BUITENLAND.
BiNNENLAND.
KERKNIEUWS.
SPORT.
BERECHT.
20ste Jaargang
DINSDAG 13 DECEMBER 1923
No 6057
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bijvooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per •week. f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad varschijnt eiken dag uitgezonde d Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
V Rechtsgelijkheid voor alle
burgers
Voor de wet zijn alle burgers gelijkbe
rechtigd.
In de practijk komt deze rechtsgelijk
heid niet altijd voldoende tot haar recht.
Daar zijn dom-kortzichtige en dom-on-
verdraagzame menschen, die voor bepaalde
functies speciaal in staats- of gemeen
te-betrekkingen eerlijke en verstandige
candidaten met 'n positieve Godsdienstige
of politieke overtuiging willen uitsluiten.
Wij zeggen: eerlijke en verstandige men
schen. 't Spreekt natuurlijk van zelf, dat
er betrekkingen zijn, welke door hen, die
zich alleen door eigen inzicht, en niet door
wet of verordening willen laten leiden bij
het waarnemen van een hun opgedragen
functie, niet zouden kunnen worden ver
vuld.
Een goed katholiek mag als zoodanig
voor het vervullen van geen enkel
ambt worden uitgesloten! Daarvoor is
geen enkele reden!
toch zijn er, die zoo bot-onrechtvaar-
dig zijn, om een dergelijke uitsluiting ,door
ondergrondsche tactiek, in practijk te
brengen.
Zeker, er zijn Katholieken, die helaas
ken, die van meening zijn, dat zulk 'n uitslui
ting zien, waar daarvan geen sprake is.
Uit ervaring weten wij zulks!
Doch er zijn, daarentegen, ook katholie
ken, die van mening zijn, dat zulk 'n uitslui
ting heelemaal niet meer voorkomt; dat
zoo. iets misschien vroeger wel 'ns is voor
gekomen, maar dat 't nu zeker niet meer
gebeurt. Wij kunnen, eveneens uit erva
ring uit onmiskenbaar-juiste gegevens
ook de juistheid van deze al te goed-den-
kende meening loochenstraffen!
Wij willen deze opmerking 'ns makeii,
mede naar aanleiding van de begrootings-
debatten in den Leidschen Raad.
VAN HET VATICAAN.
DE ROMEINSCHE KWESTIE.
Hebben de onderhandelingen tot een
resultaat geleid?
Oplossing in het zicht?
In politieke kringen te Rome wordt het
bericht verspreid, dat de onderhandelingen
tusschen het Vaticaan en het Quirinaal tot
een resultaat zouden hebben geleid.
Men zegt, dat op grond van deze onder
handelingen Italië de exterritorialiteit van
den H. Stoel zou erkennen, dat dit territo
rium eenige vierkante kilometers zou be
slaan en dat verder Italië ook nog een
schadeloosstelling in geld aan den H. Stoel
zou betalen.
Een bevestiging van dit bericht was tot
dusverre niet te verkrijgen.
Men seint nog uit Rome d.d. gisteren aan
de „Msbd.":
In kringen, welke met de Italiaansche
regeering bevriend zijn, verluidt als zeker,
dat in het komende jaar een begin zal
worden gemaakt met de definitieve oplos
sing van de Romeinsche kwestie.
ENGELAND
's Konings toestand onrustiger.
Vooruitgang heeft zich
niet gehandhaafd.
Op Buckingham Palace is gisteravond
halfnegen het volgende bulletin gepubli
ceerd
De koning is hedenmiddag eenigszins
rusteloos geweest en de vooruitgang, die
gisteren werd waargenomen, heeft zich in
de laatste paar uren niet vootgezet.
Dit communiqué is dus ongunstiger dan
men na de mededeelingen van Zondag en
de bulletins van Maandagmorgen en Maan
dagmiddag had meenen te mogen verwach
ten. Ook om drie uur n.m. werd nog ge
meld, dat de lichte verbetering in den toe
stand zich handhaafde. Inderdaad was gis
teren weer nieuwe hoop gewekt, vooral in
verband met het feit, dat de koning gedu
rende eenigen tijd natuurlijke slaap had
genoten, hetgeen een goed teeken werd ge
acht. Deze vooruitgang werd toegeschreven
aan de hoogtezon-behandeling, die, aan het
einde der vorige week voor het eerst is
toegepast.
