BUITENLAND
DONDERDAG 24 JANUARI 1929
No 6086
door
propa
Neufr
Cerw.
ïvang
kjes g
huiswi
Ier de
irgemeekj
'a >r
en
u Quai,
almans,
plaatsi
Wilhel
ïkomst
leer P.
dijk wc
d du Q
de re
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
inco per postf 2.95 per kwartaal
t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
rfgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
betaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
idagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Een protest
Jisteren heeft prof. dr. L. Knappert,
a a enn jgleeraar in de c escliiedenis en leerstel-
gen der Ned, Herv. Kerk aan
Leidsche Universiteit in het ge-
r van de kweekschool aan het
ordeinde een college gegeven, dat was
vijd. aan de Unie van Utrecht.
[11 het verslag van dit college in de „N.
Crt." lezen we o.m.:
a-avom
L.
ar Yai
.ierna
jord,
weerl
iren
itige s
reden,
door
zet
I
Colijn
aan
i D. N
jke wc
euwest
ijk
ïen s(
den h
e aanv
kl
i
jchter
wat ii
ook m
en de
uk. Sei
i met
Uitvoerig stond spr. vervolgens stil
bij art. 13 van het tractaat, waarin
de vrijheid van godsdienst gewaar
borgd wordt. In dit artikel, aldus spr.,
ademt dezelfde geest van verdraag
zaamheid, aan Oranje eigen, die ook
reeds bij de pacificatie van Gent en in
het ontwerp godsdienstvrede tot
uiting was gekomen. Bestond er toen
één land, aldus spr., waar deze vrij
heid van godsdienst mogelijk was?
Aan dit beginsel van het tractaat is
ons land nooit ontrouw geworden.
Voor de katholieken bestond deze
vrijheid in niet mindere mate, al weet
spr. heel goed, dat in de practijk wel
moeilijkheden geweest zijn. Deze
moeilijkheden zijn echter nooit van
zeer ernstigen aard geweest.
Men zette hier 'ns naast wat gisteren
boi d-minister dr. De Visser als zijn meening
0°! tsprak in een rede te Utrecht.
Maria
G.
O. Laf
;t, 8 m
de h<
tratie
hsteeren.
p. L.
P. Z.
fiets
2 d.
adwag
r 2
n-eg
op
lichti
Hoe jammer echter dat men, zoowel
toen als later, bij de Unie het vraag
stuk van de vrijheid van godsdienst
oefeningen onbeslist liet en zelfs kwam
tot practijken, die zoowel in strijd wa
ren met den geest van onderlingen
vrede en verdraagzaamheid, die dit
verbond kenmerkten, als inbreuk
maakten op de geloofsvrijheid (der
Katholieken Red.).
De heer De Visser blijkt van de historie
ter op de hoogte te zijn dan dr. Knap-
rt, of althans de historische feiten en
beurtenissen meer objectief te kunnen
kijken.
Prof. Knappert verdraait en verdoezelt
er wel wat de historie!
Maar hiertegen willen wij toch niet pro-
Ons protest gaat tegen deze uitlating:
Uitvoerig zette spr. vervolgens uit
een, welke moeilijkheden hij (Oranje)
daarbij (bij het streven naar een een
heid van de natie Red. L. Crt.) on
dervonden heeft, vooral in het Zuiden,
waar de katholieken hem niet ver
trouwden, een wantrouwen, dat ook
thans nog niet geheel verdwenen is.
Deze laatste uitlating kunnen wij niet
fiets 1(3ers verstaan, dan dat de Katholieken
D. v. het Zuiden (ook elders misschien?)
ranje, ons Vorstenhuis; nog niet geheel
>uden vertrouwen.
Tegen zulk een voorstel moeten Vij
rotesteeren omdat zij isabsoluut
a w a a r!
Ook klaarblijkelijk onwaar;
mag ten eenenmale onnoodig worden ge-
iht, de onwaarheid ervan aan te hooren!
