherming der openbare
veiligheid en dat maatregelen worden ge
nomen om verdere complotten te voorko
men. Ten einde een voorbeeld te stellen
moeten twintig personen gearresteerd
zijn.
TWEEDE KAMF.
Indië. - "'andtechnlcJ.
Het eerste ontwerp op de agenda vroog
de goedkeuring der Kamer op het be
sluit van den Vice-President van den Raad
van Nederland8ch-Indië als waarnemend
Gouverneur-Generaal, om van de 20 md-
lioen, welke Indië ontving als aandeel
in de opbrengst der Oorlogswinstbelas
ting 13 millioen te besteden •■-o.t extra-
schulddelging en 7 millioen voor r.ac'ar aan
te geven werken in het belang der volks
welvaart.
De Indische Regeering had aanvanke
lijk de 20 millioen geheel willen besteden
voor schulddelging, maar toen in den
Volksraad een amendement werd aange
nomen om 7 millioen te bestemmen vcor
openbare werken, heeft zij dat amende
ment aanvaard. En dit naar de meening
der bestrijders van het ontwerp, veel te
gemakkelijk en op onvoldoende gronden;
waarom de tegenstanders meenden dc
Regeering te moeten beschermen tegen
eigen zwakheid door afstemming van het
ontwerp.
De overweging, dat 'het van groote
psychologische beteekenis is van een mee
valler een deel te bestemmen voor wer
ken in het belang der volkswelvaart,
welke zoo vele jaren achtereen werden
uitgesteld wegens gebrek aan geld, won
het echter, zoodat het wetsontwerp ten
slotte zonder stemming werd aangenomen.
Tot welk resultaat echter ook meewerkte
de omstandigheid, dat verwerping aanlei
ding zou hebben gegeven tot groote techni
sche bezwaren.
De Kamer heeft vervolgens (met 56
stemmen tegen 15) liaar goede hart getoond
door zich uit te spreken voor het in over
weging nemen van maatregelen om zooveel
mogelijk de wenschen der veroeniging van
Indische onderofficieren „Madjoe" te bevre
digen. Het ging hier om de mogelijkheid te
openen, pensioen voor weduwen en weezen
te verkrijgen van onderofficieren, die den
Indischen dienst ongehuwd hebben verlaten
Ten slotte heeft de Kamer voor de
zevende maal! haar aandacht moeten
wijden aan het vraagstuk der tandtechn'ci.
Men is in de behandeling blijven ste
ken. Wij komen er op terug.
R.-K. STAATSPARTIJ.
Vergadering van het Partijbestuur.
Op Zaterdag 9 Februari j.l. vergaderde
het bestuur der R.-K. Staatspartij in het
Kasteel van Antwerpen te Utrecht.
Het bestuur was voltalFg aanwezig.
Prof. Veraart (Den Haag) cn de heer Gou
verneur (Leider) werden vervangen door
hun plaatsvervangers mr. v. d. Oever en
A. C. van Berkel.
De vergadering werd geleid door Z.Exc.
jhr. Ruys de Beerenbrouck.
Na opening der bijeenkomst en goedkeu
ring der notulen werden eenige ingeko
men stukken afgehandeld. Daaronder be
hoorden de aanvragen voor een vergade
ring van een Partijraad van vijf leden van
dien raad, ingekomen op 31 Januari j.l.
In de origineele aanvragen werd als ter
mijn voor zoodanige vergadering genoemd
1 Februari of uiterlijk begin Februari. Te
legrafisch waren deze termijnen gewijzigd
in ..vóór 15 Februari".
Het Partijbestuur besloot den aanvra
gers mede te deelen, dat art. 15 lid 5,
Partij-reglement voorschrijvende een
termijn van drie weken voor de verzen
ding der oproepingsbrieven, in ver
band met den datum der indiening van het
verzoek te voldoen, om vóór 15 Februari
eene vergadering van den Partijraad te
houden.
Bij de mededeelingen van het Dage-
lijksch Bestuur (o.a. in zake de a.s. op
richting der Vereeniging van leden van R.
K. Statenclubs), werd op grond van lid 1
art. 5 Kiesreglement het P. B. in kennis
gesteld van eene beslissing van het D. B.
over de uitvoering van art. 19 lid 1 en 2.
jo. art. 16 lid 3 Kiesreglement. Het be
treft hier het geval, dat de voorz-'tter
van een Kringorganisatie zelf candidaat
is. Het D. B. besliste, dat, voor wat aan
gaat lid 1 art. 19, de voorzitter der Kring-
Dit nummer bestaat uit vier bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een rede van Z. H. den Paus over het
concordaat met Italië.
