[zijne zaligheid mgr. paul pierre xiii terzian,
Patriarch van cilicie, bezoekt onze gebouwen
c gelukkig, dat zulke verdedigers
buitenland.
ste Jaargang
DONDERDAG 25 OCTOBER 1928
No. 6010
1 zout, \80NNEMEó:'oPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
naéel*lor Leiden 19 cent per week. f2.50 per kwartaal
vanj onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal
)uillon!anco per post f2.95 per kwartaal
zachlet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
jgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor-
'jetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
idagsblad 9 ct
ijst
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeolingon wordt hot
dubbele van het tarief berekend. s
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin'
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnur en ver-
hnnr, koop en verkoop f0.50.
de arbeid aan onze nieuwe ge-
aan de Papengracht nog in vollen
is en uit den chaos van gewapend be
steenen. metselwerk, ijzerconstracties
P/houten balken de eerste teekenen oprij
dat de voltooiing van bet werk lang-
ierhand in bet zicht komt, viel ons gis-
in de hocge eer te beurt, dat een der al-
loogste kerkvorsten uit het Oosten ona
iwe werk kwam bezichtigen.
(istermiddag tegen half vijf verraste
Zijne Zaligheid Mgr. Paul Pierre XIII
:zian de Katholieke Armeensche Pa-
iarch van Cilicië, die sinds eenigen tijd
i ons land vertoeft, met- een even onver-
acht- als ver eerend bezoek.
De grijze patriarch was in gezelschap van
qh waarn. secretaris den weleerw. heer
-édidjian, die te Parijs belast is met de
[g voor de Armeniërs, en van den heel
de Ruyter van Noordwijk, bij wien Z.
Igh. een bezoek had gebracht.
[gr. Terzian is een innemende verschij-
een grijsaard met eerbiedwaardigen
ien baard, welke hem op den met het
ïarohenkruis getooiden borst hangt. Het
•eren mutsje en de purperen sjerp dui-
op zijn verheven waardigheid. In de
van den 75-jarigen kerkvorst ligt een
Bote goedheid, maar tevens een uitdruk-
ug welke herinnert aan veel leed, dat
en zijn medearbeiders in Christus on-
de Armeniërs heeft getroffen,
a de eerste kennismaking en weder-
Ische begroeting tusschen den patriarch,
i gevolg en de heeren commisarissen,
ecteur en enkele redactie-leden van de
idsche^ Courant de Commissarissen
i u een vergadering gehad
r. Terzian zich de werking van de
uwe rotatie-pers demonstreeren en be-
htigde hij met belangsteling de wording
het nieuwe gebouw,
u een der lccaliteiteh verzamelden zich
irna allen rondom den kerkvorst en sprak
secretaris namens Zijne Zaligheid de
iwezigen in het Fransch toe.
aS ^em een Seooegen hier eenige
ïenblikken te vertoeven en te bezichti-
de nieuwbouw van de Leidsche Cou-
ij welke spr. noemde een middelpunt
Katholiek leven, van Katholieke kracht
van ware beschaving. Geen enkede be-
laving, zeide spr., kan op dien naam in
'kehjKheid aanspraak maken, als zij
•n Katholieke beschaving is. Spr. kon
anders dan de beste wenschen uitspre
id voor het werk, dat de katholieke dag
en hier te lande verrichten tot verde
lg van de heilige Katholieke leer. Hcr-
rfin .heJgeen de grijze patriarch
15 Kerk in het Oosten heeft meege-
.kl°e{ïïge vervolgingen,
SdP ,in t Armeniërs van de
'oer-lf^u lÏ en ^°bammedaanscho
l£ Prees spr.
■hSX u j fc als de N«lerlandsche
I S"*- Spr. zette daarna in het
F het doel ^«n, waarmede de pa-
triarch, dien hij zooal geen martelaar dan
toch een belijder voor de Katholieke zaak
noemde, deze lange reis door Europa
maakt, n.l. om belangstelling te winnen
voor het Armeensche patriarchaat, dat na
de verwoestingen van 1914 geheel opnieuw
moet worden georganiseerd.
Zijne Zaligheid mgr. Terzian gaf daarna
aan alle aanwezige commissarissen, dire3-
reetie cn redactie-leden alsmede aan het
begonnen werk zijn patriarchalen zegen.
De president-commissaris dr. Walenkamp
dankte, eveneens in het Fransch, Z. Zalig
heid voor de welwillendheid, waarmede
hij zijn zegen, had willen verleenen, en den
secretaris vcor de door hem gesproken
woorden en roemde dezen dag, waarop zoo
hooge belangstelling betoond was, een eere
dag voor de Leidsche Courant, welke niet
spoedig uit de herinnering zal verdwijnen.