Prof. Knappert besloot zijn rede, met
betreuren, dat in dezen tijd ons volk
iet beter de eenheid heeft gevoeld door
ezamenlijk de Unie te herdenken.
Maar de door ons gemaakte, volkomen
^gemotiveerde soort van verdachtma-
ing van de katholieken of een deel der
atholieken is wel erg in strijd met dat
te 1 muren, en móet ons aan de oprechtheid
lage an de droevenis doen twijfelen.
De j)e verklaring, dat er wel even trouwe,
M. Daar ^een trouwer vaderlanders zijn, dan
Vero 'e Katholieken is nog altijd waar!
In oprechte trouw en met hartelijke ge
legenheid erkennen de katholieken de
franjes als de wettige regeerders van ons
vaderland
jpraki
tv
overCl
lie
Haze
v. R.
otor-
den
1.; I
dam,
B.,
VOLKENBOND.
De opiumcommissie.
Cijfers, die niet kloppen.
Te Genève vergadert op het oogenblik
de opium-commissie van den Volkenbond.
In deze commissie is gisteren nogal veel
over Nederland gesproken.
Bij de bespreking der statistieken van
de vervaardiging en in- en uitvoer van
verdoovende middelen bleek verschillen
de malen, dat de.dobr Nederland gegeven
cijfers niet overeenstemden met de over
eenkomstige uit andere landen.
Zoo was over het jaar 1926 door Ne
derland opgegeven een uitvoer van 451
K.G. cocaïne naar Zwitserland, terwijl de
Zwitsersche regeering had meegedeeld,
slechts 271 K.G. uit Nederland te hebben
ingevoerd.
Ook met betrekking tot heroïne was er
een aanmerkelijk verschil, daar de Ne-
derlandsche statistiek-invoer van heroïne
uit Zwitserland voor 406 K.G. vermeldde,
terwijl Zwitserland opgegeven had 768 K.
G. te hebben uitgevoerd naar Neder
land.
Wat Duitschland en Oostenrijk betreft
klopten de cijfers eveneens niet, doch hier
waren de verschillen minder groot.
De Italiaansehe gedelegeerde Cavaz-
zoni heeft voortdurend den heer van Wet-
tum over die verschillen geïnterpelleerd.
Doch onze gedelegeerde verklaarde geen
opheldering te kunnen geven, aangezien
hij niet wist, dat de oude cijfers van 1926
opnieuw ter sprake zouden komen.
Wilde de heer Cavazzoni beslist na
dere inlichtingen krijgen, dan moest hij
zich tot de Nederlandsche regeering wen
den.
De opiumcornmissie heeft ook besloten
het volkenbondssecretariaatop te dragen,
aan onze regeering eenige opheldering
over deze verschillen te vragen.
BELGIE
Ook België heeft zijn „Gazette"-affaire.
Twee financiers aangehouden.
De politie te Brussel heeft twee finan
ciers aangehouden namelijk vader en zoon
Dresen, die te Brussel op kleine schaal de
methodes van de „Gazette du Franc" toe
pasten. Drie maanden geleden richtten
zij, op crediet, een fraai kantoor in, en
gageerden een uitgebreid personeel en
gaven een financieel blad uit dat den
naam droeg van „Le franc parleur". Zij
verichtten koop- en verkooptransacties in
aandeelen hielden echter het geld achter,
terwijl zij aan hun cliënten valsche opga
ven verstrekten over de koopen en ver-
koopen, die door bemiddeling der firma
waren tot stand gekomen. De politie kreeg
van een en ander de lucht en arresteerde
de beide financiers. Reeds hebben zich
circa dertig personen aangemeld, die door
de heeren Dresen bedrogen zijn en hun be
dragen van 5.000 tot 80.000 franc hebben
toevertrouwd.
FRANKRIJK.
Het nieuwe schandaal.
Hoe twee vreemdelingen
intrigeerden.
De in verband met de nieuwe herstel-
zwendelaffaire gearresteerde Pollier was
de strooman van twee buitenlanders, Wolf-
son en den Rus Baboesjkin.
