buitenland.
Binnenland.
20ste Jaargang
DONDERDAG 11 OCTOBER 1928
No 5998
Ot IffrONlijlEtoElJ-sPRIJS Indraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week. f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 por kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderbjke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 et.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: RAPENBURG No. 10
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
LEIDEN
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededcelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. a
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hunr en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
V Leiddraad voor Katholieke
Actie.
Wij hebben gisteren verslag gegeven van
een toespraak, welke Z. D. H. de Bisschop
van Haarlem heeft gehouden op een ver
gadering van de afd. Haarlem van den
R. K. Vrouwenbond.
In deze toespraak heeft Mgr. Aengenent
eenige opmerkingen gemaakt, welke o.i.
niet alleen van belang zijn voor den Vrou
wenbond maar voor hèèl het Katholieke
organisatie-leven, hèèl de Katholieke actie
een leiddraad moeten zijn. Mgr. heeft n.l.
aangegeven de taak van den Vrouwen
bond in volgorde van belangrijkheid en
tijd: zelfheiliging, opvoeding tot het moe
derschap, sociale actie.
Dit geeft een leiddraad voor alle Ka
tholieke actie, die gebouwd moet zijn op
eigen deugd-vastheid en karakter-beslist
heid; die allereerst moet uitgaan naar een
zoo goed mogelijk vervullen van dc plich
ten van eigen staat; die daarna eertt kan
maar dèn ook móet direct-gericht zijn op
het belang van onze mede-menschen. op
het algemeen belang.
De Bisschop wee'.' er in zijn toespraak
ook op, dat de Katholieke Vrouwen
bond als zoodanig doordat hij zich
laat leiden door de Katholieke beginselen
een grootere betekenis heeft dan de
neutrale Vrouwenorganisatie; ook al
zou hij zich niet op zoo'n uitgestrekt ter
rein begeven. Het laatste zou Mgr. toch
echter gaarne zien; daarvoor kan men op
Zijn kraohtigen steun rekenen.
Ook deze woorden hebben niet alleen
waarde voor den Vrouwenbond.
In iedere Katholieke organisatie gelijk
bij iedere uiting van Katholiek leven
moet er krachtig naar gestreefd worden,
dat daarin al het werkelijk-aantrekkelijke,
wat een niefc-Katholieke organisatie heeft
of hebben kan, verwezenlijkt ligt. Maar:
ook zoolang dit niet zoo kan zijn of al
thans- feitelijk niet zoo is, moet toch de
Katholieke organisatie, die op Katholieke
beginselen is gegrond, als zoodanig een
voorkeur hebben boven de niet-Katholieke,
boven neutrale. Omdat de eerste wordt ge
dragen door vaste idealen! Dit geldt voor
organisaties, die Katholiek zijn, dit geldt
ook voor andere, op waarlijk Katholieken
grondslag gegronde levensuitingen.
ENGELAND.
Publiceering van het Vloot-accoord.
Londen eindelijk er toe
besloten.
Het Britsche ministerie van Buitenland-
sche Zaken deelt mede dat nu de ant
woorden zijn ontvangen van alle mogend
heden, aan wie de voorstellen met betrek
king tot het Fransch-Britsche vlootaccoord
zijn voorgelegd deze documenten gepubli
ceerd zullen worden, zoodra de betrokken
regeeringen daartoe haar toestemming
hebben gegeven.
Vernomen wordt dat het document, het
welk gepubliceerd zal worden, niet alleen
den loop der onderhandelingen tusschen
Engeland en Frankrijk zal weergeven,
maar ook de redenen zal uiteenzetten, die
Engeland tot zijn houding noopten. De pu
blicatie zal worden besloten met een alge
meen overzicht der kwestie.
POLEN.
De staking te Lodz.
Een gevaarlijke toestand.
De groote staking in de textielindustrie
van Lodz is in een gevaarlijk stadium ge
treden.
