2ösfce Jaargang
DINSDAG 12 FEBRUARI 1929
No. 6102
BE OPLOSSING DER ROMEINSCHE KWESTIE
BUITENLAND
9e (Soufóttit
ollen. De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vccruilbetaling
Voor Leidet 13 cent per week f 2.50 per kwarlaal
"SWj gjj onzo Agenten 20 cent per week .f2.C0 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
tinin» Hel Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
la. krjjgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
4 w nitletaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
tvan- Zondagsklad
5\ l#
voor
ot lf
en
•hooi
elling
ddinj
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
sburg
ebt
rdwij
of
grond
O. C
L id.
alsv,
alsv.;
edin|
OVERWINNING EN NEDERLAAG.
De oplossing der Rom'einsche kwestie
neet vandaag in heel de Katholieke we
reld met dankbaarheid worden gevierd.
Het magonnieke liberalisme, onder den
^dekmantel van vaderlandsliefde, beweer-
le, dat het ééne Italië niet zou kunnen
testaan, wanneer de Paus niet van Zijn
ijdelijbe macht beroofd werd.
1 Het begreep, dat het Opperhoofd der
Qy lerk, wanneer Hij niet in den waren zin
id
>rgri
les woords vrij en onafhankelijk zou zijn.
yf wk belemmerd zou worden in de uitoefe-
ling van Zijn macht over de universeele
fi
rrdet K(Lrk*
En de vrijmetselarij, zekere duistere
nachten zijn teruggedrongen. De Kerk
o beeft overwo
f 1
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone advertentiën 20 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
L2 GRONDSLAGEN DER OPLOSSING.
DE GNDERTEEKEN1NGSPLECHT1GHEDEN.
ENORME BELANGSTELLING VOOR HET
LATERAANSCH PALEIS.
de Vrijmetselarij heeft
icn nederlaag geleden.
„Maar", zoo schreef gisteren de ,.Msb.".
andel Mze zelfde machten zouden haar aard
doei 'eheel verloochenen, als ze niet terstond
D 't veweer traden om de kansen, die voor
enbi fen H. Stoel uit de veranderde situat:e
n de ontslaan tot breeder ontplooiing van
H. I Heilrijke werkzaamheid, zoo mogelijk al in
de-< aanvang radicaal te bederven.
Meer wi'len wij er voor het oogenblik
edinfriet van zeggefi maar een kórte waar
schuwing leek ons dringend noodig."
*ut NEDERLAND EN DEN PAUS.
Ligt in de oplossing der Rome'nsche
kwestie een reden van groote vreugde
voer de Katholieken der gehee'e wereld,
sij is dit zeker niet in de laatste plaats
voor de Katholieken van ons land, schrijft
tat „Centrum" en het blad vervolgt:
In de jaren, welke aan de inname van
cme voorafgingen, trokLen tal van ka
naar de bedreigde
Ui
"liü lho'iel'e JODfe
stad om haar te verdedigen.
De Nederlanders vormden een zeer
u sterk contingent van het corps der pause-
i Hjts zouaven; en waagden zij hun leven
tvoor de zaak van 's Pausen onafhankelijk-
j) leid, stonden zij vooraan in 't gevecht
ct zij gaven ook blijk van hun toewijding, en
alket °^ervaardigheid, toen het er op aankwam
5 of koléra-lijders te verplegen en de gestor-
F«: venen te begraven.
A. Den zouaven-tijd kan men zich niet den-
Hen zonder katholiek Nederland.
En toen de Paus een gêvangene was
..„c Seworden in zijn paleis waren het niet in
d.;.l ae laatste plaats de Katholieken van ons
k mi vaderland, die den Vader der Christenheid
°P de meest ondubbelzinnige wijze hun
kefde en aanhankelijkheid betuigden en
daardocr, en door hun offergaven en pro
esten, Zijn leed zooveel mogelijk tracht-
de|«n te lenigen.
Pirs IX en Zijn "gen tsl
van bedevaarten uit Nederland tot zich
komen.
