li
d
buitenland.
Binnenland.
19e Jaargany
Qe ABONNEMEK'ïjPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week. f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de A bonne's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1928
Dit b!ad varschijnt eiken (lag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
No. 5983
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Yoor Ingezonden Mcdedcolingon wordt bet
dubbele van liet tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of govrangd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vier
bladen waaronder het
Geïllustreerd Zondagsblad.
BERICHT!
Zij, die zich nu op „De Leidsche Courant"
abonneeren, ontvangen de nummers tot
1 October a.s. gratis.
DE ADMINISTRATIE.
De sociale wetgeving
In de Troonrede zijn aangekondigd
leeiijgo wetsontwerpen van sociale strek
king, welke ingrijpen dn heb bedrijfsleven.
Dat had niet mogen gebeuren, meent
>„De Nederlandsche Werkgever".
Niet, dat de werkgevers ook maar eenig
bezwaar hebben tegen verbetering van ver
keerde sociale toestanden, van voor de
arbeiders slechte verhoudingen in het be
drijf, maar: het moet niet. gedowngen
gebeuren, niet van boven-af worden op
gelegd.
„De Volkskrant" geeft van deze meening
de volgende ironische paraphrase:
Kijk eens aan: de werkgevers zouden
dolgraag „een college van overleg, ont
sproten uit de vrije overeenstemming van
ondernemers en arbeiders", in het leven
willen roepen, ah' ze maar niet beducht
behoefden te zijn, dat zoo iets tot een
wettelijke regeling van deze materie
moest leiden.
En zoo is er natuurlijk veel meer.
De werkgevers willen eigenlijk alles,
maar niet gedwongen.
Als ze maar kunnen vermoeden dat er
ooit dwang van kan komen, dan vertik
ken ze het en doen niets.
Was het niet het eenvoudigst en het
meest practisch, dat de „Nederlandsche
Werkgever" eens aangaf, wat de onder
nemers, wier woordvoerder zij is, bereid
zijn te doen; want het is mooi op den
socialen vooruitgang te toosten, maar
men heeft er meer baat bij te weten,
waar do goede gezindheid zakelijk op
neer komt.
Als „De Volkskrant" spreekt van d e
werkgevers, dan bedoelt het Katholieke
blad daarmede, natuurlijk, niet alle werk
gevers, maar die, welke dc volgelingen zijn
van „De Nederlandsche Werkgever".
Dat de werkgevers liever regelingen
wenschen voor hot bedrijf, niet van boven
af opgelegd, maar door ondernemers en
arbeiders met beider instemming genomen,
is vanzelf sprekend. Alleen misschien so
cialistische arbeiders' zullen het daarmede
niet eens zijn. Zulke regelingen zijn, inder
daad, véél beter. Maar op hot oogenblik
zijn de organisaties in de meeste bedrijven
daarvoor niet sterk genoeg, cn bij velen
ontbreekt ook, helaas, de goede wil. Socia
listische klassenstrijd eenerzijd f en liberale
zelfgenoegzaamheid anderzijds maken al te
'veel de stemming voor onderling overleg
ongeschikt.
En daarom móet er van boven-af worden
ingegrepen, om in wantoestanden verbete
ring te brengen.
Daarom móeten b.v., zooals in de Troon
rede wordt aangekondigd, door den Wet
gever bepalingen worden getroffen, om een
einde te maken aan vele verschrikkelijke
pachtcontracten, waaronder kleine land
bouwers zitten te zuchten!
VOLKENBOND.
DE ONTWAPENINGSKWESTIE.
Het tijdstip tier voorbereidende
ontwapeningsconferenties.
Ecnig hoopvol vooruitzicht.
Dc beraadslagingen in de derde commis
sie der volkenbondsvergadering hebben
gisteren voor het eerst tijdens deze volken-
bondsvergadering eenig uitzicht geopend
op vooruitgang* met betrekking tot de be-
S-aande matericelc meeningsverschillen
over de wijze en den omvang der bcwape-
i.mgsvermindering nog geenerlei toenade
ring verkregen en ook niet beproefd, doch
Voor het eerst bleek er thans bij de meeste
leden der commissie een ernstige wil tc be
staan om voorwaarts te gaan.
Helaas toonden echter Engeland en Po
len heel weinig haast, doch het is de vraag,
of zij het ten slotte zullen aandurven, vrij
wel alleen den vooruitgang te blijven be
lemmeren.
