BUITENLAND.
BINNENLAND.
Nlis
No. 6084
-MIJ
ïottei
te Fii
)ran
te
totter
mst<
ralla
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
ir Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
nco pefpostf2.95 per kwartaal
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
ejigbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
>etaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Goïllustreerd
[dagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 k LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
iers
Syra
Ams
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Yoor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, vau i hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden e' oden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop *..59.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Katholiek en socialist
agoni e(
Liz
Pejhi
te
van.
8,
Bafe
N.
Bot
n
(O
Cura( 5,
Rotf
aar
ranci
Bott
LUI
A
tterd
San
sterd
Pei
Jan.
11 )e sociaal-democraten in ons land wijzen
e haaldelijk naar Engeland; daar, zoo zeg-
zij, nemen de Bisschoppen een veel
ider standpunt in, dan de kerkelijke
agsdragers in ons landdaar is het den
holieken niet verboden socialist te zijn.
Us deze laatste bewering waar zou zijn,
zoudende Engelsche bisschoppen
irn oordeel over het socialisme afwijken
wat is geleeraard door den Paus!
'atuurlijk is deze bewering niet waar.
j )at de Bisschoppen van Engeland de ka
lieken niet verbieden lid te zijn van de
leiderspartij (de Labourpartij), is te ver
ren, door het feit, dat de Labourpartij
Engeland n i e t is wat de S. D. A. P. is
Nederland.
dat en zoo- langde Arbeiders
tij in Engeland niet socialistisch is
al noemt men haar wel zoo is het
i katholieken in Engeland niet verbo-
i, lid van die partij te zijn.
)at is in de katholieke pers al zoo her-
n ddelijk gezegd.
lelukkig is dat nu weer 'ns met even-
iveel woorden in het licht gesteld door
Engelschen Kardinaal Bourne.
i^Kardinaal Bourne zeide dezer dagen:
„Als iemand hier in het land zegt:
ik ben socialist, dan neemt hij dat heel
zelden in de beteekenis van het „Con
tinental Socialisme" (het socialisme,
zooals men dat in het overige deel van
Europa, het vasteland, bedoelt). Zou
de Arbeiderspartij (Labourpartij) so
cialistisch zijn in de beteekenis, die
daaraan gehecht wordt op het vaste
land, dan kan geen enkel ka
tholiek tot die part ij behoo-
r e n."
Deze uitspraak moeten de redacties van
:ialistische bladen en de propagandisten
S. D. A. P. nu 'ns uitknippen en bewa-
en onthouden. Zij zullen dan nooit meer
weren, dat er een tegenspraak is tus-
ïen de houding van het kerkelijk gezag
Engeland en in Nederland ten opzichte
het socialisme. Althans, als ze eerlijk
llen zijn!
BELGIE
i'ms neemt de leiding van „De Schelde"
op zich.
Raar verluidt zal dr. Borms de leiding
i zich nemen van 't Vlaamsch-nationalis-
che blad „De Schelde". Talrijke activis-
zijn reeds op grond van de amnestie
Cf Nederland naar België teruggekeerd,
n gedeelte van hen zal aan „De Schelde"
Sdewerken.
FRANKRIJK,
De herstemming in Colmar.
-^■u' e automist Hauss gekozen.
Bij de herstemming, die Zondag in het
esdistrict Colmar werd gehouden ter
jrvanging van den autonomistischen af
vaardigde Bossé, werd de autonomist
;né Hauss gekozen met 10.251 stemmen.
3bé Hanser (Nat. Kath.) kreeg 6303
j emmen.
nige onrust in den Franschen Congo.
In verband met mededeelingen over on-
I sten in den Franschen Congo, welke be-
fhten van passagiers van een uit Matadi
ui -^n^werPen aangekomen stoomschip af-
nsb »mstig zijn, heeft de Fransche minister
n Koloniën den gouverneur telegrafisch
J i inlichtingen verzocht.
