Es BUITENLAND. BiNNENLAND. D.O.S Alp 20ste Jaargang WOENSDAG 30 JANUARI 1929 No 6091 2)e Seldóohe (Bou/tomt ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vccruittelaling or LèiVei 19 cent per week .f2 50 per kwartaal onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal inco per postf 2.95 per kwartaal Geïllustreerd Zondagsblad is voor do Abonné's ver ghaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- >etaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd idagsblad 9 ct. Dit blad vsrschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II BureauxPAPENGRACHT 32 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mcdcdeelingon wordt hot dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of govraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Een voorbeelc 2? )e voorbeelden van geestelijke voor- imheid en zedelijke grootheid, die ons rden gegeven in de besten onzer mede- 3» ischen, mogen ons niet tevergeefs ge- onken zijn. 'aarom is het zulk een uitstekende ge- ihte, de nagedachtenis van groote inan- "l en vrouwen te eeren. J3TflP00 w^en wii mel: ^aardeering constat ^Iren de oprichting van een comité tot diging van de nagedachtenis van mgr. Ariëns, den priester, die zulk een be- grijken socialen pioniersarbeid heeft richt met zoo groote naarstenliefde en iGidfcrzin' iraag drukken wij hier nog 'ns af een EN") onderheid uit dat mooie leven, die wij :er dagen weer in een der bladen lazen. ioen dr. Ariëns door Z. H. den Paus in 9 tot geheim kamerheer was benoemd, men hem met moeite overgehaald om huldiging te ondergaan. Jij de keuze van een geschenk kwam de e te voorschijn om hem terug te bezor- den kelk, die bij zijn eerste H. Mis geschenk zijner ouders was geweest, bij zijn vertrek als kapelaan van Ea- ledé verkocht was om de schulden te die hij gemaakt had om de katho- ke arbeiders van Enschedé en omstre- .Jn te steunen in hun zwaren strijd voor t bestaan en voor het recht van orga- at'e. )e kelk werd met een kort woord aan- gevei joden door de feestcommissie, ïnlijkl Toen kwam het ontroerende moment, niemand der aanwezigen ooit uit het leugen zal gaan", zegt pastoor Swil- ns. Plechtige stilte. Na een wijle ,Mijn lk! Mijn oude kelk!" En handen en 9 ten gen bleven rusten op de gedreven me- illon, voorstellende de patrones zijner >eder. Dan werd het hem te machtig, it beide handen moest de feesteling zich n de tafel vasthouden „Mijn moeder", s het woord, dat een zee, een hemel van ïrbare herinneringen verried. 'astcor Swildens voegt hieraan toe: at een priester voor,armen of voor een ede zaak zijn kapitaal ,zijn bezittingen ert. gebeurt gelukkig wel meer. Ten tte is zijn levensonderhoud dan toch waarborgd. Maar afstand doen van den f lk, dien hij bij zijne priesterwijding zijn boogsten feestdag ontving van ne ouders van die na God hem het ïrbaarst zijn op aarde is een offer van el grootere waarde. Een offer, dat harte- ued kost; een offer, waarvan dr. Ariëns grootheid en de zwaarte verraden heeft, gewild toen plotseling, zonder dat hij t kon denken, die offergave hem terug schonken werd". ïcntie aande Haa] \IRE staal taald, den O Een voorbeeld voor alle sociale werkers die er uit mogen leeren, dat alle arbeid tor de gemeenschap moet rusten op, moet Ji'den gedragen door offers van c h 7, e 1 f Anders is die arbeid zonder inhoud, •nder waarde, met alleen wat groot en hoonschijnend uiterlijk, als een zeepbel. Voorbeelden van waarachtig so- a-al voelende, sociaal denkende en sociaal oende menschen kan vandaag de j aatschappij wel benutten. 