BUITENLAND.
BiNNENLAND.
'Oste Jaargang
DONDERDAG 8 NOVEMBER 1928
No. 6021
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
LeideD 19 cent per week f2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal
[co per postf2.95 per kwartaal
j Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's vor-
•baar tegen botaling van 50 ct per kwartaal, bij voor-
ataling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
lagsb ad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Yoor Ingezonden Mededcolingen wordt bet
dubbelo van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur on ver
huur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
gelijkheid
f Lingbeek heeft, voor de afd. Rot-
i van de Evangelische Maatschappij,
J'ns gepleit voor gelijkheid op z ij n
- voor gelijkheid, hierin bestaan-
it de religieuse onderwijzers en on-
zeressen (Fraters en Zusters) minder
j zullen ontvangen, dan de andere,
ehuwde leeken-onderwijskrachten,
t de behoeften van de eerste niet ge-
l minder zijn dan die van de twee-
legorie.
Unieke opvatting van gelijkheid
ds. Lingbeek dan zoo graag naar ge-
id wil streven, dan willen wij hem ns
anders voorleggen, dat hem den
van wat recht en billijk iszal drin-
om met hartstochtelijken ijver te stre-
naar wijzigng in den bestaanden toe-
a Jat zijn de cijfers, die de Staat uit-
bl voor opleiuing van Prolcstantsche
i'oor opleiding van Katholieke geeste-
in. Wij zijn zoo vrij die te ontlecnen
r- een ingc-zonden artikeltje in de
bd.Tran S- vond.
fit de keg.coting van het Dep. v. Onr
rr. kunnen ve 't volgende staatje sa-
istellcn omtrent de staatsuitgaven vooi
riding van Herv. edikanten.
der g 'w '"^rdheid.
Leiden: 4 hoogl. 43500
boeken 1250
leeszaal 950
Utrecht: 4 hoogl.
(-j- 1 non act.ef) 45000
Groningen b hoogl. 44600
Kerkelijke hoogl. 50370
totaal 191670
|t zoover de begrootingscijfers omtrent
bc. der Godgeleerdheid. Maar ook in
Eer letteren en wijsbegeerte is veel on-
Bbraeht wat des dominees is. Zouden
J de colleges van Prof. A. J. Wensink te
jen over: de synagoge, lectuur uit Job
bijbelsch ararueesch (series lectionum
[26) door vele niet-theologen worden
pen
er rog 't rechtmatig quotum v. d.
fac. in de kosten van bibliotheken
bijna 100.000, waarvan toch wel
fct.) gebouwen, administratie, verlich-
Iverwaiming bedienend personeel enz.
1st nog de theol. fac. van do Gem.
fersiteit van Amsterdam (toch ook „pu-
pk" geld). Het v rslag van den staat
Ihet onderwijs over 1925-'2G geeft alleen"
5 8 hoogleerarcn op.
J-ineer wc dat alles heel grof ramen,
golooven we, dat 't eindcijfer van wat
Nederl. voor de opleiding v. Ned. Herv.
plogea van overheidswege wordt uitge-
1 dichter bij de vier dan bij de drie ton
1 wat staat tegenover dit alles voor de
iding van R.-K. geestelijken? Op 't Ve
Jt. van de Staatsbegrooting is hiervoor
fetrokken de somma van.... (schrik
t, o leden v. d. Evangelische Maat-
ppij) 11.600
lot zoover de schrijver in de „Msbd.".
Ier studio aanbevolen aan ds. Lingbeek
zijn streven naar gelijkheid
DUITSCHLAND.
Relletjes te Dusseldorp.
etooging van uitgeslotenen
uitengejaagd.
Te Dusseldorp hebben gisteren in ver
bid met de uitsluiting in de ijzer- en
■aalindustrie van Noordwestelijk Duitsch-
pd eenige ongeregeldheden plaats gehad,
in stoet van omstreeks 1000 ongeorgani
seerde metaalbewerkers trok namelijk naar
öt stadhuis, waar de betoogers de uitkee-
mg van werkloozensteun eischten. De
Jemonstranten werden echter door een af-
leeling politiebeambten uiteengejaagd.