Deze beiden hadden een scheepvaart
maatschappij opgericht en om vergunning
te krijgen tot het voeren der Fransche
vlag hadden zij Pollier tot directeur be
noemd.
De maatschappij bezat geen enkel schip,
doch streefde alleen het verkrijgen van een
contract betreffende leveranties in na-
tura na. Toen dit niet gelukte, trachtte
Pollier door bemiddeling van een suiker
firma een contract voor de levering op
herstelrekening van 30.000 ton suiker te
bemachtigen, waarin hij slaagde.
De betrokken firma diende, toen legen
het contract wegens niet-betaling der ver
schuldigde gelden bezwaar werd gemaakt,
een aanklacht tegen Pollier in, die niet
ontkent de gelden te hebben ontvangen,
maar ze voor eigen bate moet hebben
aangewend.
Pollier was tot voor kort professor aan
de universiteit te Bijssel, waar hij colle
ges gaf over economie. Daarvoor had hij
een leerstoel te Toulouse.
In Februari 1927 nam hij ontslag en
verliet Bijssel zonder er terug te keeren.
Men vernam, dat hij zich naar Parijs had
begeven om daar in den handel te gaan.
Waarschijnlijk wilde hij trachten, met spe
culaties meer geld te verdienen dan met
zijn hoogleeraarsfunctie mogelijk was. Hij
trad toe tot de suikermaatschappij en
werd na eenigen tijd president van den
raad van beheer.
MASSA-ARRESTATIES.
150 Aanhangers van Trotskl gearresteerd.
Is Trotski uit zijn ballings
oord ontsnapt?
De disciplinaire tribunalen van de com-
mun'stische partij in Sovjet-Rusland zijn
er niet in geslaagd, bevredigende resulta
ten te verkrijgen bij de z.g. zuiveringscam
pagne in de partij, waartoe onlangs werd
besloten. Deze mislukking schijnt het ge
volg te zijn van de omstandigheid, dat de
leden van deze tribunalen ze.f niet zuiver
in de leer waren. Het politiek bureau heeft
thans besloten zelf op te treden, te zamen
met de Ogpoe.
Volgens berichten, die in Moskou de
ronde doen, zijn reeds vele arrestaties ver
richt van verdachte leden der communis
tische partij en zelfs van niet-communisten.
In verband met een nieuwe anti-sovjet
samenzwering, welke de Ogpoe ontdekt
heeft, zijn de namen der arrestanten nog
niet bekend gemaakt. Er gaan geruchten
omtrent een nieuwe acute crisis in de par
tij. Aan alle provinciebladen zijn instruc
ties gezonden, om tegelijkertijd een lange
verklaring te publiceeren omtrent den
huidigen stand van den strijd tegen de
Trotskiïsten.
De regeering waarschuwt de weifelende
communisten tegen de aanhangers van
Trotski, die een nieuwen burgeroorlog
voorbereiden, waarvoor zij steun trachten
te verkrijgen van het roode leger.
Officiee'e berichten uit Moskou ontvan
gen, melden, dat 150 aanhangers van
Trotski door de Ogpoe zijn gearresteerd
onder wie de voormalige handelsagent te
Parijs. De voornaamste arrestanten zijn
in afzonderlijke cellen opgesloten.
Volgens een V. D.-bericht zou Trotski
uit ziin ballingsoord ontvlucht zijn en
verscheidene aanhangers om zich hebben
verzameld.
AFGHANISTAN.
DE STRIJD OM DE MACHT.
Habib een Engelsch vazal?
Moskou maakt zich ongerust.
Naar uit Moskou gemeld wordt, hebben
de uit Kaboel ontvangen berichten aldaar
groote ongerustheid veroorzaakt. Volgens
berichten zou Habib Oellah bereid zijn
het protectoraat van Engeland over Afgha
nistan te aanvaarden. De onderhandelin
gen daarover met den Engelschen gezant
zouden reeds zijn geëindigd.
