BUITENLAND DONDERDAG 24 JANUARI 1929 No 6086 door propa Neufr Cerw. ïvang kjes g huiswi Ier de irgemeekj 'a >r en u Quai, almans, plaatsi Wilhel ïkomst leer P. dijk wc d du Q de re ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal inco per postf 2.95 per kwartaal t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- rfgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- betaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd idagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Een protest Jisteren heeft prof. dr. L. Knappert, a a enn jgleeraar in de c escliiedenis en leerstel- gen der Ned, Herv. Kerk aan Leidsche Universiteit in het ge- r van de kweekschool aan het ordeinde een college gegeven, dat was vijd. aan de Unie van Utrecht. [11 het verslag van dit college in de „N. Crt." lezen we o.m.: a-avom L. ar Yai .ierna jord, weerl iren itige s reden, door zet I Colijn aan i D. N jke wc euwest ijk ïen s( den h e aanv kl i jchter wat ii ook m en de uk. Sei i met Uitvoerig stond spr. vervolgens stil bij art. 13 van het tractaat, waarin de vrijheid van godsdienst gewaar borgd wordt. In dit artikel, aldus spr., ademt dezelfde geest van verdraag zaamheid, aan Oranje eigen, die ook reeds bij de pacificatie van Gent en in het ontwerp godsdienstvrede tot uiting was gekomen. Bestond er toen één land, aldus spr., waar deze vrij heid van godsdienst mogelijk was? Aan dit beginsel van het tractaat is ons land nooit ontrouw geworden. Voor de katholieken bestond deze vrijheid in niet mindere mate, al weet spr. heel goed, dat in de practijk wel moeilijkheden geweest zijn. Deze moeilijkheden zijn echter nooit van zeer ernstigen aard geweest. Men zette hier 'ns naast wat gisteren boi d-minister dr. De Visser als zijn meening 0°! tsprak in een rede te Utrecht. Maria G. O. Laf ;t, 8 m de h< tratie hsteeren. p. L. P. Z. fiets 2 d. adwag r 2 n-eg op lichti Hoe jammer echter dat men, zoowel toen als later, bij de Unie het vraag stuk van de vrijheid van godsdienst oefeningen onbeslist liet en zelfs kwam tot practijken, die zoowel in strijd wa ren met den geest van onderlingen vrede en verdraagzaamheid, die dit verbond kenmerkten, als inbreuk maakten op de geloofsvrijheid (der Katholieken Red.). De heer De Visser blijkt van de historie ter op de hoogte te zijn dan dr. Knap- rt, of althans de historische feiten en beurtenissen meer objectief te kunnen kijken. Prof. Knappert verdraait en verdoezelt er wel wat de historie! Maar hiertegen willen wij toch niet pro- Ons protest gaat tegen deze uitlating: Uitvoerig zette spr. vervolgens uit een, welke moeilijkheden hij (Oranje) daarbij (bij het streven naar een een heid van de natie Red. L. Crt.) on dervonden heeft, vooral in het Zuiden, waar de katholieken hem niet ver trouwden, een wantrouwen, dat ook thans nog niet geheel verdwenen is. Deze laatste uitlating kunnen wij niet fiets 1(3ers verstaan, dan dat de Katholieken D. v. het Zuiden (ook elders misschien?) ranje, ons Vorstenhuis; nog niet geheel >uden vertrouwen. Tegen zulk een voorstel moeten Vij rotesteeren omdat zij isabsoluut a w a a r! Ook klaarblijkelijk onwaar; mag ten eenenmale onnoodig worden ge- iht, de onwaarheid ervan aan te hooren! Prof. Knappert besloot zijn rede, met betreuren, dat in dezen tijd ons volk iet beter de eenheid heeft gevoeld door ezamenlijk de Unie te herdenken. Maar de door ons gemaakte, volkomen ^gemotiveerde soort van verdachtma- ing van de katholieken of een deel der atholieken is wel erg in strijd met dat te 1 muren, en móet ons aan de oprechtheid lage an de droevenis doen twijfelen. De j)e verklaring, dat er wel even trouwe, M. Daar ^een trouwer vaderlanders zijn, dan Vero 'e Katholieken is nog altijd waar! In oprechte trouw en met hartelijke ge legenheid erkennen de katholieken de franjes als de wettige regeerders van ons vaderland jpraki tv overCl lie Haze v. R. otor- den 1.; I dam, B., VOLKENBOND. De