BUITENLAND. BINNENLAND. r INSOAG 11 DCCFMR^Q 1923 No 6051 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling. Voor lieideo 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaal Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver krijgbaar tegeD betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per egel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. s Kleine advertentiën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver buur, koop en verkoop f0.50. üit nummer bestaat uit twee bladen. DE SOCIALE PARAGRAAF VAN HET KOLPINGS- PROGRAM Vasthoudend aan haar beproefd program, streeft de Gezellen-Vereeniging ernaar, dit program naar 'oehooren uit te voeren. Het Vereenigings-programma is de korte omschrijving van het doel en de middelen tot het doel der Vereeniging. Als Katho liek-Sociale Vereeniging door Kol- ping gesticht, heeft zij van den beginne af de handhaving en het herstel der gezins idee, als een noodzakelijke bestaansvoor waarde voor huwelijk, huisgezin en Staat, zich gesteld tot doel; en als doeltreffend middel daartoe zich ingericht, op den g e- z i n s v o r m, als de zuiverste waarborg, om de gezinsidee te bewaren, en te doen be leven. Het is hier niet de plaats, om in den breede over dien Vereenigings-gezins- v o r m te spreken. Voldoende zij het, dezen vorm als den meest-waardevolle juist voor den jongen man aan te merken. De jonge man wil gaan zien uit eigen oogen, wil zich een oordeel vormen over de groote levens vragen in hem leeft een drang naar daden, naar zelf-doen. De gezinsvorm der Gezellen-Vereeniging komt aan dien drang tegemoet; op inwen dig gebied geeft hij ruim baan aan eigen initiatief en eigen arbeid; de leiding van den Gezellenvader beperkt die vrijheid niet, 'T t" 1 dc Lhting en be waart haar voor afdwalingen. De gezinsvorm is echter "niet meer dan het middel om het doel des te veiliger te bereiken. En het doel is de gezinsi dee aan te kweeken en te verstaan, door die aankwee king en versterking der gezinsidee verbete ring te brengen in den kern zelf der maat schappij, het huisgezin en door de gezins verbetering een weldaad te bewijzen aan heel de samenleving der menschen. Ziedaar weer eens met andere woorden het program der Gezellen-Vereeniging omschreven. Op den Internationalen Gezellendag te Keulen in 1922 noemde dr. Th. Brauer het program „meer actueel dan ooit", en op den Nationalen Gezellendag, hetzelfde jaar gehouden in Den Haag, sprak Mgr. Callier z.g., den we -"li uit, „dat Kolpingsgeest zou doorwerken in al onze sociale vereeni- gingen" en onze Hoogwaardige Bisschop, Mgr. J. D. J. Aengenent, schreef in het jaar boekje der St. Joseph's-Gezellen-Vereeni- ging 1927: „Mijns inziens behoort zij (de St. Jos. Gez. Ver.' tot de allerbeste en meest ideale sociale vereenigingen, die men zich juist voor onzen tijd denken kan". Al deze waardevolle uitspraken steunen allereerst op het Godsdienstig-maatschap- pelijk program der Vereeniging. Willen zij echter verdiend zijn voor de Vereeni ging, dan moet zij er daadwerkelijk naar streven, dit program naar behooren uitte voeren; dan pas zal blijken, dat de Gezellen-Vereeniging een groote steun is en kracht voor anuere Katholiek-Sociale Vereenigingen voor heel het Katholiek Ver- eenigingsleven. Welnu, ook al weet de Gezellen-Vereeni ging zich niet geroepen tot directen socia len arbeid voor volwassenen, zij is zich k'aar bewust net haar aangewezen ter rein, gelijk andere Katholiek-Sociale Ver eenigingen, sociale kennis te kunnen verspreidenkennis van het maatschappe lijk vraagstuk, en liefde en ijver om het mede te helpen lossen ..i christelijken zin, door zoo nauw mogelijke aansluiting bij het li .k Gezag, door het hooghouden der sublieme Eolpingsgedachten over ge meenschap, familiegeest, beroep als roeping. Langs deze lijnen eet z zich uiterst ver dienstelijk te maken voor heel de katholiek- sociale beweging onzer dagen. Het komt dan ook aan op daden, op verspreiding van kennis van het maat schappelijk vraagstuk onzer dagen en aan kweeking van liefde om het in christelij ken zin mede te helpen oplossen. En in dit verband