INISTERCRISIS IN FRANKRIJK
BINNENLAND.
WOENSDAG 7 NOVEMBER 1928
No. 6020
pols. D,HBO NNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
vilde M Leideü 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
det Awfaze Agenten 20 cent pel' week. f2.60 per kwartaal
co per post f2.95 per kwartaal
- Het la Gevnustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
te.Hibaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
18 l'italing. Afzonderlijke nummers 5 et., met Geïllustreerd
1 liet l%gEblad 9 ct.
i 1000 a 1
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: RAPENBURG No. 10
TEL. INT. ADMINISTRATIE
GIRONUMMER 103003
LEIDEN
935 REDACTIE 15
POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertontiën 30 cent per regel
Voor Ingezondèft.-Mcdedeelingon wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kl8ine advortentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
M ZEE.
iper
chiel
eer te
slijke e:
NG.
EEN VERRADERLIJK CONGRc
-SLUIT
gisteren gemeld, hebben de vier
lad al ministers in het kabinet-Poincare
•t in
heer Z
i;
Ofii
Ier
ngend jij
ALTIJD DE STRIJD OVER DE CONGREGATIE ARTIXFl EN
gediend en als gevolg daar-
het geheele kabinet afgetreden,
oehof pras een onverwacht en tragisch
caraml 'an den ministerraad van gisteren,
it J. ïfreden van de 4 radicale ministers
gevolg van het verloop van het
tfen-coLgres te Angers. Naar aanlei-
rtkuji ,n de voorgestelde beruchte artt. 70
waardoor de terugkeer der missie-
'er Wegaties mogelijk zou worden, was de
hg te Angers "zeer gespannen en
poral Herriot aan scherpe critiek
Er werd zelfs een motie ingediend,
°e. I onmiddellijke opzegging van de sa-
a"»king met Poincaré geëischt werd.
invloed van Heriot is deze motie
an gene men, zoodat men het gevaar
—en achtte.
Eater, na het vertrek van Herriot c.s.
Berde te Angers, waar een achter
een groep 400 van de 2000 gedelegeer-
tBAHr^er aanvoer^11S van Caillaux nog
delibereerde, plotseling de stemming.
Igg§|iieuw werd, op initiatief van Caillaux
lotie, luidende, dat het partijprogram
3er mej- ^et program der nationale
irokcol stemming gebracht en dezen keer
wordizij aangenomen.
lostj»©stand was uiterst verward, de po-
^hpanning nam iedor oogenblik toe.
achtte men, hoopte men althans,
irriot een regeeringscrisis, op dit
ik nog, zou weten te vermijden,
(begrijpelijke spanning werd intus-
le ministerraad gistermorgen tege-
lien.
•ens echter de raadszitting een a-an-
;am, hadden de vier radicale minis-
irriot, Sarraut, Quenuille en Per-
het departement van financiën een
"id met Poincaré.
hebben zij onder den dwang van
acalen-con^res, dat, zooals gezegd,
vertrek van Herriot uit Angers, op
Buiten van Zondag terug is geko-
demissie uit het kabinet der na-
unie ingediend.
Lr. l
nburgR
"S hun
emt t|
„J lot Man het kabinet-Poincaré w**b
Bede beslist.
en Poincaré den president der repu-
1' in kennis stelde van de ontslagaan-
van het kabinet gaf Doumergue te-
jer den premier uiting aan het diepe
•ezen, dat het besluit der ministers
(eroorzaakte. In zeer hartelijke be-
POLEN.
Poolsch-Litausche betrekkingen.
idiDp'iOnderhandelingen weer
mislukt.
nj,'©t wil nog altijd niet vlotten met de
^■handelingen tusschen Polen en Li-
rf'sÊ. De conferentie te Konigsbergen is
ïgeBriehterzake uiteengegaan.
iyRan Poolsche zijde wordt in een com-
__dïq'ie het volgende medegedeeld:
J grondige discussies der speciale com-
J ;Bie hebben aan het licht gebracht, dat
Jecusteinmmg tusschen de standpun
(jijKer beide delegaties in de kwesties, die
—de agenda der conferentie staan, onmo-
wf .dingen dankte hij Poincaré en diens
medewerkers voor de uitmuntende dien
sten door hen den lande bewezen geduren
de meer dan twee jaren.