Verder werdt uit Moskou gemeld, dat
Habib Oellah besloten heeft alle vreemde
gezanten te verzoeken nog deze week Ka
boel te verlaten.
Nieuwe gevechten.
Naar uit Moskou gemeld wordt, zijn er
tusschen aanhangers van Habib Oellah en
van Aman Oellah in de omgeving van Da-
habar ernstige botsingen voorgevallen,
waarbij de troepen van Aman Oellah ver
slagen werden; 62 hunner werden gevan
gen genomen en op staanden voet gefusil
leerd.
De priesters in Kaboel zouden Habib
Oellah erkend hebben en hem hun steun
hebben aangeboden.
In Tasjkent zijn de eerste Russische
vliegtuigen aangekomen, die speciaal de
diplomatieke posten hebben overgebracht.
Nader wordt uit Kaboel medegedeeld,
dat Habib Oellah met de vorming van zijn
nieuwe regeermg gereed is gekomen. Wat
de reorganisatie van het Afghannsche le
ger betreft, deze zal uit eigen middelen
worden doorgevoerd; aan de soldaten is
soldijverhoog;ng beloofd, zoodra Aman
Oellah uit iDahabar verdreven zal zijn.
JAPAN
Zal Japan de betrekkingen met Rusland
afbreken?
Naar uit Tokio gemeld wordt, bevatten
de Japansche bladen reeds vier dagen
achter elka-ar berichten over de betrekkin
gen tusschen Rusland en Japan. De bla
den „Hosji" en „Djidji" melden uit goed
ingelichte Japansche bron dat de Japan
sche regeering voornemens is de betrek
kingen met Rusland af te breken. Of
schoon het ministerie van buitenlandsche
zaken zulks ontkent, meenen deze bladen
te weten, dat het verbreken der betrek
kingen in verband staat met de commu
nistische propaganda in het Verre Oos
ten.
De minister-president Tanaka beeft den
Bussrschen ambassadeur Trojanowski me
degedeeld, dat de Japansche regeering
weigert met Moskou onderhandelingen te
voeren over een garantieverdrag.
DE KAMERVERKIEZINGEN.
Het arbeidersadvies.
In de katholieke arbeiderskringen van
Haarlem-Helder wordt volgens het „N. H.
Dagblad" de volgende circulaire verspreid:
Haarlem, 22 Januari 1929.
Ben "\filjoenstraat 72.
Waarde Vriend,
Doordat ons uit tal van verschijnselen
duidelijk werd dat zoowel de R. K. groot
werkgevers als de R. K. Middenstanders
ijverig aan 't werk waren om via de z.g.
vrije lijsten te bevorderen, dat hun ver
trouwensmannen in de Tweede Kamer
zouden komen, hebben wij, zooals bekend,
besloten aan onze arbeiders-vrienden in
het land, ook een .advies" te geven.
De candidaatstellingen in onze R. K.
Kiesvereenigingen zijn nu achter den rug
en met voldoening kunnen we constatee-
ren, dat niet alleen de „adviezen" van de
R. K. grootwerkgevers, middenstanders-
en boeren, maar ook ons arbéidersad-
vies", volkomen gegeven in de lijn van
het Kiesreglement der R. K. Staatspartij,
uitstekend heeft gewerkt. Evenwel, ons
werk is menschenwerk en aan menschen-
werk kleven dikwijls tekortkomingen. Zoo
ook met ons ,,advies".
Het is ons n.l. gebleken, dat er in de
Kieskringen Haarlem-Helder bier en daar
eenig misverstand is ontstaan in verband
met den zetel van vriend v. d. Bilt.
Laten wij direct verklaren er hoogen
prijs op te stellen, dat vriend v. d. Bilt
als Kamerlid behouden blijft. Uit alles wat
zich rondom de candidaatstelling in onzo
R. K. Kies\ereenigingen heeft afgespeeld
blijkt overduidelijk, dat de R. K. Midden
standers met buitengewonen ijver hun
candidaat voor de vrije lijst propageeren.