De discussies begonnen met dc voorle
zing der eergisteren in de redactie-commis
sie ontworpen resolutie, die door Duitsch-
land niet aanvaard was.
•De resolutie maakt het al of niet door
gaan van den arbeid der vooibereidings
commissie geheel afhankelijk van het al of
niet slagen van dc pogingen der groote
zeemogendheden om haar meeningsver
schillen op te lossen.
Aan jhr. Loudon werd als voorzitter der
commissie de taak toevertrouwd, het juiste
ooger.'olik voor de bijcenrceping tc kiezen,
terwijl de heer Loudon bovendien werd
uitgenoodigd zich in verbinding te houden
met de zeemogendheden om te kunnen be-
oordeelen, wanneer het goede oogenblik ge
komen zal zijn.
Graaf Bcrnstorff verklaarde terecht, dat
deze resolutie voor Duitschland, volstrekt
onaannemelijk is. Zij komt hierop neer, dat
de volkenbond zich geheel terzijde stelt en
passief blijft, alleen omdat een enkele
greep van mogendheden meeningsverschil
len heeft.
Paul Boncour toonde daarna, het toch
niet..aan gen a am le vinden, indien Duitsch
land, op grond van deze weinigzeggende re
solutie, don indruk zou kunnen trachten
te v. okken, dat het Frankrijk en den aii-
•üeren volkenbondstaien niet ernst zou zijn
met ontwapening. Ilij verklaarde daarom
een laatste, poging te willen doen om een
stemmigheid te verkrijgen en s.elde daar
om een redactiewijziging voor, die op zich
zelf heel onduidelijk was, doch, naar de
toelichting van Paul Boncour, ofschoon
ook deze met zeer helder was, scheen te
befceekenen, dat de voorbereidingscommis
sie in ieder, geval begin 1929 zal bijeenko
men, ook indien dc zeemogendheden het
dan nog riet zi uden zijn eens geworden.
Dit was blijkbaar ook de opvatting van
den heer Loudon.
In den verderen loop der debatten
kreeg men den indruk, dat de meeste le
den der commissie met den heer Loudon
vati meening waren, dat het amendement-
Boncour imperatief voorschrijft, dat de
voorbereidingscommissie uiterlijk in het be
gin van het volgende jaar weer zal moeten
bijeenkomen.
Graaf Bernstorff vroeg, dat het amende
ment met de ontworpen resolutie naar de
redactie-commissie zou worclen terugge
zonden, opdat een volledige heldere tekst
zou worden ontworpen.
Toen Lord Cushendun dit geheel onnoo-
dig vond, kwam plotseling de oude Belgi
sche diplomaat Rolin Jecquemyn met een
uitstekende rede, waarin hij zonder iels te
verbloemen op de bestaande verschillen
van opvatting wees en de noodzakelijkheid
betoogde, dat in een zoo belangrijk docu
ment, als deze resolutie, diplomatieke
vaagheid onduldbaar was.
De commissie besloot ten slotte, over
eenkomstig dit advies, de zaak naar de re
dactie-commissie toe te zenden, doch lord
Cushendun liet niet na, nog even ei; op le
wijzen, dat het zijn inziens geen nut had,
dat de commissie in 1929 zou bijeenkomen,
als de zeemogendheden het nog niet eens
waren geworden.
Het Hongaarsch-Roemeensche geschil.
Het Hongaarsch-Roemeensche geschil is
gisteren in de 'openbare bijeenkomst van
den volkenbondsraad opnieuw aangehou
den en wel tot dé December-zitting.
Dit is geschied met volkomen instem
ing ook van dc Hongaren, die zich bereid
hebben verklaard door gevolmachtigden in
rechtstreeksche mondelinge onderhandelin
gen met Roemenie te treden.
DUITSCHLAND.
Hugo Stinnes in vrijheid gesteld.
Tegen borg storting van
1 m i 11 i o en.
Van bevoegde zijde wordt medegedeeld,
dab Hugo Stinnes gistermiddag tc kwart
voor drie in vrijheid is gesteld.
De officier van justitie en de rechter
van instructie hebben hun goedkeuring aan
de invrijheidstelling van Hugo Stines Jr.
verleend tegen een borgstorting van een
millioen mark.
OOSTENRIJK.
De dreigende onlusten.
Naar uit Weenen gemeld wordt leveren
de onderhandelingen van den „Landes-
hauptmann" van Neder-Oostenrijk dr. Bu-
resch met vertegenwoordigers van de Heim
wehren en den republikeinsche Schutzbund,
met het doel een kalm verloop der op 7
October te Wiener-Neustadt te houden be
toogingen te verzekeren, groote moeilijk
heden op.
