Buitenl. Berichten.
ring-
ire auto's hadden zij aangehouden,
'en stopteeken opvolgde. Hot sein was
"gevr-^p en neergaande richting gegeven. Ge
i Jansen verklaart, dat zij op alge-
15, fuie surveillance waren. Getuige meent
lalde verd. gedacht heeft: ik maal toch
dagenjrom die agenten. Het sein was goed
ven en aanvankolijk werd ook de
erkee,i verminderd. De kantonrechter
kt de opmerking, dat aan getuige's
:>rm niet is te zien bij avond, dat hij
^46 is; alleen bij dag is het te consta-
n«i aan de pet en do sabel, doch een
S'er zonder blinkende knoopen lijkt op
at hij gewone jekker. Ik zou ook allicht
dhebben opgemerkt, zeide spr., dat U
'rdoorje was. Hendrik van Staveren, zoon
waiv- verd., als getuige a décharge gehoord,
laart drie lichtjes gezien te hebben
n lieripolentjesrichting. Ook getuige wordt
"de ui raag gedaan door den kantonrechter,
oot, »J1 niet den indruk had dat hot vuur-
?eha(l.Twas; hij kwam er immers juist van-
;en. Hti, Getuige a décharge Cornelia van
noon ^.eren, doch.ter van verd., had 3
jes gezien in molentjesrichting. Haar
eiiwe T was erK verschrikt geweest. Hierna
it het O.M. zijn requisitor, en meent
het wettig en overtuigend bewijs is
CHT j^©rd. Verd. had kunnen en moeten
ÜEN ppen, toen zijn vrouw hem zeide: „dat
Jansen". Echter merkt het O.M. als
kantor^,cliting aan, dat het stopteeken niet
'°11 til inde was, het had niet met wit
maar met. rood licht moeten ge
en. Eisch 5 of 2 dagen.
^verdediger Mr. Ritz pleit vrijspraak
Ind van de verklaring van de getui-
a décharge, welke geheel eenslui-
zijn. Er is niet door twee maar door
wetk I licht gedraaid. Verd. had den in-
dat het roovers waren. De kanton-
f acht het \yottig en overtuigend
v niet geleverd. De mogelijkheid is
pririyP' verd- niet heeft gezien, dat het po-
ior lieJwas, gezien de kleeding van den eer-
atigde|f seingever Jansen. Dat de lichten
uw. B' °P en neer Eaand zbn. gegeven is vrij
jds evenwel kan dit licht rood in op
!G tkftorgaande lijn zijn gegeven; ook had
'hencaimet rooci licht dienen te geschieden.
ifiigQ ipraak.
amb'X Verkeersregeling te Lisse.
°i 3 ('öprtgezet werd de aangehouden zaak
sld «tg M. V. v. Z. te L i s s e, wien ten
dnt nwas gelegd de verkeersregeling niet
^en,hebben opgevolgd ,door aan den Hee-
■delijk gg op 27 Sept. j.l. tijdens de harddra-
j een auto te hebben neergezet. Ge-
Bezw&rd wordt a charge verbalisant Gijsber-
te van der Tang. Getuige heeft op last
r den Burgemeester verd. geverbali-
td, getuige is er zeker van, dat de
,et. 'o op den Achterweg stond bij den Hee-
"''Weg. De bekendmaking was op of
TÖ,B den Heerenweg; het zou dus langs
andeH
e Lt,
Heerenweg kunnen zijn. Als getuige
'a fharge wordt nu gehoord de Burgemees-
van Lisse. Getuige heeft het verbod
f^gevaardigd en in de courant bekend
ccaaakt. Deze bekendmaking luidde: op
langs den Heerenweg, het vierkant enz.
i!f bedoeling was dat ook dit geleelte
oestlgr-er onder viel. Het O.M. merkt op,
had,-. dit niet omschreven was; de auto
aar ud op den Achterweg voor perceel no.