Hij verzocht het kabinet de loopendo za
ken te blijven waarnemen.
De taak van den president zal niet gé-
makkelijk zijn, gezien het ontbreken van el
ke uitspraak der Kamer.
Hoewel elke prognostic voorbarig moet
orden genoemd, kan men toch opmaken,
dat bij de meeste ministers voorkeur be
staat voor een combinatie, welke het mo-
gL'jk maakt het werk van Poincaré voort
te zetten.
Het afti eden van het kabinet heeft in
parlementaire kringen groote verbazing ge
wekt en scheipc critick wordt uitgeoefend
op het votum van Angers. Ook de bladen
sprekêh zich in energieke bewoordingen in
gelijken geest uit
De „Temps" spreekt van de hinderlaag
van Angers en het „Journal des Débats"
van een bccsaardige manoeuvre. De mees
te bladen eischen voortzetting van het
werk V3n Poincaré, daar het land wenscht,
dat het werk van het financieel herstel
wordt voortgezet.
In de wandelgangen der Kamer.
Volgaas Havas ziet men in de wandel
gangen der Kamer nog geen directe oplos
sing der regeeringscrisis. Het is mogelijk,
dat verscheidene dagen zullen verloopen
voor de president in staat is den nieuwen
premier te benoemen. Gezien de partijver
houdingen in het parlement, zou het voor
de hand liggen, dat Doumergue de vor
ming van een kabinet opnieuw aan Poin
caré toevertrouwde, te meer daar hij
steeds het vertrouwen der Kamer heeft
gehad.
Indien Poincaré op zich neemt een
nieuw kabinet te vormen, hetgeen lang
niet zeker is, mag men zich echter niet
verhelen, dat hij op ernstige moeilijkheden
zal stuiten, met het oog op de houding
der radicalen. Onder deze omstandigheden
wordt ook de mogelijkheid van de vorming
eener regeering op een nieuwe politieke
basis onder het cog gezien, b.v. een kabi
net van republikeinsche concentratie of
een kabinet uitsluitend bestaande uit per
sonen van links of van het centrum.
Twee jaar van verbitterden strijd.
Achter deze geheele geschiedenis liggen
twee jaar van verbitterden strijd tusschen
de aanhangers van Poincaré en enkele le
den van de voormalige coalitie-regeering
der radicalen en sociaal-democraten, over
de verantwcordelijkheid voor den finan-
cieelen chaos van 1926 en over de ver
diensten voor de maatregelen, die Frank
rijk van een financieel© ramp hebben ge
red.
Het te Angers genomen besluit is niets
anders dan een motie van wantrouwen te
gen de vier radicale ministers van de eigen
partij en wat men ook hiervan moge den
ken, den ministers bleef niets over dan
hun ontslag in te dienen.
Poincaré hoeft den vier radicalen minis
ters een brief gezonden, waarin hij zijn
spijt erover uitdrukt, dat aan de samen
werking een einde is gekomen en waarin
hij tevens erkent, dat het besluit van het
congres van Angers op een aantal punten
onvereenigbaar is met zijn politiek. Dat
aan deze politiek thans een einde is ge
maakt, daarvoor acht Poincaré noch zich
zelf, noch zijn collega's verantwoordelijk.
gelijk is, uitgezonderd de kwestie van het
ldeine grensverkeer. Derhalve heeft men
besloten de conferentie te Koningsbergen
te sluiten. Daar echter nog eenige moge
lijkheden bestonden ten aanzien van het
goederenverkeer tusschen Polen en Litauen
zullen onafhankelijk van de conferentie van
Koningsbergen, die definitief gesloten
wordt, tusschen de departementen van
Handel te Warschau en Kowno directe
onderhandelingen worden begonnen.
Minister Zaleski en de andere leden der
Poolsche delegatie verlaten heden na de
officieel© slotzitting der conferentie Ko
ningsbergen om direct naar Warschau te
reizen.
amerjka.
HOOVER PRESIDENT.
Een groote meerderheid.