De vakbond der textielarbeiders van
Lodz besloot, een vergadering van verte
genwoordigers van alle vakvoreenigingen
bijeen te roepen, ter beraadslaging over
het afkondigen van een algemeene staking
in Lodz en omgeving.
De arbeiders van Lodz schijnen inder
daad van zins, de staking zoo ver mogelijk
uit te breiden. Niet enkel het tramperso
neel. het electriciteitsbedrijf en de gasfa
briek zouden bij het conflict betrokken
worden, maar cok in het stedelijk slacht
huis zou het work worden neergelegd.
CHINA.
CHINEEZENMOORD IN KANSOE.
TALRIJKE DORPEN GEPLUNDERD.
Twee honderd duizend Chineezen vermoord
Russische i 111 r i g e y vermoed.
De ontzettende gebeurtenissen in de
provincie Kansoe, in het uiterste Noord
westen van China, waar naar schatting
tweehonderd-duizend personen door fana
tieke Mohammedanen zijn omgebracht,
dringen eerst thans tot Europa door, hoe
wel zij zich vermoedelijk reeds eenige we
ken geleden hebben afgespeeld. De eerste
berichten werden, zooals in het kort ge
meld, ontvangen door het te New York ge
vestigde comité voor steunverleening aan
de hongersnoodgebieden in China, en wel
in een brief van den heer Leighton Rand,
die verbonden is aan het Borden-zieken
huis te Lantsjaufoe, de hoofdstad van
Kansoe, een stad met ongeveer een half
millioen inwoners.
De beweging begon met het optreden
van verschillende rooverbenden, die niet
met elkaar in organisch verband stonden,
doch al spoedig nam zij het karakter aan
van een waren opstand.
Het is niet de .eerste maal dat Kansoe
door dergelijke bloedige rampen wordt ge
pleisterd. In den loop van de vorige eeuw
zijn de Mohammedanen, die zich reeds in
de Middeleeuwen in dit deel van China
hebben gevestigd, eveneens eenige malen
in opstand gekomen, met het gevolg, dat
groote bevolkingsdeelen in den letterlijken
zin des woords zijn uitgemoord.
Kansoe is een land, dat door zijn geogra
fische gesteldheid vrijwel geheel is afge
sneden met de buitenwereld, waarmede
het feitelijk slechts door de "dalen der ri
vieren verbonden is. De telkens torugkee-
rende troebelen hebben het gebied voor
een groot deel in een wildernis herschapen.
Verleden jaar kwamen er bij een ontzetten
de aardbeving 35.000 personen om het leven
en sindsdien kan men spreken van een on
afgebroken reeks rampen, welke de onge
lukkige provincie hebben getroffen. De
oogst is mislukt als gevolg van abnormale
droogte in vijftig van de zeventig distric
ten. Reeds heerseht er hongersnood en
wanneer ever enkele weken de laatste
voorraden levensmiddelen uitgeput zullen
zijn, worden millioenen met den dood door
ontbering bedreigd.
Volgens de jongste berichten is de toe
stand door den opstand der Mohammeda
nen nog verergerd. Dorpen zijn geplunderd
en in brand gestoken; de bewoners moes
ten zonder voedsel of kleeding een heen
komen zoeken. De autoriteiten hebben een
sterke troepenmacht naar Kansoe gediri
geerd, en men twijfelt er niet aan of deze
zal er in slagen den opstand te onderdruk
ken, doch men vreest dat de hongersnood
hierdoor nog nijpender zal worden.
,.En al deze ellende", -zoo meldt Leighton
Rand, „moet worden gedragen door een
volk, dat reeds zucht onder de gevolgen
van den eindeloozen oorlogstoestand, on
draaglijke belastingen, stilstand van het
zakenleven en het requireeren van dieren
en vervoermiddelen".
