BUITENLAND.
BiNNENLAND.
Land enTuinbouw
Uit de Omgeving
EE
Ioria
icant<
Ope
in
J ci
0 gloi
geloi
il ovc
den 1
pen a
bus hi
m inn)
en i
n eige
m, St)
voon
wij d
ook z
ChrJ
heilia
on
waa
h
iotorel
'in; 3
20ste Jaargang
MAANDAG 7 JANUARI 1929
No. 6071
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling-
Voor Leiden 13 cent per week. f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per weekf 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen- betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE» 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
ZONDAGSBLAD.
Wc' v-é's worden er aan herinnerd,
dat vanaf heden het abonnement op het
Zondagsblad over het 1ste kwartaal ad 50
cent moet worden betaald.
DE ADMINISTRATIE.
ho
w£a
i'ootei
he
vóó;
er hel
(Kerk
er hq
n d<
r, di<
an d<
hel
v. d,
H
Pi
reidt
rvan
jzeni
van
Dezd
anstj
wan-|
iten
hten
ho
le er-
lang
•rek-j
?one
lien
vakj
De vrijheid onzer pers.
De Katholieke pers is vrij in het uiten
van haar meening, in het voeren van cri-
tiek natuurlijk binnen de grenzen van
het Katholiek-zijn.
Deze vrijheid is veel grooter, daD die van
vele andere bladen.
Zooals de vrijheid van een Katholiek,
als zoodanig, vèel grooter is, dan oppervlak
kige beoordeelaars vaak schijnen te mee-
nen!
Wanneer wij zeggen, dat de vrijheid van
de Katholieke pers veel grooter is, dan die
van vele andere bladen, dan bedoelen wij
met deze bladen speciaal de socialisti
sche.
„Het Volk" heeft onlangs de plaatsing
geweigerd van een motie der af deeling
Schiedam van de S D. A. P., waarin de ge
westelijke instanties in Zuid-Holland ter
zake van de candidaatstelling voor de Twee
de Kamer van ondemocratisch handelen
worden beschuldigd. Tot deze weigering
was door het blad besloten, na overleg met
de Partijleiding.
En wij vernemen nu, dat door de Partij-
'ei&itTg, ï;j overleg met de redacties der par
tijbladen, is besloten, dat voortaan alle in
gezonden stukken van „huishoudelijken"
a .d uit de sociaal-democratische pers zul
len worden geweerd en enkel opgenomen
in het „Korrespondentieblad", dat uitslui
tend aan de partij-instanties wordt ge
zonden
„Het Huisgezin" teekent hierbij aan:
„In den doofpot, en de deksel er op!
Het spreekt, dat de S. D. A. P. zelf
moet weten, wat en hoe zij met haar man
schappen handelen wil, en hoe ver zij
haar censuur wenscht uit te strekken.
Maar tegenover het sluiten harer pers
voor alle meeningsverschil en critiek,
mag er wel op worden gewezen, hoe in
de katholieke pers de beslissing van het
Centraal College inzake de Kamerverkie
zingen tot een uitgebreide en soms zelfs
vinnige polemiek heeft aanleiding gege
ven, zonder dat eenige redactie er aan
gedacht heeft, aan de 'partijleiding te
vragen, of die polemiek haar welgevallig
Wie van oordeel mochten zijn, dat die
polemiek te scherp en te fel is geweest,
zullen wij niet tegenspreken, maar daar
staat naast of tegenover, dat niemand
onzer die polemiek op gezag of comman
do van de partijleiding gestopt had wil
len zien.
Daarvoor zijn we, anders dan de so
ciaal-democraten, te veel voorstander
van het vrije woord."
Inderdaad de socialisten stellen het
voor, alsof bij hen een onbegrensde pers
vrijheid heerscht, bij de Katholieken
een slaafsche pers-afhankelijkheid.
En dat is vierkant in strijd met de fei
ten, dat is een grove onwaarheid.
Juist w ij en niet de socialistische
pers zijn voorstanders van het vrije
woord
VAN HET VATICAAN.
DE ROMEINSCHE KWESTIE.
Spoedige oplossing?
Gunstige a a n w ij zingen.
Van alle zijden wordt de grootste be
langstelling getoond voor den huidigen
stand der Romeinsche kwestie. Vol span
ning ziet men ook de vaststelling van het
toekomstige pauselijk territoir tegemoet.
Daar in de Italiaansche pers over deze
zaak het strengste stilzwijgen wordt be
waard, zoo kunnen er over den toekom-
stigen „kerkelijken staat", thans nog geen
zekere en definitieve mededeelingen ge
daan worden.
