"buitenland:
DE
EN
kerknieuws.
JOste Jwg=)rn
VRIJDAG 9 NOVEMBER 1928
IBONNEMENTSPRUS bedraagt bij vooruitbetaling;
I Lei den 19 cent per week f2.50 per kwartaal
[ize Agenten 20 cent per week f 2.30 per kwartaal
E> per~postf2.95 per kwartaal
ïïllastreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
mar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor-
El ing. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Igsblad 9 ct.
Dit blad \sforsc'i;jnt elksn dag uitgezonderd Zon en Feestdrgen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. IN^T. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
CE ADVERTENTIErniJS CEORAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per~egel
Voor Ingezonden Mcdedcolingen wordt liet
dubbele van het tarief berekend. s
Kleins adverteatiGn, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
nieuw feuilleton „Dc kleinzoon van
jltGtenbach" is een zeer mooi en
verhaal.
korce inLoud is: Graaf Anselm von
lach bei eist Zuid-Amerika en trouwt
ten meisje uit den burgerstand, uit
iu\>eiijk een zoon geboren wordt,
derma n.
,.,and teruggekomen sterft Het
der en de graaf huwt later mei
ice d'me. Ook dit huwelijk wordi
nd met de geboorte van een zoon.
Stefan.
dun dood van graaf Anselm wordt
i ticcr ziin stiefmoeder, een tro'sche
:htige vrouw, uit hei slot verjaagd,
I in ;:i vreemde rond. trouwt en
een zoon Heinrïch, die dokter wordt,
leinrich's vader gestorven is. komt hij
26.. Sten, dat deze een graaf Rotenbach
j 'cn ormt het voornemen zijn rechten
ft Rotenbacns te doen geiden.
«af Stelan vraagt voor zijn zoon Al-
^Idie dcor een val uit een boom ver-
I is, per advertentie een vei pleger,
jrich meidt zich als zoodanig aan en
aangenomen,
izield met gevoelens van haat en wraak
eelt hij het slot. Hoe die gevoelens
maken voor medelijden en dan van
le en hoe wederzijdsche liefde, na veel
istrijd, overwint leert ons de loop van
verhaal.
jfgetwijfeld. zullen enze lezers met span-
de verwikkelingen volgen.
ut
[50
DUITSCHLAND.
De Rijksbegrootmg.
>n tekort van mirider dan
I 600 millioen mark.
et rijkskabinet begon eergisteren met
lehandehng der rijksbegrootmg voor
en besprak volgens de ,Voss. Ztg." in
irste piaats de beginselen, volgens
zij zal worden opgesteld,
n was het er over eens. dat het een
loting der bezuiniging moest worden
at alle met absoiuut noodzakelijke uit-
n moeten worden vermeden, om het
ft, dat onvermijdelijk is, zoo laag mo
te houden.
ds thans mag het zeker worden ge-
dat het tekort, hetwelk door nieuwe
ingen moet worden gedekt, aanmer-
beneden de 600 millioen mark zal
het ontbrekende bedrag zal worden
pracht zal later een punt van beraad-
ig uitmaken.
FRANKRIJK.
De Fransche crisis:
I president der Fransche republiek
pergue heeft gisteren zijn besprekingen
Bezet Men acht het steeds onwaar-
Wijker, dat Poincaré er in zal toe
pen opnieuw een ministerie te vor-
In elk geval wordt een zwenking naar
verwacht.
ENGELAND.
[[Het Fransch-Britsche compromis.
liberaal amendement
tegen het compromis.