Ook gisteravond werd de hoogtezon-be
handeling weer toegepast. Het doel daar
van is de krachten van den patient te ver
sterken, om zoodoende den koning in staat
•e stellen, beter weerstand te bieden aan
den uitputtenden nasleep van de algemee-
ne infectie.
Geen toenadering LondenMoskou.
Verklaring van Chamber
lain in het Lagerhuis.
In antwoord op eenige in het Lagerhuis
gestelde vragen met betrekking tot een
hervatting der betrekkingen met Rusland
verklaarde minister Chamberlain, dat de
rede, welke Litwinof te Moskou op 11 De
cember j.l. heeft gehouden met betrekking
tot de handels- en diplomatieke betrekkin
gen tusschen Rusland en andere landen in
geenerlei opzicht wijziging brengt in de
situatie wat betreft de verhouding tusschen
Engeland en Rusland.
In de rede van den premier op het ban
ket van den lord mayor op 9 November
van het vorige jaar, aldus Chamberlain,
zijn de voorwaarden uiteengezet, waarop
de regeering bereid zou zijn, de kwestie
der hervatting van de betrekkingen met
Rusland opnieuw te overwegen, doch deze
voorwaarden zijn nog niet vervuld. Vóór
alles is noodzakelijk, dat de Britsche regee
ring het bewijs krijgt van een volledige
stopzetting der activiteit, waarover zij zich
te beklagen heeft.
ZUID-AMERIKA.
HET CONFLICT BOLIVIA-PARAGUAY.
De opwinding neemt toe.
Bemiddelingspogingen
du ren echter voort.
De spanning in verband met het con
flict met Bolivia neemt thans ook in Pa
raguay hand over hand toe en algemeen
is men van oordeel, dat een oorlogsver
klaring nog slechts een kwestie van uren
is. Omstreeks 10.000 vrijwilligers hebben
zich inmiddels reeds opgegeven.
Intusschen zijn de Paraguyaansche
strijdkrachten er weer in geslaagd, het fort
Mariscal Lopez, dat door de Bolivianen
was bezet, te heroveren. Van laatstge
noemden werden twee officieren en tal
rijke in uniformen van het Boliviaansche
leger gestoken Indianen gedood. De ver
liezen der Paraguyanen bedroegen zes
dooden en verscheidene gewonden. De ge
nerale staf van Paraguay heeft zijn hoofd
kwartier naar de grens verplaatst.
Behalve het fort Mariscal Lopez zijn
nog twee andere forten door de Para-
guayanen op de strijdkrachten van Bolivia*
heroverd.
Ondanks den voortdurend dreigender
wordenden toestand blijven de machtige
invloeden aan het werk om een oorlog
tusschen de beide landen te voorkomen.
De Volkenbond, de Paus, koning Alfonso
van Spanje, minister Kellog, allen drin
gen bij de betrokken regeeringen er op
aan, een oorlog te vermijden.
Alhoewel officieele berichten uitblijven,
heeft de Washingtonsche zaakgelastigde
van Paraguay aan het ministerie van Bui-
tenlandsche Zaken der Vereenigde Staten
medegedeeld, dat Paraguay bereid is tot
aanvaarding van een bemiddelingsaanbod
van het Pan-Amerikaansch congres. Naar
verder verluidt, zou ook Bolivia zich be
reid hebben verklaard, bemiddeling te
aanvaarden, doch het is mogelijk, dat het
schadevergoeding eischt voor den Para-
guayaansench aanval op het fort Vanguar-
dia.
De Chileensche regeering moet een no
ta aan Bolivia hebben gericht, waarin
wordt geëischt, dat de militaire operaties
onmiddellijk zullen worden gestaakt en
dat onverwijld bemiddelingsvoorstellen
zullen worden aanvaard, opdat noodlot
tige oorlogsgevolgen worden vermeden.
Alle Amerikaansche staten, aldus wordt
in de nota gezegd, hebben zich verplicht,
niets te doen wat den vredé in Amerika
in gevaar kan brengen.
Deze nota van Chili is een antwoord
op een Boliviaansche nota, waarin werd
gevraagd welke houding eerstgenoemd
land ingeval van het uitbreken van een
gewapend conflict met Paraguay zal in
nemen.