Vaststaat alleen, dat er voortdurende
preliminaire onderhandelingen plaats heb
ben; doch slechts zeer weinige personen
zijn daarbij zoowel van den H. Stoel als
van dien van Italië betrokken.
Wat dus over den toekomstigen om
vang van den „kerkelijken staat" in de
buitenlandsche pers gezegd wordt, berust
slechts op heel vage vermoedens.
Intusschen is het een zeer merkwaardig
feit, dat door de stedelijke autoriteiten
de huur opgezegd werd van een groot
aantal woningen, welke ten Zuiden en
Westen van den Viale Vaticano gelegen
zijn.
Men poogt dezen opvallenden maatre
gel door allerlei redenen, die echter wei
nig aannemelijk zijn, te verklaren. In
elk geval schijnt men hier een aanwijzing
te hebben, dat de Italiaansche regeering
zeer geneigd schijnt den H. Stoel een
bijzonder stadsgebied ter beschikking te
stellen en dit te meer, wijl de H. Stoel
zelf, en wel sinds jaren reeds, juist in de
betrokken stadswijken groote grondaan-
koopen heeft gedaan.
Voorts is het merkwaardig, dat parti
culiere personen, die in de bedoelde
stadsdeelen terreinen wilden koopen, al
len een weigerend antwoord op hun aan
vragen ontvingen, met de mededeeling,
dat hier geen enkel stuk grond verkocht
wordt.
Wat zeer tot oplossing van de Ro-
meinsche kwestie zou kunnen bijdragen,
is de omstandigheid, dat Mussolini thans
in Italië alle macht in handen heeft en
dat hij juist zeer gaarne de oplossing der
vele jaren oude kwestie zou zien. Natuur
lijk bestaan er echter ook door deze om
standigheden zekere gevaren bij de op
lossing.
Opvallend is het absolute stilzwijgen
van de „Osservatore Romano", evenals
van alle overige in aanmerking komende
Vaticaansche kringen.
Het eenige positieve is, dat thans het
bestaan van onderhandelingen tusschen
het Vaticaan en Italië niet meer ontkend
wordt. De Romeinsche Curie schijnt ech
ter geenszins geneigd, iets over de onder
handelingen bekend te maken.
ENGELAND
Koning George naar de Riviera?
Tot algeheel herstel van
gezondheid.
De correspondent van de „Chicago Tri
bune" te Nice zegt vernomen te hebben,
dat de Engelsche minister van Binnen-
landsche Zaken, die op het oogenblik te
Nice vertoeft, aldaar voorbereidingen
treft voor de eventueele overbrenging van
den Engelschen koning George naar de
Riviera, wanneer zijn gezondheidstoe
stand zulk een overbrenging toelaat. De
artsen hopen, dat de koning door een
verblijf aan de Riviera geheel zal her
stellen.
JOEGO-SLAVIË.
DE DICTATUUR INGESTELD.
GEEN PARLEMENTAIRE OPLOSSING
MOGELIJK.
De grondwet buiten werking.
Een generaal hoofd der
regeering.
Sedert gisteren heerscht in Joego-Sla-
vië de dictatuur. Koning Alexander heeft
namelijk een prolcamatie uitgevaardigd,
waarin wordt medegedeeld ,dat hij beslo
ten heeft de grondwet van het koninkrijk
der Serviërs, Kroaten en Slovenen van 28
Juni 1921 buiten werking te stellen.
Yports is een nieuwe regeering be
noemd, die met dictatoriale volmachten
is bekleed en aan welker hoofd de divisie-
generaal Peter Ziokowitsj staat. Deze, die
de eigenlijke dictator onmiddellijk onder
den koning is, beeft zich tevens met db
portefeuille van Binnenlandsche Zaken
ïcelast. Minister van Buitenlandsche Za
ken blijft Marinkowitsj. De afgetreden
premier Korosjets is minister van Ver
keerswezen geworden.
Het nieuwe kabinet heeft gisterochtend
den eed afgelegd.
Dictatoriale wetten.
Tegelijkertijd is een aantal wetten van
dictatoriaal karakter afgekondigd. Alit>
openbare vergaderingen, die een politieke
strekking hebben, zijn verboden, evenals
alle besloten vergaderingen, bijeenkom
sten en conferenties die zich bezighouden
met politieken toestand of het uitoefenen
van critiek op den nieuwen toestand. De
wet op de vrijheid van drukpers wordt in
dier voege gewijzigd, dat elk commentaar
op de benoeming der nieuwe regeering
verboden is. Iedere ctriek op den nieuwen
toestand en elke publicatie nopens db
nieuwe politieke situatie, waardoor onder
het volk onrust veroorzaakt zou kunnen
worden, zijn st-eng verboden. De censuur
gaat van de justitie op de politie over.