w "üt het Lagerhuis zal Lloyd George Dins-
1.6. een amendement der liberale partij
f fli]het adres van antwoord indienen, waar-
I yip.a. gezegd wordt, dat het Fransch-
TelefWtscbe vlootcompromis den vrede in
flrenellPa en de goede betrekkingen met de
50p.f!eenigde Staten in gevaar brengt. Het
ur(Diifgeven van het beginsel der beperking
de kleine onderzeeërs en van de krui-
Arm wordt betreurd Het niet meetellen
j'JH de reservisten bij de berekening der
|t>taire sterkte is tegen den geest zoowel
i h^t verdrag van Versailles als van de
jdragen van Locarno en vermeerdert de
_J__>ilijkheden om werkelijke vorderingen
IKES. richting van ontwapening te doen
<schtc4*dat ^et hei duurzame militaire over-
ichni,"®ht %-an een mogendheid of groep van
i. TVfgendheden in Europa mogelijk maakt
ren>J»t bestaan van militaire of maritieme
Utreen komsten van een uitsluitend karak-
n>er de een of andere mogendheid moet
V 'rden veroordeeld Het beginsel dei Brit-
met 16 b'iitenlandsche politiek moet zijn de
m«;VOrder'ng van de vnendschap en de sa-
5nwerking tus^chen alle naties, op den
ondslag van het pact van den Volken-
»nd en het vredespact.
Versterking der luchtstrijdkrachten.
De successen van de luchtmanoeuvres
zullen hun weerspiegeling vinden in de a.s.
begrooting.
iS aar de luchtvaart-medewerker van de
„Dany lel. verneemt, is het waarschijnlijk,
dat in de voorloopige ramingen van het
ministerie van luchtvaart middelen ge
vraagd zullen worden voor den bouw van
minstens twee nieuwe eskaders, een voor
liet graafschap Yurk en een voor het Zui
den van Engeland. Drie nieuwe eskaders
ais minimum worden voor de naaste toe
komst eveneens noodig geacht.
Deze plannen houden ten nauwste ver
band met de activiteit die in den loop van
de jongste manoeuvres door de aanvals-
escadnlles werd ontwikkeld. Op grond van
de resultaten van deze manoeuvres boven
Londen werd indertijd door de bladen ge
wezen op de noodzakelijkheid van verster
king der Engelsche luchtstrijdkrachten,
zulks ter beveiliging tegen aanvallen uit
de lucht.
ROEMENIE.
De crisis in Roemenië.
Titulescoe te Boekarest.
Titulescoe is gistermorgen vroeg te Boe
karest aangekomen
In den loop van den dag is hij door den
reeentschapsraad ontvangen die hem op
dracht gaf een ministerie van nationale
eenheid te vormen.
Titu'escoe heeft een korten bedenktijd
gevraagd.
RUSLAND.
Feest in de Sovjet-hoofdstad.
Doch ontevredenheid onder
de bevolking.
Woensdag is te Moskou de elfde ver
jaardag van de bolsjewistische revolutie
herdacht. Het voornaamste onderdeel van
het feestpiogram was een militaire parade
tegenover het Lemn-mausoieum op het
Roode plem te Moskou, waarbij Kalinin en
andere Sovjet-leiders de soldaten toespra
ken.
De „Troed", het officieele orgaan van
den centra'en raad van communistische
vakvereenigingen, slaat een ontevreden
toon aan en vraagt, waarom jaar na jaar
voorbij gaat zonder een verbetering in den
econonnschen toestand, waarom een alge-
meene hongersnood blijft heerschen en
waarom eindelooze queues buiten de brood
winkels moet blijven staan, ofschoon de
oogst niet beneden het gemiddelde is ge
weest; waarom het brood, wanneer men
het eindelijk verkregen heeft, van zoo
siechte kwaliteit blijkt te zijn en waarom
er nog steeds ..iets niet in orde is iflet elk
artikel dat men aanraakt'.
AMERIKA.
De presidentsverkiezing.
Hoover en Borah.
Blijkens berichten uit Washington is
Hoover voornemens, senator Borah, voor
zitter van de senaatscommissie van bui-
tenlandsche aangelegenheden te benoemen
tot staatssecretaris, terwijl Borah en de
nieuwe president op het gebied der bin-
nenlandsche politiek volkomen overeen
stemmen zijn hun inzichten in de buiten-
landsche politieke kwesties tamelijk uiteen
loopend
Borah bijvoorbeeld is niet afkeerig van
de erkenning van sovjet-Rusland, terwijl
Hoover hiervan niets moet hebben terwijl
hun meeningen over centraal-Amerika
eveneens verschillen.
Wat de Britsche pers van
Hoove r's zege zegt.