De gouverneur-generaal heeft onlangs
eds gewag gemaakt van een zekere on-
st als gevolg van het requireeren van
Bot boorlingen voor den aanleg van wegen
Brazzaville. Hiervan werd door een
'itator gebruik gemaakt om de negers
N. gen de autoriteiten op te zetten.
:erd
SPANJE
Hoe Primo stakingen breekt.
Primo de Bivera heeft een nota doen
n inkomen aan do bladen, waarin het vol-
B' G worc^ medegedeeldDe arbeiders
a #er- *nkernationale Tentoonstelling van a.s.
tatfl dezer dagen bezig waren met
.üe aanbouw van goedkoope woningen, heb
ben op onwettige wijze onverhoeds een
staking afgekondigd. De regeering heeft
beslist, dat de arbeiders, die Maandag
bet werk niet hervatten, definitief zullen
worden ontslagen en Dinsdag in speciale
treinen naar de provincies van Midden-
Spanje .zullen worden vervoerd, waar zij
op het land te werk zullen worden gesteld.
De nota zegt voorts, dat de stad Barce
lona onder de huidige omstandigheden
geen toevluchtsoord mag zijn voor luie op
roermakers.
J O EG O-S L AVI
De dictatuur.
Vier Kroatische par tij en
ontbonden.
Uit Agram wordt gemeld, dat Zaterdag
door de politie aan de voorzitters van
Kroatische politieke partijen decreten wer
den overhandigd, waarbij deze partijen
op grond van de wet ter bescherming van
den staat ontbonden worden verklaard,
de localiteiten van twee partijen werden
verzegeld, terwijl de localiteit der beide
anderen open worden gelaten, aangezien
deze tevens de redacties huisvesten der
bladen „Hrvat" en „Narodni Politica",
welke nog mogen verschijnen. De zelfstan
dige Democratische Partij, die met de Boe
renpartij vereenigd was in de boeren- en
democraten-coalitie, werd niet ontbonden,
aangezien in haar naam noch religieuze
principes noch stambeginselen tot uiting
kwamen. De ontbinding der partijen werd
tamelijk koel opgenomen. Tot ordeversto
ringen is het niet gekomen.
Een bekend politicus verklaarde tegen
over een correspondent, dat de koning iet
wat heeft ingeboet van zijn populaViteit,
omdat de meening veld wint, dat hij in de
tien jaar van Joegoslavië's bestaan de
partijen tegen elkaar heeft uitgespeeld ten
einde de macht van den koning als cen
trale figuur te vergrooten. Aanvankelijk
dacht elke partij, dat de uitroeping der
dictatuur een voordeel voor haar zou be-
teekenen, maar toen de partijen bemerkten,
dat het absolutisme aan het bewind was
gekomen, zat de dictatuur al vast in den
AFGHANISTAN.
Britsch-lndië voor Aman Oellah.
Heilige oorlog tegen de
M o e 11 a h's 1
Te Pesjawar en Lahore (Britsch-lndië)
hebben tijdens het week-end massaverga
deringen plaats gehad, waar resoluties zijn
aangenomen om Aman Oellah met alle
macht te steunen. Die te Pesjawar, onder
de auspiciën van het z.g. „Kalifaats-co-
rnité", veroordeelde Batsjai Sakwa als
„vijand van Afghanistan" tot „eeuwige
pijn in het hellevuur". Verscheidene spre
kers bepleitten het afkondigen van den
„jihad" (heiligen oorlog) tegen de Afghaan-
sche moellah's.
In de resoluties werd er verder bij de
Indische Mohammedanen op aangedrongen
alle mogelijke hulp aan Aman Oellah te
verleenen. Voorgesteld werd ook, een ge
neeskundige expeditie naar Kaboel te
zenden. De Rritsohe regeering werd ver
zocht, neutraal te blijven.