opiumcommissie. Cijfers, die niet kloppen. Te Genève vergadert op het oogenblik de opium-commissie van den Volkenbond. In deze commissie is gisteren nogal veel over Nederland gesproken. Bij de bespreking der statistieken van de vervaardiging en in- en uitvoer van verdoovende middelen bleek verschillen de malen, dat de.dobr Nederland gegeven cijfers niet overeenstemden met de over eenkomstige uit andere landen. Zoo was over het jaar 1926 door Ne derland opgegeven een uitvoer van 451 K.G. cocaïne naar Zwitserland, terwijl de Zwitsersche regeering had meegedeeld, slechts 271 K.G. uit Nederland te hebben ingevoerd. Ook met betrekking tot heroïne was er een aanmerkelijk verschil, daar de Ne- derlandsche statistiek-invoer van heroïne uit Zwitserland voor 406 K.G. vermeldde, terwijl Zwitserland opgegeven had 768 K. G. te hebben uitgevoerd naar Neder land. Wat Duitschland en Oostenrijk betreft klopten de cijfers eveneens niet, doch hier waren de verschillen minder groot. De Italiaansehe gedelegeerde Cavaz- zoni heeft voortdurend den heer van Wet- tum over die verschillen geïnterpelleerd. Doch onze gedelegeerde verklaarde geen opheldering te kunnen geven, aangezien hij niet wist, dat de oude cijfers van 1926 opnieuw ter sprake zouden komen. Wilde de heer Cavazzoni beslist na dere inlichtingen krijgen, dan moest hij zich tot de Nederlandsche regeering wen den. De opiumcornmissie heeft ook besloten het volkenbondssecretariaatop te dragen, aan onze regeering eenige opheldering over deze verschillen te vragen. BELGIE Ook België heeft zijn „Gazette"-affaire. Twee financiers aangehouden. De politie te Brussel heeft twee finan ciers aangehouden namelijk vader en zoon Dresen, die te Brussel op kleine schaal de methodes van de „Gazette du Franc" toe pasten. Drie maanden geleden richtten zij, op crediet, een fraai kantoor in, en gageerden een uitgebreid personeel en gaven een financieel blad uit dat den naam droeg van „Le franc parleur". Zij verichtten koop- en verkooptransacties in aandeelen hielden echter het geld achter, terwijl zij aan hun cliënten valsche opga ven verstrekten over de koopen en ver- koopen, die door bemiddeling der firma waren tot stand gekomen. De politie kreeg van een en ander de lucht en arresteerde de beide financiers. Reeds hebben zich circa dertig personen aangemeld, die door de heeren Dresen bedrogen zijn en hun be dragen van 5.000 tot 80.000 franc hebben toevertrouwd. FRANKRIJK. Het nieuwe schandaal. Hoe twee vreemdelingen intrigeerden. De in verband met de nieuwe herstel- zwendelaffaire gearresteerde Pollier was de strooman van twee buitenlanders, Wolf- son en den Rus Baboesjkin. Deze beiden hadden een scheepvaart maatschappij opgericht en om vergunning te krijgen tot het voeren der Fransche vlag hadden zij Pollier tot directeur be noemd. De maatschappij bezat geen enkel schip, doch streefde alleen het verkrijgen van een contract betreffende leveranties in na- tura na. Toen dit niet gelukte, trachtte Pollier door bemiddeling van een suiker firma een contract voor de levering op herstelrekening van 30.000 ton suiker te bemachtigen, waarin hij slaagde. De betrokken firma diende, toen legen het contract wegens niet-betaling der ver schuldigde gelden bezwaar werd gemaakt, een aanklacht tegen Pollier in, die niet ontkent de gelden te hebben ontvangen, maar ze voor eigen bate moet hebben aangewend. Pollier was tot voor kort professor aan de universiteit te Bijssel, waar hij colle ges gaf over economie. Daarvoor had hij een leerstoel te Toulouse. In Februari 1927 nam hij ontslag en verliet Bijssel zonder er terug te keeren. Men vernam, dat hij zich naar Parijs had begeven om daar in den handel te gaan. Waarschijnlijk wilde hij trachten, met spe culaties meer geld te verdienen dan met zijn hoogleeraarsfunctie mogelijk was. Hij trad toe tot de suikermaatschappij en werd na eenigen tijd president van den raad van beheer. MASSA-ARRESTATIES. 