De bestaande uitzonderingswet tot be
scherming van den staat, die tot dusverre
slechts tegen de communisten werd toe
gepast. is tot allen uitgebreid, die tegen
INGEZONDEN MEDEDEELING.
AMSTERDAMSCHE
brantist
ANTHRACIET-MIJ.
Heerenslngel 34-35
A'dam -Hilversum - Bui
'sum
olrd
den staat in wo^rd of geschrift agiteeren.
De op 11 September 1927 gekozen
Skoepsjtina is ontbonden. Tevens zijn
alle provinciale besturen en provinciale
commissies opgeheven.
Tenslotte zijn krachtens een uit 21 ar
tikelen bestaande wet zoowel de wetge
vende als de uitvoerend macht aan den
koning overgedragen. Hierin wordt oju.
gezegd, dat het koninkrijk der Serviër;.
Kroaten en Slovenen een erfelijke monai
chie is en dat de koning de algeheele
autoriteit in het land bezit. Hij benoemt
de ministers, die hem in overeenstemming
met hun instructies ter zijde staan. De
koning stelt de wetten op en kondigt ze
af bij decreet, die door drie ministers ge
contrasigneerd worden.
Proclamatie van koning
Alexander.
De koning heeft een proclamatie ge
richt tot het volk van Serven, Kroaten en
Slovenen waarin hij mededeelt besloten te
hebben de grondwet van 28 Juni 1921 bui
ten werking te stellen.
In de proclamatie zegt de koning o.a.:
Het parlementarisme dat als politiek voor
mijn betreurden vader een traditie was,
was ook mijn ideaal Door politieke harts
tochten verblinden raakten zoodanig het
juiste spoor bijster, dat alle nuttige arbeid
in den staat wordt belemmerd. Betreu
renswaardige twisten en gebeurtenissen
in dê Skoeptchina deden bij het volk het
vertrouwen wankelen in het nut dezer in
stelling. Overeenstemming, ja zelfs de
eenvoudigste verstandhouding tusschen
partijen en personen zijn volkomen onmo
gelijk geworden.
In plaats van den geest van nationale
eenheid en den parlementairen regee-
ringsvorm te ontwikkelen en te verster
ken, worden geestelijke ontwrichting en
nationale tweespalt aangemoedigd.
Daarom wordt de grondwet opgeheven
maar alle andere wetten des lands blijven
van kracht voorzoover zij niet bij konink
lijke ukase buiten werking worden ge
steld.
RUSLAND.
Grootvorst Nicolaas. f
Ruslands voornaamste
militaire figuur
Uit Nizza wordt gemeld d.d. gisteren:
Grootvorst Nicolaas van Rusland is
overleden.
Nicolyai Nicolajewitsj was de oom van
Czaar Nicolaas II. Hij werd in 1856 te St.
Petersburg geboren en huwde met prin
ses Anastasia vanMontenegro. In den
Russiscli-Turkschen oorlog van 18771878
was hij officier bij den generalen staf. In
1895 werd hij inspecteur-generaal der ca-
vallerie.
Bij de mobilisatie in 1914 was hij opper
bevelhebber van het Russische leger. Tij
dens den wereldoorlog was hij een der
voornaamste militaire persoonlijkheden
van Rusland. In plaats van de door den
chef van de generale staf verordende af
wachtende houding nam hij het initiatief
tot het Augustus-offensief tegen Oost-
Pruisen. Tenslotte gelukte het hem toch
niet de overwinning te behalen. Hij was
ook mede verantwoordelijk voor de Rus
sische nederlaag van Tannenberg.
In 1915 werd hij van zijn post ontheven
en benoemd tot onderkoning van den
Kaukasus en opperbevelhebber van het
Kaukasisch leger.
Na de Russische revolutie vertrok hij
naar Frankrijk waar hij sedert bleef
wonen.
Broodgebrek in Moskou.
Naar uit Moskou gemeld wordt, is in
laatste dagen het broodgebrek in Moskou
nog sterker geworden. De De G. P. OE.
en de officier van justitie hebben talrijke
arrestaties doen plaats vinden, daar zij
van meening zijn, dat het broodgebrek te
wijten is aan particuliere speculatie. Zoo
werd de bekende broodhandelaar in Mos
kou Worobjew gearresteerd, die groote
partijen graan clandestien gekocht heeft.