In alle plaatsen van het uitsluitingsge-
Died pogen communistische agitaroren de
nrbeiders op te ruien. In het algemeen heb
ben zij echter geen succes; slechts te Bo-
churn valt een versterking van hun in-
rioed waar te nemen.
FRANKRIJK.
FRANKR U!CS KABINETSCRISIS.
Poincaré blijft de meest gewenschte man.
Deze week nog een oplossing?
De president der republiek, Doumergue,
heeft gisteren den geheelen dag doorge
bracht met besprekingen met de voorzit
ters der politieke commissies, partijleiders,
senatoren en vooraanstaande politici, ten
einde zich een duidelijk beeld van den toe
stand te vormen. Zooals de kwestie op het
oogenblik staat, is Doumergue van meening
dat een oplossing van de kabinetscrisis te
gen het einde van de-week verwacht kan
worden, daar een officieel communiqué me
dedeelt, dat hij zijn besprekingen zal voort
zetten tot Vrijdag a.s.
De verschillende fracties uit Kamer en
Senaat, met inbegrip van de radicaal-socia
listen, hebben gisteren bijeenkomsten ge
houden. De rechtervleugel en het centrum
hebben op deze bijeenkomsten de tactiek
van het radicaal-socialistisch congres te
Angers van Zondag jl. ten scherpste afge
keurd. Men heeft moties van vertrouwen in
Poincaré aangenomen. Eenige dezer moties
waren in de meest vleiende bewoordingen
gesteld, waarin gewezen werd op de groo-
te verdiensten van Poincaré jegens Frank
rijk en jegens geheel Europa.
Intusschen is de oplossing van de crisis
een kwestie van dringend belang en een
langdurig uitstel zou beschouwd worden als
een verspilling van tijd. Uit de omstandig
heden, waaronder de regeering aftrad,
vloeit als logische conclusie voort, dat een
kabinet met een uitgesproken rechtsche
of linksehe tendenz weinig kans zou hebben
en dat de meeste hoop opge everd wordt
door een concentr2tiekr.binet op een repu-
blikeinsche basis. Het is de ironie van het
noodlot, dat de man, die liet best geschikt
zou zijn tot <le vorming van een dergelijk
kabinet, Poincaré zelf is. Er bestaat geen
twijfel, dat, wanneer hij door den president
der republiek zou worden uitgenoodigd, een
kabinet op dezen grondslag te vormen, dit
nieuws met. vreugde begroet zou worden
door den rechtervleugel en het centrum,
terwijl ook eeuige declcn van den linker
vleugel er hun goedkeuring aan zouden
hechten. Vele personen in de Kanier en
nog meer in den Senaat zijn er van over-
tuigd, dat op het oogenblik Puinorrt s in
vloed niet verloren mag gaan. Het is de
vraag, of hij, na zijn duidelijke verklaring
en na de tactiek, die door zijn tegenstan
ders is gevolgd, ling bereid zou zijn, een
dergelijke opdracht te aanvaarden. Waar
schijnlijk zal hij dat alleen doen, wanneer
hij verzekerd is van een meerderheid.
In weerwil van deze overwegingen ge
niet Poincaré in Frankrijk nog steeds groo-
te waardeering, terwijl het vertrouwen, dat
het buitenland in hem stelt, hoog wordt
aangeslagen.Het eenige, wat zijn critici
van hem kunnen zeggen is, dat hij de ge
vangene is van zijn eigen leerstcTngen.
Het autonorrisme in den Elzas.
Rosse en Bicklin verliezen
hun zetels.
De commissie der Fransche Kamer, die
belast is met het onderzoek van de zaak
der in den Elzas benoemde autonomisten
Rosse en Rickhn heeft met algemeene
stemmen besloten, dat deze beide leden
van hun zetel vervallen moeten worden
verklaard.
ROEMENIE.
Boerendemonstraties in Rol., snië.
Treinen in beslag genomen.