Ook en vooral in de Kieskringen Haarlem-
Helder. Dit is natuurlijk hun vrijheid,
maar hierdoor kan er o.i. inderdaad gevaar
ontstaan voor vriend v. d. Bilt. Wij zullen
ons niet wagen aan eventiieele stemmings
uitslag-berekeningen, maar we achten het
toch raadzaam, dat onze vrienden in de
Kieskringen Haarlem-Helder straks bij de
stemming in de R. K. Staatspartij zooveel
mogelijk hun stem zullen uitbrengen op
vriend v. d. Bilt opdat hij als Kamerlid
behouden blijve. Degene, die desondanks
toch zijn stem wil uitbrengen op vriend
Guit, hij ga zijn gang; als de massa van
onze stemmen maar worden uitgebracht
op vriend v. d. Bilt, dan zal dit den zetel
van v. d. Bilt niet in gevaar kunnen bren-
gen.
Tot slot deelen wij u mede. dat dit
briefje in overleg met v. d. Bilt en Guit is
opgesteld en aan U verzonden is.
Namens de U bekende vrienden,
Met vriendengroeten,
H. J. KUIPER.
R. K. Verkiezingsfilm 1929.
Nu vaststaat dat op 4 Februari a.s. de
eerste copie van de verkiezingsfilm zal
gereed zijn besloot het Dag. Bestuur der
R. K. Staatspartij op genoemden datum
een cere-vertooning uitsluitend voor pers
en genoödigden te geven in de groote
zaal van „De Tweo Steden" te 's Graven-
ha ge.
Voor deze vertooning werden inmid
dels door den 2e Secretaris de uitnoodi-
gingen verzonden.
Zonder zulk een officieele uitnoodigings-
kaart zal niemand tot deze vertoonirig
worden toegelaten.
In de ree ls gepubliceerde vertoonings-
data voor Den Haag is eenige wijziging
gekomen de vertooningen in de groote
zaal van de Dierentuin zijn thans defini
tief bepaald op 24-25-26 en 27 Febr. a.s.
70STE VERJAARDAG VAN DEN
EX-KEIZER.
Een cadeau van de burgerij van
Doorn.
Naar „Het Centrum" verneemt, heeft
zich te Doorn een comité uit de burgerij
gevormd, dat gelden heeft ingezameld om
den ex-keizer ter gelegenheid van diens
70sten verjaardag een cadeau aan te bie
den. Dit cadeau, bestaande uit twee wit
geschilderde greenenhouten tuinbanken,
ieder 5 M. lang en sierlijk uitgevoerd door
den meubelmaker den heer Veldhuizen te
Doorn, zal Zaterdag a.s. door den voorzit
ter van het comité Baron Schimmelpen-
ninck van der Oye, burgemeester van
Doorn, den vroegeren monarch van
Duitschland worden aangeboden.
De beide banken, op de leuningen waar
van bronzen platen vervaardigd door de
firma Begeer, zijn bevestigd, en waarop
vermeld staat, dat ze geschonken zijn
door de burgerij van Doorn, zullen een
plaats krijgen in den grooten tuin nabij het
kasteel.
Oud-legeraanvoerders bij den
Keizer.
Ter gelegenheid van den 70sten ver
jaardag van ex-keizer Wilhelm zijn ver-
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Ook in België een zwendel-affaire ont
dekt.
Massa-arrestaties in Rusland.
In Afghanistan dreigt Habib 0e"ttU He
overhand te krijgen.
BINNENLAND.
Overleden is de Deken van Amsterdam
mgr. P. Stroomer. (Kerkn. 1ste blad).
Tusschen Utrecht en Amersfoort is een
autobus met twintig passagiers te water
gereden. (Gem. Berichten, 2de blad).
Nog meer slachtoffers van het ijs. (Gem.
Berichten, 2de blad).
Aankomst van Liebermann in ons land.
(Laatste Berichten).
