BUITENLAND. BINNENLAND. No 6075 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling' Voor Leiden O cent per week .f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten ^0 cent per week .f2.60 per kwartaal Franco per postf2.95 per kwartaal Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingon wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van *en hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur pn ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaai uit vier Maden. ROOMSCH KATHOLIEK BEVOLKINGSBUREAU TE LEIDEN Wie in Leiden geen vreemdeling is en zich interesseert voor wat zich op katho liek organisatie-terrein alhier voordoet, zal zich ongetwijfeld herinneren hoe dikwijls reeds in den loop der jaren de wénsche- lijkheid werd geuit om te kunnen gera ken tot de oprichting van een R. K. Be volkingsbureau te dezer stede. En dan zullen zij, die reeds vroeger van hun medeleven blijk gaven in alles wat in het belang van het katholiek vereeni- gingsleven in onze stad werd ondernomen, zich ongetwijfeld ook herinneren, dat te dier zake wel eens enkele stappen tot de oprichting ervan werden ondernomen. Ik moge hier in het geheugen terug roe pen de destijds gedane pogingen door de toen bestaande R. K. Propagandaclub „De Jonge Garde" en de actie ervoor gevoerd door het ook nu verdwenen Plaatselijk Comité voor de K. S. A. alhier. In besprekingen te treden welke factoren de oorzaak waren van het falen van bo vengenoemde pogingen, komt mij niet wen- schelijk en bovendien geheel overbodig voor. Genoeg zij het te constateeren, dat be doelde, misschien wat al te voorzichtig ondernomen stappen in die richting, geen resultaat opleverden. Toch bleef zich voortdurend het gemis van een dusdanige instelling doen gevoelen en kon men tel kens de uitgesproken wensch en het ver- Jangen naar de instelling van een R. K. Bevolkingsbureau blijven beluisteren. En terecht! Het mag wel als een on weerspreekbaar feit worden gesteld, dat tot heden aan de hand van de bestaande gegevens, geen volledige allen-omvattende opgave was vast te stellen van de Roomsch Katholieken, die in Leiden woonachtig zijn. Dat wellicht een groot getal ervan kon worden aangewezen, moge waar zijn; zoolang het slechts tot dit groot gedeelte beperkt bleef en er geen sprake was van een voortdurend volledig overzicht is het eerlijkheidshalve en tot juiste erkenning van eigen kracht noodzakelijk als een feit aan te nemen, dat hieraan nog zeer veel, om niet te spreken van bijna alles ontbrak. Een gebrek, dat zich in onze stad, waar in het leven in een betrekkelijk korten tijd zoo gewijzigd is, vooral in onzen tijd zich te meer deed gevoelen. Het aanhoudend verwisselen van woon plaats of van woonhuis in dezelfde ge meente, het aanzienlijk getal van geboor ten en overlijden, het veelvuldig sluiten van huwelijken, meermalen helaas van gemengd karakter, het zijn even zoovele factoren, die onvolledigheid en moeilijk overzicht in het leven roepen.' Hoe scherp deze onvolkomenheid zich doet gevoelen behoeft nauwelijks gezegd. Niet alleen wie zich beweegt op politiek terrein, doch al wie ook maar eenigermate daadwerkelijk belangstelling koestert voor het organisatieleven in den meest bree- den zin, hetzij vak- of standsorganisatie, hetzij organisatie op geestelijken, alge meen maatschappelijken of stoffelijken grondslag weet bij ondervinding hoezeer deze onvolkomenheid een tegenwerkend en belemmerend feit oplevert. Wat baat de wetenschap, dat een breed arbeidsveld ter