BUITENLAND. BINNENLAND. Letteren en Kunst 20ste Jaargang DONDERDAG 29 NOVEMBER 1928 No 6Uay De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per egel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbelo van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. DE HERSTELKWESTIE Wat de geallieerden van Berlijn verlangen. En wat Berlijn verlangt. looals men weet, is men op het oogen- js. bezig met het treffen van voorberei dingen om te geraken tot een herzie ning van de regeling der herstelbetalin gen. Er zal echter nog wel eenige tijd ver- loopen, alvorens de commissie van experts voor de herstelbetaling? n bijeenkomt. Het wordt meer dan waarschijnlijk geacht,, dat de conferentie niet voor de eerste da gen van Januari zal plaats hebben. De onderhandelingen, die de laatste weken langs diplomatieken weg zijn ge voerd, maken geen zeer bemoedigenden indruk. De kwesties, die aan de commis sie zullen worden voorgelegd, zijn, zooals men weet, de volgende: 1. Bepaling van het aantal annuïteiten. 2. De omvang van deze annuïteiten. 3. De eventueele mobiliseering dezer annuïteiten. Duitschland verlangt, dat zijn beta lingscapaciteit zal worden onderzocht. Het zegt, dat het de Amerikaansche beleggin gen in Duitschland zijn, die het mogelijk hebben gemaakt, de herstelbetalingen te doen, welke beleggingen thans echter, naar Duitschland verklaart, verminderen. Wat nu de standpunten der geallieer den betreft, deze zijn in groote trekken uiteengezet in de nota's, die zij de afge- loopen weken hebben gewisseld. Engeland houdt zich aan de Balfour-nota; het vraagt van zijn geallieerden en Duitsch land slechts de sommen, noodig om Enge- lands schulden aan de V. S. te voldoen. Daar de betalingen aan Engeland reeds in overeenkomsten zijn vastgelegd, zal het dus geen vermindering van zijn vordering op Duitschland kunnen toestaan. Italië neemt hetzelfde standpunt in. Zijn aandeel in de herstelontvangsten moet het gebruiken om zijn oorlogsschul den aan de geallieerden te voldoen. Een verlaging van zijn vordering zal het dus niet willen accepteeren. Italië verlangt zelfs een kleine verhoo ging, omdat Oostenrijk-Hongarijo niets betalen. Frankrijk wenscht de bedragen te ont vangen, noodig om zijn schulden aan de V. S. en Engeland te voldoen plus een be drag van 500 millioen goudmark om ge deeltelijk de kosten der herstelwerkzaam heden te kunnen bestrijden. Wat ten slotte België betreft, dat geen oorlogsschulden heeft, dit wenscht slechts het oorspronkelijk toegekende bedrag van 1 milliard francs, dat nauwelijks een derde vertegenwoordigt van de directe oorlogs lasten voor herstel en pensioenen, bene vens schadevergoedingen voor de bij den wapenstilstand achtergelaten marken. In Januari zal ook de kwestie der con trole in de gedemilitariseerde Rijnzone moeten worden geregeld, terwijl eveneens beslist moet worden over het verzoek tot ontruiming van de twee nog bezette zo- DUITSCHLAND. Öe werklooshed. Groote s t ij g i n g. Mede ten gevolge van de massale uit sluiting in de Duitsclie metaal-industrie is, volgens de officieelen statistieken het aantal werkloozen in de periode 1 Novem ber15 November sterk toegenomen. In deze periode steeg het aantal verzekerde werkloozen van ongeveer 671.000 tot 805.000, dat is een toename van 134.000 of 20 pet. BELGIE De amnestie-kwesties. Een ministercrisis vermeden In de Belgische Kamer zijn gisteren de besprekingen voortgezet over het amnes