0 Voorbeelden als van een mgr. Ariëns t 1 FRANKRIJK. ET ELZAS-DEBAT IN DE KAMER. Poincaré neemt het woord. glTat Frankrijk voor den Elzas deed. In de Fransche Kamer zijn gisteren de Jerj 'Maiie-debatten over Elzas en Lo- hanngen voortgezet.. \De Elzassische afgevaardigde Dahlet, oaverne die tot de links-onafhankelij- ©n behoort, verklaarde, dat de autonimis- scho beweging niet Groot-Duitsch is. Er I gesproken over een terugkeer van ®n Elzas naar Duitschland en men heeft 'vet het recht te zeggen, dat het autono- tracht tot separatisme te komen. Het autonomisme stelt zich slechts tegen over de centraliseering. De regeering, aldus spreker, heeft zekere fouten begaan, maar het probleem is in werkelijkheid een gevoelskwestie. De Elzas heeft genoeg van de vele patriottische be toogingen en theatrale moties hebben gee nerlei nut. De politiek der Fransche regee ring, vervolgde Dahlet, heeft iets van dic tatuur en daarom is deze politiek bankroet gegaan. Dahlet besloot dan met op te merken, dat men in Frankrijk het begane onrecht moet inzien, de slachtoffers der onrecht vaardigheden moet schadeloos stellen en een volkomen tweetalen-stelsel moet toe staan. Daarop stond Poincaré op, die zijn rede begon met de opmerking: „Wanneer ik nu reeds het woord neem, ofschoon nog drie interpellanten moeten spreken, dan geschiedt dit, omdat de Kamer niets weet van de comedie, die zich in den Elzas af speelt. De regeering zal karakter en doel van de afschuwwekkende autonimistische bewegingen aan den dag brengen en ook verklaren, door welke omstandigheden ileze konden ontstaan. De aanvallen der auto- nomisten toch zijn niet alleen gericht te gen alle regeeringen der rppubliek, maar tegen Frankrijk zelf. Wij geven toe, aldus vervolgde Poincaré, dat het een moeilijke taak is provinc., die 47 jaar geisoleerd zijn geweest, weer in de nationa'e eenheid te schakelen. De beste harten bij de Elzas sische bevolking hebben geklopt voor Frankrijk, maar de belangen van den Elzas waren met die van Duitschland verbonden. Tiet Elzassische probleem is niet een kwestie van ministeries, maar een aange legenheid, die geheel Frankrijk aangaat. Daarom mogen deze debatten niet eindi gen met een vertrouwensvotum voor de regeering, maar zij moeten een manifes tatie van sympathie en vertrouwen voor den Elzas tot besluit hebben. De premier zeide dan verder, dat het zijn taak is, te toonen, wat Frankrijk sedert 1918 voor den Elzas heeft gedaan en wat er nog te doen blijft. De eerste taak van Frankrijk is geweest Elzas-Lotha- ringen te behoeden voor een fiuaneieele catastrophe. Indien deze provincies auto noom waren geweest, dan hadden zij de Mark-valuta behouden, die later tot nihil is gedaald. De Fransche regeering echter heeft van de Elzassers de markbiljetten voor fr. 1.25 overgenomen en daarvoor 2123 millioen franc geofferd. Voor de aanpassing van het economisch leven» van den Elzas aan dat van Frank rijk en voor het herstel der oorlogsscha den heeft Frankrijk 215 millioen francs besteed. De aanpassing der industrie is verder zoo geschied, dat reeds nu de El zas van Frankrijk niets meer te vreezen heeft. De productie van gietijzer en staal overtreft die van 1913 met 10 pet. Ook de toestand op de arbeidsmarkt is bevredigend: werkloozen heeft Elzas- Lotharingen niet. De landbouw heeft het moeilijk, doch lang niet in die mate als de Fransche boeren. Voor de scholen van Elzas-Lotharingen heeft de staat veel geld