ontginning aanwezig is, wanneer men daarbij niet tevens het ont brekende kan opspeuren, het ontbrekende, waarvan men wel met absolute zekerheid weet, dat het bestaat, doch niet weet waar het te zoeken is. En juist dit gemis is een der grootste oorzaken, die de groei en de bloei van vele vereenigingen be lemmeren. Dat een Roomsch Katholiek Bevolkings bureau in dit alles verbetering zou kun nen brengen was dan ook immer de over tuiging de grondslag van do vroeger on dernomen pogingen, welke echter helaaB tot dan toe vruchteloos bleven. Geleid door diezelfde overtuiging kwam bet bestuur van de R. K. Kiesvereeni- ging in den loop van het jaar 1927 ertoe de plannen voor vestiging van een R. K. Bevolkingsbureau opnieuw te overwegen. Er werd eene commissie benoemd, spe ciaal tot taak hebbende de mogelijkheid van oprichting ernstig onder de oogen te ziv,n en desbetreffende plannen te ont werpen. Welnu, bedoelde commissie heeft de zaak ernstig overwogen en plannen inge diend, welke ertoe hebben geleid, dat het bestuur van de R. K. Kiesvereeniging besloten heeft een R. K. Bevolkingsbureau op te richten en ondergeteekende met de leiding ervan belast. De lang gekoesterde wensch is derhalve in vervulling gegaan en het R. K. Be\£- kingsbureau zal binnen enkele weken zijn werkzaamheden beginnen. Hierover hoop ik U in een volgend ar tikel nadere gegevens te verstrekken. Leiden, 11 Januari 1929. Stationsweg 8a. H. LOMBERT, Leider. DUITSCHLAND. ECONOMISCHE DEPRESSIE. De toekomst evenwel gunstig. In het door het Amerikaanscho depar tement van Handel gepubliceerde rapport over de betalingscapaciteit van Duitsch- land wordt, volgens een bericht uit Was hington geconstateerd, dat de veelbelo vende activiteit aan het einde van het vorige jaar in 1928 niet aanhield, doch dat integendeel tegen den zomer een de pressie intrad, die ernstigerwas dan die op het einde van 1927. Maar de toekomst van het Duitsche zakenleven laat zich gunstig aanzien en er is geen enkele re den, om den economischen toestand onge zond te noemen. Ondanks de genoemde depressie zijn in- en uitvoer beide toege nomen. FRANKRIJK. De strijd van Poincaré. In de Fransche Kamer. De eerste Kamerzitting in 't nieuwe jaar is woelig verloopen. Drie tegenstan ders van de regeering ontwikkelden een interpellatie over het algemeen beleid. Die van Cachin kan men buiten bespreking laten. De communisten hebben weinig be langstelling voor dit politieke spel. Zij gebruiken deze tribune uitsluitend ter wille van de propaganda. De interpellatie van den socialist Fros- sard kwam harder aan. Deze hoofdredac teur van de Soir is communist geweest. Met Cachin maakte hij voor jaren een studiereis naar Moskou. Frossard is bet type van den beroepspoliticus. De vol gende interpellant Meyer en hij zien spo ken. De republikeinsche regeerings- vorm wordt huns inziens bedieigd. Zij leg gen hier vooral den nadruk op om zich als verdediger daarvan te kunnen opwer pen. Bovendien kunnen de socialisten al leen in die omstandigheden besluiten de ministrieele verantwoordelijkheid te dee- len. Hun toeleg is in de regeering ver deeldheid te brengen. Poincaré zou aan den leiband loopen van machten die de republiek een kwaad hart toedragen. De socialisten en de onverzoenlijke radicalen verwijten Poincaré die machten niet af te schudden. Dit gebazel gaf Poincaré aanleiding tot een vurige inprovisatie. Hij herinnerde aan wat hij eenige weken geleden in de Kamer zeide. Als de tegenwoordige staats vorm bedreigd werd, zou hij