TfJus niet op of langs den Heerenweg.
-ee<kf' kantonrechter en het O.M. vragen
zeer L% getuige er toe gekomen is om 2.50
ien e| verdachte te vergen, dit is een on-
moeifflfe® daad die U niet had mogen stel-
k vol .De verd. heeft niet gewild, dat U zijn
emerio weS liet sleepen; ergo moet IJ of de
geënte de kosten dragen. Getuige a dé-
de £ge T. J. van Wijngaarden, chauffeur
,]deHillegom, heeft de auto weggesleept
ce0|.:.r een garage. De auto stond op den
,n tB&rweg. Het O.M. vraagt: hoe veel
M. kij heeft ontvangen. Getuige
irrn >1» wordt per uur berekend dit is
,ter nog niet geschied. De verd. deelt
j mede, dat hij zijn auto niet kon lcrij-
(eer(l|[ of hij moest 2.50 storten. Dit heeft,
ondor protest gestort, ómdat hij zijn
'P toch hebben moest. Het O.M. vraagt
'er°f spraak daar verd. geen verboden han-
uurdi [g heert gepleegd, en met de uitdruk-
>eP3!? ie mededeeling, dat hier door het
ivas c er gemeente een wetttige daad is
'aslc rteld. Spr. vraagt vrijspraak. De kan-
fieT(; phter spreekt verd. vrij; de houding
Ter l het gem. bestuur is te voortvarend
ii? ^estdie 2.50 had niet mogen ge-
de iffcd. worden.
iarnsf De politie „zoekt."
ra,j!4. H. V., schoenmaker te Roelof-
endsveen, is ten laste gelegd, dat
10 geen loonlijst heeft aangelegd en geen
idslxjst heeft opgehangen in zijn
ilaats, waarvan hij ondernemer was.
(Uige Johannes Wend, gem. politie te
lemadc, heeft de overtreding gecon-
u s^jeerd en verd. geverbaliseerd. Verd.
if bid Int, dat het zoeken is van de politie,
bom? reden verbalisant en zijn collega's
e amUI den gek zijn gehouden, met een ge-
van'uleerde overtreding, waar bij het plan
-erd, 'tond de politie voor de mal te houden.
balisant verklaart, dat dit niets met
vertrf^overtreding van verd. uitstaande heeft;
stertd. is geverbaliseerd, omdat Johannes
zich der Zwaart daar werkte zonder dat
wcfd. hiervan opgave had. gedaan. Eisch
agde 1 of 5 dagen ,uitspr. conform,
as niff
majl. Rijden zonder licht.
-D. S. te Ou de Wetering had
rden zonder licht. Verd. bekende. Hij
zi«3nde, dat de politie hun zocht. Het O.
min® merkt op, dat verd. een zeer onwillige
welding had aangenomen, tegen verbali-
ingöjifc. Verd. ontkende dit ten stelligste,
rijwi'fc O.M. eischt 10 of 10 dagen. De
n of'itonrechter veroordeelde tot 4 of 4
dc 'sen.
ider
v. B. te Hillegom heeft aldaar
•eden zonder licht. Verd. bekent. Hij
\AHil een electrische lantaarn en onder het
van t'e Btraatlicht had verd. niet opgemerkt
b de stekker los was gegaan. Toen verd.
te er in stak had hij licht. Hij was in
y 4l®enijlS dat zijn lantaarn brandde,
etu.pn tij werd geverbaliseerd. Eisch 4 of
'ol'^iagen. De kantonrechter wil vord/s ver-
aannemen. Echter had verd. zich nu
dan kunnen vergewissen door zijn
t - nd er voor te houden. Dit deed hij zelf
i als hij bij avond onder fel licht reed.
fcepr. 2 of 2 daggn.
DE ZUID-WESTER STORM.
Vondsten aan het strand van Texel.