uitgegeven. Voorts zijn deze provincies door de Fransche douane-politiek begunstigd en bij de hande!sverdragsbesprekingen met Duitschland is aan haar speciale aandacht gewijd. Het spoorwegverkeer, aldus ging de pre mier voort, is in Elzas-Lotharingen aan zienlijk verbeterd en door den reeds be gonnen bouw van den Vogezen-tunnel is een aanvang gemaakt met de Verbetering van de verbinding met Frankrijk. De haven van Straatsburg bloeit en is een groote nationale haven geworden. Hier brak Poincaré zijn rede af, met de mededeeling dat hij zijn uiteenzetting Donderdag Z51I vervolgen. De Kanaal-tunnel. Painlevé over het plan. Painlevé heeft in zijn dubbele hoedanig heid van Fransch minister van oorlog en lid van de Fransche Academie van We tenschappen (hij is een wiskundige van grooten naam) zijn meening over het Ka naal-plan in de Daily Mail gezegd, en hij blijkt er een warm voorstander van, die in geen enkel opzicht bezwaren ziet. De zaak is nog niet in het kabinet be handeld, aldus kon hij, zegt hij, alleen zijn eigen meening geven, maar het zou hem verbazen, indien niet al zijn collega's in zijn meening deelden. Van militair standpunt kan er geen ernstige bedenking tegen gemaakt worden. In het nu ondenkbare geval dat Engeland en Frankrijk elkaar moesten beoorlogen, zouden de uitgangen aan weerskanten in enkele seconden vernield kunnen worden en de tunnel in „Niemandsland" en „Nie- mandszee" veranderen. In geval zij weer als bondgenooten een verdedigden oorlog moesten voeren, gelijk in 1914, zou de on- derzeesche verbinding tusschen Frankrijk en Engeland een onschatbare, waarde be zitten. De tunnel zou tegen de sterkste mijnen en den duikbootenoorlog beveiligd zijn. Indien er in 1910 zulk een tunnel be staan had, zou het heel wat gemakkelijker geweest zijn, manschappen, munitie en voorraden naar het front te brengen. De oorlog zou allicht met eenige bloedige maanden bekort zijn. Wie durft de waarde schatten van de levens van tallooze jonge mannen, die dan gespaard zouden zijn? Wat de vraag van de uitvoerbaarheid van het plan betreft, geen deskundige kan daar den geringstén twijfel aan koes teren. Bij den tegenwoordigen stand van de techniek is het een werk dat geen be zwaren kan opleveren. Men kan het ver gelijken met den aanleg van een onder- grondsche spoorwegtunnel in een groote stad of van een onderaardsclie vesting. Technisch gesproken is de aanleg niet eens zoo moeil.'^r als het graven van het kanaal van Suez of van Panama. SPANJE NIEUWE ONRUST. Muiterij onder de troepen. De regeering is den opstand meester. De ontevredenheid onder de artillerie- corpsen, welke eenigen tijd geleden heeft ge'eid tot vergrijpen tegen de discipline van cadetten te Segovia, heeft thans aan leiding gegeven tot hetgeen officieel ree ls een opstand wordt genoemd. Het ee:ste bericht hieromtrent werd gisterenmiddag gegeven door Primo de Rivera, die nu weder hersteld is van den influenza-aanval en de Assemblee van de gebeurtenissen op de hoogte stelde. Primo heeft de volgende verklaring - voorgelezen: De regeering acht het haar plicht tegenover de Assemblée en het volk mede te deeten, dat wederom een poging is gedaan om de regeering moeilijkheden te bezorgen en wanorde te stichten. Dank zij den ijver der autoriteiten, de waakzaam heid der politie en de strenge discipline der militairen, is deze poging mislukt. Het vooraf beraamde plan was, dat Maandag in geheel Spanje een opstand zou uitbreken, doch slechts .e Ciudad Real heeft men aan den oproep