tie-wetsontwerp, doch de stemming is tot heden uitgesteld. De regeering heeft haar oorspronkelijk ontwerp thans wederom ge- ,wijzigd, waardoor de aanneming thans verzekerd is, zoodat het gevaar van een minister-criss is geweken. Eerherstel zal thans worden verleend aan politieke veroordeelden, die tot min der dan tien jaar zijn veroordeeld en die eer desbetreffend verzoek indienen. Dit ve Ie zal door een commissie worden br leid. De liberalen, een groot gedeel te van de rechterzijde en de socialisten zullen deze wijzigingen waarschijnlijk aan vaarden. De links-liberale afgevaardigden van Kamer en Senaat moeten gisterochtend zijn overeengekomen, dat het eerherstel aiet door derden zal kunnen worden aan- FRANKRIJK. De begrooting van Oorlog. 790 millioen meer dan in 1928. De Fransche Kamer beraadslaagde gis teren over de begrooting van oorlog. De rapporteur constateerde, dat de cre- dieten voor oorlog 6532 millioen bedragen, dat is 790 millioen meer dan in 1928. Spreker wees er echter op, dat deze verhooging lang niet zoo groot is als 't schijnt, want er is een bedrag bij van 315 millioen, dat vroeger op het budget van financiën figureerde, en er is een post van 292 millioen bij, noodzakelijk voor de uit voering van de wet op den één-jaars diensttijd. Rekening gehouden met de thans gel dende waarde van den frank zou in 1913 de begrooting 7702 millioen frs. bedragen hebben. De effectieven van het Fransche leger bedroegen in 1914 843.000 man, tegen 582.000 in 1926; in 1930 zullen die effectie ven 566.000 man bedragen. De rapporteur voegde er aan toe. dat nog bijna niets gedaan was tot verster king der Fransche grentverdedigmg. ENGELAND De ziekte van den koning. Reden tot ongerustheid? In een schrijven- van 's konings lijfartsen aan de regeering wordt gezegd: De koning is lijdende aan een ontsteking van *de rechterlong en een uitgebreide rechts zetelende pleuris. Zulk een infectie kan door haar aard niet anders dan een ernstig karakter dra gen. Met het oog op deze infectie is er reden tot ongerustheid, welke voor het oogenbük zal blijven voortduren, doch de toestand van de long toont eenige verbetering. De algemeene lichaamskracht blijft on verzwakt. MEXICO. DE REIS VAN KARDINAAL CERRETTI Geen onderhandelingen met Mexico. Men schrijft uit Rome aan de „Msb.": Kardinaal Cerretti zal ongeveer twee maanden in Amerika blijven, gedurende welken tijd hij met alle Amerikaansche kardinalen en bisschoppen en met de Mexicaansche bisschoppen, die in Amerika onderdak hebben gevonden, bijeenkomsten en besprekingen zal hebben. Dit laatste feit heeft aanleiding gegeven voor de be wering, dat kardinaal Cerretti opdracht heeft, om over een ..modus vivendi" voor de oplossing van het Mexicaansche vraag stuk te onderhandelen. Dit wordt nier beslist ontkend en wel om twee redenen. In de eerste plaats zou de kardinaals- waardigheid .veel te hoog zijn om in derge lijke onderhandelingen op te treden, het geen steeds aan een minder hooggeplaatst prelaat wordt toevertrouwd en vervolgens is er bij de toestanden in Mexico niet van diplomatieke verwikkelingen, doch van een echte vervolging der Katholieken sprake. Derhalve staat men volstrekt niet voor de kwestie om tot een betere regeling der betrekkingen tusschen den staat Mexico en de Kerk te geraken, hetgeen eerst kan geschieden, wanneer eenmaal weer volko men normale verhoudingen in het ongeluk kige land. zijn teruggekeerd. Dit alles belet echter niet, dat