Van gezaghebbende Chineesche zijde
wordt de mogelijkheid te kennen gegeven,
dat de opstand in Kansoe is uitgelokt door
Sovjet-intriges. „Men mag niet vergeten",
aldus deze zegsman, „dat de provincie ge
makkelijker bereikbaar is voor Russen (via
Mongolië) dan alle andere deelen van Chi
na. Ernstige opstanden in Kansoe hebben
zich sinds omstreeks 1S70 niet voorgedaan,
en het moet welhaast onmogelijk worden
geacht, dat dergelijke troebelen op groote
schaal zouden kunnen uitbreken zonder
een welbewuste en uitgebreide organisatie"
Eenigen tijd geleden vernam men te
Nanking, dat er in Kansoe moeilijkheden
dreigden. Generaal Hsiang werd onverwijld
naar Lantijaufoe gezonden, doch sinds
dien werd over den op handen zijnden op
stand niets meer vernomen. In liet gebied
van Kansoe wonen slechts weinig Euro
peanen, hoewel het bijna driemaal zoo
groot is als Engeland. De bevolking staat,
vergeleken bij die van andere Chineesche
provincies, op een laag béselv* :,e-.neil.
AMERIKA.
Geen verzwakking van Amerika's
weermacht.
Trots onderteekeni 11 g van het
K e 1 1 0 g g-p a c t.
In den loop van een redevoering te San
Antonio (Texas) zeide do Amerikaansche
minister van oorlog Davis, dat de regee
ring niet voornemens is de nationale ver
dediging in welk opricht ook te verkleinen,
in verbind met de on,dertcekening van
het Kellogg-pct. De Amerikaansche regee
ring is oprecht verlangend aan de handha
ving van den wereldvrede mede te werken
en daarom hebben vij in het geheel geen
plan onze veiligheid of die van onze nako
melingen. in gevaar te brengen.
Staking van Railway express-personeel
te New-Yorlc.
Vijftienduizend employé's
leggen hel werk neer.
Tusseaen 2.000 en 15.000 employe's van
de Railway Express Company in de op
slagplaatsen te New York zijn gisteravond
geheel onverwachts in staking gegaan, zoo
dat niemand vandaag aanwezig was om tot
lossing over te gaan van de wagonladingen
groente, versch viseh en andere aan bederf
onderhorige zendingen voor de leveïismid-
delenvoorzieuing der stad. Men verwacht,
dat do staking zich vandaag zal uitbrei
den over de geheele maatschappij, waarbij
25.000 personen betrokken zouden zijn. Dc
stakers beweren, dat de maatschappij een
met het personeel getroffen overeenkomst
niet is nagekomen. In deze overeenkomst
werd bepaald, dat de maatschappij den
vakbond zou erkennen en dat tot een ver
hooging der loonen zou worden overge
gaan.
AUSTRALIË
De havcnarbeidersstaking.
De voerlieden weigeren te
At i; e ,n.
De voerliedenbond te Melbourne heeft
geweigerd aan de staking deel te nemen.
Deze beslissing schijnt een belangrijken
invloed op de staking te zullen hebben.
HANZE IN HET BISDOM HAARLEM.
Centrale Raads- en Jaarvergadering.
De Centrale Raad van de Haarlerasciiè
Diocesane Hanze hield gisteren te Alkmaar
zijn 41ste ^rgadering meteen Je 21ste jaar
vergadering van den bond van R. K. Yer-
eenigingen van den handeldrijvenden en in
dustrie elen middenstand in het bisdom
Haarlem.
Om even over half elf ving de drukbe
zochte vergadering aan in de zaal van het
hotel .,"t Gulden Vlies" aan de Choorstrait.
De voorzitter, de lieer Struijcken "er-
leende. 11a de vergadering te hebben ge
opend, het woord aan den voorzitter der
plaatselijke afdeeling, den heer Endel, die
een welkomstwoord tct de afgevaardigden
richtte en er zijn leedwezen ower uitsprak,
dat deze vergadering met niet meer luis
ter kon worden ontvangen, wijl de Haav-
lemsche Hanze nog rouwt over het verlies
van den directeur van het Centraal Hanze-
Bureau, den heer Chr. Jansen.