Zooals uit de uitslagen, welke heden
morgen te 7 uur Greenwichtijd waren bin
nengekomen, kan worden opgemaakt, is
Hoover gekozen tot president van de repu
bliek der Ver. Staten. De meerderheid voor
Hoover is vooral in het Oosten en Midden
westen der onderscheidene Staten over
weldigend. Deze bedraagt in New York on
geveer 100.000, in Ohio ongeveer 000.000, in
Illinois ongeveer 400.000, in Massachusetts
100,000, in Wisconsin 30.000, in Missouri
30.000, Indiana 210.000 Kentucky 150.00C
en Pennsylvania 600.000.
ROEMENIE.
BRAT lANU
De regeeringscrisis.
De tegenstelling Bratianoe-
Manioe.
Het bericht van het aftreden van het
ko,biljet Bratianoe hrcV' bij de bevolking
groote blijdschap verwekt. Uit alle deelen
des lands, vooral uit Zevenburgen en uit
de streken in de omgeving van Boekarest,
wordt bericht, dat in honderden dorpen
vergaderingen gehouden worden, die een
regeering Manioe eischen.
In talrijke plaatsen werden de gebouwen
der liberale partij verwoest.
Bratianoe, Averescoe, Jorga en Loepoe
pogen in dien zin op het regentschap in te
werken, dat een concentratieregeering ge
vormd zal worden. Bratianoe wil, dat de
komende regeering ten minste nog een tijd
lang mot het tegenwoordig parlement sa
menwerken zal, hetgeen Manioe echter
weigert.
Manioe is bereid met een concentratiere
geering samen te werken, wanneer onmid
dellijk nieuwe verkiezingen uitgeschreven
worden.
JOEGO-SLAVIË.
De minderheden in Joego-Slavië.
De nieuwe schoolwet.
Uit Belgrade wordt d.d. 5 Nov. gemeld:
Heden is in de skoepsjtina het wetsont
werp gepubliceerd inzake het onderwijs in
de volksscholen.
Dit ontwerp veroorzaakte onder de min
derheden ontevredenheid, daar het be
staande bepalingen wettigt welke in strijd
mot het vredesverdrag zijn.
Volgens het ontwerp zullen er in Joego-
Slavië volstrekt geen volksscholen meer be
staan, waar een minderheidstaal bij het
onderwijs wordt gebruikt. Voor kinderen
der minderheden der burgers mogen nog
slechts parallel-klasen in scholen met Sla
vische onderwijstaal worden ingesteld,
maar alléén de vier laagste klassen, daar
van de vijfde klassen af slechts het Sla
visch als onderwijstaal mag worden ge
bruikt.
Kinderen met Slavische namen mogen
nog slechts Slavische staatsscholen of
-klassen be zceken.
Aan de oprichting van particuliere scho
len wordan bijzondere voorwaarden ver
bonden.
MEXICO.
De moord op President Obregon.
Eennieuwe wendingin
het proces.
In het proces tegen den moordenaar van
Obregon, José Toral en diens medebeklaag-
de, de Moeder-Overste Conception, heeft
een nieuwe wending plaats gehad. De re-
gccring heeft na de verklaringen van den
beklaagde, dat hij na zijn arrestatie gedu
rende negen uren door de politie gefolterd
is om hem een bekentenis te ontlokken, alle
radio-installaties uit de rechtszaal doen
verwijderen. De dagbladen hebben order
gekregen zich van berichtgeving of com
mentaar inzake het procri te onthouden
en het publiceoren van toto's te staken.
Ook het officieel persverslag zal niet meer
ter beschikking van de dagbladen worden
gesteld.
De Radio
Elders in dit nummer wordt gewezen op
de radio in de school.
Of de radio in de school al dan niet
thuis hoort, daarover wordt nog geen oor
deel uitgesprokenwij hellen wel over tot
een ontkenning, maar hierover moeten de
onderwijs-deskundigen hun licht doen schij
nen.
Wij willen nu oonstateeren. dat de radio
in het leven veler gezinnen een zèèr be
langrijke plaats inneemt.
Dat in vele gezinnen de leden sterk zul
len worden beinvloed door het per radio
opgevangen woord, waarvoor zij hun volle
aandacht hebben opengezet 't kan niet
anders.