De geestdrift voor den Paus en voor
Zijn rechtvaardige zaak was nergens vu
riger, dan bij ons.
En het was tot een priester van Neder-
landschen stam, een kampioen bij uitstek
voor de rechten der Pausen, een zanger
en heraut van hun groctheid en hun roem,
dat Leo XIJI de gedenkwaardige woorden
sprak: „Gij zijt de trouwste Mijner zo
nen."
In deze lofprijzing, tot dr. Schaepman
gericht, werd gansch katholiek Nederland
onderscheiden.
Want hij was de we'sprekende tolk
die in proza en poëzie, in woord en daad
tot uitdrukking bracht, wat er leefde in
het hart zijner katholieke landgenoo-
ten.
Nooit was de „doctor" eloquent er, dan
wanneer hij sprak over den Paus.
Maar nooit ook gaf hij vo'lediger de ge
voelens weer, die katholiek Nederland be
zielden jegens hun Vader te Rome, dan in
zulke redevoeringen.
En zoo kon hij met veile recht en naar
volle waarheid geturgen in de peroratie
zijner vlammende protestiede te Utrecht:
„Wij hebben ons goed, ons bleed, onze
gebeden gegeven, wij bezitten niets
meer, niets anders dan de stem van ons
hart, dan ons protest, dan de be'ijdenis
van ons geweien, deze: dat wij vasthou
den aan het recht, dat Gij, o Eeuwige
God, ons hebt gegevendat wij vasthou
den aan het recht, dat Gij hebt gewaar
borgd, eeuwenlang. Gij hebt nu, o God der
heerlijkheden, gezien, hoe Uw volk wil
trachten, wil streven naar Uwe doelein
den, Heer, wij vermogen niets meer.
Kom Gij en verricht Uw wonder."
Jaren zijn vooibijgegaan sinds deze
woorden verden gesproken.
De bede, die er in lag opgesloten, is ver
hoord, en de offers zijn niet tevergeefs
gebracht.
Wat een onmogelijkheid scheen, is wer
kelijkheid geworden, verrassende, ontroe
rende werkelijkheid.
En nu juicht katholiek Nederland me
de in het koor van blijde stemmen, die
opgaan over de geheele aarde, dat aan
den Paus de wereldlijke souvereiniteit is
teruggegeven.
Voor een nieuwe meeting te Utrecht
zou thans alle reden zijn.
Maar nu e*n van vreugde en dankbaar
heid.
De basis der oplossing.
De te twaalf uur gisteren verschenen
„Csservatoro Romano" geeft een uiteen
zetting van de voorgeschiedenis van de
Romeinsche kwest'e a's godsdienstig vraag
stuk als hoedanig zij door Leo XIII in zijn
brief aan kardinaal Rampolla van 12 Juni
1887 is vastgesteld.
Het verschijnen van Pius XI op den dag
zijner verkiezing op do buitenste loggia
van de St. Pieter gaf reeds aanleid'ng tct
hoopvolle verwachtingen, waarbij het ge
lijktijdige protest voor de onaanvechtbare
rechten der Kerk de hocge beteekenis van
deze daad liet uitkomen.
Kort daarop op 23 December 1922 heeft
de Paus in Zijn Encycliek er reeds op ge
lezen, dat sedert twee jaar over de voor-
fceTen van Mussolini werd onderhandeld.
Na alle kardinalen gehoord te hebben
welke allen hun instemming betu'gden,
gaf de Paus toen toestemming tct het aan
vangen van particuliere en ve:trouwe'ijke
besprekingen, waarvan er tweehonderd
hebben plaats gevonden, alle bezield van
oprechten wil.
Van het allereerste begin stond de Paus
er evenwel op dat, tegelijk met de onder
handelingen en het eventueel sluiten van
een overeenkomst, eon concordaat tus-
schen staat en Kerk werd gesleten, zoodat
het aan-gaan van het concordaat tusschen
den H. Steel en den staat als noodzake
lijke voltooiing onmiddellijk de regel'ng
der godsdienstige en kerkelijke verhoudin
gen in Italië met zich mede zou brengen.