in het eerste gelid staan om dezen te verdedigen. De rechterzijde en het centrum klap ten hem daarbij ontstuimig toe. De linker zijde bleef verlegen zitten. Daar meent men, dat zulke woorden in de gegeven omstandigheden niet meer kunnen helpen. Men wilde weten met welke partijen hij zal regeeren. Dit is een strikvraag die zoo oud is als de weg van Kralingen. Poin caré wenschte er geen antwoord op te geven. Met de partijen die zijn program onderschrijven wil hij in zee gaan. Naar zijn meening meet de republikeinsche eendracht voortduren tot oplossing van de kwesties der internationale schulden en der bezetting aan den Rijn. Vandaag zal hij dit alles uiteen zetten. JOEGO-SLAVIË. DE NIEUWE DICTATUUR. Ontbinding van de partijen. Ook het „parlement" van Zagreb. De vroegere leden van de Skoepsjtina, die lid zijn van de boeren- en democraten- coalitie en die, zooals bekend te Zagreb permanente zittingen hielden, omdat zij het Joegotlavische parlement niet wilden erkennen, hebben van de politie bevel ge kregen uiteen te gaan. Algemeen wordt verwacht, dat de Kroatische boerenpartij, waarvan Matsjek de leider is, zal worden ontbonden, doch aangezien de telefonische verbinding tusschen Belgrado en Zagreb is verbroken, nog geen bevestiging ontvan gen, dat tot ontbinding dezer partij is overgegaan. Naar de „Prawda" verneemt moeten alle politieke partijen, op grond van het eerste en derde artikel van de nieuwe wet tot bescherming van den staat als ont bonden worden beschouwd. Volgens een andere opvatting moeten slechts de partij van de Bosnische Muzelmannen en de Sloveensche Volkspartij, wegens haar re ligieus karakter, alsmede de Hongaarsche. Duitsche en Kroatische boerenpartij, we gens haar nationaal karakter, ontbonden worden geacF* De ontevredenheid te Zagreb schijnt steeds grooter te worden. Terwijl algemeen werd verwacht, dat de voorzitter van den raad aldaar, Predvets, tot koninklijk com missaris zou worden benoemd, heeft de koning thans Max'mowitsj als zoodanig aangesteld, die zich in December j 1. spe ciaal gehaat heeft gemaakt, door zijn op treden tegen den raad. ServischBulgaarsch grensincident. Volgens een medefleeling uit Tryn aan de Servische grens zijn drie Bulgaarsche boeren door Servische soldaten van de grensbewaking doodgeschoten. Deze boeren wilden zich met toestem ming van de Servische autoriteiten naar het op Servisch grondgebied liggende deel van het dorp Strazimrovtzi begeven, om hun ouders ter gelegenheid van het ortho doxe Kerstfeest te bezoeken. Het dorp ligt juist op de demarcatie-lijn. TURKIJE, Overval op de Turksch-Perzische grens. Uit Angora wordt gemeld dat Koerden- stammen op de Turksch-rerzische grens de bevolking hebben overvallen. De Turk- sc'he wachten openden het vuur op de bandieten, waarvan er 9 werden gedood. De Turksche gezant in Perzië eischte van de Perzische regeering dat maatregelen ter bestrijding van het banditisme zouden worden genomen. AFGHANISTAN. De strijd nog niet beëindigd. Naar u.t Kaboel gemeld wordt heeft het Afghaansche ministerie van buitenland- sche zaken een radio-omroep gericht tot zijn buitenlandsche vertegenwoordigingen, waarin verklaard wordt, dat de strijd tus schen de opstandelingen en de regeerings- troepen voortduurt. Het. is den opstande lingen gelukt aan den linkervleugel van de regeeringstrcepen op te dringen, en een heuvel in te nemen die in de nabijheid ligt van het hoogere vliegveld. Een verdere mededeeling bericht, dat de opstandelin gen van den heuvel konden