de Ame rikaansche reis van kardinaal Cerretti nauwkeurige inlichtingen over het moei lijke vraagstuk nopens Mexico kan ople veren. VAN HET VATICAAN. HET GOUDEN PRIESTERFEEST VAN PIUS XI. Een Plechtige Pausmis op 21 December. Men schrijft uit Rome aan de „Msb.": Naar verluidt zal de H. Vader bij gele genheid van de intrede van het gouden jubeljaar Zijner priesterwijding op 21 De cember een plechtige Pausmis in de St. Pieter opdragen. TWEEDE KAMER. De Begrooting van Justitie. Verschillende zaken. Gisteren heeft de Tweede Kamer de be handeling van de Justitiebegrooting voort gezet. De Minister heeft op verschillende pun ten geantwoord. Wat de door meerdere leden besproken preventieve hechtenis betreft, deelde de Minister mede, dat het percentage is af genomen. De Minister verklaarde, dat het bij de herziening van het huwelijksgoederenrecht (door den Minister op stapel gezet) zal blijven, en dat eenige herziening van het huwelijkspersonenrecht, zooals bepleit was, van h<~*5 niet te wachten is. Hei" Mltfiursrerht fvoorn^meliïlr ziekwerken) was o.a. besproken door den neer Van Gijn, die had geklaagd over de tyrannie, wc-ike een hransch auteursrecn- umbureau hier uitoefent. Heshalve hij den regel wilde doen stellen: ieder bureau G.ijit binnen zijn eigen landsgrenzen. Mi nister Donncr voeiuo er wei wat voor, maar wiicie toch eerst eens nagaan of de nemer Conventie iaet niet belette. De speciaiiseering van stratrechtspraak, bepleit noor ue dames tvatz en Alejer, be- stioden door uen heer Boon, werd door uen Mmisier nog niet rijp voor nesnssmg geacht. Over huurkoop verkoop op afbetaling had cie ivunister met veel genoegen naar de verscuriienae sprekers gë.uisterd, in het bijzonaer naar ue zeer gedocumenteerde ieue van oen lieer jxoi tenuorst. Aan diens verzoek om een commissie te benoemen, meenae hij met te moeten voldoen. Hij was tiaarentegen zoo overtuigd van Kwade gevolgen van uit steisel, uat hij lie ver zeil eens wude nagaan, ói er met uirect iets tegen te doen was. Eenvoudig is dat vraagstuk niet, want, zooals ue heer Beu- rner opmerkte, publieke lichamen, zooals gemeentebesturen die zelf op afbetaling le veren, kunnen er moeilijk actie tegen g, :«i voeren. De sovjet-vertegenwoordiger, de heer de Visser, heeft onder groote hilariteit het prachtige Russische strafslelsel gesteld te genover dat van ons land. Daar bestond zelfs voor de gevangenen een vacantic- rege.ing De Minister deelde mee, dat een wets- oatwerp tot onder curateele stelling van draiikzuc- Oon bij den Raad van .State aanhangig is gemaakt. Aan het slot protesteerde minister Don- ner terecht zeer krachtig, nadat hij uitvoe rig den gang van zaken bij twee benoemin gen had medegedeeld, tegen een beschul diging van pai tijdigheid bij benoemingen. Volgens hem het ergste waarvan men een minister, en in het bijzonder een minister van Justitie, beschuldigen kan. Het was liet droevig einde yan de campagne door dc „N.'R. G." deze i.ier opgezet- De heer Van Rappard had daarover nog hei een en ander gezegd, maar tijdens het pro test van den minister had deze liberaal dc zaal maar verlaten. De Kamer zet in de behandeling der artikelen. PR0V. STATEN VAN ZUID-HOLLAND. Provinciale begrooting 1929. Aan de orde is de Provinciale begroeting voor 1919. De heer T rouw (V.B.) bespreekt o.m. de achterlijkheid van de verkeersmiddelen op Goeree. De heer Van Eek (S.D.A.P.) dient een voorstel in om f 200.000 uit de provinciale kas