Terwijl de bladen Hoover gelukwenschen
met zijn overwinning, brengen zij hulde aan
de persoonlijke karakferaantrekkelijkheden
van gouverneur Smith en diens ongerepte
moreele figuur.
Het algemeen oordeel over de overwin
ning kan samengevat worden in de woor
den van de Times'': „Hoover's overwin
ning voer de prohibitie en den bloei van
het Protestantisme".
Veel wordt in de internationale politiek
van Hoover verwacht, die als man die veel
in het buitenland gereisd heeft, een meer
diepgaande kennis van buitenlandsche
aangelegenheden heeft, dan één zijner voor
gangers in deze hooge functie.
De bladen verwachten geen wijziging in
de politiek als gevolg van den verkiezings
uitslag. ofschoon de Daily News", er op
zinspeelt, dat Hoover's vertrouwdheid met
de zaken- en financieele wereld hem wel
licht zal aansporen een meer sympathieke
houding aan te nemen inzake de schuld
kwesties.
Een neger lid van het Congres.
Naar uit Chicago gemeld wordt, is een
neger tot lid van het Congres gekozen.
TWEEDE KAMER.
De leider der S. D. A. P. aan het
woord. Bekrompen anti-papisme
van ds. Lingbeek. De toestand
van land- en tuinbouw niet zóó
gunstig.
Het belangrijkste deel van de rede van
den heer Albania (S.D.A.P.) betrof de ge
neigdheid der S.D.A.P. tot mederegeerea.
En nu vei klaarde de heer Albarda wel,
dat de afwijzing der Amsterdamsche wet-
houderszetels niet mag woiden beschouwd
als een aanwijzing, dat de S.D.A.P. de me-
deveiantwoordelijüheid voor regeeren zou
afwijzen, maar de leider der roode tractie
nam toch wel een gereserveerde houding
aan. Eon houding, zoo gereserveeid, dat de
reserve op hooghartigheid ging lijken. De
S.D.A.P. wacht al of men haar noodig heeft
en als dat wordt te kennen gegeven, zal
zij wel eens onderzoeken of zij voordeel ge
noeg kan behalen uit het verleenon haver
medewei king.
"Welk standpunt natuurlijk op zich zelf
niet verkeerd is. Ook de S.D.A.P. heeft 't
recht het in te nemen. En 't is goed, dat
het nu bekend is bij dc andere partijen.
Men weet nu zoo ongeveer, waaraan .11011
zich te houden heeft. Zoo ongeveer, omdat
het natuurlijk nog altijd kan mee- of tegen
vallen ten aanzien van de zwaarte der so
cialistische voorwaarden en de stevigheid,
warrmedo daaraan wordt vastgehouden; al
vestigde de heer Albarda den indruk, dat
hij van plan is hoog te paard te gaan zitten
en niet spcedig tevreden te zullen zijn.
^e rode van den heer Lingbeek (St.
Ger.), wiens bewering, dat hij niet door
anti-papisme werd gedreven, zoo komisch
klonk, dat daarmede de vroolijkheid, welke
zij wekte, vólkernen is verklaard, was voor
al gerieht tegen de Anti-Revolutionairen.
Een op zeker oogenblik maakte hij den
heer Heemstra zoo boos, dat deze na een
vinnige interruptie de >.-•*<J verliet:, om ecrs4.
terug te keeren, toen de heer Lingbeek
klaar was met het afbreken der Anti-Re
volutionaire partij.
Spr. betoogde, dat door de coalitie het
land gedeeltelijk verroomscht isEn hij
had het weer over de te hooge salarieering
van de religiousen-onderwijzers(essen).
Bij de stemming over het gezantschap bij
den Paus heeft het Chr.-Hist. smaldeel zich
onderscheiden, maar het hoofd dier fractie
wandelde buiten, terwijl het lichaam bin
nen stemmen moest. Spr. ziet trouwens
geen onderscheid tusschen de Chr.-Hist. en
de anti-revolulionare politieke en het is
hem volmaakt onverschillig of niet-Room-
schen van rechts of van links in de regee
ring zifting hebben.