worden ver dreven. In totaal vielen bij deze gevochten ruim 200 dooden en gewonden. MEXICO. Mexicaansche rrinister van landbouw Bij een botsing met politieke tegenstanders. De Mexicaansche minister van Land bouw, Paries, die candidaat was gesteld voor de functie van gouverneur van den staat Hidalgo, is bij een botsing met po litieke tegenstanders te Atcton'lco el Alto gedood. Ock twee van zijn aanhangers kwamen daarbij om het leven. KONINGIN EMMA GEHULDIGD. Huldiging door het gemeentebe stuur 's Gravenhage. Te half-twaalf gistermorgen is het Haagsche gemeentebestuur door de Ko ningin-Moeder in tegenwoordigheid van den Prins en Prinses Juliana in audiëntie ontvangen ter aanbieding van zijn hulde. Tegenwoordig waren de burgemeester, mr. J. A. N. Patijnde wethouders dr. W. W. van der Mculen en F. N. Quant, de raadsleden jhr. mr. E. A van Beres eijn, prof. ir. C. L. van der Bilt, mcj. H. H. Blaauw, J1. K. W. F. van Bommer, L. F. Duymaer van Twist, A. Folmer, L. F. Guit, dr. W. J. Hartmann, M. Joëls jr., mr. H. W. M. de Jong, mr. A. C. Josephus Jitta, ds. C. A. Lingbeek, mr. H. P. Mar- chant, W. A. F de Meester, D B. Michon, L. L. E E. M. Moonen, W. Mooijman, O. A. Nederpel, J. J. de Niet, mr. D. J. J. van den Oever, J'. R. Snoeck Henkemans, F. B. G. W. Spit, M. van Steenbergen en A. C. A van Vuuren en de gemeente-secreta ris, mr. dr. G. A. W. ter Pelkwijk. De burgemeester hield een toespraak. Ik moge mij kwijten van mijn taak, al dus de burgemeester, mededeeling te deen van het besluit van den P.aad dezer gemeente, genomen in Augustus van het vorige jaar, Uwe Majesteit aan te bieden de zoogenaamde eereplaquette, welke "vn enkele maal aan hoogverdienstelijke bur gers is toegekend, doch vóór dezen nim mer in goud. Uwe Majesteit gelieve dit kleine ge schenk, dat zijn waarde ontleend aan zijn zeldzaamheid en aan de bedoeling, waar- melde het is gegeven, te aanvaarden als blijk van eerbiedige hulde en als herinne ring aan een, naar ik hoop ook in het le ven Uwer Majesteit schoonen dag. De Kon;ngin-Moeder heeft in antwoord op deze rede den burgemeester "erzekerd, dat zij de eereplaquette in goud als een kostbaar bezit beschouwt, dat zij op zeer hoogen prijs stelt en bedankte burgemees ter en raad oprecht. De plaquette is geschonken in goud. Zij is eenige jaren geleden ontworpen door Th. Wijdeveld en staat op een voetstuk. De Faam bekroont het slank opgebouwde, overigens spaarzaam versierde vlak, waar op ter wederzijde het wapen van 's Gra venhage en aan de v >orzijde: „Ha»e Ma jesteit de Koningin-Moeder 18791929" en aan de achterzijde: „Ostimae Reginae per X lustra civi Haganae". Bij de plaquette is gevoegd een oor konde, welke is vervaardigd door aevr. StrasserBerlage, vermeldende het raadsbesluit. Aanbieding van den gedenkpen ning door het Haagsche Comité 1929. Om half vijf gistermiddag ontving de Konir.gin-Moeder in haar paleis het Haag sche Comité 1929, dat haar den gedenk penning kwam aanbieden, die de beeld houwster mej. G. J. W. Rueb heeft ont worpen. De voorz. van het comité, mr. dr. G. A. W. ter Pelkwijk, hield daarbij een toe spraak, die de Koningin-Moeder beant woordde. De Koningin-Moeder liet vervulgens door den voorzitter van het Hoogsch Co mité 1929 de aanwezigen aan zich voor stellen, en onderhield zich met ieder van hen persoonlijk, waarbij zij zich over de bijzonderheden der feestviering met be langstelling liet inlichten. Ook de Prins en prinses Juliana spraken eenigen tijd met ieder van de vertegenwoordigers van het