Uit Genève wordt gemeld, dat Sir Eric
Drummond, de secretaris-genraal van den
Volkenbond, naar Parijs is vertrokken,
vergezeld van verschillende hooggeplaatste
ambtenaren van het Volkenbondssecreta
riaat. Te Parijs vindt heden aan den
Quai d'Orsay een bespreking met Briand
in diens functie van voorzitter van den
Volkenbondsraad plaats over de mogelijk
heid van een verder ingrijpen van den
Bond in het dreigend conflict. Zeer waar
schijnlijk zal dan tegen het einde dezer
week de Raad in buitengewone zitting te
Parijs worden bijeengeroepen.
MONACO
Constitutioneele crisis in Monaco.
Nationale Raad contra
prins Louis.
Het vorstendom Monaco, dat bijna uit
sluitend uit het speel-oord Monte Carlo be
staat, is in opschudding. De Nationale
Raad heeft zelfs reeds bij den Minister van
Staat zijn ontslag ingediend als protest te
gen de houding van den regeerenden vorst,
prins Louis. Deze constitutioneele crisis is
het gevolg van een antwoord van den vorst
aan den Nationalen Raad, die hem bij peti
tie om hervormingen en om een meer voor
uitstrevende politiek had gevraagd. Ook
had de Raad geprotesteerd tegen het mo
nopolie eener particuliere maatschappij
over vrijwel eiken tak van bedrijvigheid in
het vorstendom. De prins antwoordde daar
op, dat men de constitutie behoorde te eer
biedigen en dat hij verwachtte, dat zijn on
derdanen hun plicht zouden kennen. Hij is
thans op zijn kasteel in het Fransche dep.
Aise en verwacht, dat. wanneer hij over
eenige dagen terugkeert, de gemoederen in
zijn rijk zullen zijn gekalmeerd en elk zijn
gehoorzaamheidsplicht zal hebben begre
pen.
De Nationale Raad neemt echter den
toestand zoo ernstig op, dat hij de geheele
kwestie onmiddellijk in uitvoerige behande
ling heeft genomen en zich al zijn rechten
in het belang van den staat voorbehoudt.
Prins Louis, uit het huis Grimaldi, is een
der weinig absolute monarchen, die de we
reld thans nog kent. De Nationale Raad is
bezwaarlijk als iets belangrijkers te ken
schetsen, dan 's een gemeenteraad van
een province je. Er is in 'Tonaco maar
één minister, minister Staat, die
door den vors naar welge^ wordt be
noemd en ontslagen.
ARABIË
Oorlogsverklaringen van Bin Saoed?
Aan Irak en Jemen.
Naar het „Petit Journal" uit Cairo
mledt, heeft de koning van den Hedsjas,
Bin Saoed, aan Irak en Jemen den oorlog
verklaard. Aan de grenzen moeten reeds
gevechten hebben plaats gevonden.
Naar uit Bagdad wordt gemeld, heefr de
opstand geen weerklank gevonden in Irak.
Ex-koning Ali van den Hedsjas verklaarde,
toen hem het telegram getoond werd, waar
in gemeld werd, dat Bin Sa'oed alle be
schikbare krachten geconcentreerd had na
bij Taif, terwijl 60.000 opstandige stamleden
nabij Djeddah opereerden, daarover niet
verwonderd te zijn. Het was te voorzien, al
dus Ali, dat moeilijkheden in den Hedsjas
zouden uitbreken. Hij' betwijfelde echter,
dat zoovele stamleden in open rebellie
zouden zijn. Het betreft hier waarschijnlijk
een conflict tusschen Bin Sa'oed eenerzijds
eri de Beni Soeffian met nog vier andere
stammen anderzijdsin totaal ongeveer
30.000 man.
DE RIJKSMIDDELEN.
Over November.
De opbrengst der rijksmiddelen bedroeg
over de maand Nov. j.l. 42.561.579.83
tegen 42.231.919a69 in Nov. 1927.
R. K. BOND VAN MELKVEEHOUDERS.
Kringen Den Haag, Leiden en Rotterdam.
Onder voorzitterschap van den heer J.
C. Paardekooper vergaderden gistermor
gen in gebouw „Amicitia" te Den Haag de
kringen Den Haag, Leiden en Rotterdam
van den R. K. Bond van Melkveehouders.
De voorzitter opende de vergadering en
installeerde den nieuwen geestelijk advi
seur, den weleerw. heer N. Pronk kapelaan
te Leidschendam.