Naar het blad „Universul" meldt, heb
ben de spoorwegautoriteiten van Zeven
burgen zich om instructies tot den minister
van Verkeerswezen gewend, aangezien,
naar zij rapporteeren in geheel Zevenbur
gen de naar Hermannstadt rijdende treinen
door boeren in beslag worden genomen,
waarna laatstgenoemden de machinisten
dwingen, hen naar Hermannstadt mee te
nemen. De boeren zijn namelijk voornemens
in genoomde plaats groote vergaderingen
te beleggen, waarin zij zullen verlangen,
dat de regentschapsraad den leider der
Roemeensehe nationale boerenpartij met
de vorming van het nieuwe kabinet belast.
De minister van Verkeerswezen heeft
den militairen autoriteiten last gegeven,
voor de handhaving der orde zorg te dra
gen.
Ook uit Klausenburg wordt gemeld, dat
de boeren uit de omgeving de stad binnen
stroomen, waar zij groote demonstraties
houden. Gisteren verscheen aldaar een
groote groep boeren voor het hoofdcommis
sariaat van politie, teneinde te protestee-
rei tegen de censuur, die op hun partij-or
gaan „Patria" wordt uitgeoefend. De hoofd
commissaris zag 2ich genoodzaakt militai
ren te requireeren, die de demonstranten
uiteen joegen.
CHINA.
Zeeroovers aangehouden.
Terwijl zij den buit verdeelden.
De politie te Hankau is er in geslaagd,
23 zeeroovers te arresteeren, die op 3 No
vember het stoomschip „Shasi" hebben ge-
plund De roovers waren in hotels be
zig buit te verdoelen.
AMERIKA.
PRESIDENT HOOVER.
Zijn levenloop.
Van de mijnen naar het
Witte Huis.
Herbert Clark Hoover, do nieuwe „pre
sident elect" der Ver. Staten, werd den
lOen Augustus 1874 to West Branch, in den
staat Iowa, als de zoon van een smid en
een voorgangster der Kwaker-secte gebo
ren. Zijn beide ouders stierven vroeg en
hij werd van zijn zevende jaar af aan ver
schillende ooms en tantes ..doorgegeven".
Als veeitier.jarige bij een oom in den
staat Oregon wonend, in wiens winkel hij
meehielp „verklaarde hij plotseling, dat hij
een natuurwetenschappelijke universiteit
wilde bezoeken en niet, zooals zijn familie
voor hem besloten had, een Kwaker-hoo-
geschool. Men onttrok hem daarop allen
geldeüjken steun en hij ging naar Portland,
waar hij een betrekking aannam en lederen
cent spaarde om later in de natuurweten
schappen te kunnen studeeren. In het jaar
1891 had hij voldoende geld bij elkaar, om
de pas geopende beland Stvanford-Univer-
siteit in Californië te bezoeken. Als stu
dent voorzag hij in zijn levensonderhoud
door voor een wasscherij te rijden en te
helpen bij de voorbereiding van lezingen.
Hij voltooide zijn studie in het jaar 1895.
na geslaagd te zijn voor zijn examens voor
mijningenieur,
j Op aanraden van een zijner professoren
1 begaf Hoover zich naar het Sierra Nevada-
gebergtc en werd mijnwerker. Na een jaar
werd hij opzichter. Toen hij genoeg practi-
sche kennis had opgedaan ging hij naar
San Francisco, waar hij een betrekking
kreeg in het bureau van Louis Janin, die
in dien tijd als de bekwaamste mijnin
genieur van Amerika gold. Voor hem was
Hoover werkzaam in Nieuw-Mexico, Ca
lifornië en Colorado.
In 1897 ging tloover naar Australië, la
ter naar China. Tijdens den opstand der
Boksers»was hij te Tientsin en maakte
zich LawV verdienste!uk bij de verdediging
der Eutopecsche ne»*' zetting. Ook orgn
niseeibe hij de lev usmiddelendistributie
ten behoeve van de 1 'lnneesche vluchleiin
gen. Bij het uitbreken van den oorlog be
vond Hoover zich in Europa en men droeg
hem de zorg op voor de in de oude wereld
gestrande, toeristen die niet terug konden.
Door vee nvattende maatregelen hielp hij
toentert |d meer dan 160.000 menschen.