gevolg gege ven. Het eerste regiment lichte artillerie, dat daar in garnizoen ligt, is tot muiterij overgegaan. De soldaten hebben kanonnen in de straten opgesteld, de kazerne van de gendarmerie en Jü kruispunten der wegen bezet en het spoorwegverkeer naar en van de stad stopgezet. De regeering heeft geen verdere berichten uit Ciudad Real ontvangen, doch overal elders in Spanje heerscht volkomen rust. Naar de opstandige stad zijn twee regi menten cavalerie gezenden en een regi ment artillerie. Verde, is een sterke afdee- ling van de burgerwacht in vrachauto's naar het terrein van den opstand ver trokken. Een eskader vliegtuigen heeft boven de stad strooibiljetten laten val len, waarin de gewone soldaten worden aangespoord zich te onderwerpen en huil de verzekering wordt gegeven, dat alleen de aanstichters gestraft zullen worden, maar dan ook zeer ernstig. Om negen uur gisterenavond deelde Primo de Rivera mede, dat de opstand geheel onderdrukt is en dat de orde is hersteld. Het is niet bekend of er dooden zijn gevallen. AFGHANISTAN. De toestand te Kaboel. Maatregelen van den Emir. Met toestemming van den emir van Ka boel zijn regelingen getroffen voor een we ke' jkschen Engelschen maildienst tusschen Kaboel en Pesjawar, die natuurlijk afhan kelijk zal zijn van de weersomstandighe den. De bedoeling is op het oogenblik verder, dat deze dierst niet zal worden voortgezet, wanneer het gewone verkeer tusschen de twee plaatsen weer heropend kan worden. De emir van Kaboel heeft besloten een nieuwe copy uit te geven met zijn beeldenaar er op. De munt zal bestaan uit 23 deelen zilver tegen 1 deel koper, én zal den datum y.an de maanjaarreke ning dragen. De zonnejaarrekening, die door Aman Oellah was ingevoerd, heeft do meellahs verstoord en cle bedoeling van den emir is dus blijkbaar hen gunstig te stemmen. Het vervoeren van buitenlanders uit Ka boel wordt voortgezet en zoowel mannen als vrouwen en kinderen zullen nu worden weggevoerd. Er zijn talrijke ingenieurs en andere technici van verschillende natio naliteiten in de Afghaansche hoofdstad, van wie velen door Aman Oelah in dienst zijn genomen. Tot dusver is er geen uit gesproken anti-vreemdelingen-beweging, doch wanneer er geen speciale bescher ming wordt verleend, zullen de buiten landers toch wellicht gevaar loopen. Twee dagen geleden b.v. zijn 's nachts de huizen van twee Duitschers geplunderd. JAPAN Een brief van den Paus aan den Mikado. Tergelukwensch.ingmetzijn kroning. Mgr. Giardini, de apostolische de'egaat in Japan, zal binnen enkele dagen uit Rome vertrekken om naar Tokio »erug te keeren. De delegaat zal een brief meenemen op kunstvol verlucht perkament geschre ven, die door den Paus aan den mikado is gericht en waarin Zijne Heiligheid den Japansche souverein' geluk wenscht met zijn kroning. R. K. KAMER-CENTRALE, LEIDEN. De in den Rijkskieskring Leiden gehand haafde aanwijzingen zijn de volgende: Kwaliteitszetel Financiën: A. C. L. van Vuuren,'s Gravenhage; Mr. G C. J. D. Kropman, Amsterdam. Kw aliteitszetel Arbeidsza ken en Arbeidsvraagstuk: A. J. Loerakker, Schoten; Prof. dr. J. Veraart, 's Gravenhage. Plaatsvervangers: F. van Welie, Utrecht. V r ij e zetel: G. Bulten, Voorhout; A. C. A. Deeren- berg, Schoonhoven; Dr. E. A. M. Droog, Heemstede; J. P. Gouverneur, Sassen- heim; L. F. Guit, 's Gravenhage; Mr. J. A. G. M. van Hellenberg Hubar, Rijswijk; G. W. Kampschöer, Monster; Mr. G. C. J. D. Kropman, Amsterdam; Max van Poll, Hel