Dat dc troonrede den toestand wel wat
heel gunstig voorstelde in den volzin: ,.De
toestand var land- en tuinbouw stemt tot
erkentelijkheid'" was niet slechts de mee-
ning van den plattelander B r a a t, doch
ook van dr. L o v 1 n k, maar hoeveel be
zadigder en rustiger behandelt het alles
zins deskundige christelijk-historische Ka
merlid, dat ook de onmiskenbare lichtzij
den ziet, zoo'n onderwerp. De heer Lo-
vink heeft voorts o.a. geklaagd over af
schuiving var al te vele lasten dcor het
rijk op de gemeenten en aangedrongen op
voortgaande versobering van den staats
dienst, in het bijzonder bij Onderwijs cn
Waterstaat.
De heer de Visser (C. P.) heeft schier
uitsluitend de S.D.A.P. bestreden, door de
„reformisten"' op één hoop met de bour
geoisie te gooien. Kortom, de politiek der
socialisten is de „allermeest verderfelijke"
en den cenig-aanwezigen socialist, den heer
Hiemstra, werd de vraag voorgelegd, of hij
nog geen koorts van angst kreeg, toen de
redenaar hem toeschreeuwde, dat de com
munisten naar het recept van Marx de pro
letarische dictatuur willen vestigen.
NED. R. K. VOLKSBOND.
Jaarverslag 1927.
„Het jaar 1927 is voor den Bond geen
slecht jaar geweest. De teruggang van het
ledental werd in een vooruitgang omgezet,
een zeer belangrijk besluit werd genomen
door den Centralen Raad met betrekking
tot het aantal gesalarieerde bestuurders en
de belangstelling in de afdeelingen voor de
taak onzer organisaries werd levendiger'
Aldus de aanhef van het jaarverslag 1927.
waarmede tevens de bloei van den Volks
bond belicht wordt. Nadere détails van dit
verslag kunnen zulks slechts accentueeren.
Immers einde 1926 telde de Volksbond
25388 leden, in Sept. 1927 was reeds een
winst van 155 bereikt, tegen een geregeld
verlies der onmiddellijk voorgaande jaren.
De contributie aan het Centraal Bestuur
werd van 0.76 op 1.— per lid en per
jaar gebracht; daardoor kon het aantal ge
salarieerde bestuurders tot drie worden op
gevoerd.
Het bijkantoor der Centrale Volksbank
werd overgebracht naar Utrecht
Het secretariaat verzond 1773 brieven,
2290 drukwerken, 218 jaarverslag-vragenlijs
ten 1138 agenda s, enz. enz. in totaai 13.030
stuks. Er werden 23 cursus-avonden, 66
spreekbeurten en 35 dienstreizen gehouden,
lal van diverse adviezen werden verstrekt.
Voorts geeft het verslag nauwkeurig re
laas van het werk in de gewesten met hun
talrijke afdeelingen. Door de 78 afdeelin
gen welke dienaangaande gegevens ver
strekten werden in totaal 491 ledenvergade
ringen belegd. Verslag wordt uitgebracht
van het werk voor godsdienstig-zedelijke
verheffing, het ontwikkelingswerk en apo
logetische en sociale cursussen. In 24 afdee
lingen heeft de Volksbond een bibliotheek.
De opbrengst der speldjesdagen voor
.Herwonnen Levenskracht" in den R. K.
Volksbond beliep 1478.76.5. Het bisdom
Haarlem telde in totaal 15117 verpieegda-
gen.
Van „Concordia" werden in het bisdom
Haarlem zes nieuwe agentschappen opge
richt. De spaarbanken werken zelfstandig.
Tenslotte volgen de gegevens over Zie
kenkassen, Woningbouw, Coöperaties.
Adresbureaux. met totaal 1652 adviezen
en de diverse plaatselijke acties.
BEZOLDIGINGSBESLUIT.