Toen kwam de taak, de Belgische bevol
king te verzorgen. Hoover organiseerde de
levcnsmiddelendistributie, zorgde ook
voor de noodige gelden, die door een !ee-
ning werden verkregen. Omstreeks vijf
millioen menschen waren geruimen tijd
volkomen afhankelijk van zijn steuncomité.
Daarop werd hij in Amerika zelf tot levens
middelen-dictator benoemd. Hij regelde
productie en consumptie, organiseerde den
verkoop niet slechts van het Amerikaan-
sche graan, maar ook van den Cubaanschen
suikeruogst. In totaal zette zijn organisatie
in do oorlogsjaren voor meer dan negen
milliard dollar om. Na den wapenstilstand
organiseerde hij de levensmiddelenvoorzie
ning van Europa waarvan in totaal 23 lan
den profiteerden.
In 1921 weid Hoover door president
Harding tot minister van Handel benoemd.
Met geweldigen ijver sloeg bij aan het re-
organiseeren van zijn ministerie t zijn
activiteit naar allen kant uitstrekte.
Tot Hoovers h 'en "st~t'es jje.
hoort zijn bevordering van het normalisee-
rings- en rarLrrl'sr- even in de
Amerikaansche nijverheid. Daarnaast
streeft hij naar de democratiseering der
volkshuishouding", welke er op gericht is
het verkrijgen van aandeelen mogelijk te
maken voor steeds meer personen, met na
me voor de arbeiders en beambten der on
dernemingen.
iv.LildE KAMER.
De algemeene beschouwingen over
de begrooting. Aan het woord
zijn geweest o.a. de leiders der
A.-R. en Chr. Hist.
De algemeene beschouwingen over de
Rijksbegrocting begonnen.
Het werd ingezet met een rede van den
c- Heemskerk, den Anti-revolution-
r "ren leider.
Dat de Anti-revolutionnairen een even
tueel samer.gsan met andere partijen op
grond van een gemeenschappelijk Rcgec-
ringsprogram reeds vóór de verkiezingen
-fwijzen, en dat zij gevoelen voor het her
stel der Rechtsche Coalitie, doch dienaan
gaande een afwachtende houding aanne-
n, was geen nieuws, doch stemt over
een met het standpunt der Anti-revolu-
tionnairen, zoenls dat reeds vorige jaren
v-pvd aangewezen.
Verandering in de politieke verhoudin
gen is door de rr :1c van den heer Heems
kerk niet ingeluid.
Dr. de Visser, de leider der Christ.-
Hist., beriep zie'1 op de ten vorige jare gc-
spro^n v. oorden, die nu niet herhaalde,
m""r wat wij wel wenschen te doen. Let-
terlijk zeide teen h. de Visser:
„In de tweede plaats staan wij (n.l. de
Christelijk Historisehen) op dit standpunt;
dat gelijk nocb de lieer De Geer, noch de
heer SchokJdng noch ik zelf, zich op ge
wichtige poli!..1 c oogenblikken hebben
o. ttrokken aan dc verantwoordelijkheid
om mede de leiding der Staatszaken, in sa
menwerking met de andere rechtsche groe
pen, op ons te nemen, zoo ook, wanneer
het geval zich in de toekomst weer zal
voordoen, dat, na het aftreden van dit ka
binet, een nieuwe formateur door de Kroon
zal worden geioepen, die onzen steun ver
langt, de Christelijk.Historische Unie be
reid blijft datzelfde standpunt van voor
heen in te nemen. Meer wensch ik op het
oogenb'ik van deze zaak niet te zegden:
eei goed verstaander heeft maar een half
woord noedig."
Aan deze wc orden, waarin de Chr.-Hist -
leider zich tot medewerking aan een coali
tie-kabinet bij een rechtsche meerderheid
bereid verklaart, heeft hij heden door zijn
uiteenzetting van wat hij verstaat onde:
Christelijke politiek, zooveel relief gegeven,
dat men wel kan zeggen, dat het hem daar
mede hooge ernst is. Zich vastleggen kon
hij evanmin als de heer Heemskerk, want
wie zal ''!\en voorspellen of de drie recht
sche partijen na de verkiezingen weer een
meerderheid zullen hebben. De gevaren
z.i echter, dat de Prutestantsch Christe
lijke groepen door liet werken van de hoe
ren Kersten en l ingbeek nog meer ver-
s:; icrcn zullen en daarom valt er op dit
oogenblik niets te beslissen ook al wilde
Wr rdeeiïng bracht dr. De Visser aan 't
Kabinet-De Geer en vooral aan den Pre
mier, doch ij liet het niet aan eritiek
reken: voo' a1 m...isters van Onder
wijs en Defensie kwamen er slecht af.