Mgr. Terzian schonk als herinnering aan
zijn bezoek een portret van Z. H. den Paus.
dat een eereplaats zal krijgen on ons nieu
we gebouw.
Voor het vertrek van den Armeenschcn
patriarch werd een foto gemaakt van de
aanwezigen in de nieuwe zetterij.
ARMENIE EN HET
PATRIARCHAAL
Armenië, het gebied, waarvan het pa
triarchaat van Cilicië een gedeelte is, is
een groote streek, welke gelegen is in
Klein-Azië, Zuid-Rusland (Zuidelijk van den
Kaukasus) en Perzië. Vroeger was Arme
nië een onafhankelijk rijk, doch reeds lang
is het grondgebied verdeeld tussch.en Tur
kije, Rusland en Perzië.
Cilicië is gelegen in het Zuiden van
Klein-Azië en wordt behalve door Arme
niërs, ook bewoond door Turken en Grie
ken.
Onder het Turksch bewind hebben de
Katholieke Armeniërs verscheidene malen
te lijden gehad van bloedige vervolgingen.
Men noemt hen wel eens de Joden van de
Levant, omdat zij evenals dezen uitblin-
.ken tusschen de Turken door hun aangebo
ren slimheid in financieele zaken, waar
door zij maar al te vaak de afgunst opwek
ten van de minder begaafden en minder
welgestelden onder de andere volken,
waarmede zij vermengd waren. Vaak wer
den dezen de dupe van den woekergeest dei-
Armeniërs. Niet minder werden zij door de
Moha-mmedaansche Turken gehaat, omdat
zij Christenen waren en als er iets ver
keerds in den lande gebeurde, en dat
was nogal eens het geval kregen do Ar
meniërs er de schuld van. Groote slachtin
gen werden dan onder de weerlooze Ar
meensche bevolking gehouden. Bovendien
hadden zij vaak te lijden van de invallen
der fanatieke Koerden, die door de Turk-
sche regeering eerder gesteund dan ge
straft werden.
In de jaren 18951896 had een groote
slacming plaats, welke niet minder dan
200.000 a 250.000 Armeniërs het leven kost-
Foto P. Slegtenhors-t.
Ie. Zelfs nog in 1915 werden in de Christe
lijke'dorpen om het Oermia-meer alle man
nen gedood, terwijl de vrouwen werden
weggevoerd.
Dat onder dergelijke omstandigheden
het Armeensche pariarchaat totaal geruï
neerd werd, iaat zich begrijpen.
Mgr. Terzian overhandigde ons een cir
culaire omtrent het herstel der Armeensche
hiërarchie, waaraan wij het volgende ont-
leenen:
Sedert de droevige gebeurtenissen van
1914 en nadat Wij hadden gezien, welke be
treurenswaardige verwoestingen in ons arm
Patriarchaat waren aangericht, hebben Wij
met veel kommer gewacht op het herstel
van onze Armeensche Hiërarchie, die reeds
eeuwen lang in het Oosten zooveel diensten
aan de Heiige Kerk had bewezen. En Wij
zijn niet bedrogen geworden in onze stel
lige hoop en ons vast vertrouwen op God.
Op den 8en Mei van dit jaar had te Ro
me onze Bisschopsvergadering plaats. Daar
haden Wij het geluk en de groote vreugde,
herhaaldelijk de heilige, apostolische en be
moedigende woorden te mogen hooren van
onzen H. Vader Pius XI, en dagelijks de
wijze raadgevingen en vaderlijke opwekkin
gen te ontvangen van onzen Doorluchtigen
oorzitter, Kardiaal Louis Sincero, Secre
taris van de H. Congregatie der Oostcrsche
Kerk. Aldus is in ons Patriarchaat de ker
kelijke Regeling hersteldeerstens doordat
onze Patriarchale Zetel werd overgebracht
van Constantinopel naar Beyrouth in Sy
rië; en vervolgens, doordat voor de open
gevallen zetels nieuwe Patriarchale Vica
rissen en uitstekende Bisschoppen werden
benoemd. Nadat Wij wettelijk waren geor
ganiseerd, konden Wij eindelijk terugkee-
ï'en naar onze nieuwe Zetelstad, ten einde
daar onze Curie te vormen en 't zoo langbc-
geerde Werk opnieuw beginnen, ten bate
van onze Kerk en geheel ons Volk, en aldus,
met -de genade Gods, het onze bij to dra
gen tot de eenheid der Katholieke Kerk.