Spr. hoopte, dat Alkmaar later den Cen-
tralen Raad met meer luister zal mogen
ontvangen en sprak de beste wenschen uit
voor het w elslagen dezer vergadering.
Medetleelingen.
De voorzitter deelde mede, dat het a a n-
t a 1 leden van den bond bedroeg per 1
October j.l. 5563, zoodat weder eenige voor
uitgang valt to bespeuren.
De Ned. R. Iv. Middenstandsbond eindig
de het loopende brandverzekeringscontract
met. de Nc-d. Lloyd en wist een contract
voor collectieve verzekering te sluiten, dat
den leden belangrijke voordeelen biedt.
De commissie voor het weerstandsfonds
is gevormd door benoeming van do heeren
P. J. M. van Tetering, A. Blessing en A.
Vlaar. Deze commissie werd voor den aan
vang der veigadering geïnstalleerd.
De eerstvolgende Hanze-retraite
wordt gehouden van 26 tot 29 November te
Noordwijk.
Nu weer een van de twee overgebleven
Katholieke feestdagen aanstaande is, ver
zoekt de voorzitter den besturen er bij de
leden op aan te dringen, 1 November als
Zondag te vieren.
De bondsvoorzitter raadt ten sterkste
aan de vergaderingen van de k i e s v e r-
eenigingen te bezoeken en daar de
wens'-.mn van den middenstand naar voren
te brengen.
Openingsrede.
Sinds de laatste CLi.trale Raadsvergade
ring op 13 September 1927 hebben er zich
bijzondere feiten voorgedaan. In dezen tus-
schentijd toch heeft de organisatie drie
personm moeten missen, die allen zeer na
bij stonden.
Het oorst verliet ons onze geestelijko ad-
viseur, rector Jansen, die door Mgr. Cal-
lier benoemd werd tot pastoor van de St.
Marthakerk te Den Haag.
Spr. bracht pastoor Jansen hartelijk
dank en hulde voor alles wat hij voor don
bond heeft willen doen.
Vervolgens zeide spr.,trof ons op 3 April
het smartelijk verlies van onzen alom be
kenden medewerker Chris Jansen, die op
zoo jeugdigen leeftijd ons is ontvallen. Ilij
was de grootste stuwkracht in onzen bond
en ieder onzer was bedroefd bij het verne
men van het dodosbericht. Wanneer er door
iemand in onzen bond gewerkt is, dan is
het door onzen „Chris" geweest. Er was
dan ook bij zijn verscheiden groote rouw
en het hoofdbestuur was diep onder den
indruk van het meeleven van onze bonds-
broeders i nden slag, welke ons getroffen
heeft, doordat zooveelen aanwezig waren bij
de begrafenis en de uitvaart en vele afdce-
lingen H.H. Missen voor hem hebben laten
lezen. Wij hebben gedaan wat wij menschc-
lijkerwijze voor hem en zijn gezin hebben
kunnen doen, zoowel in geestelijk ah
in stoffelijk opzicht, en ook deze Centrale
Raadsvergadering staat in het teeben van
zijn nagedachtenis, zoodat hieraan ook
geen bijzondere feestelijkheden zijn ver
bonden.
Wij hebben ons bij God's raadsbesluiten
neer te leggen. Zooals O. L. Heer het heeft
besteld, zoo hebben wij het met nederig
heid en onderwerping aan zijn H. Wil te
aanvaarden.
Voor ens zal Chris Jansen steeds een
lichtend vc-cibeeld zijn. Zijn nagedachtenis
zullen wij in groote eer houden. Gedenken
wij hem voortdurend in onze gebeden, op
dat God hem het loon schenke, voor het
geen hij in zijn kort leven voor den midden
stand gedaan heeft.
Kort doarra, vervolgde spr., op 28 April,
riep O. L. Heer onzen beminden bisscoop
Mgr. A. J. Calber tot zich, een bisschop,
aan wien de Hanze alles te danken heeft.