Na goedkeuring der notulen van de vo
rige vergadering werd een bespreking ge
houden van den melkprijs naar aanleiding
van een conferentie met den Melkhandel op
10 December 1.1. De Melkhandel wil den
prijs met ingang van 16 December ver
laagd zien met 1/2 cent.
Na ampele bespreking werd den secre
taris opgedragen den Melkhandel te be
richten, dat de kringen Den Haag, Leiden
en Rotterdam geen genoegen nemen met
de voorgestelde verlaging.
Besloten werd voorts pogingen in het
werk te stellen om te komen tot oprichting
van een coöperatieve stoomzuivelfabriek.
Bij de rondvraag werd op de wensche-
lijkheid gewezen van do oprichting van een
R. K. landbouwschool in de omgeving van
Delft. Het bestuur werd opgedragen den
L. T. B. te verzoeken stappen te doen, om
in 1930 te komen tot de oprichting van een
R. K. landbouwschool bijvoorbeeld te Schip
luiden.
Het bestuur werd ook opracht gegeven
de contracten voor April van het volgend
jaar tijdig geregeld te hebben.
Hierna sloot de voorzitter de vergadering
op gebruikelijke wijze.
Uit het kleedingbedrijf.
Het contract voor één jaar
gecontinueerd.
De overeenkomsten, die in 't voorjaar
tusschen de werkgevers- en werknemers
bonden in het kleedingbedrijf werden af
gesloten voor het maat- en maatconfectie-
bedrijf, zijn door geen der partijen opge
zegd. Hieruit volgt, dat bedoelde overeen
komsten automatisch met één jaar zijn ver
lengd en dus van kracht blijven tot aan
15 Februari 1930.
In gevolge de contractueele bepalingen
wordt aan de thuiswerkende kleermakers
een „productie-premie" uitgekeerd ten be
VEERTIG-JARIG JUBILEUM Ir. A. M. TOUW
Gisteren herdacht do heer
ir. A. M. Touw zijn veertig
jarig jubileum als directeur
der Kon. Ned. Grofsmederij
alhier.
Ter gelegenheid daarvan
werd gistermiddag in „Mui
son Bruins" aan het Rapen
burg een receptie gehouden
waaraan een huldiging door
het personeel voorafging.
De jubilaris, die met echr
genoote en verdere familie
aanwezig was, werd aller
eerst in waardeerende woor
den toegesproken door den
heer Th. F. A. Delprat, pre
sident-Commissaris.
Daarna voerde de heer U
C. F. van Ginkel, mc.de-d1
recteur van den jubilaris, he
woord, om in een beknor
overzicht te wijzen op d<
vele prestaties van den hee
Touw.
Namens de ambtenare
werd de jubilaris toegespr
ken door den hoofdboekhou
der, den heer B. H. Swarr
die wees op de goede ver
standhouding tusschen direr-
tie en personeel, wier belan
gen door de directie steed'
goed behartigd werden ei
memoreerde in het bijzonde
de stichting van het Pensi
oenfonds en het ziekenfond
voor de Ambtenaren.
Namens de werkmeester-
sprak de heer L. Eichhorn
die er op wees hoe hij en
zijn collega's de schakel vor
mend tusschen directie e.
werklieden, bij de directie steeds de ge-
wenschte steun en medewerking voor de
belangen van fabriek en personeel heeft
gevonden.
Tenslotte voerde de heer J. van Leeu
wen, voorzitter van het Comité uit de
werklieden, het woord en roemde de ver
houding tusschen personeel en jubilaris;
De heer Touw heeft daarop alle spre
kers in hartelijke bewoordingen dank ge
zegd allen tevens bedankend voor de
aangeboden huldeblijken en bloemen.
Vervolgens nam de receptie een aan
vang. Daar waren o.m. aanwezig de hee-
ren D. ten Cate Brouwer en Mr. P. G.
Knibbe namens de Kamer van Koophan
del en Fabrieken voor Rijnland, het be
stuur der Ambachtsschool, name..s we'.kn
instelling de heer L. v. d. Laan het woord
voerde, het bestuur van Mathesis öcien-
tiarum Genitrix met haren voorzitter,
prof. v. d. Wónde, Mr. Pijnacker Hordijk
namens Je Rotary Club Leiden, Jhr. C. C.