150 Aanhangers van Trotskl gearresteerd. Is Trotski uit zijn ballings oord ontsnapt? De disciplinaire tribunalen van de com- mun'stische partij in Sovjet-Rusland zijn er niet in geslaagd, bevredigende resulta ten te verkrijgen bij de z.g. zuiveringscam pagne in de partij, waartoe onlangs werd besloten. Deze mislukking schijnt het ge volg te zijn van de omstandigheid, dat de leden van deze tribunalen ze.f niet zuiver in de leer waren. Het politiek bureau heeft thans besloten zelf op te treden, te zamen met de Ogpoe. Volgens berichten, die in Moskou de ronde doen, zijn reeds vele arrestaties ver richt van verdachte leden der communis tische partij en zelfs van niet-communisten. In verband met een nieuwe anti-sovjet samenzwering, welke de Ogpoe ontdekt heeft, zijn de namen der arrestanten nog niet bekend gemaakt. Er gaan geruchten omtrent een nieuwe acute crisis in de par tij. Aan alle provinciebladen zijn instruc ties gezonden, om tegelijkertijd een lange verklaring te publiceeren omtrent den huidigen stand van den strijd tegen de Trotskiïsten. De regeering waarschuwt de weifelende communisten tegen de aanhangers van Trotski, die een nieuwen burgeroorlog voorbereiden, waarvoor zij steun trachten te verkrijgen van het roode leger. Officiee'e berichten uit Moskou ontvan gen, melden, dat 150 aanhangers van Trotski door de Ogpoe zijn gearresteerd onder wie de voormalige handelsagent te Parijs. De voornaamste arrestanten zijn in afzonderlijke cellen opgesloten. Volgens een V. D.-bericht zou Trotski uit ziin ballingsoord ontvlucht zijn en verscheidene aanhangers om zich hebben verzameld. AFGHANISTAN. DE STRIJD OM DE MACHT. Habib een Engelsch vazal? Moskou maakt zich ongerust. Naar uit Moskou gemeld wordt, hebben de uit Kaboel ontvangen berichten aldaar groote ongerustheid veroorzaakt. Volgens berichten zou Habib Oellah bereid zijn het protectoraat van Engeland over Afgha nistan te aanvaarden. De onderhandelin gen daarover met den Engelschen gezant zouden reeds zijn geëindigd. Verder werdt uit Moskou gemeld, dat Habib Oellah besloten heeft alle vreemde gezanten te verzoeken nog deze week Ka boel te verlaten. Nieuwe gevechten. Naar uit Moskou gemeld wordt, zijn er tusschen aanhangers van Habib Oellah en van Aman Oellah in de omgeving van Da- habar ernstige botsingen voorgevallen, waarbij de troepen van Aman Oellah ver slagen werden; 62 hunner werden gevan gen genomen en op staanden voet gefusil leerd. De priesters in Kaboel zouden Habib Oellah erkend hebben en hem hun steun hebben aangeboden. In Tasjkent zijn de eerste Russische vliegtuigen aangekomen, die speciaal de diplomatieke posten hebben overgebracht. Nader wordt uit Kaboel medegedeeld, dat Habib Oellah met de vorming van zijn nieuwe regeermg gereed is gekomen. Wat de reorganisatie van het Afghannsche le ger betreft, deze zal uit eigen middelen worden doorgevoerd; aan de soldaten is soldijverhoog;ng beloofd, zoodra Aman Oellah uit iDahabar verdreven zal zijn. JAPAN Zal Japan de betrekkingen met Rusland afbreken? Naar uit Tokio gemeld wordt, bevatten de Japansche bladen reeds vier dagen achter elka-ar berichten over de betrekkin gen tusschen Rusland en Japan. De bla den „Hosji" en „Djidji" melden uit goed ingelichte Japansche bron dat de Japan sche regeering voornemens is de betrek kingen met Rusland af te breken. Of schoon het ministerie van buitenlandsche zaken zulks ontkent, meenen deze bladen te weten, dat het verbreken der betrek kingen in verband staat met de commu nistische propaganda in het Verre Oos ten. De minister-president Tanaka beeft den Bussrschen ambassadeur Trojanowski me degedeeld, dat de Japansche regeering weigert met Moskou onderhandelingen te voeren over een garantieverdrag. DE KAMERVERKIEZINGEN. Het arbeidersadvies. In de katholieke arbeiderskringen van Haarlem-Helder wordt volgens het „N. H. Dagblad" de volgende