Men spreekt in Moskou van de mogelijk
heid, dat er in het begin van Februari
in de Sowjetsteden broodkaarten zullen
worden ingevoerd.
Ook in Leningrad doet het gebrek aan
brood zich gevoelen. De Sowjetbeambten
hebben n.l. reeds het bakken van koek
en andere zoetigheden uit tarwemeel ver
boden.
TURKIJÉ.
Een samenzwering.
Talrijke arrestaties in
A n a t o 1 i
In Anatolië, voornamelijk te Broussa en
Siwat, zijn op last van de Turksche regee
ring verscheidene personen gearresteerd.
Deze arrestaties staan in verband met een
samenzwering tegen de regeering. Deze sa
menzwering werd gesmeed in verband met
de invoering van het Latijnsche alphabeth.
Het aantal gearresteerden bedraagt reeds
meer dan eenige honderden.
AUSTRALIË
Aman Oellah's oom aan de zijde der
opstandelingen.
Naar uit Kaboel gemeld wordt deelen
de opstandelingen in een oproep aan het
Afghaansche volk mede, dat de uit Indië
gevluchte oom van koning Aman Oellah,
prins Mohammed Omar Khan, zich bij hen
bevindt en den strijd tegen de regeerings-
troepen leidt. In den oproep wordt opnieuw
de eisch gesteld, dat koning Aman Oellah
moet aftreden.
AFGHANISTAN.
Opstand in Nieuw-Pommeren.
Rabaul door 3000 Kanakken
bedreigd.
Uit Nieuw Guinea worden nieuwe koelie-
onlusten gemeld. De stad Rabaul op Nieuw
Pommeren wordt door drieduizend Kanak-
ken-contractarbeiders van de naburige plan
tages bedreigd, die in opstand zijn geko
men en bij wie zich de inlandsche politie
heeft aangesloten. De brigade-generaal
Wisdom is echter den toestand meester.
DE KAMERVERKIEZINGEN.
Aanwijzing van candidaten.
Geen candidatuur-van Haastert.
Naar wij vernemen, heeft mr. H. van
Haastert te 's-Gravenhage, die buiten zijn
voorkennis reeds op enkele plaatsen can-
didaat gesteld is en uit verschillende an
dere plaatsen tot het aanvaarden van een
candidatuur is aangezocht, -uitdrukkelijk
veklaard, zich in geen geval, waar dan
ook, voor een candidatuur beschikbaar
te kunnen stellen.
De candidatuur-mr. K. Romme.
Naar wij vernemen, heeft de heer mr.
K. P. M. Romme, lid van den gemeente
raad van Amsterdam, zich bereid ver
klaard een candidatuur voor een vrijen
zetel te aanvaarden in de gecombineerde
kieskringen Amsterdam-Den Haag-Rotter
dam.
De candidatuur-Veraart.
Het Haagsche Correspondentiebureau
zendt ons het volgende communiqué:
Naar aanleiding van verzoeken uit een
groot aantal plaatsen, o.a. Bolsward, Heer
len, Tilburg, Delft en Dordrecht, besloot
prof. yeraart zich ook in de drie andere
Rijkskieskingen der kieskringccmbinaties,
waar de kwalitc-'tszetel voor Arbeidsza
ken en Arbeidsvraagstuk is gesteld, zich
candidaat te laten stellen, teneinde ook
daar aan de katholieke kiezers de gele
genheid té geven, den strijd voor de hand
having van geest en letter van het kies
reglement te voeren.
Een candidatuur-H. van der Putt.
Naar wij vernemen, bestaan er ernstig
plannen tot vorming van een comité ter
bevordering van de candidatuur van den
heer Henri van der Putt, te Eindhoven,
voor e-n vrijen zetel in de kieskringen
Den Bosch, Tilburg, Arnhem, Nijmegen
en Maastricht.
OPENING TELEFOONVERKEER
MET INDIë.
Nadat hedenmiddag te pl.m. 2 uur H. M.
de Koningin-Moeder de hulde der Indische
vrouwen bij monde van mevrouw de Graeff
in ontvangst had genomen en beantwoord,
vond in den studio van het gebouw van het
Hoofdbestuur der Posterijen en Telegrafie
aan de Kortenaerkade te 's Gravenhage de
officieels opening van het telefoonverkeer
met Indië te ongeveer 3 uur plaats. De
Minister van Waterstaat opende de verbin
ding met het uitspreken van een redevoe
ring, waarop de Gouverneur-Generaal heeft
geantwoord.
Hierna wijdde de Minister van Koloniën
de nieuwe verbinding in met een toe
spraak tot den Gouverneur-Generaal.