Wij zullen werken en lijden, te zamen
met onze hoogwaardige Aartsbisschoppen,
en Bisschoppen met onze hooggeachte mis
sionarissen, met onze zoo uitstekende Re
guliere en Seculiere Geestelijkheid, met on
ze goede Armeensche Kloosterzusters; zij
allen toch zijn ware belijders van het Ge
loof in het Oosten en waardige kinderen
van een voorgeslacht, waaruit reeds eeuwen
lang martelaren zijn voortgekomen.
Echter is het ons onmogelijk schadever
goeding te krijgen voor onze kerkelijke goe
deren in Turkije, die verwoest, verbrand of
in beslag genomen zijn; onze geloovigen
eveneens van al hun bezittingen beroofd en
uit hun haadsteden verdreven, zijn niet
meer in staat de aangerichte schade to
herstellen en de kosten van den Eeredienst
te dragen. Zoo blijft ons dan voor de op
richting van ons patriarchaat in Syrië geon
ander middel over, dan onze toevlucht te
nemen tot de Liefdadigheid van onze Vrien
den en Weldoeners in de landen der Chris
tenheid.
Daarom hebben Wij dan ook, ondanks on
zen hoogen leeftijd, zelf de lange, moei
zame reis ondernomen, voorzien van den
Zegen van onzen H. Vader den Paus, en vol
vertrouwen op den bijstand Gods en de
vrome gevoelens van uw medelijdend hart.
Vóór alles is er noodig:
lo. Een Patriarchale Residentie te Bey
routh,
2o. Een Kathedrale Kerk,
3o. Een Weeshuis en een Moederhuis
voor onze Kloosterzusters,
zonder nog te spreken van de dringende
behoeften onzer zoo doodarme missies.
Moge Mgr. Terzian spoedig de vruchten
van zijn apostolischen reis plukken.
V Ontwapening.
De Vrijzinnig-Democratische Bond ver
spreidt een vlugschrift over ontwapening.
Wanneer dit vlugschrift beoogde de vre-
desgeclachte to versterken de bedoeling
zou onze instemming hebben.
Het vlugschrift beoogt echter ook en
wel allereerst heel iets anders: n.l. de
propageering van het denkbeeld, dat wie
tegen oorlog is zich niet moet aansluiten
bij een dor drie reehtsche partijen, maar bij
een „democratische" partij, het liefst na
tuurlijk bij den Vrijzinnig-Democratischen
Bond.
Deze voorstelling gegeven door den
schrijver van het vlugschrift het Eerste
Kamerlid prof. dr. D. v. Embden is in
strijd met'de feiten.
Ook w ij .zijn tegen oorlog.
Ook w ij zijn voor een internationale
ontwapening.
Ook w ij zijn voor een nationale beper
king van de ontwapening/... voorzoo-
ver mogelijk.
Voor zoover mogelijkProf. v. Emb
den verklaart zelf voor een bepaald soort-
leger te zijn, dat hij noemt een politie
macht cn wel „ter bescherming van recht
en orde", voor „het onderdrukken van re
volutie".
Maar is juist voor dit doel niet meer
noodig, dan wat Prof. v. Embden verstaat
onder een politiemacht? Revolutie kan
toch ook van over de grenzen in ons
land haar intree trachten te doen?En
wel, zoolang er nog geen internationale
ontwapening bestaat, door middel van eèn
legerEn is het dan verantwoord in weer
loosheid daarvoor de grenzen open te stel
len?
Dit is maar een vraag, die wij tegen
over de inderdaad op zich aanlokkelijke
voorstelling van prof. v. Embden, als
zouden wij nationale kunnen ontwape
nen, will on stellen. Een vraag, die toch be
ter verdient dan dat men er over heen
glipt, zooals prof. v. Embden doet!
Natuurlijk willen wij hiermede niet zeg
gen, dat de R.-K. Staatspartij inzake het
handhaven van een leger, en het hoe
handhaven, al gekomen op een standpunt
dat nader bestudceren niet meer noodig
is, dat herziening a priori is uitgosloten
Wij hebben al meer den wensch geuit,
dat dit vraagstuk zal worden een punt
van studie en beraadslaging in onzen Par
tijraad. Dat achten wij beslist gewenscht en
noodzakelijk. En wij hebben gegronde ver
wachting, dat zulks ook binnen niet al te
langen tijd zal gescheiden. Deze verwach
ting mogen wij gronden op het feit, dat het
partijbestuur open oog blijkt te hebben voor
wat de behartiging van de nationale en
Katholieke belangen van haar te doen
eischen.