circulaire verspreid: Haarlem, 22 Januari 1929. Ben "\filjoenstraat 72. Waarde Vriend, Doordat ons uit tal van verschijnselen duidelijk werd dat zoowel de R. K. groot werkgevers als de R. K. Middenstanders ijverig aan 't werk waren om via de z.g. vrije lijsten te bevorderen, dat hun ver trouwensmannen in de Tweede Kamer zouden komen, hebben wij, zooals bekend, besloten aan onze arbeiders-vrienden in het land, ook een .advies" te geven. De candidaatstellingen in onze R. K. Kiesvereenigingen zijn nu achter den rug en met voldoening kunnen we constatee- ren, dat niet alleen de „adviezen" van de R. K. grootwerkgevers, middenstanders- en boeren, maar ook ons arbéidersad- vies", volkomen gegeven in de lijn van het Kiesreglement der R. K. Staatspartij, uitstekend heeft gewerkt. Evenwel, ons werk is menschenwerk en aan menschen- werk kleven dikwijls tekortkomingen. Zoo ook met ons ,,advies". Het is ons n.l. gebleken, dat er in de Kieskringen Haarlem-Helder bier en daar eenig misverstand is ontstaan in verband met den zetel van vriend v. d. Bilt. Laten wij direct verklaren er hoogen prijs op te stellen, dat vriend v. d. Bilt als Kamerlid behouden blijft. Uit alles wat zich rondom de candidaatstelling in onzo R. K. Kies\ereenigingen heeft afgespeeld blijkt overduidelijk, dat de R. K. Midden standers met buitengewonen ijver hun candidaat voor de vrije lijst propageeren. Ook en vooral in de Kieskringen Haarlem- Helder. Dit is natuurlijk hun vrijheid, maar hierdoor kan er o.i. inderdaad gevaar ontstaan voor vriend v. d. Bilt. Wij zullen ons niet wagen aan eventiieele stemmings uitslag-berekeningen, maar we achten het toch raadzaam, dat onze vrienden in de Kieskringen Haarlem-Helder straks bij de stemming in de R. K. Staatspartij zooveel mogelijk hun stem zullen uitbrengen op vriend v. d. Bilt opdat hij als Kamerlid behouden blijve. Degene, die desondanks toch zijn stem wil uitbrengen op vriend Guit, hij ga zijn gang; als de massa van onze stemmen maar worden uitgebracht op vriend v. d. Bilt, dan zal dit den zetel van v. d. Bilt niet in gevaar kunnen bren- gen. Tot slot deelen wij u mede. dat dit briefje in overleg met v. d. Bilt en Guit is opgesteld en aan U verzonden is. Namens de U bekende vrienden, Met vriendengroeten, H. J. KUIPER. R. K. Verkiezingsfilm 1929. Nu vaststaat dat op 4 Februari a.s. de eerste copie van de verkiezingsfilm zal gereed zijn besloot het Dag. Bestuur der R. K. Staatspartij op genoemden datum een cere-vertooning uitsluitend voor pers en genoödigden te geven in de groote zaal van „De Tweo Steden" te 's Graven- ha ge. Voor deze vertooning werden inmid dels door den 2e Secretaris de uitnoodi- gingen verzonden. Zonder zulk een officieele uitnoodigings- kaart zal niemand tot deze vertoonirig worden toegelaten. In de ree ls gepubliceerde vertoonings- data voor Den Haag is eenige wijziging gekomen de vertooningen in de groote zaal van de Dierentuin zijn thans defini tief bepaald op 24-25-26 en 27 Febr. a.s. 70STE VERJAARDAG VAN DEN EX-KEIZER. Een cadeau van de burgerij van Doorn. Naar „Het Centrum" verneemt, heeft zich te Doorn een comité uit de burgerij gevormd, dat gelden heeft ingezameld om den ex-keizer ter gelegenheid van diens 70sten verjaardag een cadeau aan te bie den. Dit cadeau, bestaande uit twee wit geschilderde greenenhouten tuinbanken, ieder 5 M. lang en sierlijk uitgevoerd door den meubelmaker den heer Veldhuizen te Doorn, zal Zaterdag a.s. door den voorzit ter van het comité Baron Schimmelpen- ninck van der Oye, burgemeester van Doorn, den vroegeren monarch van Duitschland worden aangeboden. De beide banken, op de leuningen waar van bronzen platen vervaardigd door de firma Begeer, zijn bevestigd, en waarop vermeld staat, dat ze geschonken zijn door de burgerij van Doorn, zullen een plaats krijgen in den grooten tuin nabij het kasteel. Oud-legeraanvoerders bij den Keizer. Ter gelegenheid van den 70sten ver jaardag van ex-keizer Wilhelm zijn ver- Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Ook in België een zwendel-affaire ont dekt. Massa-arrestaties in Rusland. In Afghanistan dreigt Habib 0e"ttU He overhand te krijgen. BINNENLAND. Overleden is de Deken van Amsterdam mgr. P. Stroomer. (Kerkn. 