HERZIENING
Het Correspondentieblad, orgaan der
Centrales van hcogerc rijks en gemeente
ambtenaren, deelt, om een beeld te geven
van eenige salarissen van hoogere ambte
naren in het Dieuwe Bezoldigingsbesluit,
enkele nieuwe salarissen mede, die hier
onder volgen, met daarachter tusschen
haakjes vermeld de bestaande salarissen:
Departementen van algemeen
bestuur.
Referendi risf 48006000, met 6 jaarl.
verh. van f 200 (f 46005000, met vijf jaarl.
verh. van f 200).
Hoofdcommies: f37004800, met vijf 2-
jaarl. verh. van f 200 en een 2-jaarl. verh.
van f 100 (f 35004500, met vijf 2-jaarl. verh.
van f 200).
Rijks H.B.S. met 5-j. cursus.
Directeur f 55006500, bij 10 of meer
klassen f 5800—6800 f 5500—6300).
Leeraar, per wek. lesuur eerste 10 uren
f 150300, tweede 10 uren f 100200, boven
20 uren f 50100doctoren na 22 dienstja
ren een e>tra per. verh. (eerste 20 uren
f 125280, boven 20 uren f 50100; docto
ren na 22 diersljaren een extra. per. verh.)
Voor den leeraar teekenen zal dezelfde
regeling gelden; voor den leeraar lich.
oefening eerste 10 uren f 130230, tweede
10 uren f90150, uren boven 20 f50100;
leeraren handwerken ongewijzigd.
Rijks H.B.S. met 3-j. cursus.
Direeceur f 4500—500 (f 4500—5300).
Leeraar, per wek. lesuur, eerste 10 uren
f 130240, tweede 10 uren f90160, eerste
boven 20 f5C100 (eerste 20 uren f 110
200, uren boven 20 f 50100).
Leeraar lich. oefening als bij de H.B.S.
met 5-j. cursus.
Departement van Waterstaat.
Hoofdingenieur f 55007000 f 55006500).
Adj.-hoofding. v. d. alg. dienst: f 4700
6500 (f 4600—0000).
Ingenieur f 2-500—6000 (f 2400—5100).
Techn. hoofdambtenaar f 44004800
f 4200—4S00).
Techn. smbtcnaar f 1800—4300 (f 1800
4000).
De gas-lucht.
Winterswijk onbe
trouwbaar?
In de gemeenteraadszitting van Winters
wijk kwam aan de orde het voorstel, of de
tegenwoordige directeur van de gasfabriek
op grond van gebleken onbetrouwbaarheid
in zijn functie kan worden gehandhaafd.
Na een bespreking van ongeveer twee uur
stelde de heer Martens de volgende moties
aan de orde:
Is de raad met de commissie van onder
zoek overtuigd, dat do directeur schuldig is
en acht de raad dit bewezen?
Is de raad met die commissie overtuigd
van de onbetrouwbaarheid van den direc
teur?
De eerste motie werd met 98 stemmen
verworpen, de tweede met 116 stemmen
aangenomen. Op voorstel van B. en W. zul
len in de volgende vergadering maatregelen
besproken worden, die ten opzichte van den
directeur zullen worden genomen.
Vr ij gesproken.
Het Gerechtshof te 's-Gravenhage heeft
bevestigd de vonnissen van de rechtbank te
Middelburg waarbij zijn vrijgesproken een
opzichter der gemeentebedrijven te Middel
burg. een oud-directeur de gemeentegasfa
briek te Wemeldinge thans zonder beroep
te Rotterdam van het hun ten laste geleg
de aannemen als ambtenaar van giften van
de N.V. Ned. Gasmeterfabriek George Wil
son, wetende dat deze zouden zijn gedaan
om hen te bewegen iets in strijd met hun
plicht te doen of na te laten.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De crisis in Frankrijk nog niet opgelost.
Een medewerker te Parijs geeft een be
schouwing over den huidigen politieken
toestand in Frankrijk. (2de blad).
De uitbarsting van de Etna heeft toch
nog twèe slacnlofiers geeischt. (Buitenl.
Berichten, 2de blad).
BINNENLAND.
Dc algemeenc beschouwingen over do
Rijksbegrooting in de Tweede Kamer, (lsto
blad).
De Culemborgsche moordzaak. Vier
meineedigen. (Rechtzaken, 2de blad).