beschikbaar te stellen voor werkver ruiming en bestrijding der werkloosheid door de gemeenten. Hij verdedigt dit voor stel, hoewel een soortgelijk voorstel verle den jaar met 46 tegen 21 stemmen werd verworpen. De heer Gardenier (S.D.A.P.) klaagt over de arbeidsvoorwaarden van het per soneel van verschillende waterschappen en polders. De heer Bergmcyer (S.D.A.P.) wijst op de belangrijkheid van het veer Dor drechtZwijndrecht. De heer Guit (R.K.) wenscht verbete ring van de vergadergclegcnheid voor Pro vinciale Staten. Verder uit spr. de wrenschelijkheid van een voorstel van Ged. Staten tot invoering van georganiseerd overleg en tenslotte vraagt hij den heer Van Eek eenige nadere inlichtingen in verband met diens voorstel om f 200.000 uit te trekken voor werkloos heidsbestrijding. De heer W erker (V.D. zegt o.m., dat het voorstel van den heer van Eek om f 200.000 uit de kas ter beschikking van ge meenten te stellen voor werkloosheidsbe strijding zijn sympathie zou hebben, waro het niet, clat deze zaak verleden jaar is uitgemaakt en er zich sindsdien geen nieu we gezichtspunten hebben voorgedaan. Mej. Groeneweg (S.D.A.P.) bepleit de belangen van de leerling-verpleegsters der groote ziekenhuizen, die het vak-exa men met goed gevolg hebben afgelegd. Zij spreekt voorts over de toelating van vrou welijke candidaten tot het examen voor klerk ter provinciale griffie. De heer De B r u y n (S.D.A.P.) ant woordt den heer Werker, dat het voorstel van zijn partijgenoot Van Eek wel dege lijk een nieuw element bevat, waar de toe standen sedert verleden jaar wel zijn ver anderd. Dat in het vcorstel-Van Eek een politie ke propaganda der S.D.A.P. moet worden gezien, gelijk de heer Guit zeide te meenen, ontkent spr. ten stelligste. De voorzitter zegt voornemens te zijn, de stemming over de motie-Van Eek te doen plaats hebben na afloop van de algemeene beschouwingen, dus vóór de be handeling van de artikelen. Mevr. De V r i e s—B ruins (S.D.A.P.) bespreekt o m. het geneeskundig schooltoe- •nr»Kf. Lon nlollxilarwJa .QnitAaloloH nHO n Ged. Staten, wat zij thans denken te doen om, nu in de Tweede Kamer een motie inzake instelling van geneeskundig school toezicht zonder hoofdelijke stemming is aangenomen, de aansluiting bij het Rijk te bevorderen. De heer Beekenkamp (lib.) deelt het standpunt van de vorige spreekster ten aanzien van het geneeskundig schooltoe zicht. De heer Sloen (S.D.A.P.) wenscht aan drang te zien uitgeoefend op bevordering der lichamelijke opvoeding door do pro vincie. De heer Loerakker (R.K.) bestrijdt het voorstel-Van Eek, dat hij als een recla- mevoorstel der S.D.A.P. beschouwt. Hij zegt dat do sociaal-democraten wel gaarne uit de publieke kas gelden willen bestemmen voor hulpbehoevenden, maar niet uit hun particuliere middelen, terwij! er onder de S.D.A.P.-ers toch ook veie bemiddelden zich bevinden. De Katholieken, die overigens het hunne er toe hebben bijgedragen om de werkver ruiming en de w erkloosheidsbestrijding te bevorderen, zullen aan het voorstel-Van Eek hun stem niet geven. De vergadering wordt te half zes ver daagd tot Donderdagochtend elf uur. EEN VERKEERSCOMMISSIE. De Minister van Waterstaat stelt de commissie in. Bij beschikking van den Minister van Waterstaat is ingesteld een commissie voor advies omtrent de vraag, in hoeverre de in het Motor- en Rijwielreglcment en elders vervatte bepalingen, betreffende het ver keer op de wegen en de rijwielpaden