Lix t eeis-gjcih'einde te weiu.g tot stand,
terwijl zijn begrooting met vele milliocnen
s ecg, fuxuisLer Lambuoy deed te veel naar
en zin dor cin .-hisiwaardoor do weer
macht in waarde daalde.
'luss.'hcn bc 'e. oringen van de
r-.i Heemskerk en De Visser heeft de
leider van den id'sbon<l den heer v.
G ij n het w<ourd gevoerd.
De v H vee id er van den Vrijheidsbond
richtte nu een k e algemeene beschou
wing op deta.I-punten in de. huidge regee
ring vooral op de te conservatieve leening-
politiek en op het niet aanwenden der
ersE. Hen (op deu gewon,n dienst) tot
belastingverlaging.
De heer A 1 b a r d a (S. D. A. P.) einde
lijk verdiepte zich in een vrij uitvoerige
vergelijking tusschen het program van het
kabinet-De Geer. De B.D.A.P. had het laat-
s e stellig beter gevonden, maar de uitvoe
ring w is niet meegevallen en dit kabinet
was eigenlijk óók „reactionair" gebleken.
Vooral door zijn fcelaslingpolitiek.
Vandaag zal de leider der S.D.A.P. zijn
rede voortzetten.
Koninklijke Besluiten.
Hoogleeraar te Delft.
Benoemd is tot gewoon hoogleeraar in
de afdeeling der werktuig- en sckeeps-
bouwkunde aan de Technische Hoogeschool
te Delft voor onderwijs in de mechanische
technologie ir. P. Landberg te Eindhoven.
Vragen van Kamerleden.
Ongeschikt varkensvoer
uit Amerika.
Op de vragen van den heer Lovink be
treffende het instellen van een onderzoek
naar de uit Amerika hier te lande inge
voerde voedergerst, luidende:
1. Is het den minister bekend dat in
den laatsten tijd uit Amerika voedergerst
is ingevoerd, die blijkens de ervaring, op
verschillende plaatsen in om land en ook
elders opgedaan, niet geschikt blijkt voor
varkensvoeder?
2. Is de minister bereid, naar de scha
delijkheid van deze gerst een grondig on
derzoek te doen instellen en de resultaten
van dit onderzoek aan de Kamer mede te
deelen?;
antwoordde do heer Kan, minister van
Binnenlandsche Zaken en Landbouw o.m.
ah' volgt:
Vraag 1 wordt bevestigend beantwoord.
Wat aangaat vraag 2, zij medegedeeld,
dat reeds in de maand September j.l. zoo
wel door de Rijksseruminrichting als door
het Rijkslandbouwproefstation voor vee-
voederonderzoek en door de mycologe van
het Rijksproefstation voor Zaadcontrolo to
Wageningen een grondig onderzoek werd
ingesteld naar de schadelijkheid van de
uit Amerika ingevoerde voedergerst.
Als resultaat van die onderzoekingen kan
worden medegedeeld, dat in de bedoelde
gerst geen schadelijke bestanddeelen kon
den worden gevonden en dat niet is ge
bleken, dat er een direct verband bestaat
tusschen het sterven of ziek worden van
met bedoelde gerst gevoederde varkens en
het voederen met die gerst. Ook is gecon
stateerd. dat het gerstemeel zulk een
voor varkens onaangenamen smaak en
geur heeft, dat het als varkensvoeder on
geschikt is.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Naar uit Parijs gemeld wordt, blijft
Poincaré nog de meest gewenschte man
tot vorming van een ministerie.