Men meldt uit Texel d.d. 10 November:
Ter hoogte van paal 14 is aan de West
kust de kiel aangespoeld van een grooto
stoom- of motorsloep. Het wrak vertoont
een stuk van het roer en een schroef, wel
ke van brons is vervaardigd. De nationa
liteit van het wrak is onbekend.
Nabij de Koog spoelde een hoeveelheid
hout aan gemerkt P. en T. S. W. S. en A.
R. G.
Nabij de Cocksdorp spoelde een tweetal
reddingsboeien aan van den Duitschen
logger Garl Adolf, Wasermünde.
Driehonderd boomen ontworteld.
Door den joogsten storm zijn in het park
van het Kon. Domein te Soestdijk niet
minder dan 300 boomen ontworteld.
De „Malmö" weer door de beman
ning bereikt.
De bemanning van het bij Ameland tij
dens den hevigen storm gestrande stoom
schip „Malmöhcoft het verlaten schip
weer bereikt. De houtlading zal worden
gelost.
ONGELUKKEN.
Door een auto aangereden.
Dood o.pgenomen.
Maandagavond om 6 uur is de fietsrijder
P. v. d. Velde uit Herpen (N.-Br.) op den
rijksweg Den BcschGrave onder de ge
meente Schaik door don auto van den heer
T. uit Beugen (N.-Br welke uit de rich
ting Den Bosch kwam, van achteren aan
gereden en dood opgenomen. De heer T.,
die zelf zijn lichten had gedempt, heeft den
fietsrijder niet gezien door het verblindend
licht van een uit de richting Grave komen
den auto. De verongelukte 45-jarige P. v.
d. Velde laat een vrouw en zes kinderen
achter.
Door een autobus aangereden.
Twee personen gewond.
Op den Groesbeekschen weg te Nijme
gen werden F. Th. uit Wijchen en mej. K.
uit G roesbeek door een auto overreden.
Beiden zaten op de fiets en werden tegen
den grond geslingerd. Qver een afstand van
ongeveer 12 meter werden beiden meege
sleurd. Ernstig gewond aan hoofd, handen
en knieën, werden zij per ziekenauto naar
huis volvoerd. Hun toestand is niet zonder
gevaar.
Auto in de tramrails en gekanteld.
Maandagavond omstreeks half 8 is een
der bestelwagens van de Bijenkorf, komen
de uit de richting Naarden, tusschen Naar-
den en Muiden met de achterwielen in de
tramrails geraakt, doordat de chauffeur
uitweek voor en uit de richting Amsterdam
komenden wagen. De bestelwagen kantelde
en kwam dwars over den weg te liggen. De
chauffeur brak een sleutelbeen, terwijl de
besteller ongedeerd bleef.
Motor tegen auto opgereden.
Gisteravond ruim halfzeven is te 's Gra-
venhage op den Scheveningeschweg bij de
Kerkhoflaan een motorwielrijder, de 26-
jarige W. IC. uit de Laan van Rustenburg,
togen een auto, dien hij niet tijdig genoeg
voor zich zag, opgereden. Met 'n hersen
schudding en hoofdwonden moest de heer
K. naar het ziekenhuis worden overge
bracht. Een dame, die op den duo zat,
kwam met den schrik vrij.
Man van het dak gevallen.
Zijn toestand zorgwekkend.
De loodgietersknecht W. uit Ouden
bosch, werkzaam in dienst van de fa. Moll
te Roosendaal, die aan de Coop. Suiker
fabriek Roosendaal herstellingswerken
als gevolg van den storm verrichtte, had
daar gisteren het ongeluk van een dak te
vallen. Met gebroken enkel en bekken en
met verbrijzelden voet werd. de man in
dcerniswekkenden toestand naar het zie
kenhuis overgebracht.
Toch nog gered.