De vertegenwoordigers der soc.-dem. ver
langden, dat de betooging der Heimwehren
althans het houden van een optocht in het
stadsgedeelte van Wiener Neustadt zou
worden verboden, terwijl de leiders der
Heimwehren verklaarden, daarvan niet te
willen afzien.
Thans heeft ook de communistische par
tij tegen 7 October een bijeenkomst te
Wiener Neustadt belegd cn wel op dezelf
de plaats en denzelfden tijd als de beide
andjere betoogingen.
JOEGO-SLAVIË.
De politieke crisis.
Een boycott geproclameerd.
De leiding van de coalitie der boeren
partij cn democraten heeft Donderdag
avond een oproep gericht aan het volk der
Kroaten, Serven en Slovenen. Hierin wordt
er allereerst op gewezen, .dat de hegomo-
nisten te Belgrado zelfs niet terugschrok
ken voor het vermoorden van afgevaardig
den in het parlement.
De parlementaire scrijd is daardoor in
de toekomst onmogelijk geworden cn het
volk moet zijn toevlucht tot een andere
strijdwijze nemen. Deze nieuwe strijdwijze
ziet de leiding van de boeren en democra
tische coalitie in het boycotten van de ver
tegenwoordigers der rcgcering.
Deze boycott-beweging beteekent een
groote verscherping van den binnenland-
schen politieken toestand in Joego-Slavië.
CHINA.
China's burgeroorlog ten einde.
Overgave der Noord-
we s t e 1 ij k e str ij dkr achten.
Volgens berichten uit Moekden is de
verovering van China doqr de nationalis
ten, die in Juli 102G te Canton begon, thans
beëindigd en wel te Ansjan aan de grens
van Maiidsjoerije, waar dc overblijfselen
der Noordwestelijke strijdkrachten zich
aan den Mandsjoe-generaai Jan Joe-Ting
'hebben overgegeven. Naar verluidt heeft
deze de veiligheid der verslagen generaals
Tsjang Tsoeng-Tsjaug cn. Tsjce Joe-Poe
.gewaarborgd. Jang's s'. uenwerking met de
nationalisten ter zake van het breken van
het verzet der Noordwestelijke troepen
wijst duidelijk op de kracht der nationalis
tische- beweging in Mandsjoerije.
MEXICO.
Het verzet der Katholieken.
De volharding zal de
overwinning gev en.
De „Katholieke Wereldpost" heeft van
vertrouwbare, kerkelijke zijde uit San An
tonio in den staat Texas, de volgende te
legrafische mededceling ontvangen:
„Hgt actief en lijdelijk verzet der Katho
lieken is voor do regeering zoo verschrik
kelijk, dat de leiders der politieke partij
van Óbregon er reeds van spreken de wet
in den zin, welke door do Katholieken ge
vraagd wordt, te wijzigen.
Wij moeten dus met kracht dezen tegen
stand, welke zoo goed ten gunste van de
vrijheid der Katholieken heeft gewerkt,
steunen, en niet rusten voor het oogenblik,
waarop die vrijheid een voldongen feit zal
zijn".
DE ZILVERBONS VERDWIJNEN.
De directie van de Nederlandsche Bank
acht het om tal van redenen zeer ge-
wenscht, dat de zilverbons spoedig defini
tief verdwijnen. Hiermede heeft de min. v.
Financiën zich vereenigd. Het is in ver
band hiermede, dat op het muntprogram
voor 1929 de aanmunting voorkomt van
20 millioen aan rijksdaalders. Indien deze
voorraad in 1929 ten volle gereedkomt, zal
in 1930 wellicht nog 10 millioen aan
rijksdaalders moeten worden vervaardigd.
Een hoeveelheid van 30 millioen aan
rijksdaalders wordt n.l. voorloopig voldoen
de geacht om te kunnen overgaan tot gelei
delijke intrekking der zilverbons en ter
voorziening in dc gebleken behoeften der
circulatie.
DE KATHOLIEKEN EN DE
PADVINDERIJ.
Het R. IC. Centraal Bureau voor Onder
wijs en Opvoeding deelt namens de Inter
diocesane Jeugdcommissie liet volgende
mede
Het Doorluchtige Episcopaat van Neder
land heeft aan de Interdiocesane Jeugd
commissie opdracht gegeven over dc pad
vindersorganisatie een rapport samen te
stellen. In verband hiermede wordt laDgs
dezen weg erop gewezen, dat het voorloo
pig niet gewerischt is Katholieke padvin
dersclubs op te- r:chten of de goedkeuring
te vragen voor Statuten etc.