Uitvaart en begrafenis van kapelaan
Kemperman. (1ste blad).
schillende oud-legeraanvoerders van het
Duitsche leger naar Doorn gekomen, om
den Oberste Kriegsberr te feliciteeren,
maarschalk Mackensen, Freiherr von Gelb-
sattel, Admiraal von Schroder, generaal
von Hutier, generaal von Horn en generaal
v. d. Goltz.
EEN ONDERHOUD MET DR. BORMS.
De kracht van den Vlaamschen
volkswil.
Dr. Augustu Borm6 is, zooals gemeld,
Dinsdagnamiddag met zijn echtgenoot© te
's-Hertogenbosch gearriveerd bij den des
tijds eveneens bij verstek veroordeelden
dr. C. Borms, geneesheer-directeur van
het krankzinnigengesticht „Reinier van
Arlcel". Het ,Hbld," had een kort onder
houd met dr. Borms.
„Ik heb de zekerheid gehad, verklaar
de hij. dat de Vlaamsche volkswil krach
tig genoeg zou zijn om de poort der ge
vangenis open te beuken. Ik wilde er ook
niet anders uit. Dat heb ik ook voor het
Assizenhof
Tallooze schriftelijke bedreigingen
Over de bedreigingen welke dr. Borms
per post werden toegezonden zeide hij:
„Die bedreigingen kwamen eerst los na
mijn verkiezing op 9 December; met de 83
duizend en zooveel kaakslagen", voegde
hij er veelbeteekenend aan toe.
„Ze waren meest ongetcekend, een en
kele slechts was er bij met een naam, een
bijna onleesbare handtcekening. Na de
verkiezing heeft de censuur al mijn cor
respondentie doorgelaten; ook die bedrei
gingen. Die censuur was zeer grillig. Of er
iets in mijn bezit kwam hing er vaak van
af hoe de heeren gemutst waren. Toen
mijn invrijheidstelling naderde namen de
bedreigingen toe.
„Terzelfder tijd werd er ook op aange
drongen, door het bestuur, dat ik na mijn
vrijlating onmiddellijk naar Nederland zou
gaan.
„Tegelijk waren er goede Vlamingen,
die zich zeer om mijn lot bekommerden,
die oordeelde, dat mijn gezondheidstoe
stand niet zou toelaten, dat ik in het
openbaar zou optreden, en die me een
lange rust aanraadden".
Het leven in de gevangenis.
Omtrent het leven in de gevangenis ver
telde de heer Borms nu, dat de verhou
ding met den directeur tot 1 Jan. 1922
goed was. „De heer Bertraud was een
hoogstaand man en ik heb hem ook ge
zegd dat hij als bestuurder uitstekend zou
zijn in een Waalsche gevangenis!
„Van genoemden datum af moest de be
stuurder de nieuwe taalwet van 31 Juli
1921, toepassen. Daaraan heeft hij zich
altijd zoo veel mogelijk onttrokken. Op 1
Jan. 1922 trad dan -die wet in werking,
's Morgens bracht hij het „werkboekje",
waarin wekelijks' het dwangarbeidersloon
moest geschreven worden. Het was echter
in het Fransch gesteld en dus weigerde
ik, steunende op de taalwet. Dat heeft
zoo geduurd tot mijn uittocht
„Het doodvonn:s was veranderd in le
venslangen dwangarbeid, wat een politieke
straf is. De bestuurder had gevorderd, dat
ik al de werkuren ongeveer 10 per dag
zou vullen met het gevangenisblaadjo
op te stellen in het Nederlandsch met me
dewerking van andere gevangenen.
,De gevangenen hechten veel waardo
aan dat blaadje „Strevend naar beter
leven". In overleg met den hoofdopsteller
voor Fransch, oordeelde de bestuurder,
dat ik te veel uren over had. Hij heeft mij
toen ander werk opgelegd, en me een cur
sus ten behoeve van studenten in de Leu-
vensche Hoogeschool doen brengen om
dezen af te schrijven, een arbeid, die drir
in de gevangenis door de intellectueele
gevangenen verricht T' dr»n