Het was Mgr. Callier, die onze R. K. Mid
denstandsorganisatie in het leven riep en
gedurende ons bestaan ons met zijn rand
en daad l eeft bijgestaan. Wij zijn aan Mgr.
Callier groeten dank verschuldigd voor de
groote sympathie en belangstelling, waar
mede hij ens steeds tegemoet trad.
Deze herdenking werd door de verga
dering slaande aangehoord.
Nadat Rector Bots op verzoek van .Ion
voorzitter een Onze Vader voor de zielcrust
van Chris Jansen en Mgr. Callier had voor
gebeden vervolgde de voorzitter zijn rede.
Het harde leven gaat zijn gang en eischt
voortzetting in al zijn geledingen. Zoo neb
ben wij wederom een nieuwen bisschop ge
kregen in de persoon van Mgr. Aengenent,
aan wien gegeven moge zijn, nog vele jaren
aan het boofd van ons dierbaar bisdom te
staan, met de verzekering, onzerzijds, -Lt
wij a's trouwe en gehoorzame kinderen ons
aan zijn aderlijk gezag zullen onderwer
pen.
Dc -ervulling van de vacature-Chris Jnn-
sen.aldrs vervolgde spr., heeft heel wat
voeten in cle aarde gehad Ye'e sollicitan
ten heb'oen zich aangemeld, waaronder zich
bckwH 11e personen bevonden. De beste van
de besten werd naar het oordeel van het
hoofdbestuur gekozen, de heer mr. F. J. n.
Bach, die 15 October in functie zal treden.
Wijl mr. Bach l ier aanwezig s, ben ik in
de gelegenheid hem als den opvolger van
Chris Jansen voor te stellen.
Zich hierop tot den nieuwen functionaris
wendend. Zeide sor...Mr. Bach, zooals ik
cl 'neds hij dc installatie in de vergadering
'T.n het hoofdbestuur heb gezegd, heeft het
hoofdbestuur u met veel vertrouwen deze
posirie waardig gekeurd, gezien uw capa
citeiten en het werk, dat wij van u gezien,
gelezen en gehoord hebben.
'Moge u werkelijk cle waardige en kundi
ge opvolger van inv voorganger zijn, opdat
u in de/.en werkkring genoegdoening voor
u zelf zal vinden, dat onze organisatie over
uw praestalies tevieden zal zijn, den
Roomschen Middenstand tot heil" (applaus)
Installatie Rector Bots.
Thans, vervolgde spr., heb ik de eer aan
u voor te stellen, onzen geestelijken advi
seur, Rector Bots.
Rector! Het is een jaar geleden, dat
Mgr. Callier u als onzen geestelijken advi
seur bene cmdc. Voor de meesten onzer
waart u een onbekende, toen onze kennis
making ha'd plaats gehad en vooral daar
na, haddep wij al spoedig gezien, dat wij
in u. een praeht-adviseur hadden gekregen.
Men voelt dit dadelijk aan. Kunstzinnig
van aanleg en diep van gevoel, hebt u te
vens de flair op het juiste moment het
juiste woord tc spreken en dan met een
bonhomie, waarmede de aanwezigen harte
lijk instemmen.
Gij hebt ons hart veroverd, rector, en wij
zijn verheugd u in ons midden te hebben.
Moogt gij dan lang bij ons blijven als een
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Geweldige Chineezerimoord in China.
Talrijke dorpen geplunderd.
Nadere bijzonderheden over de bouwramp
te Praag. (Buitenl. Berichten, 2de blad).
De „Graf Zeppelin" gestart voor de reis
naar Amerika. (Luchtvaart en Telegram
men).
Het vijfde vliegtuig naar Indië hedenmor
gen van Schiphol gestart. (Laatste Berich
ten).
BINNENLAND.
De Hanze in het Bisdom Haarlem. (1ste
blad).
Van den dader van den moord te Sluis
nog geen spoor gevonden. (Gem. Berichten,
2do blad).