Toen de beurtschipper M. de Bloemo
Maandagavond te Goederede laveerde om
in de haven te komen, zag hij dat er van
'n schip, dat ongeveer 200 M voor hem voer,
een man overboord sloeg. Door den stroom
dreef de drenkeling naar het schip van de
B., doch voor hij bij het vaartuig was, zonk
hij. De B. deed pogingen hem te redden,
door blindelings een schippershaak in het
water te slaan, echter te vergeefs.
Op aandringen van zijn knecht, sloeg hij
nogmaals den haak in het water en haalde
toen den drenkeling naar boven. Het ge
lukte hem den man, die reeus bewusteloos
was, door toepassing van kunstmatige
ademhaling tot het bewustzijn te brengen
Gestikt.
Te Dokkum is een bejaarde arbeider van
de firma Fokkens in de roef van zijn vaar
tuigje door kolendamp om het leven geko-
DE MERKWAARDIGE GROENE LAAG
De storing in de electrische tram
geleiding ook op andere banen.
Wij hebben onder „Stadsnieuws" Maan
dag een en ander gemeld over storingen,
die zich voordeden bij de N. Z. H. T. M.-
lijnen, doordat een groene laag zich
op de dragen en isolatoren vastzette.
Thans meldt de „N. R. Crt." dsfc dit
merkwaardig verschijnsel zich ook voor
doet op de bovenleiding van de E.S.M. en
de Haagsche Tramweg Mij.
Zondagavond is het begonnen in Zand-
voort.
Daar sloeges O zoker moment groot*
vlammen uit de palen waar de bovenlei
ding aan is bevestigd. Daarna ontstond
ook bij de zoogenaamde bokken, dat zijn
do isolatoren waarmee de rijdraad aan
de ophangdraad is bevestigd, grooto von
ken, zoodat meermalen kortsluiting ont
stond.
Er werd direct een onderzoek ingesteld
en men ontdekte op do draad een laag
van een groenachtige kleur, die blijkbaar
geleidend vermogen had en waarlangs de
stroom zich op ongeoorloofde wegen begaf
Maandagochtend bleek het verschijnsel
zich tot een groot deel van de lijn tus
schen Zandvoort en Haarlem te hebben
uitgebreid. Tot hot terrein van de Golf
club sloegen uit vrijwel alle masten grooto
vqnken. Maandagmiddag verscheen de
groene laag op de lijn bij de romiso aan
de Leidschovaart en de Amsterdamschc
poort.
Op deze laatste plaats veroorzaakte zij
een zoo hevige kortsluiting dat een draad
doorbrandde. Op de lijn van het station
Overveen werd eveneens het verschijnsel
geconstateerd en wel op den Verspronck-
weg. Maandagavond was de groene laag
gevorderd tot hot traject tusschen Haar
lem en Halfweg. Op twee plaatsen, n.l. op
het Plein to Halfweg en op de Vinkenbrug
ontstond hierdoor kortsluiting. Tengevolge
hiervan moest het tramverkeer tusschen
Haarlem en Halfweg om 11.20 uur worden
gestaakt. De passagiers van do laatste
tram in de richting Amsterdam werden
met auto's verder gebracht. Voor de reizi
gers naar Haarlem, die ook niet verder
konden dan Halfweg, heeft men den laat-
ston electrischen trein uit Amsterdam te
Halfweg laten stoppen. Zoonis reeds ge
zegd doet het verschijnsel zich ook voor
bij de Haagsche Tram en op de lijn Lei
denDen HaagSchovoningen. Ook daar
zijn storingen ontstaan. Men heeft een
hoeveelheid van de groene substantie ver
zameld en opgezonden naar Leiden, waar
het in eon der laboratoria zal worden
onderzocht.
Naar het blad van bevoegde zijdo ver
nomen heeft, komt dit verschijnsel spora
disch voor bij electrische tractie langs
de zee. In Frankrijk worden tegen dit
euvel speciale isolatoren gebruikt, die den
typischen naam dragen: „bord do mor".