De bijeenkomst te Lahore, eveneens on
der de auspiciën van het kalifaatscomité,
besloten op Aman Oellah een beroep te
doen om in naam van den Islam en van
Azië's vrijheid Afghanistan weer tot een
onafhankelijk koninkrijk te maken".
Tegen Vrijdag a.s. worden in geheel
Britsch-lndië vergaderingen belegd, om
tot steun van Aman Oellah op te wekken.
AMERIKA
De revolutie in Guatemala.
De regeering over wininaar.
Naar gemeld wordt, zou de revolutie in
Guatemala reeds weder beëindigd zijn.
De regeeringstroepen hebben Zondag
middag de stad Mazaltenango bezet, nadat
de witte vlag geheschen was.
Aan den val van Mazaltenango ging
een krachtige aanval der regeeringstroe
pen in den loop van den morgen vooraf,
welke eindigde met de inneming van de
voorposten der rebellen. De situatie is in
het geheele land ten gunste der regeoring
Van alle kanten wordt gemeld, dat de
opstandelingen vluchten en de vereenigin-
gen ontbonden worden.
Begrafenis van de omgekomen helden der
„Prins der Nederlanden".
Duizenden aan de groeve.
Hoek van Holland rouwt; 'de luiken
van de kleine huisjes zijn gesloten, de
vlaggen wapperen halfstok in den zach-
ten wind, de school en de gemeente-secre
tarie zijn gesloten en de kerkklokken lui
den den doodszang. Want de helden, die
jarenlang de zee haar prooi ontroofden,
en nu den cijns voor hun vermetel en hel
denmoed hebben betaald, werden naar
hun laatste rustplaats gebracht, bij die
zelfde zee, die op dien noodlottigen dag
hen verraderlijk overviel en nu rustig en
kalm. is en vredig ruischt, als ware zij
niet de oorzaak van den rouw in het klei
ne Hoek van Holland.
Wat de zee neemt, geeft zij terugzij
nam acht helden van ons weg, zij gaf ons
acht ontzielde lichamen terug. Vier van
hen, schipper Van der Klooster en de
matrozen Van Aspcren, De Groot c Ster
renburg, zijn gisteren ter aarde besteld
en Hoek van Holland heeft getuigd, dat
het den heldenmoed weet te waardeeren.
Tegen het uur van de eenvoudige plech
tigheid werd het werk, waar even moge
lijk, stil gelegd cn ieder trok naar het
kleine begraafplaatsje, waar weldra een
enorme menigte van duizenden belang
stellenden meer dan acht rijen dik, rond
de graven geschaard stond, om den geval
len helden de laatste eer te bewijzen.
Ook tal van autoriteiten waren aanwe
zig.
Half twaalf werd het stoffelijk over
schot van schipper Van der Klooster uit
de woning tegenover de Berghaven ge
dragen en in de lijkkoets geplaatst.
Als slippendragers fungeerden kapitein
Slis en personeel van de reddingbooten.
Ook bij den stoet der drie anderen fun
geerden personeel van de reddingbooten
als slippendragers.
Tegen twaalf uur arriveerde de koets
met de lijkkisten op de begraafplaats en
werden de kisten op de baren grafwaarts
gedragen.
Nadat baron De Vos van Steenwijk
namens de Koningin ceii groote krans op
de graven had neergelegd, sprak burge
meester Droogleever Fortuyn. Spr. voelde
behoefte uitdrukking te gevenu aan de
groote ontroerinfg, die niet alleen Rotter
dam, maar geheel Nederland heeft bevan
gen bij bet vernemen van dit drama. Ne
derland kent op het oogenblik twee ge
voelens: eerbied voor deze mannen, die
hun leven hebben opgeofferd om anderen
te redden, diepe deernis met de nabe
staanden, die zoo zwaar getroffen zijn.
Spr. heeft de overtuiging, dat Nederland
steeds deze helden in eere zal houden.
Dank mannen, voor wat gij gedaan hebt,
dank voor het voorbeeld, dat gij ons allen
gegeven hebt. Uw assche ruste in vrede.