De verwoesting van Jal'atabad in Af
ghanistan wordt bevestigd.
Uit geheel Europa blijven de berichten
van felle koude en hevige sneeuwval aan
houden. (Buitenl. Berichten, 2e blad en
Telegrammen).
BINNENLAND.
Persstemmen over een Nederlandsch
gezant bij den H. Stoel. (3de blad).
Vergadering bestuur R. K. Staatspartij.
(lste blad).
Nog meer slachtoffers van het ijs en
van de koude. (Gem. Berichten, 3de blad).
3de blad).
Verscheidene branden. (Gem. Berichten,
3de blad).
organisatie, die op één na de meeste le
den telt, de leiding der vergadering der sar-
mengevoegde Kringorganis.nties heeft, en
zoo vervolgers. Zijn alle voorzitters, can
didaat, dan komen in gelijke volgorde de
on Jer-voorzitters in aanmerking.
Voor wat aangaat art. 19 lid 2, wordt,
als de voorzitter eener Kringorganisatie
cardidaat is, afgevaardigd nnar de ver
gadering der samengevoegde Kringorgani
saties, de ondervoorzitter. Is deze even
eens candidaat, dan een door het Kring-
bestuur aan te wijzen lid van het bestuur.
Hierna werden ingevolge art. 15 lid 2
Kiesreglement de verzamellijsten der aan
wijzingen nagezien en werden de bcs'issin-
gen genomen over de aanwijzingen voor de
speriale kwaliteiten.
Du formuleering der besluiten omtrent
niet-gcedrrelceurde aanwijzingen werd vast
gesteld. Déze bes'uifen worden den be
trokkenen medegedeeld, terwül ook de be
trokken Kringbesturen ervan in kennis zijn
«resteld. Een en ander ingevolge lid 3 art.
15 K. R.
Krachtens lid 6 van art. 15 K. R. werd
de verznmelli'st van de speciale kwaliteit
voor Internationale Vraagstukken, waar
voor slechts één candidaat de desbetref
fende aanwijzing had laten handhaven,
aangevuld met de namen der heeren mr.
dr. L. Regort te Meerssen en P. J. S. Ser-
ra^o^s te Bilfhoven.
Hierna werd de vergadering op de ge
bruikelijke wijze gesloten.
VERLAGING ACCIJNS
GEDISTILLEERD.
Bij K.B. is bepaald, dat de wefc tot ver
laging van den accijns op gedistilleerd enz.
in werking zal treden op 1 Maart a.s., be
houdens art. 5, dat reed6 heden in wer
king treedt.
Nationale Nederlardsche bedevaart naar
Rome.
Een rectificatie.
Oo de biljetten voor de groote Nationa
le Nederlandsche Bedevaart naar Rome,
van 23 April tct 13 Maart a.s„ komt een
storende drukfout voor Er staat n.l. ver
meld: le klas spoor, 2 e klas hotel ƒ460.
Dit moet zijn: 2e klas spoor, le klas ho
tel 460.—
Het Comité der vereeniging tot samen-
stelling van Nederlandscho Bedevaarten
verzocht ons de aandacht onzer lezers op
deze vergissing te vestigen.
Uitbreidingsplannen Zuid-Holland.
Installatie commissie van
advies.
Gisteren is in het gebouw van het pro
vinciaal bestuur te 's-Gravenhago geïnstal
leerd dc door Ged. Staten van Zuid-Holla.id
ingestelde commissie van advies voor do
uitbreidingsplannen in die provincie.
Gedeputeerde Staten hebben aan de ge
meentebesturen van Zuid-Holland doen
weten, dat de in 't leven geroepen commis
sie van advies o.m. ten doel heeft, de ge
meentebesturen desverlangd van voorlich
ting te dienen omtrent opzet, inrichting en
uitwerking der uitbreidingsplannen, als
mede omtrent Raadsbesluiten, welke be-
bouwingswijze als rooilijnen bedoelen te re
gelen. Bovendien ligt het in de bedoeling,
voor die deelen der provincie, waarvoor
zulks mogelijk en gewenscht is, een schema
voor een streekplan te ontwerpen cn te be
vorderen, dat de hoofdbeginselen en richt
lijnen, die tot grondslag van dit plan heb
ben gediend, door de gemeentebesturen
aanvaard worden bij liet ontwerpen of wij
zigen hunner uitbreidingsplannen, nadat
Ged. Staten zich met de hoofdbeginselen en
richtlijnen hebben vereemgd.
Bij de behandeling van een ontwerp-uit-