stemt het zeker tot vreugde, dat de Gezellen-Vereeniging te Lei.'en, door middel van haar Studie- en Debatingclub „St. T:-r Canisius", deze week een socirle cursus wil houden, allereerst bedeeld voor de eigen leden der Vereeniging. En al mogen de namen der sprekers met eere genoemd worden, en al bieden zij ten volle waarborg voor de te houden ssen, het is niet allermeest om wille c-- sprei. ^aar allermeest om wille van hetgeen gesproken gaat worden, dat de leden der Vereeniging het zich tot een eere-plicht zullen rekenen, in grooten getale de 3 avonden te komen luisteren. Dan Lal de aanhr" van het program der Gezellen-Vereeniging, -voor haar leden ook hier in Leic1-'n. waarheid worden, dat zij .r streeft „een krachtige godsd en sociale le- vensbescho .iwing en leven s- p r a c t i, k te wekken en te ont wik k e 1 e n". IC Dec. '28. G. J. KEMPERMAN, Pr. Vice-Praeses. VOLKENbüNLL DE RA/ SZITTING TE LOCARNO. De politieke besprekingen. Streaemanr en Chamberlain vover de Rijnlandontruiming. De pc'ltic'-e besprekingen te Lugano waren gisteren voornamelijk van tweeër lei aard. In de eerste plaats had men de conver satie tusschen het driemanschap Briand, Chamberlain, Streseman. Daarnaast had men een groote activiteit van den Itali- aanschen onderminister van buitenland- sche zaken, Grandt. Chamberlain en Stresemann bespraken vrijwel uitsluitend de bekende verklaring van Chamberlain in het lagerhuis over den door Engeland ontkenden rechtsgrond voor de Duitsche vordering tot onmidd !- lijke ontruiming van het Rijnland. De besprekingen moeten hee1 interes sant zin rrveest en zeer vriendschappe lijk, doch Streseman en Chamberlain heb ben elkander natuurlijk allerminst over tuigd. Men kan niet zeggen dat de algemeene atmosfeer reeds belangrijk verbeterd is, al heeft het persoonlijk contact tusschen de staatslieden reeds r "id tot grootere gematigdheid in de critiek ook aan Duit sche zijde. Wij zijn nog slechts op den tweeden dag dus de toestand kan nog heel wat ver beteren. Intusschen is het de vraag, of de tactiek van Briand en Chamberlain in dezen wel de juiste is om tot een her stel van vertrouwen te komen. Briand en Chamberlain hebben beiden tegenover hun pers zich optimistisch uit gelaten en gedaan, alsof zij zich heelemaal niet bewust zijn van de bestaande ont stemming in Duitsche kringen. Tot dusverre lijkt de houding der drie delegaties jegens elkander veel op een struisvogelpoliiek. och in de besprekin gen tusschen Chamberlain en Streseman, noch in die tusschen Briand en Strese mann, is bijvoorbcld met een enkel woord gerept over het Britsch-Fransche vlootaccoord, ofschoon toch dit juist de bron van d^ Duitsche teleurste' ing is, daar de Duitschers gelooven, of liever gezegd, overtuigd zijn, dat het Britsch- Fransche vlootacr _d een gevolg is van een nieuwe Fransch-Britsche alliantie, die li'nrecht tegen de politiek van Locarno in gaat. Het zou goed zijn, wanneer de staatslie den den meed hadden, deze kwestie, die aan de gelieele ontstemming ten grondslag 'ig:, openhart:g inet elkander te bespre ken. Een dergelijke openhartigheid schijnt juist wel bestaan te hebben, in het on derhoud tusschen Briand en Grari dat vrijwel geheel aar de Fransch-Ilr. ;:.an- sche betrekkingen gewijd was. Grieven over en weer zijn openhartig besproken en tenslotte schijnen beide staatslieden tot de overtuiging te zijn gekomen, dat de regeeringen van Frankrijk en Italië beide oprecht een betere verstandhouding tusschen deze vee landen wenschen en dat een vriendschapsverdrag tusschen Italië en Frankr'jk moet worden gesloten. De voorbereiding dar ontwapenings conferentie. Briand heeft aan de Fransche pers de verrassende mededee'ing gedaan, dl men eerst te -gano tot een voorloopige overeenstemming hoopt te komen om trent den datum van de eerstvolgende zit ting der voorbereidende ontwapenings commissie. De kans moet bestaan, dat de vertegen woordigers der groote mogendheden alhier een datum onder elkander vaststellen, de zen dan aan de goedkeuring van Amerika onderwerpen en daarna aan jhr. Loudon zullen voorstellen, de commissie tegen dien tijd b;:f"~ V roepen. FRANKRIJK. Een nieuw schandaal. Reeds e tiental dagen was bekend, dat oud-minister Klotz, stator van het Somn .epartement, gedwongen was zijn intrek te nemen in het krankzinnigenge sticht van Malmr.'con. Zoo niet zijn her senen dan toch zijn zaken waren leelijk in de war. Althans, zijn geestesvermogens laten de bladen niet in groote ongerust heid. Sommige deelen mede, dat na een ke to rust de heer Klotz wel weer gezond zal zijn. Ar.dere nemen er eenvoudig een loopje mee. x s aanleiding van deze krankzinnig heid, wordt door de geheele pers het uit geven van cheque's zonder dekking go- r cmd en men verneemt tevens wat de „chronique scandaleuse" al jaren vertelde, dat de l oer Ivlo' een spe'er v.as. Men kan zich begrijpen elk een cpzien deze nieuwe cat"-1"ophe in een parlementair leven verwekt. ENGELAND WEr~ BEZORGDHEID TE LONDEN. Geen gunstige bulletins over den kon' j. De ongerustheid over den toestand van den koning, die tegen het einde der vorige week plaats had gemaakt voor ge rechtvaardigde, zij 't bescheiden hoop, is thans weer 1 crleefd. De laatste bulletins en de officieele waarschuwing, dat „on gerustheid moet blijven bestaan" wijzen er cp, oe evig de strijd is dien de ko ning heeft te voeren tegen de ziekte. Op Buckingham Palace was men gisteren wei nig geneigd commentaar te leveren op de bulletins, maar het is geen geheim, dat men de komende aagen met bezorgdheid tegemoet zie Alles hangt er van af, of de kracht van den koning voldoende zal zijn ci aan de ziekte weerstand te blij ven bieden. Het bulletin van 8.45 gisteravond meldt, dat de koning een rustigen dag heeft gehad. De symptonen der longaandoening zijn iets beter. De kooits houdt aan, is echter niet zoo hoog als Zondagavond, en wordt veroorzaak1 -loor een'gon terug keer van de algemeene infectie die nood zaken,, „erwijs de conditie van liet hart aaDtast. Het bulletin is doe: vier docvwei on derteekend en is in zijn opstelling niet geruststellend. Loyd Gecrge luidt de alarmklok. Lloyd George heeft te Manchester op een openbare vergadering, waarin 5000 menschen aanwezig waren, een rede ge houden, waarin hij o.m. betoogde: Zooals de zaken nu staan, beweegt de interna tionale wereld zich lijnrecht in de rich ting van een nieuwen oorlog, niet omdat iemand dien wenscht, maar omdat nie mand den moed heeft, de op hol slaande paarden voor den oorlogswagen te stui ten. De overwonnen naties voelen zich be grijpelijkerwijze gekwetst. Het zou ver standig geweest zijn indien de overwin naars alles gedaan hadden wat in hun macl-t stond om de ges^gen wonden te heelen. Wij moeten onze tractaten gestand doen, maar noch Locarno noch 1 et pact van Kellogg zullen het minste nut heb ben, indien wij ons niet houder aan den tekst van het Handvest van den Volken bond, dat ons verplicht onze bewapenin gen tot het minimum terug te brengen dat met veiligheid in overeenstemming te brengen is. OOSTENRIJK. Seipel tegen samenwerking met de socialisten. Uit Weenen wordt gemeld, dat bondskan selier dr. Seipel zich op het congres der christelijk-sociale partij, dat o.m. door den Beierschen premier Heldt werd bijge woond, verklaard heeft, dat men zich zoo lang mogelijk dient te onthouden van sa menwerking met de sociaal-democraten in verband met hun „Kulturkamf'-ideeën. ARABIË Arabische stammen in opstand. Tegen Bin Saoed. Naar de „United Press" verneemt, zijn de twee machtigste stammen van Arabië tegen Bin Saoed, den koning van den Hedsjas, in opstand gekomen. De opstan dige beweging moet zich snel over Arabië uitbreiden. Bin Saoed concentreert in ver ten in de nabijheid van Taif, ten einde te band hiermede trouw gebleven strijdkrach- trachten den opstand te onderdrukken. Engelsche luchtstrijdkrachten en pant ser-auto's worden in Transjordanië in ge reedheid gehouden, aangezien de onrust daarheen overslaat. AFGHANISTAN. De opstand der stammen. Geen wapenstilstand. Naar via Constantinopel uit Kaboel ge- I meld wordt, hebben de opstandelingen 5C0 man aan dooden en gewonden verloren. In antwoord op een manifest van de re geering, waarin de opstandelingen opgeroe pen worden, zich