Ook in ons land op het traject Den Haag
Rotterdam, toen met wisselstroom gere
den werd, heeft men het in 15 jaren tijds
drie tot vier keer waargenomen. Een af
doende verklaring is nog niet gevonden.
Men bestreed toen de kwaal door de span
ning van 10.000 Volt op 8000 Volt te ver
lagen.
Inbraak in een klooster.
Maandagnacht is in de omstreken van
Heesch bij Oss bij verschillende particulie
ren ingebroken. De inbrekers hebben zich
te half drie uur ook toegang verschaft tot
het klooster der eerw. zusters, waar zij
alles overhoop haalden, doch niets buit
maakten.
Hun aanwezigheid werd ontdekt, waarna
de zusters alle lichten ontstaken en alarm
maakten. De knechts, die in een nevenwo
ning sliepen, gingen op onderzoek, terwijl
een der heeren de dieven achtervolgde en
benige malen met zijn revolver op hun ge
vuurd heeft. De onverlaten werden niet ge
grepen, dochkwamen later wraakue-
men door eenige ruiten in te gooien.
Oneerlijk tolgaarder.
De justitie stelt een onderzoek in naar
de gedragingen van den ex-tolgaarder van
den Bijlmertol aan het Weesper Zandpad,
T. A. te Diemen.
A. was pachter van den landtol en gaar
der van den watertol. Met het verrekenen
der tolgelden ging hij eigenaardig te werk.
Hij droeg geregeld kleine bedragen aan de
commissarissen van het Zandpad af, doch
liet de verschuldigde tolgelden van sommi
gen wel tot f 200 oploopen.
Vast is komen te staan, dat in iedor ge
val een bedrag van f 300 niet is afgedragen.
Onveilig Haarlem.
In de afgeloopen nachten hebben te
Haarlem verschillende .inbraken plaats ge
had. De inbrekers verschaften zich steeds
toegang tot de huizon, door openschuiving
van de venstors aan de voorzijde en maak
ten zich dan met medeneming van bedra
gen aan geld uit de voeten. Gisternacht
werd weder ingebroken in een perceel aan
de Jan Steenstraat 59, bewoond door den
heer K. Do daders schoven ook hier de ra
men open en doorzochten hot huis, om ten
slotte met een bedrag van ongoveer f 150
te verdwijnen.
Een woesteling.
Tc Tinallinge onder de gemeente. Baflo
heeft een ernstige vechtpartij plaats gehad
Een zekere P. ter M., was beschonken
thuis gekomen. Zijn vrouw maakte hem
hiervan een verwent, waarop ter M. zoo
kwaad werd, dat hij zijn vrouw te lijf ging
en haar afranselde. De oude vader van ter
M., die bij hem inwoont, ging hulp roepon
bij de buren, uitroepende: „P. wil zijn
vrouw vermoorden!" Eenige jonge mannen
kwamen ter hulp, doch nauwelijks waren
zij aan de deur van ter M. gekomen, of deze
verscheen met een groot slagersmes, waar
door een zekere M. P. aan den pols ernstig
werd gewond, evenals R. v. O. Deze laat
ste wond zich hierover zoo op, dat hij tor
M. met een tang ging afranselen, waardoor
deze verschillende gapende wonden aan
zijn hoofd kreeg. Onmiddellijk werd de
hulp dor politie on van den dokter inge
roepen, die dadelijk verschenen. Na van
half acht tot tien uur des avonds met de
gewonden bezig te zijn geweest om deze
te verbinden, was intusschen dc kalmte
onder de ingezetenen van het anders rus
tige dorpje weer ingetreden. Proces-ver
baal werd opgemaakt.
ONGELUKKEN.
ONTPLOFFING TE VINCENNES.
Munitiefabriek verwoest.
Verscheideno dooden en
gewonden.