De commissaris van Rotterdam te Hoek
van Holland, de heer C. F. Jas, getuigde
van de diepe smart, die over allen, niet
één uitgezonderd, in Hoek van Holland
is gekomen, toen deze acht dapperen den
dood vonden.
Nog werd het woord gevoerd door ba
ron Sweerts de Landas Wybargh, die
de smart vertolkte van de directie der
Zuid-Hollandsche Redding Mij. v. schip
breukelingen.
Namens de Letlandsche regeering sprak
de consul in Botterdam woorden van deel
neming, evenals de heeren De Koe, di
recteur van de Ver. „Ons Huiste Rot
terdam en de heer Kiewit, namens den
Centr. Bond van Transportarbeiders. De
oud-redder J. van Kamp bracht namens
de redders van onze kust een laatsten
groet aan zijn dierbare kameraden en
beste kerels: „Gij hebt ons herinnerd aan
onzenplicht."
Aan het graf van Van Sterrenburg
sprak vervolgens nog ds. Rietbergen uit
Maassluis en aan het graf van Van As-
peren ds. Luiendijk. Aan het graf van De
Groot sprak de heev v. d. Burg, voorzitter
van de afd. Hoek van Holland van de
S. D. A. P.
Langzaam daalden daarop de kisten in
de versche groeven, Sterrenburg, De
Groot en v. d. Klooster in een gemeen
schappelijk graf, Van Asperen in het fa
miliegraf.
R. K. Werkliedenverbond.
Centrale Oommissie voor de
Vrouwenorganisatie.
Dezer dagen vergaderde de Centrale
Coöimissie voor de Vrouwenorganisatie in
het R. K. Werkliedenverbond.
Uit de talrijke, sinds de laatste commis
sie-vergadering, nog ingekomen antwoor
den op de aan de afdeelingen gezonden
vragenlijsten, bleek, dat reeds in verschil
lende plaatsen van ons land een begin met
Vrouwenorganisatie is gemaakt. Zoo o. a.
in de plaatsen Rotterdam, Schiedam,
Haarlem en Den Helder, waar de pogingen
om tot Vrouwenorganisatie te komen, reeds
eenigen vasten vorm hebben aangenomen,
terwijl in andere plaatsen maatregelen in
voorbereiding zijn.
De Commissie zal bij dit werk zooveel
mogelijk behulpzaam zijn, o.a. door het ver
strekken van alle gewenschte inlichtingen
en het doen vervullen van spreekbeurten
over Vrouwenorganisatie.
Door de Secretaresse der Centrale Com
missie was een concept-plan voor een te
geven Cursus ontworpen, 'welk plan aan
een uitvoerige bespreking werd onderwor
pen. Binnenkort zullen hieromtrent meer
definitieve mededeelingen worden gedaan.
De Centrale Commissie zal intusschen
ijverig op den ingeslagen weg blijven
voortwerken.
De zaak-Vrijman.
Aan de Tweede Kamer om een
enquêto verzocht.
Het bestuur der maatschappij tot be
vordering der bouwkunst, Bond v. Neder-
landsche architecten, B. N. A. lieeft, in
aansluiting met zijn vroeger adres van 14
Maa-rt 1926, zich opnieuw met volgend
adres tot de Tweede Kamer gewend, ter
ondersteuning van het tweede verzoek
schrift van den oud-rijksbouwmeester, U.
A. W; Vrijman, d.d 7 Mei 1928, om alsnog
over te gaan tot het instellen eener en
quête.
„In overweging nemende, dat, blijkens
de over deze zaak in de laatste drie ja
ren gehouden mondelinge en schriftelijke
gewachtenwisselingen, hare groote betee
kenis, zoowel voor het bijzonder belang
van den adressant als voor het algemeen
belang vast staat, doch teven3, dat het
door uw College bij herhaling aan de
Eegeering gevraagde licht over de hoofd
punten van het request niet is verstrekt,
zoo sluit ons bestuur zich thans aan bij
het d.d 7 Mei j.l. herhaald verzoek vau
den heer Vrijman, dat Uwe Vergadering
zelf het onderzoek ter hand neme krach
tens het haar toekomend recht van en
quête."