Brand in de St.-Martinuskerk te 's-Gra-
venhage. (Gem. Berichten, 2de blad).
Ernstig ongeval te Huizen. (Gem. Ber.,
2de blad).
VOOR HET DR. SCHAEPMAN-FONDS.
Mot dank maken wij melding van de Vol-
gcnrlc ontvaneen giften:
A. M. D. G. 5.-
B. te L. 10.—
Wie volgt? Wij herhalon, dat ruime
bijdragon in onzen Kieskring nog drin
gend noodig zijn.
band tusschen de leden en de organisatie.
Hiermede, geachte Rector, installeer ik
u hartelijk als geestelijk adviseur van on
zen bond en verzoek u cle op onze convo
catie aangekondigde rede te houden lor
nagedachtenis van den heer Chris Jausen.
Rede Rector Bots.
Dc geestelijk adviseur wijdde daarop een
dankbaar In Memoriam aan de nagedach
tenis van Chris Jansen.
Het s niet ^gemakkelijk, zeide spr., iets
waardigs van hem te zeggen. Hij heeft oen
deel medegenomen van ons aller liefde. Zijn
leven was een succes, want hij verstond dc
kunst van te leven. Maar hij wist ook met
berusting te sterven. Als wij nu over hem
spreken, dan doen wij het mot rechtmati-
gen trots, dat hij een der onzen is geweest.
Wij doen het met oprechte overtuiging, dat
zijn werk bezieling heeft gebracht voor on
ze zaak. Hem wil spr. voorstellen als den
loeken-apostel in dezen geweldigen tijd. De
tijd van demonstratie brengt mede, dat wij
allen iets moeten bijbrengen tot uitbrei
ding vin Chrstus' Kerk. De Apostelen had
den r.ie's kunnen uitrichten zonder lecken-
apostelen en zoo is het ook nog in onzen
tijd. Van het volk hangt het af, zegt spr.
wat er in dezen tijd uit de Kerk zal
groeien. Chris Jansen wilde medehelper.
Christus te brengen in deze maatschappij.
Hij liep niet mee in dc propaganda, maar
wist haar te bezielen. Van jongsaf deed hij
dit als jong onderwijzer te Den Haag en
later, toen hij tot zijn eigenlijke functie
was gekomen, als directeur van het Cen
traal Har.ze Bureau. Voor den midden
stand is hij alles geweest en onversaagd is
hij gebleven, ook toen de organisatie met
de grootste moeilijkheden had te kampen.
Hij heeft willen volhouden tot het laatste
toe. Hij is de man geweest die den Micldm
staqd heeft gered.
Zijn ideaal verchristelijking van de Maat
schappij was de motor dio hem dreef. Daar
voor heeft hij gezwoegd en daardoor is hij
te vroeg bezweken.
Laten wij, besluit spreker, zijn lief-Ie
voor onze zaak indachtig blijven en hem
het loon geven van ons gebed.
Laat de toewijding in onze rijen blijven,
dan zullen wij daardoor hebben gebracht
de mooiste hulde aan den onoverwinnolij-
ken soldaat voor onze christelijke solidari
teit.
De voorzitter dankt den adviseur voor
zijn oar.roerendo herdenking van Chris Jan
sen en geeft vervolgens het woord aan den
secretaris vcor het uitbrengen van het
jaarverslag.
Jaarverslag.
De secretaris, de heer W. Boon, vangt
zijn jaarverslag aan met de vc klaring dat
men over bet afgcloopen jaar kan zeggen:
dankbaar maar niet voldaan.
Geleidelijk begint de sluiting van de win
kels en bedrijven op de twee overgebleven
katholieke feestdagen vordering tc maken.
In zake de voorschriften betreffende
bouwwerken en leveranties voor z.g. reken-
plichtigc besturen is het onderzoek nog
gaande.
IDe directie van het provinciaal electrici
teitsbedrijf in Noord-Holland verzocht
overleg met de organisatie ten einde te ko-