In de Parijsche voorstad Vincennes, dio
behoort tot den vestinggordel rondom do
Framche hoofdstad, heeft gistermiddag
een hevigo ontploffing plaats gehad, dio
niet alleen in Vinconnes zelf maar ook in
Parijs groote ontsteltenis veroorzaakte. Al
spoedig word in de hoofdstad bekend, dat
om 3.45 een explosio had plaats gehad in
de munitie fabriek te Vincennes, die gele
gen is in het Bois de Vincennes achter hot
kasteel en in de onmiddellijke nabijheid
waarvan zich een vesting bevindt, waarin
geregeld verscheidene duizenden soldaten
verblijf houden. De ontploffing had plaats
in de fabrieksafdceling, waar do patronen
worden vervaardigd en op het oogcnblik,
dat men bezig was mot het vervoeren van
kisten fulminaat-slaghoedjes.
Volgens de eerste berichten zouden on
dor de puinhoopen van de bijna geheel ver
woeste fabriek twaalf dooden en talrijke
gewonden zijn gevonden, doch latere be
richten maken melding van een geringer
aantal slachtoffert. De meeste werklieden
hadden op het oogenblik van de ramp de
fabriek reeds verlaten. Tot de slachtoffers
behooren zoowel burgers als militairen.
Het bericht van de ramp verwekte in de
Kamer, die juist bijeen was groote beroe-
Tal van autoriteiten begaven zich onmid
dellijk naar de plaats des onheils en al
spoedig waren do premier Poincaró. mi
nister Tardieu, de minister van Oorlog
Painlevé. de procureur der republiek en
de prefect van politie op het tooneel der
ontploffing aanwezig.
Minister Painlevé heeft onmiddellijk aan
de politie opdtacht gegeven een nauwkeu
rig onderzoek te beginnen, ten einde vast
te stollen of er geen misdaad in het spel is.
Nader wordt gemeld: Hot staat thans
vast, dat niet meer dan vier arbeiders bij
de ontploffing te Vincennes om het loven
zijn gekomen, terwijl een arbeidster zwaar
gewond werd, doch niet levensgevaarlijk.
Volgens mededeeling van het ministerie
van Oorlog hebben ^n totaal acht arbeiders
en arbeidsters verwondingen bekomen. De
brand, die door de ontploffing in een be
lendende patronenkamer was uitgebroken,
kon bijtijds worden gebluscht. Van do veer
tig vervoerde kisten zijn er vier ontploft.
De levering was afkomstig van de vuur-
werkersschool to Bourges. De oorzaaJt is
nog niet opgehelderd. Men spreekt van
zelfontbranding der slaghoedjes doch ook
de mogelijkheid van oen fabricagofout
wordt niet uitgesloten. De vuurwerkers te
Bourges zullen een onderzoek instellen.
De Mississippi treedt buiten haar oevers.
O vei
stroomingen
Missouri.
Do hev'ge regen van de beide laatste
dagen in t ttroomgebiod van do Mississip
pi hebben pnieuw :!'sl.roomingon ver
oorzaakt. die groote schado hebben aange
richt.
Reeds Maandag word de schade op 10
millioen dollar geraamd.
Zeven steden aan don oever van do mid
denloop der rivier, voornamelijk in Mis
souri staan onder water.
Duizenden families zijn dakloos.
Op vele plaatsen zijn dijken doorgebro
ken en is het land over een grooto opper
vlakte overstroomd.
Duitsche motorboot gezonken.
Poolsch schip gestrand.
De Duitsche motorboot Vulkan" op wog
van de Oostzeo naar Nederland met een
lading hout is Maandagavond to Bruns-
büttelkóog met zwaar slagzij aangeko
men. Bij de poging om de lading in even
wicht te brengen heklo hot schip naar
bakboord over, zoodat hot water do ma
chine-ruimte binnendrong. Daar de pom
pen het binnengestroomde water niet
konden verwerken, zonk het schip steeds
meer en moest door do bemanning wor
den verlaten. Hedenochtend staken nog
slechts de masten boven water.