comité. Vervolgens werd in een zijvertrek thee geserveerd, terwijl de Koningin-Moeder in de ontvangzaal zich door den voorzit ter, die daar met den secretaris bleef, het album liet toonen, en met bijzondere be langstelling van den inhoud kennis nam, waarbij zij zich getroffen toonde door dc verschillende bewijzen van sympathie, waaraan door de deelnemende vereenigin gen op de albumbladen, was uiting gege- Nadat de Koningin-Moeder nog met enkelen der aanwezigen in het bijzonder bad gesproken, nam zij te half zes onder bet uitspreken van herhaalden dank aan het comité van de aanwezigen afscheid. Bij het paleis aan het Voorhout. Reeds lang voor achten bewogen zich duizenden in de omgeving van het Voor hout om getuigen te zijn van het vertrek van Koningin Emma, de pubi'eerende Vorstin, en van de Koningin, den Prins en de Prinses, die Haar in de gouden koets zouden vergezellen naar de Groote Kerk. waarin de plechtige uitvoering ter gele genheid van het gouden feest van de Ko ningin-Moeder zou worden gegeven. Het Lange Voorbout baadde zich in een zee van licht, dat tusschen de vlaggenrijen in de middenlaan uit speciaal voor dezen avond geplaatste lampen straalde en dat voorts schitterde uit de gebouwen en par ticuliere woonhuizen aldaar, waarvan in gevolge het verzoek van het Haagsch Comité 1929 dé gordijnen waren opengela ten. Het geheele middenvak van het Lan ge Voorhout werd door agenten te paard en te voet vrijgehouden en voor het Pa- Ie^ der Koningin-Moeder was het voor plein gereserveerd. Tusschen kwart voor acht en acht uur reden eenige auto's en hofrijtuigen aan bet Paleis voor, om eenige leden van de Hofhouding van Koningin, Prins en Prin ses te laten uitstappen en binnentreden. Te acht uur kwam per auto Prins Hen drik, geleed in uniform met den steek aan het Palers aan en een paar minuten later stapten Koningin Wilhelmina en de Prinses uit Haar auto voor het paleis uit. Onder luide toejuichingen van het publiek gingen de Koningin en Haar dochter, die beiden in het wit gekleed waren, het pa leis binnen. De Koninklijke Familie in de gouden koets. Tegen kwart over acht reed de met zes paarden bespannen gouden koets, vooraf gegaan door twee afzonderlijk bereden paarden, voor, en de overige Hofrijtuigen sloten zich daarachter aan, en precies te 8.15 uur stapten de Koningin-Moeder, die in het grijs gekleed was, de Koningin, de Prins en de Prinses in de oouden koets. Het enthousiasme der duizenden om standers uitte zich daarbij in een hartelijk hoera-geroep en gewuif, dat de Koninklij ke personen met vriendelijke hoofdbuigin gen beantwoordden. Op hetzelfde moment weerklonk uit de luidsprekers op het Voorhout het Wilhelmus, dat plechtig door de booinen ruischte. De stoet begaf zich daarop, nadat ook de leden der Hofhouding in de voor hen bestemde rijtuigen hadden plaats geno men. statig op weg naar de Groote Kerk. Daar de gouden koets die door la keien te voet werden geflankeerd van binnen ruimschoots was verlicht, konden allen, die zich langs den weg hadden ge schaard, de Vorstelijke personen goed aanschouwen en Zij waren daardoor mede in de gelegenheid, de Hun gebrachte groe- Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Mexicaansch minister van landbouw gedood. De Groote Raad van het Leger des Hoils heeft generaal Booth verzocht af te treden. (Buitenl. Berichten 2e blad). BINNENLAND De hulde aan H. M. de Koningin-Moe der te 's-Gravenhage (1ste blad), te Lei den (4de blad). De ziekte van den Deken van Amster dam, Mgr. Stroomer. (Kerkn., 3de blad). Een verdachte bankinstelling te Rot terdam. (Gem. Berichten. 