De gewensebte oplossing werd op de
volgende basis bereikt:
De Italiaansche staat onderteekent een
verdrag, dat de garantlewet opheft, het
beg'nsel en de effectieve en volledige
macht en souvereine jurisdictie van den
staat in een bepaald gebied, genaamd
Citta del Vaticano erkent. Italië betaalt
een som. van twee milliard lire ook voor
vroegere kerkelijke provinciën en voor
het verl'es der kerkelijke goederen en
sluit een concordaat nopens de betrekkin
gen tusschen de Kerk en den Italiaanschen
staat.
De Heilige Stoel verklaart tegelijk de-
(finitief de Romeinse kwestie bijge'egd
en erkent het Itaiiaausche koninkrijk in
zijn tegenwoordigen vorm en grondwet.
De ontmoeting tusschen Kard.
Gasparri en Mussolini.
De zaal, waarin het tractaat gisteren
onde. teekend werd, is de vroegere consi
storiezaal en behoort thans tot het Pau-
je.ijk Missiemuseum.
De' tafel, waaraan de diplomaten zaten
is een geschenk der Phillippijnsche m ssies
met stoelen van Chineesch snijwerk.
De ontmoeting van Gasparri en Musso
lini, die elkaar tot dusverre niet persoon
lijk kenden, was allerhartelijkst. Na de
onderteekening maakten zij een wandeling
door de zalen van het museum. Mgr. Er-
cole, directeur van het museum van het
Lateraansch paleis, nam de honneurs waar.
Mussol'ni zelf leidde na den dood van
Baronë hoofdzakelijk de onderhandelingen
met het Vaticaan.
Bij het verlaten van het museum tee-
kende Mussolini in het bezoekersboek.
Mussolini vond de woorden die boven de
bladzijde geschreven werden, Justitia et
Pax. zeer goed gekozen.
Bij het verlaten van het paleis werden
de diplomaten geestdriftig tcegeju'cht. De
studenten der Propaganda Fide en van
het Rcmeinsch Seminarie hieven op het
p'e'ln het Te Deum aan.
Het plein van Lateranen was ondanks
het regenachtige weer, gevuld met een
grocte menschenmenigte, welke het histo
rische feit van de onderteekening ten min
ste in de nabijheid wilde bijwonen.
Men zag vele leden van de Romeinsche
arisrtocrctie, een groot aantal buitenland-
sche diplomaten en journalisten, ook waren
filmoperateurs aanwezig om het aanrijden
der hoogwaardigheidsbekleders op te ne
men. Allen veelden, dat een nieuw blad
in de wereldgeschiedenis is opges'agen.
Kardinaal Gasparri en Mussolini w erden
door de menigte stormachtig begroet. Van
wege het Vaticaan waren behalve de staats
secretaris ook nog aanwezig mgr. Borgon-
gini Duca en mgr. Pizzardo en de juridi
sche adviseur van den Heiligen Stoel, ad
vocaat Pacelli.
Vanwege den Italiaanschen staat waren
behalve Mussolini ook aanwezig de minis
ter van justitie Rocco, onderstaatssecreta
ris Grandi en onderstaatssecretaris Giuuta.
De publicatie.
Heden na de plechtigheid in cle Sint Pie
ter worden de hoofdpunten der overeen
komst gepubliceerd; de letterlijke tekst
eerst veel later, nadat zij door de kamer
zul'en zijn aangenomen.
Veel commentaar vindt te Rome een gs-
lukwensch van Briand aan den kardinaal-
staatssecretaris, welke reeds Vrijdag -s
aangekomen, ofschoon men weet, dat Je
f ransche diplomatie de oplossing niet zeer
genegen was.
Een belangrijk artikel van de
„Observer".
Het hoofdartikel van de „Observer", het
leidende Engcische Zondagsblad, zegt, dat
bet verdrag de erkenning is van het prin
cipe, dat er geen wezenlijk antagonisme
bestaat tusschen de geestelijke wereldmacht
van den Paus en het wereldlijk gezag van
het Huis van Savo.ve.