te onderwerpen, eisehen zij het sluiten van een wapenstilstand voor 72 uur om gelegenheid te hebben zich met de andere stammen in verbinding te stel len. De regeering heeft dit voorstel van een uur een gunstig antwoord geëischt. De toe stand is ernstig. De politie heeft te Ka boel, bij het zoeken naar aanhangers van do opstandelingen, vele arrestaties ver richt. SALARIS-ACTIE ONDERWIJZERS. Buitengewone vergadering te Utrecht. In het gebouw van K. en W. te Utrecht had een buitengewone vergadering plaats van de St. Willibrordusfederatie van alge meene diocesane veieenigingen van R. K. Bijzondere Onderwijzers in de bisdommen Utrecht en Haarlem. De vergadering stond onder presidium van den heer II. G. de Boer uit Noordwijk, voorzitter der Fede ratie. De vergadering was uitstekend bezocht. Behalve de afgevaardigden en een groot aantal leden, waren o.a. aanwezig de Ka merleden G. Bulten en J. G. Suring, afge vaardigden van de St. Canisiusfederatie en rector W. R. de Jong, bisschoppelijk in specteur in het Aartsbisdom. De voorzitter zet in zijn openingswoord de reden uieen, waarom deze vergadering uitgeschreven is. Spr. zegt, dat de salarisherziening abso luut niet heeft gebracht wat redelijker wijze kon worden verwacht. (Krachtig ap plaus). Bij een groote categorie van lands dienaren was een noodtoestand en daarom was salarisherziening noodzakelijk. Aan dezen noodtoestand is door de herziening beslist geen einde gekomen. (Applaus). En daarom mag de salarisactie niet blijven rusten. Iets is er wel bereikt. Voor sommige ca tegorieën is een verbetering tot stand ge komen en wel in hoogere mate dan in 1925 en 1926. De onderwijzers hebben een vrij evenredig gedeelte gekregen, van wat hun rechtmatig toekomt. Maarwe mogen niet bij de pakken neer gaan zitten. Onverzwakt moet aan de salarisactie voortgewerkt worden. (Ap plaus). Spr. zegt, dat het Federatiebestuur er steeds naar gestreefd heeft, dat er kome gelijkstelling tusschen de ongehuwde on derwijzers en de ongehuwde ambtenaren. Maar daarnaast meent het Federatiebe stuur zeer in 't bijzonder te moeten wer ken voor de kinderrijke gezinnen. Spr. drukt er zijn leedwezen over uit, dat de R. K. Centrale niet op de bres heeft ge staan voor de groote gezinnen en dat de R. K. fractie niet in voldoende mate voor die gezinnen gewaakt heeft. (Donderend applaus). Onder uitbundige toejuichingen brengt spr. hulde aan het Kamerlid den heer Bulten, die zoo krachtig voor de groote gezinnen gepleit heeft. Aan platonische liefdesverklaringen als van den heer Van Wijnbergen, die niet door daden gevolgd worden, hebben we niets. Spr. hoopt dat de Federatie in het ver volg op de R. K. Kamerfractie zal kunnen rekenen. Spr. richt tenslotte een welkomstwoord aan de aanwezigen, in 't bijzonder aan de vertegenwoordigers van de zuidelijke broe ders en aan de beide Kamerleden, de hoe ren Suring en Bulten. Spr. zegt dat de heer Suring een veilige plaats bij de candidaat- stelling voor de a.s .verkiezingen gekregen heeft. Spr. verheugt zich daar van harte over. De heer Bulten heeft echter even eens op uitnemende, krachtige wijze de be langen der onderwijzers behartigd. (Lang durig applaus). Spr. hoopt dat do heer Bulten, die bescheidener perspectieven ten aanzien van het Kamerlidmaatschap ge kregen heeft, niettemin in de Kamer zal terugkeeren. en dat alle aanwezigen daar toe krachtig zullen meewerken. (Applaus). De secretaris deelt hierna mede, dat de geestelijke adviseur, de hoogeerw. heer pastoor Van Sehaik, tot zijn spijt verhin derd is de vergadering bij te wonen. De federatie-secretaris, de heer E. J. Luyf, deelde mede, wat in de R. K. Cen trale van Burgerlijk Overheidspersoneel ii geschied en gaf daarbij c .n uitvoerige uiteenzetting van den tegenstand die in deze commissie ondervonden is, bij het ijveren voor verhoogden kindertoeslag. De voorzitter, de heer H. J. de Boer, deed hetzelfde over hetgeen gedaan is in de Bijzondere Commisie voor Gergani- seerd Overleg in Onderwijszaken, waar het eveneens zeer moeilijk was voor de wen schen der katholieke onderwijzers een ge willig oor te vinden. Na uitvoerige