De Gouverneur-Generaal beantwoordde
den Minister.
Vragen van Kamerleden.
Eieren naar Argentinië.
Het Tweede Kamerlid de heer Korten-
horst heeft aan de ministers van Binnen
landsche Zaken en Landbouw en van Bui-
tenlandscho zaken gevraagd:
1. Is het den ministers bekend dat Ar
gentinië van plan is een invoerrecht op
eieren in te stellen van 15 pet. der waarde?
2. Zijn de ministers niet van oordeel,
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Aanwijzingen voor een spoedige oplossing
der Romeinsche kwestie.
De dictatuur in Joego-Slavië ingesteld.
De grondwet buiten werking.
Grootvorst Nicolaas overleden.
Katholieke kerk te Mörs bij Duisburg
afgebrand. (Buitenl. Berichten 2e blad).
Hevige griep-epidemie te Berlijn (Bui
tenl. Berichten 2e blad).
BINNENLAND.
Opening telefoonverkeer met Indië.
(lste blad).
De viering van het gouden feest der
Koningin-Moeder. (2de blad).
Berichten over ijs en schaatsenrijden.
(2de blad).
dat de iSederlandsche exportbelangen hier
door ernstig zullen worden geschaad?
3. Zijn de ministers bereid, stappen te
doen, ten einde dit gevaar te keeren?
O n t v a n g e r-s m i d-r ij w i e 1-
hersteller.
Tet Tweede Kamerlid, de heer Fleskens
heeft aan den minister van Binnenlandsche
Zaken en Landbouw gevraagd:
1. Is het juist, dat de Regecring geen
termen heeft gevonden het vernietigings
recht toe te passen ten aanzien van de be
noeming tot ontvanger der gemeente Mil-
lingen van een smid en rijwielhersteller,
oud 50 jaar. zonder eenige administratieve
ontwikkeling?
2. Moet, indien de mededeeling, sub 1
bedoeld, juist is, daaruit worden afgeleid
dat de minister van oordeel is\ dat voor
de betrekking van gemeente-ontvanger
eischen van bekwaamheid wellicht om
dat deze in de Gemeentewet niet genoemd
zijn en niet in het aanhangige ontwerp van
wet tot wijziging der Gemeentewet worden
voorgesteld en kennis van administra
tie niet noodig zijn?
Dr. J. Witlox.
De nieuwe hoofdredacteur van de
„Maasbode", dr. J. Witlox zal zijn intrek
nemen in het St. Antoniusgesticht te Rot
terdam (Nieuwe Binnenweg 33).
Tegen een mond- en klauwzeer-instituut.
Advies der Mij. voor Dier
geneeskunde.
Het hoofdbestuur van de Maatschappij
voor Diergeneeskunde heeft op verzoek
van den minister van Binnenlandsche Za
ken en Landbouw geadviseerd, liever hee-
lemaal geen mond- en klauwzeer-instituut
op te richten en zeker een dusdanig insti
tuut niet te combineeren met de ltijkssc
ruminrichting.
HILLEG0M.
Bouwen. Aan den aannemer A. Leli-
veld is opgedragen het bouwen van een
villa aan de Weeresteinstraat voor reke
ning van den heer D. Enthöven. Aan de
firma K. Vermeij alhier is opgedragen het
bouwen van twee burgerwoonhuizen aan
de Raadhuisstraat voor rekening van den
heer C. Hulsman.
Aan de aannemers De Vries en Couzijn
is opgedragen het verbouwen en bijbou
wen van het kantoor-schuurcomplex aan
de Leidschestraat voor rekening van do
N.V. L .Stassen Jr. alhier.
De electrictiteits-tarieven. Ofschoon
de electrischo stroom alhier niet duur is,
bestaat het voornemen den prijs weder te
verlagen. Men overweegt invoering van
vast recht of verlaging van 3 cent per
K. W. U.
Loop der bevolking. Op 31 Dec. 1928
bedroeg de bevolking 10618 zielen, nl.
5237 vrouwen en 5381 mannen. Op den
zelfden datum van het vorig jaar waren
de cijfers respectievelijk 10393, 5291 en
5102. De totale toename is dus 225.
Geboren dochter van A. van Asselt
en Van der Jagt zoon van H. A.
Stroombergen en Hensing dochter van
H. A. Selhorst en Weijers dochter van
M. Broekhof en Trouwen.
Getrouwd: C. Hoogervorst on G.
O. van Leeuwen E. Spreeuw en J. C.
Hockx M. Th. van Roode en J. C. van
der Voorn.
Overleden: M. Reeneman, weduwe
P. Granneman 53 jaar.