Doch groote en ver-vooruitziende practi-
sche figuren waren noodig om het hangen
de probleem op te lossen, ten einde den
Opperpriester in de hoofdstad van een nv
tionr.lcn Staat een residentie te geven.
Dat het probleem thans opgelost is, dankt
men aan het wederzijdsche grocte staats
manschap, maar ook aan het feit, dat do
Paus zulk een politieke persoonlijkheid van
beteekenis is. En wel zoo voornaam.in deze
beteekenis, dat er geen groote Kerkelijke
Staat noodig was om de Pauselijke waar
digheid hoog te houden.
Naar de woorden van de groote geeste
lijke figuur in Rome wordt geluisterd door
de geheele wereld. Daardoor is de territo
riale kwestie van ondergeschikt belang ge
worden en deze is dan ook als zoodanig op
gevat door de onderhandelende partijen.
Het voornaamste was, dat het wezenlijke
van de souvereiniteit tegenover de geheele
wereld gehandhaafd is geworden. Het Paus
schap is door cle overeenkomst nu zicht
baar onafhankelijk van geheel de wereH
en cle details doen vercler minder ter zake.
Het artikel eindigt met de verwachting
uit te spreken, dat de beraadslagingen van
k et Concilie van 1870 nu wederom zullen
worden hervat.
De „Sunday Times" zegt, dat het jongste
nieuws niet alleen vreugde cn blijdschap
beteeker.t voor de Katholieken, maar voor
alle Engelschen, die Pius XI hebben leeren
kennen en waardeeren als student te Ox
ford en bibliothecaris.
Gasparri's arrbt en loopbaan.
Het pauselijke staatssecretariaat is hot
eerste pauselijke departement. De instel
ling dateert nog uit den tijd van voor 1S7U
olgens de grondwet van den toenmaligen
kerkelijken staat, welke Paus Pius IX den
l£en September 1849 had afgekondigd,
was de Paus een absoluut vorst en stond
aan het hoofd van het bestuurvan den
staat de kardinaal-staatssecretaris, die te
vens leider was van de buitenlandsche po
litiek. Thans staat naast liet Secretariaat
nog de congregatie voor buitengewone ker
kelijke aangelegenheden. De kardinaal-
staatssecretaris is lid van alle congrega
ties, daar a'le kwesties een slctte een po
litieleen kant kunnen hebben.
Meestal wordt de staatssecretaris uit dé
rijen der nuntii, de diplomatieke vertegen
woordigers van den Heiligen Stoel geko
zen. Gasparri, die 5 Mei /7 jaar oud wordt,
is nuntius geweest in Peru, Ecuador en Bc-
Lvia. In 1801 werd hij secretaris van do
congregatie voor buitengewone zaken, waar
bij hij meewerkte aan de codificatie van
1 et kanoniek recht. Sinds 10 December
1C07 is hij kardinaal en paus Benedicti-s
XV koos hem in September 1914 tot zijn
kardinaal-staatssecretaris, in welk ambt
Pius XI hem in 1922 bij zijn troonsbestij
ging bevestigde, een zeldzaam voorkomend
geval.
Persstemmen.
Het bericht van de onderteekening van
het verdrag tusschen het Vaticaan cn Ita
lië wordt door de meeste Duitsche bladeu
voorop gesteld, doch in afwachting van na
dere bijzonderheden niet of slechts in 't
kort besproken.
De „Germania" zegt onder het opschrift
„Het wereldgebeuren der Christenheid":
„Met de onderteekening dor verdragjn
tusschen het Vaticaan en de Italiaansche
regeering heeft zich een gebeurtenis van
wereldomvattende beteekenis voltrokken.
De bijna zestigjarige geestelijke strijd tus
schen de geestelijke en wereldlijke autori
teiten van Rome heeft zijn eind gevonden
door een regeling welke een oud onrecht
aan het Pausdom weer goedmaakt en ook
Italië aanzienlijke voordeelen waarborgt.