Er gaat dus in die gezinnen van de ra
dio een kracht uit die opbouwt of afbreekt,
die ten goede of ten kwade werkt, naar
gelang men van de moderne vinding ge
bruik maakt.
In Katholieke gezinnen moet worden
gewaardeerd, daadwerkelijk gewaar
deerd de Katholieke Radio-omroep
Zooals geen Katholiek meer zal ontken
nen den invloed van de pers, de onmis
baarheid van een Katholiek dagblad
in een Katholiek gezin zoo moet ook
naar waarde worden aangeslagen de betee-
kenis van den Katholieken Badio-omroep.
Wie nog zoo ver niet is met de vorming
eener, naar Katholieke beginselen, juiste
appreciatie, moet spoedig zoo ver komen 1
Waardeering van, steun d.w.z. steun
uit wei-begrepen ideëel eigen
belang aan den Katholieken Badio-
omroep is der Katholieken plicht 1
HET DRUKKERSBEDRIJF.
Bindend prijstarief gehandhaafd.
Ook een compromisvoorstel
aangenomen.
Met 909 tegen 257 stemmen (en 16 blan
co) hebben gisteren de leden der Federatie
van Werkgeversorganisaties in het Boek-
drukkersbedrijf, te Utrecht in vergadering
bijeen, besloten om het bindend prijstarief
te handhaven. Tegelijkertijd werd echter
met 65658 stemmen een voorstel van het
hoofdbestuurslid den heer Diemer aange
nomen, dat ver strekkende gevolgen zal
hebben. Dit voorstel, dat geheel het karak
ter van een compromis heeft, komt hierop
neer, dat gezocht zal worden naar een re
geling om te trachten tusschen 25 en
f 50 vrijstelling te krijgen van de bindend
verklaring. De huidige situatie blijft echter
gehandhaafd tot den datum der inwerking
stelling van het nieuwe besluit. Het hoofd
bestuur sprak echter de wenschelijkhcid
uit, dat die inwerkingtreding nog vóór 1
Januari zal geschieden.
Met betrekking tot het papiercontract
ging de vergadering accoord mot een voor
stel, waarin het hoofdbestuursbeleid in
dezen volkomen werd goedgekeurd. Tenzij
de papierhandelaren den status quo van
30 September handhaven, zullen do door
het hoofdbestuur genomen boycot-maatre
gelen blijven toegepast tot het moment,
waarop in een volgende zeer spoedig to
beleggen vergadering een andere beslis
sing zal worden genomen.
Yóór het tot deze beslissingen kwam
zijn heel wat woorden over en weer gewis
seld, vooral ten aanzien van het prijstarief,
dat menigen aanval te doorstaan had,
maar nochtans in leven is gebleven. Niet
zelden droegen de debatten een zeer harts
tochtelijk en fel karakter. De voorzitter, de
heer Korthuis wist echter de teugels in
handen te houden, waarvoor hem aan het
slot der vergadering hulde werd gebracht.
DE GRACHTEN TE DELFT.
Bezwaren tegen demping.
Bij het dagelijksch bestuur der gemeen
te Delft zijn drie adressen ingekomen,
waarin bezwaren worden kenbaar ge
maakt tegen demping van Achterom, Bra-
bantsche Turfmarkt en Gasthuislaan.
Pulchri Studio meent, dat door
demping van de grachten in een der meest
typisch Hollandsche steden als Delft, dat
door zijn ongerept Hollandsch karakter
zooveel vreemdelingen trekt, dit karakter
belangrijk verzwakt zou worden en het
vreemdelingenbezoek zeker zou verminde
ren.
De Nederlandsche Kunst
kring in Den Haag meent, dat naar de
overtuiging van alle leden demping van de
ze grachten uit aesthetisch oogpunt zou zijn
te bejammeren, omdat daardoor de oude
stad zeer veel van haar aantrekkelijkheid
zou verliezen.
De Schoonheidscommissie te
Delft is van meening, dat demping een on
herstelbaar verlies vm het stadsschoon zal
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De ministercrisis in Frankrijk.
Volgens de eerste binnengekomen uitsla
gen, is Hoover gekozen tot president van
de Vereen. Staten.
De uitbarsting van de Etna. (Buitoni. Be
richten, 2do blad).