Uit Stockholm wordt gemeld, dat het
Poolsche stoomschip „Robur 11" aan de
Zweedsche kust bij Shclloftea is gestrand
Do bemanning kon zioh in de redding-
booten in veiligheid brengen.
Aardbeving in Hongarije.
Geen schade, geen ongelukken.
Gisternacht te half drie word te Erlau
een aardbeving waargenomen, welke zes
minuten duurde en van een sterk onder-
aardt ch gerommel vergezeld ging. Do schil
derijen aan de wanden kwamen in bewe
ging, deuren sprongen open en talrijke
inwoners van Erlau ontwaakten uit hun
slaap on vluchtten do straat op. Schade
werd niet aangericht en ook zijn er geen
porsoonlijke ongevallen voorgekomen.
Nog oen aardschok.
Te Beuthen in Sii iü werdon de inwo
ners gisterenmorgen opgeschrikt door een
aardschok, die 10 seconden aanhield. Meu
bels en andere voorwerpen in de huizon
begonnen te wankelen en te schommelen.
Men heeft nog niet kunnen nagaan, of do
schok veroorzaakt is door het in&torton
van oude mijnen in de omgeving van Beu
then.
Ongelukkig einde van een
professor-I if tjongen.
Een zekere professor Daniël Ellington,
die drie doctorstitels van Noorsche uni
versiteiten bezat, doch die desondanks in
de Vereenigde Staten geen passende pd»
sitie kon vinden en dientengevolge te
Chicago als liftjongen zijn brood moest
verdienen, is ton gevolge van een val in
den liftkoker om hot leven gekomen.
DE ELECTRISCHE CENTRALE VAN
HET VATICAAN.
Vergrooting on moderniseering.
Eon stukjo^goschiodouis.
Men Bchrijft ons uit Romo aan do
„Msbd.":
Ongoveer 30 jaren geledon word do
kleine, achtor de St. Pietor staando eloc-
trische centraio gebouwd ,die do basiliek
van St. Pieter alsuiodo do gebouwen van
hot apostolische paleis mot cloctrisoh licht
inocsi voorzien.
Reeds toen de vorschillendo liften in
hot Vaticaan werdon gebouwd, blook, dat
de inrichting vool to klein was voor do
zoo zoor toegenomon behoeften vnn ver
lichting en transport binnen het aposto
lisch palois.
Thans zal dezo centraio binnenkort be
langrijk vergroot en aanzienlijk gemoder
niseerd worden, lloeds zijn do grondwer
ken ter omlegging van do langs do cen
traio loopendo waterleiding begonnen.
De waterkracht voor do Vaticaansche
contralo komt van hot Bracciano-meer.
dat ook oen rocks Romeinsche fontei-
non van water voorziet, o.a. do beroemde
Aqua Paola op den Montc Gianicolo cn
do boido prachtige fonleinon op hot St-
Pieterplein.
Omstreeks 1890 stond or nog een molen
nabij het Vaticaan, dio Ovoneens zijn drijf
kracht ontving van do wateren van hol
genoenido meer. Deze typische molen lag
daar, waar zioh thans het Palazzo van
hot Seminario Vaticano vorlieft mot al
hot, daarbij hoorond terrein.
Naast don molon liep een watorwogvor-
takking, wolke do fraaie fonteinen in de
Vnticaanscho tuinen van water voorzag,
zooals dit thans nog het goval is.
Hot afvloeiende water van do fonto!
nen en audero bronnen in do Vaticaan
sche tuinen word verzameld en naar dor
zetel der centraio geloid. Deze bezat toi
nu too slechts oon waterturbine cn twor
thormo-oleetrischo turbines, waarbij do)
laatston tijd nog een bijzonder krachtig-
explosiemotor was goplaatst.
Thans wordt oon nieuwe wntorturbin-"
ingebouwd, welke door het nog overgoblc
ven water van don vroegoren molen ge
dreven wordt.