mond; Mr. M. P. L. Steenberghe, Goirle; Mevr. A. Steenhoff-Smulders, Baarn; Mr. A. F. L. H. Tepe, Leiden; P. F. Veelenturf, Hazerswoude. Plaatsvervangers vrije ze tel: Dr. E. A. M. Droog, Heemstede; J. D. do Kok, Loosduinen; J. Th. v. d. Laan, Zuilen; Mr. L. Niemöller, 's Gravenhage; Dr. A. J. B. Oomen, UtrechtTh. F. M. Schaepman, 's Gravenhage; Mr. A. F. L. H. Tepe, Leiden. Voor iedore aan w ij zing heb ben bedankt de heeren Mr. F. S. H. Bach, Amsterdam; J. H. M. Balvers, Hillegom; H. E. v. d. Brule, Rot terdam; A. C'onijn, Doetinchem; Dr. D. A. P. N. Kooien, 's Gravenhage; F. L. D. Ni- vard, Rotterdam; P. J. S. Serrarens, Bilt- hoven; A. H. Smulders, Utrecht; J. G. Stadhouder, Zoeterwoude; Mr. K. J. A. Trip, Batavia en P. Warmerdam, Lisse. De heer L. F. Guit, 's Gravenhage, heeft do aanwijzing- voor de kwaliteitszetel Ar beidszaken en Arbeidsvraagstuk niet aan vaard, doch wel die voor den vrijen zetel. De heer Prof. dr. J. A. Veraart, 's Gra venhage heeft de aanwijzing voor de" kwa liteitszetel Arbeidszaken en Arbeidsvraag stuk wel aanvaard, doch niet de plaatsver vangende aanwijzing voor denzelfden kwa liteitszetel. De heeren Mr. L. Niemöller, 's Gravenha ge, en J. Th. v. d. Laan, Zuilen, hebben de aanwijzing voor den vrijen zetel niet aan vaard, doch wel de plaatsvervangende aanwijzing daarvoor. De hoeren G. Bulten, Voorhout, J. P. Gou verneur, Sassenheim, L. F. Guit, 's Graven hage, Mr. J. G. A. M. van Hellenberg Hu- bar, Rijswijk, G. W. Kampschöer, Monster, Max van Poll, Helmond en P. F. Veelen turf, Hazerswoude, hebben de aanwijzing voor den vrijen zetel aanvaard, doch niet de plaatsvervangende aanwijzing daarvoor. Alle aanwijzingen zijn aanvaard door do heereh: Mr. G. C. J. D. Kropman, Amsterdam (kwaliteitszetel Financiën en vrije zetel); Dr. E. A. M. Droog, Heemstede (vrije zetel en plaatsvervanger vrije zetel); Mr. A. F. L. H. Tepe, Leiden (vrije zetel en plaats vervanger vrije zetel). Deze verzamellijst, opgemaakt door het Kieskringbestuur, moet nu worden gecontro leerd door het Partijbestuur EEN NUTTIGE SOCIALE WET. 9 jaren practijk van de Invaliditeitswet. Op 3 December 1928 was deze wet 9 ja ren in werking. Volgens de gegevens van de Rijksverzekeringsbank waren krach tens deze wet op 1 Januari 1929 de vol gende renten of pensioenen van loopende: jaarl. bedrag. 23044 invaliditeitsrenten 3.714.033 70109 ouderdomsrente 10.449.454 11577 weduwenrenten 2.030.478 10663 weezenrenten 1.927.103 115393 renten tot een totaal bedrag van 18.121.068 waarvan in het gebied van den Raad van Arbeid Leiden 841 invaliteitsrenten 136.273 2168 ouderdomsrenten 321.854 366 weduwententen 64.761 344 weezenrenten 62.527 3719 renten tot een totaal bedrag van 585.415 In 't geheel werd aan 27899 arbeiders en arbeidsters een geneeskundige behan deling toegekend waarvan 800 behoorden tot den Raad van Arbeid te Leiden. Al leen in 1928 werden 1400 bezitters van een rentekaart opgenomen in de verschil lende sanatoria tegen tuberculose. Uit deze cijfers is het groote sociale nut van de wet duidelijk op te maken, vooral als men in aanmerking neemt, dat de gege- Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Nieuwe onrust in Spanje. Voortzetting van het debat over den Elzas in de Fransche Kamer. BINNENLAND. Een overzicht van de practijk van de Invaliditeitswet (1ste blad). Propaganda-vergaderingen van het R. K. Werkliedenverbond (lste blad). Overleden is de Rotterdamsche musicus Th. Verhey (L. en K., 2e bad). ven cijfers spreken van loopende renten, dus die op 1 Januari 