Een d'amantfaillissement in Amerika.
Ook Amsterdamsche firma's er bij betrok
ken. (Fin. en Oec., 2de blad).
Vereeniging van R. K. Middelbare
Meisjesscholen.
Do besturen der R. K. Middelbare Meis
jesscholen hebben op een bijeenkomst in
het Pensionaat „Maricnbosch" te Nijmegen
een vereeniging opgericht, genaamd Sanct-a.
Tcresia,
Er bestaan thans R. K. Middelbare
Meisjescholcn in Nijmegen (Mariënbosch),
Haarlem (Konmgsstraat), Velp (Sacré
Soeur), Venray (Jerusalem), Slagharen (St.
Antoni'is), Ubbcrgcn (N.D. des Anges) en
twee in Amsterdam: de Pius-school en de
Peeterschoal. Al de besturen dezer scho
len traden tot de vereeniging toe.
Het doel der vereeniging is do belangen
der middelbare meisjesscholen te beharti
gen, in het bijzonder bij do regeeringspor-
sonen.
Besloten werd bezwaren tegen het aan
hangige wetsontwerp op het Voorbereidend
Hooger en Middelbaar Onderwijs in een
adres aan do Tweede'Kamer kenbaar to
maken.
Tot voorzitster van de vereeniging werd
gekozen: Sr. Marie Xaverius van Mariën
bosch, tot vice-\corzitster Zr. Germana uit
Haarlem, tot secretarcsse-penningm. Mèro
Marie du S. C. uit Venray.
Daar tot heden de wetgeving op de mid
delbare meisjesscholen veel te wenschen
overlaat, ligt een groot arbeidsveld voor do
jonge vereeniging open. Hot is verheugend,
dat de Katholieke schoolbesturen den weg
gevonden hebben om hun invloed te doen
gelden.
Papieren geld te lang in omloop?
Blijkens het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer over hoofdstuk VII B dor
Staatsbegrooting (Financiën) waren ver
scheidene leden van meening, dat het pa
pieren geld te lang in omloop blijft. Zoowel
uit hygiënisch oogpunt als in verband met
de verspreiding, fabricage cn uitgifte van
valsch geld zou er alles voor te zeggen zijn
dat de Nederlandsche Bank alle bij haar
inkomende biljetten zou vernietigen en dus
uitsuitend nieuw papier zou uitgeven.
Geklaagd werd over de verandering van
de modellen dor bankbiljetten.
De directie vari v.d. Bergh's Margarine-
fabrieken.
Gevolg gevend aan zijn reeds lang be
staand voornemen zich bij het bereiken
van den 05-jarigcn leeftijd uit het zaken
leven terug te trekken, teneinde zich in'
meerdere male dan tot nu toe mogelijk is
geweest aan zijn politieke werkzaamheden
le kunnen wijden, zal de heer S. van den
Bcrgh Jr., president-directeur der N.V.
Van den Bergh's Fabrieken en Lid van den
3!' 1 van Bestuur der N.V. Margarine Unio
mot ingang van 1 Januari 1929 als zoodanig
aftreden. De plaats van do hoer Van den
Bcrgh in het Bestuur der N.V. Margarine
Unio zal worden ingenomen door dien6
zoon, dc hoer Cidncy J. van den Bergh,
thans reeds directeur der N.V. Van den
Bergh's Fabrieken.
Hedennacht i? te Zalt-Bommcl plotse
ling overleden, in den ouderdom van 59 a-
ren dc lieer J. F. B. van Hussel, burgemees
ter van Zalt-Boinrael.
Kerkcorsecratie te Rotterdam.
Woensdagmorgen is door Z. D. H Mgr.
J. D. J. Acngenent de nieuwe aan den H.
Wilibrord gewijde kerk aan den Beulce.3-
d tc Rotterdam plechtig geconsacreerd.
Te half acht vingen de consccratieplech-
tigheden aan en te half elf begon de Ponti
ficale Hoogmis,
Dinsdagavond is Mgr. Aengenenl door do
parochiale jeugd in de kerk een hulde go-