1ste blad). Tusschen Utrecht en Amersfoort is een autobus met twintig passagiers te water gereden. (Gem. Berichten, 2de blad). Nog meer slachtoffers van het ijs. (Gem. Berichten, 2de blad). Aankomst van Liebermann in ons land. (Laatste Berichten). Uitvaart en begrafenis van kapelaan Kemperman. (1ste blad). schillende oud-legeraanvoerders van het Duitsche leger naar Doorn gekomen, om den Oberste Kriegsberr te feliciteeren, maarschalk Mackensen, Freiherr von Gelb- sattel, Admiraal von Schroder, generaal von Hutier, generaal von Horn en generaal v. d. Goltz. EEN ONDERHOUD MET DR. BORMS. De kracht van den Vlaamschen volkswil. Dr. Augustu Borm6 is, zooals gemeld, Dinsdagnamiddag met zijn echtgenoot© te 's-Hertogenbosch gearriveerd bij den des tijds eveneens bij verstek veroordeelden dr. C. Borms, geneesheer-directeur van het krankzinnigengesticht „Reinier van Arlcel". Het ,Hbld," had een kort onder houd met dr. Borms. „Ik heb de zekerheid gehad, verklaar de hij. dat de Vlaamsche volkswil krach tig genoeg zou zijn om de poort der ge vangenis open te beuken. Ik wilde er ook niet anders uit. Dat heb ik ook voor het Assizenhof Tallooze schriftelijke bedreigingen Over de bedreigingen welke dr. Borms per post werden toegezonden zeide hij: „Die bedreigingen kwamen eerst los na mijn verkiezing op 9 December; met de 83 duizend en zooveel kaakslagen", voegde hij er veelbeteekenend aan toe. „Ze waren meest ongetcekend, een en kele slechts was er bij met een naam, een bijna onleesbare handtcekening. Na de verkiezing heeft de censuur al mijn cor respondentie doorgelaten; ook die bedrei gingen. Die censuur was zeer grillig. Of er iets in mijn bezit kwam hing er vaak van af hoe de heeren gemutst waren. Toen mijn invrijheidstelling naderde namen de bedreigingen toe. „Terzelfder tijd werd er ook op aange drongen, door het bestuur, dat ik na mijn vrijlating onmiddellijk naar Nederland zou gaan. „Tegelijk waren er goede Vlamingen, die zich zeer om mijn lot bekommerden, die oordeelde, dat mijn gezondheidstoe stand niet zou toelaten, dat ik in het openbaar zou optreden, en die me een lange rust aanraadden". Het leven in de gevangenis. Omtrent het leven in de gevangenis ver telde de heer Borms nu, dat de verhou ding met den directeur tot 1 Jan. 1922 goed was. „De heer Bertraud was een hoogstaand man en ik heb hem ook ge zegd dat hij als bestuurder uitstekend zou zijn in een Waalsche gevangenis! „Van genoemden datum af moest de be stuurder de nieuwe taalwet van 31 Juli 1921, toepassen. Daaraan heeft hij zich altijd zoo veel mogelijk onttrokken. Op 1 Jan. 1922 trad dan -die wet in werking, 's Morgens bracht hij het „werkboekje", waarin wekelijks' het dwangarbeidersloon moest geschreven worden. Het was echter in het Fransch gesteld en dus weigerde ik, steunende op de taalwet. Dat heeft zoo geduurd tot mijn uittocht „Het doodvonn:s was veranderd in le venslangen dwangarbeid, wat een politieke straf is. De bestuurder had gevorderd, dat ik al de werkuren ongeveer 10 per dag zou vullen met het gevangenisblaadjo op te stellen in het Nederlandsch met me dewerking van andere gevangenen. ,De gevangenen hechten veel waardo aan dat blaadje „Strevend naar beter leven". In overleg met den hoofdopsteller voor Fransch, oordeelde de bestuurder, dat ik te veel uren over had. Hij heeft mij toen ander werk opgelegd, en me een cur sus ten behoeve van studenten in de Leu- vensche Hoogeschool doen brengen om dezen af te schrijven, een arbeid, die drir in de gevangenis door de intellectueele gevangenen verricht T' dr»n

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1