3de blad). ten en toejuichingen der omstanders te beantwoorden. Langs Kneuterdijk, Buitenhof en Gra venstraat werd de Groenmarkt bereikt en van hier reed de Koninklijke stoet ter linkerzijde van het stadhuis rechts om de Groote Kerk tot den kerk-ingang tegen over het achtergebouw van het postkan toor. Ook hier had zich een dichte men- schenmenigte opgesteld, die hartelijk juichte toen de Koninklijke bezoekers het kerkgebouw binnentraden. Inmiddels verlustigde men zich daarbui ten, waar het Wilhelmus van het orgel door luidsprekers opnieuw weerklonk, in het aanschouwen van den fantastisch be lichten toren en van het eveneens fraai belichte kerkgebouw. In de Groote Kerk. De deuren van de Groote Kerk gingen precies half acht open. Lange files men- schen waren toen reeds verzameld, zoo dat de meeste banken terstond vol liepen. Maar aangezien niet meer kaarten waren uitgegeven dan er plaatsen waren, hadden velen niet zoo'n haast. In het geheel zullen ongeveer 2300 men- schen aanwezig geweest zijn. Precies half negen werd de Koninklijke Familie aan den ingang ontvangen door den burgemeester, als eere-voorzitter van het Haagsche Comité 1929, den voorzitter, den °e'-etT:s L. P. van der Hevden en mr. J. A. Lisman, kerkvoogd en lid van dat comité, welke heeren de Koninklijke Familie naar haar plaatsen begleidde, terwijl het koor onder leiding van dr. Joh. Wagenaar gezang 178 zong: „De heer is God, de God des Vredes, Onze Gcd Tusschen de muzieknummers in, was bui ten vaak het klaterend geluid van het handgeklap te hooren, dat binnen natuur lijk niet voor kwam. De versiering van de kerk met hoogo palmen, met kransen aan de pilaren en met vlaggedoek, maakte thans, in het gedempte licht van de hooge, koperen kronen, een stemmigen indruk. Met het oude „Wilhelmus", eerst door het koor, daarna door de solisten en ten slotte door alle aanwezigen staande ge zongen, werd het concert gesloten. De zware zang van het oude, krachtige volks lied, gediagen door het orgel, en opge stuwd door dc s^he'teiende tonen der ba zuinen, klrnk plechtig en verheven door de hooge gewelven en maakte diepen in druk. Door dezelfde heeren die haar hadden ontvangen, werd de koninklijke familie weer uitgeleide gedaan. Alle aanwezigen zongen haar de psalmregels tce: Waar liefde woont, gebiedt de Heer zijn zegen. Daar woont hij zelf, daar wordt zijn heil verkregen En het Leven tot in Eeuwigheid. De Koninklijke familie heeft haar groote blijdschap te kennen gegeven over de uit voering, en speciaal de Koningin-Moeder, die in het midden van aller aandacht had gestaan, bij deze gebeurtenis verklaarde zich innig verheugd over het mooie con cert. DE KAMERVERKIEZINGEN. De candidaatstelling. Candidatuur mevr. Steenhoff Smulders. Bij höt secretariaat der Rijkskieskring- organisatio Rotterdam („Recht en Or de") is een schriftelijke aanwijzing inge- kompn lan mevr. Alb. SteenhoffSmul ders, hoofdredactrice van het weekblad ,.De Vrouw" alB candidate voor een vrijen zetel. Mej. A. Hutten aanvaardt geen candidatuur. Naar wij vernemen, heeft mej. A. Hut ten gesalarieerd bestuurster van den R.K. Textielarbeidersbond te Utrecht, die door verschillende kiesvereenigingen in de Kieskringen HaarlemDen Helder candi daat was gesteld voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal, verklaard, liever in de vakorganisatie te blijven, dan lid. te

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1