Het vijfde postvliegtuig naar lndië be
gint heden aan de terugvlucht naar Hol
land (Luclitv. 2de blad).
BINNENLAND.
De Fcaeratie van Boekdrukkers besloot
met 909—257 stemmen het bindend prijs
tarief te handhaven. (1ste blad).
De gemeente-ontvanger van Alblasser-
dam gearresteerd. (Gem. Berichten, 2do
blad).
De radio in het onderwijs.
2de blad).
(Onderwijs,
DR. SCHAEPMANFONDS.
N. N. ƒ5.—
T. 1.—
Wie volgt? Nog slechts enkele dagen
en bekend zal worden, hoe de Kieskring
Leiden verstaan heeft den plicht, om mede
te werken aan wat n o o d i g is voor do
Katholioken in Nederland: een Partijbu
reau van de B.-K. Staatspartij.
Wij doen een dringenden oproep om toe
zending van giften, kleinere maar ook
groote.
geven en dat bedoelde grachten in uiter-
lijken aanblik buitengewoon ernstig go-
schaad zullen worden. Nog klemmender
dan op het plaatselijk verlies wordt gewe
zen op het feit, dat het karakter van.
Delft thans nog oen bijna gaaf gestel van
grachten vertoont, dat door demping als
geheel ernstig zou worden aangetast nog
een bijna gaaf gestel van grachten ver
toont, dat door demping als geheel ernstig
zou worden aangetast. Do waarde van do
overige grachten als Oude Delft en Ko
renmarkt., die thans een onderdeel uitma
ken van een groot typisch geheel, zou wor
den teruggebracht tot losso fragmenten, uit
hun verband gerukt. Bovendien zouden de
gedempte grachten zich bij het karakter
dor omgeving in de oude stad zoor slecht
aanpassen. Een zoo ernstige schending van
het stadsaspect zou naar de mconing der
commissie allen te wettigen zijn, indien
daartegenover voordeelen van zóó ingrij
penden en overwegenden aard stonden, dat
hot Btadsschoon daarvoor, zij het dan ook
noode, zou moeten wijken en indien vast
stond, dat andere oplossingen, waarmede
schending zou worden ontgaan, niet mo
gelijk zouden zijn. Voorts wordt gewezen]
op de hooge kosten en op het feit, dat
demping van het Achterom dit toch tot
hoofdtocgangswog van het hart der oude
stad kan maken. Het dempen van do
grachten wordt doelloos geacht en zou een:
noodolooze opoffering van de belastingbe
talers vergen. De voordcelen van het zoo
genaamde brugplan zet do commissie uit
voerig uiteen.
GEMEENTERAAD VAN GOUDA.
In de zitting van den gemeenteraad van
Gouda zijn behandeld de voorstellen inzako
de reorganisatie van het fjnanciëcl beheer
der gemeente en de instelling van een
centrale incasso en een centrale admini
stratie.
Wethouder Van Staal (S.D.) zeide, bij
eenige raadsleden een misverstand te wil
len wegnemen. Dit voorstel heeft njoti
nieuws. Reeds in 1926 zijn hierover rappor
ten van de hoeren Fcenstra en Pot .ver
schenen. Bij niet-aanneming zal bij ver
schillende bedrijven personeeluitbreiding
noodig zijn.
De heeron Muylwijk (a. r.), dr. Do Witt
Wijnen (lib.) en Middelweerd (r. k.) be
strijden aan de hand van do notulen de
verklaring van den wethouder, dat reeds
in 1927 in beginsel hiertoe besloten was.
De hoer Muylwijk (a. r.) achtte scheiding
van technische en administratieve leiding
niet juist. Spr. begreep niet, dat zoo licht
vaardig over de kosten wordt heengeloo-
pen. Elders is men er reeds van terugge
komen.
De heer De Witt Wijnen bestreed in een
breedvoerige rede de voorstellen van B. en
W. Spr. ontwikkelde op grond van artt. 115
en 114bis van de Gemeentewet bezwaren
tegen de concept-verordeningen. opr.
vraagt of de burgemeester eventueel ver
nietiging van de verordening bij de Kroon
zal aanvragen. Verwonderlijk is het, dat