in verband met het gebruik van motorrijtui gen en rijwielen herziening behoeven. Daarin zijn benoemd tot lid en voorzit ter mr. J. F. Schönfekl, administrateur bij het Departement van Waterstaat; tot lid en plaatsvervangend-voorzitter J. E. van der Heyden, referendaris bij dat Departe ment; tot leden C. Bakker, hoofdinspvv. teur ,van politie, chef van het bureau Ver keerswezen te Amsterdam; ir. W. W. E. von Hemert, tijdelijk ingenieur van den rijkswaterstaat in het district wegentech niek te Wassenaarir. F. I. J. Kanstein, ingenieur van den Rijkswaterstaat te MaastrichtG. A. Pos, tweede voorzitter- hoofdconsul van den Algemeenen Neder- landscbcn Wielrijdersbond, toeristenbond voor Nederland, te Blancum jhr. ir. C. J. A. Reigersman, hoofdingenieur-directeur van den Provincialen Waterstaat in Noord- Holland te Haarlem; C. G. T. Sormani, voorzitter van de Nederlandsche Unie van chauffeurs en overig automobielpersoneel te Rotterdamir. L. Swaab, ingenieur van den Bond van Bedrijfsautohouders in Ne derland te Den Haag; tot lid en secretaris mr. M. A. van Rijn van Alkemade, commies bij het departement van Waterstaat te Voorburg (Z.-H.). RECTIFICATIE. Eenige dagen geleden bracht „De Maasbode" het gedeeltelijk zelfs ge spatieerd gedrukt verslag van een voor dracht onder den titel van „Opbouwend Kapitalisme" gehouden door een lid van de Kath. Jonge Werkgovers-Vereeniging te Breda. Men heeft uit dit verslag opge maakt dat de spreker zich zou gesteld hebben op het standpunt van den klasse- strijd en hierin ligt de reden, waarom ver volgens meerdere katholieke bladen scher pe kritiek hebben uitgeoefend, waarop hier en daar weer polemiek gevolgd is. Daar de voordracht in een. besloten ver gadering van de Brabantsche afdeeling der genoemde vereeniging werd gehouden zouden wij in 't algemeen zeker kunnen aanvoeren, dat niet elk woord, gesproken door jonge mannen, die zich in eigen krnig oefenen in de sociale wetenschap pen en het debat, op een goudschaaltje dient te worden bewogen. Maar boven dien verzekerde de spreker, dat in de pers verschenen verslag (do Maasbode zelf was er niet debet aan!) ten cenenmale te des- avoueeren. Na kennisnamo nu van den hem toege zonden tekst der rede ziet onderteekende zich genoopt tc verklaren, dat deze of schoon eenige aanvechtbare gedachten be vattend, toch stellig niet van dien aard ii dat zij aanstoot zou moeton geven. Het is niet waar, dat zij het standpunt van den klassenstrijd aanvaardt, zooals „Het Volk" met voldoening meent te kunnen vaststellen. Dat beginsel zegt ook nog heel iets anders dan het constateeren va" belangentegenstelling tusschen arbeid en kapitaal in een ongeorganiseerde, vrij- concurreerende maatschappij als do onze. De hoofdstelling door spr. verdedigd, was geen andere dan deze, dat het groot kapitalisme onder den dwang van econo mische noodzakelijkheid de tendenz ver toont de belangen van den arbeidenden en vooral van den middenstand, voorzoover geen krachtiee organisatie van beHe zich daartegen te weer stelt, aan de zijne op te offeren. Op dergelijke bijeenkomsten plegen Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. De stand der onderhandelingen tus schen de mogendheden inzake de Duitsche herstelbetalingen. De reis van kardinaal Cerretti naar Amerika. De toestand in België veel verbeterd. (Buiienl. Berichten, 2e blad). BINNENLAND. IngesteM is een commissie om van ad vies te dienen omtrent de vraag, in hoe verre de wettelijke bepalingen betreffende het verkeer op de wegen en rijwielpaden in verband met het gebruik van motorrij wielen en fietsen herziening behoeven, (lste blad). De Prov. Staten van Zuid-Holland heb ben gistéren de provinciale begrooting dier provincie in behandeling genomen, (lste blad). De gevolgen van de stormramp. (Gem, Berichten. 