En met verlangen zien wij al tegemoet, dat
onze R.-K. Staatspartij, aan de hand van
de vredesvoorstellen van Paus Benedictus
XV, haar standpunt in deze zoo con
creet m o g e 1 ij k zal aangeven nega
tief en positief.
Terecht o.i. maakt „De Volkskracht" van
gisteravond eenigo opmerkingen naar aan
leiding van paragraaf IV van dat program.
Deze paragraaf luidt:
„Krachtige medewerking met de
plannen van den Volkenbond die
met de voorstellen van Benedictus XV
volkomen overeenstemmen ter op
lossing van de internationale geschil
len door scheidsrechterlijke uitspraken,
en ter gelijktijdige en wederzijdsche
vermindering van bewapeningen."
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Het voornaamste nieuws»
BUITENLAND.
Heftige tooneelen te Colmar. Twee auto-
nomisten niet toegelaten in den departe
mentalen rhad.
Een nieuwe oppositie in Rusland.
Gevreesd wordt, dat het Amerikaarische
tankschip „David Creed" (met 45 opvaren
den) met man en muis is vergaan. (Bui-.
tcnl. Berichten, 2e blad).
BINNENLAND.
Bezoek van Zijne Zaligheid den Patriarcn
van Constantinopel aan onze courant»'
(lste blad).
Het vijf en twintig jarig bestaan van
het R. K. Juvenaat in het Bisdom Haar
lem. (2de blad).
Ged. Staten van Zuid-Holland cn van
Limburg stellen voor over 1929 evenveel!
opcenten op de hoofdsom der verschil-'
lende belastingen te heffen als over 1928.
(2de blad).
Voor verbetering van land- en waterwe
gen in Zuid-Holland wordt op de provin
ciale begrooting voor 1929 bijna zeven
rr.illioen uitgetrokken. (2e blad).
Jhr. v. Sasse v. JJssclt heeft bedankt als
2de Kamerlid, (lste blad.)
Het wettontwcrp-Zijlstra door de Konin
gin niet bekrachtigd, (lste blad).
Mr. D. T. Pont is benoemd tot burge
meester van Hillegom. (lste blad).
„Wie durft in gemoede nu nog volhou
den", alias „De Volkskrant", „dat de plan
nen van den Volkenbond ter gelijktijdige
en wederzijdsche vermindering van bewa
peningen op één lijn zijn te stellen met de
zeer concrete voorstellen van Benedictus
XV?
Kan men Volkenbond en Benedictus XV
in én adem noemen, als gedreven door de
zelfde gedachte, bezield met dezelfden
geest?
Is wat dc Volkenbond de laatste jaren
heeft te zien gegeven, zijn gemis aan durf,
zijn weifelen en aarzelen, zijn armzalig©
houding tegencver de kwestie der minder
heden, zijn leegheid aan daden naast hol-
hpid in woorden, van dien aard, dat wij de
edele figuur van den Vredespaus in dit ver
band, in zoo nauw verband mogen noe
men?
Deden wij niet beter terug te keeren tot
de form ileering in het program van 1922,
die sprak van
„Krachtige medewerking in den
geest van de vredesnota van Z. H. Be
nedictus XV met elk ernstig streves
naar gelijktijdige internationale ont
wapening"
Doden we dit, dan logden we geon, vóór
de nagedachtenis van den hoogvoreerden'
Paus, compromittant verband."
Wij, Katholieken, moeten de leiding vol
gend van don Paus, den Vredesvorst, vooren
een politiek, gericht op het handhaven van
flationalen en internationalen vrede!
Hoe die politiek moet zijn dat is een
vraag van studie on practijk, waarvan de
oplossing o.i. niet zoo simpel is, als in hier
bedoeld vlugschrift wordt gesuggereerd.
FRANKRIJK.
Voorbereiding der ontwapening?
Nieuwe oorlogsschepen.
In afwachting van de algeheele ont£
wapening gaat Frankrijk het volgend-
jaar. 31 nieuwe schepen van verschil
lende typen op stapel zetten om aan zijn:
oorlogsvloot toe te voegen. Zulks natuur
lijk geheel in overeenstemming met de nu
eenmaal zeer elastische overeenkomsten
inzake de vermindering der bewapening
ter zee.
In Januari 1920 nam het parlement een1