besprekingen naar aanlei ding dezer inleidingen werd de volgende motie met groote meerderheid van stem men aangenomen: Motie. De St. Willibrordusfederatie, Federatie van Algemeene Diocesane Vereenigingen Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. De stemming onder de Gedelegeerder. ter vergadering van den Volkenbondsraad wordt niet optimistisch beoordeeld. De toestand van den Engelschen koninj schijnt weer slechter te zijn. Arabische stammen in opstand. BINNENLAND. De salarisactie der onderwijzers, (lste blad). De moord te Rotterdam. Het geheim zal waarschijnlijk weldra ontsluierd wor den. (Gem. Berichten, 2e blad). Arrestatie te Amsterdam in verband met een moord en berooving in Duitschland. (Gem. Berichten, 2do blad). Een Indische postzak geplunderd in den trein van Antwerpen voor Rotterdam. (Gem. Berichten, 2de blad). van R. K. Bijzondere Onderwijzers in Nederland, bijeen in buitengewone Fede ratievergadering op 9 December 1928, in het Gebouw voor Kunsten en Weten schappen te Utrecht. gehoord het verslag der werkzaamheden, verricht door het Federatiebestuur onder meer in de R. K. Centrale van Burgerlijk Overheidspersoneel en in de Bijzondere Commissie voor het georganiseerd overleg in Onderwijszaken inzake de herziening van het Bezoldigingsbesluit 1920; kennis genomen hebbende van de wij zigingen die in dit Bezoldigingsbesluit zulen gebracht worden; constateerende, dat deze geen rust brengen in de kringen der R. K. Onder wijzers, omdat: le. het door den minister van Finan ciën toegestane bedrag voor de herzie ning absoluut onvoldoende is; 2e. vooral de jongere onderwijzers door de korting van 3 pet. op hun sala rissen financiëel niet noemenswaard van de nieuwe schaal profiteeren; 3e. voor de gehuwden zoo goed als geen verbetering is bereikt; 4e. deze herziening in strijd wordt ge acht met de in katholieke kringen steeds meer algemeen gehuldigde loon- principes en met do verdeelende recht vaardigheid draagt het Federatiebestuur op, met alle mogelijke geoorloofde middelen te ijveren voor terugkeer naar het salarispeil van 1920, met dien verstande, dat thans op de eerste plaats a de aftrek voor de jongere onderwij zers kome te vervallen, b. worde voorzien in den nood der groote gezinnen; besluit deze motie ter kennis te bren gen van den ministerraad, de leden van de onderwijzersorganisaties in Nederland en de Pers. Tegen het advies van het bestuur, dat wenschte dat de beslissing zou worden aangehouden tot de vorjaarsvergadering, werd besloten met 33 tegen 24 stemmen reeds nu het lidmaatschap der R. K. Cen trale van Burgerlijk Overheidspersoneel op te zeggen. Het lidmaatschap van de Bijzondere Commissie voor georganiseerd overleg in Onderwijszaken in de Centrale Commis sie voor Georganiseerd Overleg zal even wel gehandhaafd blijven. R. K. KAMER-CENTRALE LEIDEN. Zaterdag is te Leiden de vergadering gehouden van do R. K. Kamer-Centrale Leiden. (Door een abuis is het verslag gis teren niet geplaatst), onder voorzitter schap van den lieer II. Bader. De secretaris-penningmeester, de heer G. Bulten, bracht jaarverslag uit. Er zijn verleden jaar twee propaganda-vergade- ringen gehouden, doch een algemeene ver gadering heeft niet plaats gehad. Uit hot financieel verslag, dat werd nagezien en in orde bevonden: ontvangsten met vorig batig saldo 1002.28, uitgaven ƒ851.11. Hierna had de bestuursverkiezing plaats. Candidaat gesteld waren do heeren: C. G. J. Alkemade, H. Bader, A. H. Boek raad. Mr. E. J. M. ,H. Bolsius, H. Boskamp, G. Bulten, P. Heemskerk, J. Kortekaas, H Langeveld, C. Paardekooper, A. L. Paa'- dekooper, H. C. A. M. Schölvinck, J. Schou ten, J. Stadhouder. De heer Heemskerk merkt op, dat Lei den hem geeandideerd had, niet wetend, dat er niet meer dan twee personen uit één Kiesv. in het bestuur mochten zitting heb ben; voor Leiden hebben reeds zitting de heeren Boekraad en mr. Bolsius; hij wenschto nu geen plaats in het bestuur te aanvaarden. De heer Schölvinck zeide, ook liever niet in het bestuur gekozen te worden. De heer v. Mil (Zoeterwoudc) wee* erop,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1