De levensloop van Amerika's nieuw ge-
kozen president
De lavastroom van de Etna heeft het
dorp Mascali verzwolgen. (Buitenl. Be
richten, 29 blad).
BINNENLAND.
In de Tweede Kamer is een aanvang ge
maakt met de behandeling der Rijksbegroo-
ting. (1ste blad).
De Minister over de uit Amerika inge
voerde voedergerst. (1ste blad).
Een aanstoot gevende affiche betreffende
Mussolini zal door een ander worden ver
vangen. (1ste blad).
Een vergelijkend oordeel over de Kath.
Universiteit te Nijmegen en andere Univer
siteiten. (2de blad).
Een aanvaring, waarbij een schipper is
verdronken. (1ste blad).
DR. SCHAEPMANFONDS.
P. K. Leiden f 2.50
Z. 2.—
„Dat wij in ons land, waar wij ver in de
minderheid zijn, de bei eekenis bezitten,
die ons door de katholieken van alle lan
den wordt benijd, hebben wij te danken
aan de kracht, die uit de imponeerendo
eenheid van onze katholieke partij van
zelf voortvloeit".
Aldua Mgr. Aengenent op don laatsten
alg. Nedeil. Katholiekendag.
Opdat de Katholieke partij blijve wat
zij is, is n o o d i g een Partijbureau.
En dat kan er niet komen zonder kracli-
tige financieele medewerking.
Aanstoot gevende affiche betreffende
Mussolini.
Zij zal door een andere worden
vervangen.
De pas benoemde Italiaansche gezant,
Marchi, heeft, naar verluidt, aanstoot ge
nomen aan een affiche, waarin do Nedor-
landsche éditie van het veel besproken
werk van Sarfatti „Benito Mussolini" op
suggestieve wijze werd aangekondigd. (In
do recensie in ons blad van j.l. Zaterdag
hebben wij deze affiche afgekeurd).
Naar wij thans uit goede bron verno
men, heeft de Italiaan, prof. Romano Guar-
neri. verbonden aan do Universiteit te
Amsterdam, zich namens den Italiaanschen
gezant, persoonlijk met de uitgeefster te
Voorhout in verbinding gesteld om dit,
voor de Italianen aanstootgevende biljet,
bij den boekhandel verwijderd te krijgen.
Deze conferentie nu heeft tot algeheelo
overeenstemming geleid. Door de uitgeef
ster werd een nieuwe affiche toegezegd,
terwijl zij tevens den Boekhandel zou ver
zoeken het aanstootgevende afficho te
verwijderen, zoodat het incident hiermede
als gesloten kan beschouwd worden.
De financieele verhouding tusschen
Rijk en Gemeenten.
Op 15 November onderzoek
in do afdeelingen.
In de gisteren gehouden Tweede-Kamer
zitting is medegedeeld, dat het wetsont
werp in zake do financieele verhouding
tusschen Rijk en gemeenten op 15 Novem
ber in de afdeelingen zal worden onder
zocht.
De Canisiusfederatie en de herziening van
het Bezoldigingsbesluit.
De Canisiusfederatie, omvattende den
R. K. Onderwijzeressenbond in het Bisdom
's-Bosch, benevens de Diocesane R. K. On
derwijzersbonden in de Bisdommen Den
Bosch, Breda en Roermond, heeft zich in
een uitvoerige brochure gericht tot de
Volksvertegenwoordiging, de Pers en ver
der tot het Nederlandsch volk omtrent een
zaak van grooto betcekenis nl. „de herzie
ning van het Bezoldigingsbesluit 1925." Dit
besluit bevat de loonregelingen van bijna
allo rijksambtenaren en -werklieden, als
ook van het overgroote deel van het on
derwijzend personeel.
In het adres wordt in cijfers betoogd,
dat met name voor het onderwij'zend per-
sonel do voorgestelde verhoogingen te ge
ring zijn, vooral voor het groote gezin, en
afkeuring uitspreken over het feit, dat dc
R. K. Centrale van Burgerlijk Overheid»
personeel zich daarbij heeft neergelegd. Do
Canisiusfederatie is daarom uit de Ccri
trale getreden cn voert nu zelfstandig w
tie voor een andere regeling.