De Duitsche Katholieken begroeten ui
gemeenschap met alle Katholieken der we
reld dit wereldgebeuren met innige voldoe
ning. Den H. Vader wordt zijn volle souve
reiniteit teruggegeven en daardoor nog
Kt nummer bestaat uit twee bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Nadere bijzonderheden omtrent de on
derteekening van het concordaat tusschen
het Vaticaan en i de Italiaansche regee
ring. De hoofdpunten zouden heden na
de plechtigheid in de Sint Pieter worden
gepubliceerd; de letterlijke tekst eerst veel
later.
De bey van Tunis overleden.
|De executie van Toral in Mexico.
BINNENLAND.
Z.Exc. Mgr. L. Schioppa heeft gisteren
bij den Minister van Buitenl. Zaken offi
cieel mededeeling gedaan van de totstand
koming van het verdrag tusschen den H.
Stoel en de Italiaansche regeering. (1ste
blad).
Minister Kan zal op 15 dezer een be
spreking houden met de organisaties op
land- en tuinbouwgebied over eventueele
controle-maatregelen betreffende den uit
voer van land- en tuinbouwproducten. (£de
blad).
Naar verluidt is pref. Veraart in de
jongste vergadering van het Partijbe
stuur der R. K. Staatspartij gediskwa ifi-
ceerd als candidaat voor den kwaliteits
zetel voor arbeidszaken. (1ste blad).
Verschillende ernstigs branden, o.a. in
het Flora-theater te Amsterdam. (Gem.
Berichten, 2de blad, en Laatste Berichten,
lste blad).
De felle koude. Verscheiden slacht
offers. (Gem. Berichten, 2de blad).
Het stadhuis verbrand.
groot ere beteekenis geschonken.
Zij erkennen tegelijk de groote tegemoet
koming en staatsmanskunst van het ita
liaansche staatshoofd, wien het gelukt 13
een vraagstuk dat een geslacht van Ita
liaansche politieke kringen tevergeefs heeft
tiachten op te lossen, een ook voor he Ita
liaansche volk bevredigende oplossing te
geven. Moge ook het gesloten concordaat
de belangen van de Kerk en van Italië die
in de laatste jaren een zoo opmerkelijko
1 iterlijke en innerlijke toenadering hebben
tot stand gebracht, gelijkelijk dienen".
De Pauskroning herdacht.
„Te Deum" in de St. Jan van
Lateranen
Onder toeloop van een enorme menschen-
massa, die de kerk tot in de uiterste hoe
ken vulde, werd Zondag in de St. Jan van
Lateranen een „Te Deum" gezongen tor ge
legenheid van den verjaardag der Pauskro
ning.
De kardinaal-vicaris Pompilj, leidde dc
plechtigheid. Prelaten van het pauselijk hof,
vele bisschoppen, abten en ordesoverston
v\aren aanwezig.
FRANKRIJK.
De experts-commissie.
De eerste bijeen komst.
De commissie van deskundigen, die een
onderzoek naar de kwestie der Duitsche
reparatiebetalingen zal onderzoeken, is
gistermiddag om halfJrie in hotel „George
V" te Parijs voor de eerste maal officieel
bijeengekomen, nadat de laatste uren vóór
de bijeenkomi: t reeds officieuze besprekin
gen tusschen de Duitsche experts en huil
buitenlandsche collega's hadden plaats ge
vonden.
RUSLAND.
Is de verbanning van Trotski nog
niet zeker?
Naar uit Moskou gemeld wordt, zal de
partijleiding m de eerstvolgende dagen
een besluit nemen omtrent het al of n'eb
velbannen van Trotski uit Rusland, want
reeds de enkele berichten over de verban
ning hebben een ongunstigen indruk ge
wekt omtrent den b'nnenlandsch politie-
ken toestand van Rusland. Bovendien is
de verbanning op moeilijkheden gestuit,
doordat verscheidene landpn geweigerd
hebben een visum te verleenen.
AFRIKA.
De Bey van Tunis overleden.
De bey van Tunis Sidi Mohammed el
Habib, is g steren in den ouderdom van
70 jaar overleden-