Door een nieuwe constructie zal he
gezamenlijke water binnen do Vaticaan
schc centrale samengebracht wordor
waarna hot als hot dienst gedaan "heeft
ondor de Via delle Eondnnionto door naa
de oude leiding wnrdt gevoerd, welke d-
twee grooto fonteinen op het St. Pietcrs
plein voedt.
Z. II. de Paus heeft aan het werk zij-
grootste naqdncht geschonken en den le:
donden ingenieur Mnnucci volo aanwi,
zingen gegoven.
Smokkelen v
Een kok van do „Borcngoria"
gearresteerd.
Uit New-York wordt gemeld, dat de kol
/an sicomsehip „Berongaria" bij aan
komst in Amerika iB goar-'estoeid wogon.
't fiuoklceipn van diamant vin Europa naa
do Voroonigdo Staten. De politic hoof'
oen uitgebreid onderzoek ingesteld oa he
ie komen vast to staan, dal er een uitge
breide smokkelhandel plaats hooft, waar
bij volo porRoncn zijn betrokken. Do dia
mant wordt van hot vasteland van Euro
pa, voornamelijk via Amsterdam via En
geland naar dc Vereenigde Staten ge
smokkeld.
Do douanebeambten hebben ojxlrach
gekregen bij do aankomst van schopei
nauwlettend toe te zien.
Analfabetisme in Zuid-Italië.
Zijn uitgebreidheid en zijn
oorzaken.
Het onderwijzersorgaau „Rovista" Ai,
nuali dell' Istruzione Elomentare" publ
ceort bijzonderheden over don stand va
hot analfabctismo in Zuid-Italië.
Het blad stelt vast dut in de zes jarci
dat het fascisme aun het bewind is, hr
niot gelukt is het analfabetisme in Zui-
Italië op noemenswaardige wijze to dor -
verdwijnen, want mon hooft hier to dor
mot n oud cn heluas zeer uitgebreid ouvr
dat slechts door den moest intensiovon a
boid van vele tientallen jaren kan wo
den opgehovon.
Misschien is het tot nu toe gelukt, g
middeld ongeveer 10 pet. der analfabeb
to „civiliso--ren" en zulks alleen in
grooi» steden, want in de kleino gemee
ton ontbrockt hot aan middelen om c
lagorc scholen te onderhouden.
Hier volgen eenigo cijfers: Torwijl i
Calabrië in 1911 nog 70 pet. der bcvr
king analfabeten waren, zijn er thana ni
53 pet. der inwpners, die niet lezen t
schrijven kunnen.
Voor Sicilië. Sardinië cn Apulië warr
de cijfers: 1811 59 pet., thans -19 pel
voor de Abruzzori: 1911 60 pet., thans
pet.
In 1930 hoopt men dn nualfaboton i
het Zuiden tot 35 pet, verminderd to hel
ben.
Men bodonkc, dat hot karakter van de i
Zuid-Italiaan cn zijn grooto arnu le hc
analfabetisnio in do hand werken. Dor
de hoorschappij dor Bourbons zijn d>
menschen in het Zuiden van Italië sten/K
verwaarloosd en daar zij juist het mee
rcn-leel der Itnlinanselm emigranten uit
maakten, kregen dezen in het algcmecJ
oen minder gunstigen naam in het buiten
land.
Daar do Italiaansehe onderwijzers ovei
het algëmtron zeer slecht betaald worden
wijdon steeds minder mannen zich aan
dit beroep. Van al deze omstandighodon
hangt natuurlijk ooi: do bestrijding van
het analfabetisme af, dat zelfs in do pro
vincie Latium nog zoor verbreid is. Mon
treft vaak nog in do naaste omgeving
der hoofdstad personen aan, die noch le
zen, noch schrijven kunnen en niet cons
kunnen zien, hoe laat 'W is. En dat zijn
niot alleen heel oude menschen, maar vaak
o- k personen tusschon do twintig cn der
tig jaar.
3—2