Uit het schildersbedrijf.
De contract-actie.
In het schildersbedrijf wordt een actie
gevormd voor de regeling der arbeidsvoor
waarden in het jaar 1929.
Door de bonden zijn o.a. de volgende
eiscben gesteld: Invoering eener vacantie-
regeling, verhooging der uurloonen met 3
cent, invoering van een algemeen geldende
tariefsregeling benevens enkele meer on
dergeschikte punten.
De patroons dienden geen voorstellen in.
'De onderhandelingen zijn-nog niet ten ein
de gekomen, maar wel kan reeds worden
opgemerkt dat de arbeiders in de gemeen
schappelijke conferenties een sterk stand
punt innemen.
De tweede conferentie bracht tot resul
taat dat de patroonsvertegenwoordigers
zich bereid verklaarden de invoering van
drie vacantiedagen tegenover hun bonden
te verdedigen. De wijze, waarop de beta
ling dezer vacantiedagen zou worden ge-
1, bleef nog een onderwerp van dis-
In de derde conferentie kwam het loon-
vraagstuk aan de orde. Betreffende den
eisch der gezellen (een verhooging van 4
pet.) verklaarde de voorzitter der Chris
telijke patroonsorganisatie, dat loonsver-
hooging in 't schildersbedrijf zonder be
zwaar kan worden doorgevoerd, maar dat
de patroonsbesturen vreesden, dat hun bon
den er niet toe zouden overgaan.
Uit het stucadoorsbedrijf.
De contractactie.
Nadat op 4 December 1928 de besturen
der organisaties, op verzoek der werkge
vers, bijeen waren geweest, teneinde de
vraag onder de ,oogen te zien of zonder
opzegging der overeenkomst, overeenstem
ming over een nieuw contract zou verkre
gen kunnen worden, werden deze bespre
kingen op 14 Januari j.l. voortgezet.
Van den kant der arbeidersorganisaties
werd o.a. betoogd, dat het uurloon van Rot
terdam een wijziging diende te ondergaan,
terwijl daar eveneens de oplossing van de
z.g. cementkwestie dringt.
Na breedvoerige besprekingen werd over
eengekomen o.a. het volgende voorstel we
derzijds voor dq leden te verdedigen:
Binnen een maand na teekening van de
overeenkomst zal er in Rotterdam een be
spreking moeten plaats vinden tusschen
de besturen aldaar, teneinde ernstig de z.g.
cementkwestie en het uurloon onder de
oogen te zien.
Staking bij de Hevea.
De directie wees het
ultimatum af.
Het personeel van de Heveafabrieken te
Renkum heeft, na Zaterdag vergaderd to
hebben, besloten om in staking te gaan,
daar het gestelde ultimatum door de di
rectie niet is ingewilligd.
De staking omvat ongeveer 300 perso
nen. Een klein gedeelte van het personeel
is niet georganiseerd.
De staking is gisteren ingegaan.
Roelof van der Kleïj. f
Goud a's oudste inwoner
overleden.
Gouda's oudste inwoner, Roelof van der
Kleij, is Zondagmorgen omstreeks half acht
overleden.
Krachtig nog als hij was het vorig jaar
toen hij zijn 100ste geboortedag vierde,
heeft de dood thans een einde gemaakt
aan dit welbestede leven, dat voor zoovelen
een voorbeeld is geweest van ijver en werk
lust.
Roelof heeft slechts korten tijd zijn eeuw
feest mogen overleven en de zeer veel goede
wenschen, die hem op den 5den Juni van
het vorig jaar gewerden, zijn slechts ten
deele in vervulling gegaan.