Eocll namens het Departement Leid mi
van de Mij. voor Nijverheid en Handel,
de heer Guljec, directeur der Hollandsche
Constructiewerkplaatsen, tevens namens
het bestuur der Leidsche Vereeniging van
Industricelen, de heer mr. Nord Thomson
namens den Metaalbond, het bestuur dor
3 October-Vereeniging, enz., enz.
drage van 2 pet. van het verdiende loon. Iu
1928 was het maximum dezer productie-
premie 24 maal het uurloon; in 1929 zal
dit maximum zijn 48 maal het uurloon.
Overigens blijven de arbeidsvoorwaarden
onveranderd. De productie-premie moet
worden uitgekeerd in het tijdvak van 15
Juli tot 15 Augustus.
Nu het contract is verlengd en dus geen
nieuwe onderhandelingen behoeven plaats
te hebben, zullen de werknemersbonden
hun bijzondere aanadcht kunnen wijden
aan de doorvoering der overeenkomst bij
die (ongeorganiseerde) patroons, die tot
heden het contract nog niet hebben onder
teekend.
De trein-abonnementen.
Een kleine prijsverlaging
d e r 2e k 1 a s s e.
Naar de „Stand." verneemt, ligt het in
de bedoeling der Ned. Spoorwegen een
kleine prijsverlaging voor abonnementen 2e
klasse in te voeren.
Kerkconsecratie te Rotterdam.
Gistermorgen is de nieuwe Tercsiakerk
van Pastoor Röben op do Bloemhof te Rot
terdam door Z. D. H. den Bisschop van
Haarlem, Mgr. J. D. J. Aengenent gecon
sacreerd.
Zij, die zich met 1 Januari a.s. wenschen
te abonneeren op „De Leidsche Courant",
ontvangen tot dien datum de verschijnende
nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
VOETBAL.
DIOC. HAALEMSCHE BOND.
R. K. Sportvereeniging A.V.V.
Zondag speelde het le elftal tegen V.V.
L. 1 uit Voorschoten. De scheidsr. was maar
weer niet ongekomen zoodat onder leiding
va neen V.VJL.-supporter, tevens scheidsr.,
begonnen werd. Het veld is hard, doch goed
bespeelbaar.
Direct ontwikkelt zich een op en neer
gaand spel, waarbij beide doelen om beur
ten in gevaar zijn. V.V.L. heeft spoedig suc
ces, als de achterhoede wijfeit met ingrij
pen. A.V.V. niet ontmoedigd, speelt enthou
siast verder, doch heeft geen geluk. V.V.L.
daarentegen weet, dank zij het minder goe
de spel en geholpen door vrouwe Fortuna,
voor rust nog 3 maal te doelpunten. Rust
0 1.
Na de rust dachten wij aanvankelijk A.V.
V. te zien ophalen, doch de voorhoede
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Een oplossing voor de Romeinsche kwes
tie in 't zicht?
De opwinding in Bolivia en Paraguay
neemt toe. Waarschijnlijk komt deze week
de Volkenbondsraad in buitengewone zit
ting bijeen.
Ernstige toestand in Afghanistan? (Te
legrammen).
BINNENLAND.
Te Amsterdam heeft een vrouw in een
vlaag van waanzin zichzelf en haar twee
kinderen deerlijk gewond. (Laatste berich
ten).
Autobus te Groningen in het water. In
zittende gered (Gem. Berichten, 2de blad).
Vechtpartij met doodelijken aflocp in een
ziekenhuis te Santpoort (Gem. Berichten,
2de blad).
LEIDEN.
De Gemeenteraad bespreekt de begroo
ting (2de blad).
krijgt te weinig steun, terwijl de meeste
ballen slecht worden aangegeven, zoodat
V.V.L. telkens kan ingrijpen en de A.V.V.-
voorhoede geen succes behalen kan. V.V.L.
doet het beter en waar do A.V.V.-achtor-
hoede, ofschoon allen hun best doen, er
slecht in is, weten zij nog 3 maal te doel
punten, zoodat V.V.Tj. met 70 een geflat
teerde, doch verdiende overwinning be
haalde. Een woord van lof komt den A.V.
V.-ers toe voor hun enthousiast en moedig
volhouden en hun harde werken.
liet 2e elftal speelde te 12.30 uur tegen
Wilhelmus 3 te Voorburg. Ook hier was de
scheidsr. niet opgekomen zoodat onder lei
ding van een Wilhelmus-bestuurslid ge-