R. K. BOEREN- EN TUINDERSBOND.
In de jongste vergadering van het be
stuur van den R. K. Nederl. Boeren- en
Tuindexebond is tot voorzitter van den
Centralen Pachtraad van den bond be
noemd, in de vacature-prof. Van Aken, de
heer J. J. Swilders, pastoor te Harreveld
(Gelderland).
De raad van overleg uit de -1 nationale
R. K. Standsorganisaties heeft een commis
sie ingesteld, die tot taak heeft aan dezen
raad rapport uit te brengen over den eco-
nomischen toestand in Zeeuwseh-Ylaande
ren en middelen aan te geven om een op
bloei van dit gewest. Als vertegenwoordi
gers van den 11. K. Nederl. Boeren- en
Tuindersbond werd door het bestuur aan
gewezen de heer A. E. Langenhorst, direc
teur der R. K. Landbouwwinterschool te
Hulst.
In overleg met het bestuur van den Ka
tholieken Radio-Omroep werd besloten, in
het komende seizoen een 8-tal radio-voor
drachten op het gebied van land- cn tuin
bouw te geven.
Besloten werd om naar de algemecne
vergadering van het Internationaal Land-
bouw-Instituut te Rome, welke op 10 Oc
tober 1928 gehouden wordt, een vertegen
woordiger van den R. K. Nederl. Boeren-
en Tuindersbond af te vaardigen.
Besloten werd definitief toe te treden
tot de, thans geheel gereorganiseerde land-
bou w-commissie.
NIEUWE WEG GOUDA—ALPHEN.
In de Ingelandenvergadering van den
polder Bloemcndaal is besloten voor 0.8
K-M. in de jaarlijkschc onderhoudskosten
mede te betalen van den nieuwen provin
cialen weg langs dc Gouwe, Gouda—AVad-
dinxveen—Boskoop—Alphen.
Daar de betrokken gemeenten reeds be
sloten een bijdrage tc verlcenen is thans
in alle betreffende colleges een desbe
treffend besluit genomen, zoodat dc aan
leg van dezen verkeersweg verzekerd is.
DE GASLUCHT.
Te Wormerveer.
Het is B. en W. van Wormerveer geble
ken, dat de gcpensionncerdc directeur der
Wonnevvcorseho gasfabriek, dc heer L
van leveranciers der gemeente bedragen
van 1125 en 3984 heeft genoten. Op een
verzoek om deze gelden in de kas van het
gasbedrijf terug te storten, antwoordde de
heer L., dat hij hiertoe geen termen aanwe
zig acht.
In verband hiermede stellen B. en W.
den Raad voor:
I. Het besluit van 27 Juli 1925, waarbij
met ingang van 1 Aug. 1925 aan P. N. L.
op zijn verzoek eervol ontslag is verleend,
onder dankzegging voor bewezen diensten,
in te trekken;
II. aan P. N. L. oneervol ontslag te ver-
leenen uit zijn betrekking van directeur
van het gasbedrijf, hetwelk geacht wordt
te zijn ingegaan 1 Juli 1925.
Centraal Hanze-Bureau Bisdom Haarlem.
Mr. Bach benoemd tot
directeur.
Als opvolger van wijlen den heer Chr.
M. Jansen is benoemd tot Directeur van
het Centraal Hanze-Bureau voor het Bis
dom Haarlem, de heer Air. F. J. H. Bach
te Rotterdam, thans redacteur van „De
Maasbode".
R. K. Bont! van Handels-, Kantoor-
en Winkelbedienden.
Regeling rechtspositie
congres in het program
der R. K. S t a a t s' p a r t ij
gewenscht.
Het bestuur van den Ned R. K. Bond
van Handels-, Kantoor- en Winkelbedien
den heeft zich. ingevolge de opdracht van
het Rechtspositiecongres, in het begin de
zer maand in Utrecht gehouden, gewend
tot het bestuur der R. K. Staatspartij met
het verzoek, om aan het Ontwerp program
voor 1919 toe te voegen: „Wettelijke rege
ling van dc Rechtspositie der bedienden".
Hieraan is een uitvoerige memorie van
toelichting gevoegd.