2de blad). durfde" stellingen te worden verkondigd, met het doel, verweer uit te lokken en uit den „choc des opnoins" de waarheid te doen opspringen, 't Een en ander woord, in het zeer levendig debat daarheen ge worpen en beter bedoeld dan geformu leerd, kan ook oorzaak zijn geweest van het misverstand. De ware geest van de Kath. Jonge Werkgeversvereeniging kan door eenieder beoordeeld worden naar haar orgaan de „Mededeelingen" en naar haar algemeene vergaderingen, waartoe ook de pers wordt uitgenoodigd. Het is een geest van breed sociaal, van christelijk denken en voelen. Op het standpunt der vereeniging stollen zich, meen ik, al haar leden; wellicht heerscht in weinig organisaties een zoo groote eensgezindheid van goedwillend streven. Dr. F. A. WEVE O.P. Geest. Adv. der Kath. Jonge Werkg. Vereen. Tilburg, 25 November 1928. Actie van ambtenaren. Gemeld wordt: Gisteren hebben de be sturen van den Bond van Ambtenaren bij 's Rijks belastingen in Nederland, van den Christelijken Bond van Belastingambte naren en van de vakgroep St. Mattheus uit de Alg. Roomsch-Katholieke Ambtena- ren-Vereeniging (A.R.K.A.) vergaderd ter bespreking van de ongunstige politie, waarin het personeel van den dienst der belastingen is gekomen door het resultaat van de tot stand gekomen salarisherzie ning. De Centr. Ned. Ambtenaarsbond (C.N.A.B V eveneons tot de samenipreking uitgenoodigd. was niet verschenen; uit in het orgaan van dien bond opgenomen pu blicaties is echter gebleken, dat het be stuur van dezen bond aar. deze samenspre- king en eventueel te voeren actie niet wenscht deel te nemen. De samengekomen besturen waren een stemmig van oordeel, dat in de tot itand gekomen verhoudingen niet kan worden berust. In het bijzonder werd de salaris regeling voer de kommiezen der 2e klasse onaanvaardbaar geacht. Besloten werd dat de besturen zich in een gemeenschappelijke memorie tot den Minister van Financiën zullen wenden met verzoek alsnog enkele van de meest op den voorgrond tredende fouten te herstellen. Nederi. R. K. Bond van Handels-, Kantoor- en Winkelbedienden. De Nederi. R. K. Bond van Handels- Kantoor-, en Winkelbedienden heeft zich tot H.H .Patroons gewend met het ver zoek om, in verband met den langeron werktijd, tengevolge van den verkoop drukte ter gelegenheid van het St. Nico- laas- en Kerstfeest, het goede voorbeeld, van sommige H.H. Patroons te volgon door voor dat extra werk ook extra-ver goeding te geven. Eveneens wordt ver zocht om per 1 Januari 1929 aan de in dienst zijnde ongehuwde bedienden met een salaris beneden de 2000 een verhoo- ging toe te kennen van 120 en aan do gehuwden cn anderen met een salaris bo ven de 2000 van 150 a 200. Overwerk in wasscherijen. De bepalingen betreffende overwcric in wasscherijen en strijkinrichtingen (tsa hoogste tien uur per dag), omschievon .n een beschikking van den minister van Ar beid, H. cn N. vau 3 Nov. j.L zijn ook gei- dig op 31 Dec. a.s. Willem Steelink. t In den oüderdom van 72 jaren is tc Voorburg overleden de bekende kunstschil- Willen,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1