1929 van kracht wa re". De vele duizenden die in den loop de zer 9 jaren van de wet geprofiteerd heb ben doch inmiddels zijn overleden zijn er niet in opgenomen. R. K. WERKLIEDENVERBOND. Groote Verbondsdemonstraties in het a.s. voorjaar. Naar de „Volkskrantverneemt zullen vanwege het R. K. Werkliedenverbond, met het oog op de komende regeeringspe- riode, in het land een 8-tal groote verga- deringne worden belegd op Zaterdag 7 April a.s. en wel: Te Zwolle, voor Friesland, Groningen, Drente en Overijsel te Arnhem, voor Gelderland te Utrecht voor de provincie Utreciht; te Den Haag, voor Zuid-Holland te Amsterdam, voor Noord-Holland; te Vlissingen, voor Zeeland;, te Tilburg, voor Noord-Brabant; te Maastricht, voor Limburg. In deze vergaderingen zullen onder de leuze: „Verlossing uit het proletariaat", behandeld worden de volgende vier on derwerken 1. Naar de bedrijfsdemocratie 2. Een onbezorgde levensavond voor alle werkers 3. Het groote gezin uit de knel 4. Door eigen kracht omhoog Sprekers zulen nader worden bekend gmaakt en de afdeelingen zullen spoedig een circulaire ontvangen waarin op krach tige medewerking zal worden aangedron gen. HANZE BISDOM HAARLEM. Hoofdbestuursvergadering. Dezer dagen vergaderde het Hoofdbe stuur van de Hanze in het Bisdom Haarlem. Over het verhandelde wordt ons bericht: Van de vakafdeeling Schilderspatroons te Leiden gesteund door de standsorga nisatie ter plaatse was een verzoek in gekomen om ten spoedigste over te gaan tot invoering van het wederzijds verplicht lidmaatschap van stands- en vakorganisa tie. Het Hoofdbestuur zag zich verplicht do bepaling van zijn standpunt ten dezen op to schorten, tot men kennis heeft geno men van het rapport, uit te brengen door de vanwege de Federatie ingestelde Com missie „Stands- en Vakorganisatie". Te Delft is men bozig onder auspiciën van het plaatselijk Hanze-bestuur een R. K. Jonge Middenstandsveroeniging op te richten. De verecniging i9 bestemd voor jonge middenstanders of toekomstigo mid denstanders boven de 19 jaren en stelt zich ten doel de vorming der leden voor hun taak in de toekomst, zoowel in sociaal- economischcn, als in katholiek-cultureelen zin. Het Hoofdbestuur nam met veel waar deering kennis van dit initiatief en beval hot ter navolging aan. Daarnaast kunnen voorloopig in alle plaatsen de jonge mid denstanders, tegen lage contributie, als as pirant-lid van de Hanze opgenomen wor den. Van do Obligatieleening 1925 werden volgens het plan van uitloting 14 nummers uitgeloot, n.l. 1, 2, 14, 15, 26, 4fi. 78, 111, 118, 119, 121, 124, 132 en 134. Besproken werden de euvelen, die hel uitverkoopwezen aankleven. Daar van het particulier initiatief ten dezen voorloopig weinig verbetering is te verwachten, ver dient het naar de meening van het Hoofd bestuur aanbeveling het uitverkoopwezen door wettelijke maatregelen te ordenen en te beperken, zooals in het buitenland en speciaal bij onze Oostelijke naburen reeds is geschied. Koninklijke Besluiten. Burgemeesters. Bij Kon. besluit is benoemd tot burge meester der gemeente Deventer mr. F. W. R. Wttewaal, met gelijktijdige toeken ning van eervol ontslag als burgemeester der gemeente Lochem is benoemd tot burgemeester der ge meente Schimmen D. M. A. Kruijen; is aan P. F. van Slijpe op zijn verzoek eervol ontslag verleend als burgemeester der gemeente IJsselraonde met dankbetui ging voor de langdurige diensten, door hem in zijne betrekking bewezen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1