Eoelof van der Kleij werd den 5dcn Juni
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De dictatuur in Joego-Slavië heeft vier
Kroatische partijen ontbonden.
Britsch-lndië verklaart zich voor Aman
Oellah.
Volgens een bericht uit Rome zijn 53
kinderen op een meer door het ijs gezakt
en verdronken. (Buitenl. Berichten, 2de
blad).
BINNENLAND.
Ongelukken op en tengevolge van het ijs.
(Gem. Berichten, 2de blad).
Onderhandelingen in het stucadoors- en
het schildersbedrijf. (1ste blad).
Antwerpen's Fordfabriek naar Rotter
dam. (1ste blad).
Een honderd-jarige te Gouda overleden.
(lste blad).
1S18 te Alphen aan den Rijn gebo
ren, waar hij tot aan zijn 20ste jaar heeft
gewoond. Van zijn 11e jaar af heeft hij als
boerenarbeider in Alphen en de Rijnstreek
gewerkt.
v. d. Kleij is in Gouda gaan wonen na
de vervulling van zijn dienstplicht. Tot aan
zijn 89ste jaar heeft hij gearbeid en was hij
als knecht werkzaam bij de boeren in de
omgeving der stad.
Nadien genoot Roelof van een welver
diende rust.
Antwerpens Fordfabriek naar Rotterdam.
B. en W. van de Maasstad
tegemoetkomend.
Gelijk bekend, heeft de Fordmaatschap
pij te Detroit (Vereenigde Staten) verschil
lende Europeesche filialen. Het belangrijk
ste is dat te Antwerpen, waar de uit Ame
rika komende onderdeelen worden samen
gevoegd en waar dus als het ware een on-
derafdeeling van de Amerikaansche fabrie
ken gevestigd is.
Het ligt in de bedoeling der grootste
Amerikaansche automobielmaatschappij,
aldus „Het Volk", om dit filiaal van Antwer
pen naar Holland to verplaatsen. Daartoo
hebben onderhandelingen met de gemeente
besturen van Amsterdam en Rotterdam
plaats gevonden en ten slotte is de verte
genwoordiger van Ford, die de onderhan
delingen voerde, met burgemeester en wet
houders van Rotterdam tot overeenstem
ming gekomen over de bijzondere voorwaar
den, waarmede Rotterdam de nieuw to
stichten fabrieken tegemoet wenschte te
komen. B. en W. van Rotterdam zijn ten
slotte met de verlangens van den Ford-
vertegenwoordiger accoord gegaan en Za
terdagmiddag deed hij het hoofdkantoor te
Detroit óver een en ander telegrafisch me
dedeelingen.
Een voorstel van B. en W. tot verkoop
van terreinen aan de Ford-company zal nu
alsnog aan de agenda dor raadszitting van
a.s. Donderdag worden toegevoegd.
Aan de Ford-fabrieken zullen terreinen bij
Markoniplein en Galvanistraat worden toe
gewezen, zulks tegen een prijs van 18
per vierkanten meter, hetgeen aanzienlijk
lager is dan de prijs van 25 a 26, waar
voor omliggende terreinen zijn verkocht.
Faillissement der Veendammer Hypotheek
bank.
Indiening van vorderingen.
De recbter-commissaris in het faillisse
ment der N.V. Veendammer Hypotheek
bank, gevestigd te Hilversum, heeft be
paald: le. dat de termijn, binnen welken
de indiening der schuldvorderingen zal
moeten plaats hebben, eindigt op Vrijdag
1 Maart 1929;
2e. dat de verificatievergadering zal wor
den gehouden op Maandag G Mei 1929, des
voormiddags te 10 uur, in één der lokalen
in het Paleis van Justitie aan de Prin
sengracht bij de Leidschestraat te Amster
dam.
De indiening der schuldvorderingen moet
schriftelijk geschieden, en behoort te wor
den geadresseerd aan „Curatoren in het
faillissement der Veendammer Hypotheek
bank, Keizersgracht 482, Amsterdam".