Tevcis heeft 't bestuur dit verzoek ken
baar gemaakt aan dc besturen der R K.
Rijkskieskringorganisaties en via de afdee-
lingsbesturen aan de besturen der plaat
selijke R. K. kiesverccnigingen.
Verder is de resolutie gezonden aan de
verschillende betcekencnde Kamerfracties,
aan het bestuur van de vakgroep Hoofd
arbeiders in Nederland, aan 't R. K. Werk
liedenverbond, aan het Internationaal Ver
bond van Christelijke bediendenorganisa-
ties, aan het Internationaal Vakverbond
en aan den Dienst fiir Angestelltenfragen"
van het Internationaal Arbeidsbureau te
Genöve.
Uit de Sigarenindustrie.
De onderhandelingen over
de C. A. O.
Donderdag kwamen de hoofdbesturen
der 4 werkliedenorganisatics in de siga
renindustrie met dc beide patroonsorga
nisaties opnieuw bijeen ter verdere onder
handeling over de nieuwe C. A. O.
Overeenstemming werd bereikt over de
loonen van de sigarenmakers, van de z.p.
kleine sigaartjes, loonen voor p*i - al-wer*
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Eenige vooruitgang merkbaar in de ont
wapeningscommissie te Genève.
Verscherping van de politieke crisis in
Jocgo-Slavië.
China's burgeroorlog is ten einde. De
Noordelijken geven zich over.
Overstroomingen in Mexico. (Buiten-
landsche Berichten 2e blad).
BINNENLAND.
Koninklijk bezoek aan Amsterdam. (1ste
blad).
De zilverbons zullen spoedig definitief
verdwijnen. (1ste blad).
90 jaren.
Maandag a.s. viert do beer Zandvliet,
wonende aan den Heercnwcg bij de hout-
zagerii, vroeger Mannekens, thans firma
Timmcrmann, zijn 90-stcn verjaardag.
Zandvliet mag zich nog in een goede ge
zondheid verheugen. Vijf-cn-zestig jaren is
de jubilaris aan do houtzagerij werkzaam
geweest en geniet thans van een welvcr-
diendo rust maar niet in ledigheid, want
Zandvliet is nog tc monter on kras om
zich to vervelen en houdt zich met aller-
hand knutselwerk bezig. Aan den grijzen
jubilaris onze beste wcnschcn cn nog meer
levensjaren
en z.g. imitatie-penaalwerk, plaatsklasse-
verschil, aantal vormen en berekening van
de vergoeding voor technische moeilijkhe
den.
De werkgevers zullen binnen enkele da
gen beslissen over het laatste door de
werkliedenorganisatics ingediend loon-
voorstel voor de Senoritas, terwijl Ned.
Bond en Federatie op korten termijn hun
standpunt zullen vaststellen ten opzichte
van de door de werkgevers en de beide
confessioneele werknemersbonden aan
vaarde arbitrage.
De nieuwe, regeling zal ingaan do eerste
volle wei kweek in October, uiterlijk op
Donderdag 4 October 1928.
Bloemenwinkels.
Ticnurigen arbeidsdag
toegestaan.
De min. van Arbeid, H. en N. heeft toe
gestaan, dat in Bloeinenbinderijen, tévens
bloemenwinkels, van 24 Oct. a.s. tot en met
23 Oct. 1929 door arbeiders van zestien ja
ren of ouder, in afwijking van de art. 23 en
21 der Arbeidswet 1919 gedurende tien
uren per dag en 55 uren per week arbeid
wordt verricht. De voorwaarden zijn ver
meld in dc desbetreffende beschikking van
21 Sept. j.l.
Het Koninklijk bezoek aan de hoofdstad.
Voor een week is Amsterdam weder in
zijn feitelijke rechten als hoofdstad getre
den, is het weer do residentie van het Ko
ninklijk Huis.
Even over vier uur gistermiddag rolde
de koninklijke trein uit den Haag voor het
eerste perron de overkapping van het Cen
traal Station binnen. Hier hadden zich
vele autoriteiten in schitterend ambtsge
waad of militairo uniform verzameld om de
hooge bezoekers tc ontvangen.
Toen do Koningin cn de Prins uit den
trein waren gestapt (Prinses Juliana ont
brak), trad dc burgemeester het eerst op
hen toe om hen namens Amsterdam te be
groeten daarna wisselden zij eenige woor-
d n met de verder aanwezige autoriteiten.
I K "in droeg een lang terra-cotta
n ._.utolcL6tn*um met iets donkerder hoed