TER's
DieuweBefparing!
TAPIJT-, MEUBEL- EBS BEDDENMAGAZBJNEN f f j
huisvrouwen zullen zeker met blijdschap en vertrouwen zien, dat de Blue Band fabrieken hun nu
een merk margarine, ^qrvq- brengen, dat een NIEUWE BESPARING mogelijk maakt.
verstandiqe huisvrouw weeldat vele kleintjes een groote maken en dat eiken dag een draadje,'
een hemdsmouw in het jaar vormt Tot zulke huisvrouwen spreken wij nu in het bijzonder, tot de huisvrouwen,
die weten, wat een kleine besparing per dag op den duur beteekent.
EEN KUNSTMATIGE WERELDTAAL.
Het esperanto.
Het aantal talen of sterk gedifferen-
tiëerde dialecten, die over de heele wereld
gesproken worden, is door deskundigen op
meer dan 2000 geschat, waarvan ongeveer
100 in Europa kunnen worden aangewe
zen. Eenige hiervan als Fransch, Duitsch,
Engelsch en enkele andere talen is steeds
een gewaardeerd bezit geweest, vooral
voor hen die zich bewegen op handelsge
bied en allerlei internationaal verkeer.
Ook wordt als regel aangevoerd dat ken
nis van vreemde talen welhaast noodza
kelijk is voor de geestelijke vorming van
ieder ontwikkelde.
Toch komen er in den tegenwoordigen
„internationalen tijd" geregeld meer ge
leerden, ook linguïsten, verklaren, dat we
„van het goede ook te veel kunnen heb
ben". Slechts betrekkelijk weinig men-
schen zijn in staat verschillende talen
goed te leeren en het leven is eigenlijk ook
te kort om eenige der mooiste jaren te
kunnen besteden aan talenstudie, indien
dit tenminste niet beslist noodig is. In den
regel zijn alleen de kleinere landen het
meest de dupe van een bezwaard talen
program op school. Hierbij zij opgemerkt
dat Franschen en Engelschen, hoewel ze
meestal zoo goed als geen vreemde talen
spreken, in intellectueel en wetenschappe
lijk opzicht, toch geenszins de minste zijn.
Van de oude Grieken wordt zelfs gezegd,
dat juist omdat hun geesteskrachten niet
door het aanleeren van vreemde talen
werden verbruikt, zij die elders frisch
konden aanwenden, waardoor zij zich on
noemlijke verdiensten hebben verworven
op wetenschappelijk gebied.
Nochtans zij erkend, dat kennis van
vreemde talen een kostbaar bezit is.
Maar voor de massa is dit een onbereik
baar iets, en steeds meer doet zich het ge
mis voelen van een algemeen erkende taal
voor uitsluitend internationaal gebruik,
waarvan ieder, wie of waar ter wereld hij
ook is, zich moet kunnen bedienen. Dat
hiervoor geen levende of doode talen in
aanmerking kan komen, is voor ieder dui
delijk. Het zou ons te ver voeren dit hier
uitvoerig aan te toonen, we volstaan dus
met te verklaren dat de doode talen on
volledig en te moeilijk zijnhetzelfde geldt
voor de levende talen en bovendien ko
men hier rassenhaat en na-ijver een
woordje meespreken.
De wereldtaal moet het eigendom van
niemand en van iedereen zijn! De prak
tijk heeft reeds geleerd dat alleen een
kunsttaal aan alle eischen voor^ interna
tionaal gebruik kan voldoen. Die kunst
taal is Esperanto.
Het gemis van een wereldhulptaal is
reeds eeuwen gevoeld. Honderden syste
men van wereldtaal zijn in den loop der
tijden gemaakt, maar alle mislukten; men
scheen den grondslag voor een dergelijke
taal maar niet te kunnen vinden. Het
eenige ontwerp dat vóór Esperanto eeni-
gen opgang maakte was Volapiik, samen
gesteld door den Duitschen Pastoor Sleijer
in 1885. Maar ook deze taal had niet den
juisten grondslag en bleek niet behoorlijk
bruikbaar. En toch was tenslotte de op
lossing vrij eenvoudig. Dr. Zamenhof, een
Pool, geboren 1859 en overleden te War
schau 1917, gaf in 1887 het eerste Espe-
ranto-leerboek uit. Deze menschenvriend,
die de vijandschap der volken in hoofd
zaak toeschreef aan het taalverschil,
werkte in het geheim 8 jaren aan zijn
ontwerp, alvorens het uit te geven. Hij
stelde „Esperanto" (d. i. „de Hopende")
eenvoudig samen uit onderdeelen der be
staande talen, en vermeed daarbij al wat
lastig, leelijk of onlogisch was .Zoo kreeg
hij een geheel, dat door de Academie van
Wetenschappen te Parijs een „meester
werk van logica en eenvoud" genoemd
werd.
(Gaarne zullen wij nog over de samen
stelling en het fundament van Esperanto
een afzonderlijk artikel schrijven).
Het bleek dat er spoedig, nu eenmaal
de grondslag voor een internationale taal
gevonden was, en Esperanto door geen
wet of iets dergelijks beschermd kon wor
den, veel „concurrentie" kwam. Verschei
dene wereldtalen, ongeveer gelijk aan Es
peranto, maar onder anderen naam, kwam
„aan de markt" (lieden ten dage gebeurt
dat nog wel), maar blijkbaar kon niemand
het werk van den meester overtreffen,
want alleen Esperanto wordt practisch en
over de heele wereld beoefend.
De meeste Esperantisten zijn lid van de:
„Universala Esperanto Asocio", met hoofd
zetel te Genève. Deze bond heeft in bijna
alle steden der wereld zijn „delegito's", die
aan Esperantisten belangloos allerhande
hulp verleenen, zoodat voor een Esperan
tist reeds thans de heele wereld openstaat
Van dezen dienst der U.E.A. wordt onder-
daad op alle gebied een levendig gebruik
gemaakt. Jaarlijks wordt door dezen bond
ook een internationaal Esperanto-CongTes
gehouden, waaraan duizenden uit heel de
wereld deelnemen.
Van bijzondere beteekenis is Esperanto
eok voor de literatuur. Er wordt beweerd
dat in een kunsttaal geen literatuur mo
gelijk is, maar een feit is, dat duizenden
in alle landen genieten van aardige Espe-
ranto-lectuur. Groote uitgevers, als Rudolf
Mosse te Berlijn, leggen zich toe op de
uitgifte van internationale Esperanto-
bibliotheken. Zoo zijn al meer dan 5000
werken in Esperanto verschenen. (Met
klem zij er hier op gewezen dat Esperanto
geen enkele nationale taal aantast, doch
uitsluitend bedoeld is voor internationaal
gebruik).
Ook de wetenschap begint zich meer en
meer van Esperanto te bedienen. Vooral
in Japan worden wetenschappelijke rap
porten in deze taal gepubliceerd. Ook be
staan er wetenschappelijke tijdschriften in
Esperanto. Het Int. Arbeidssecretariaat
(instelling van den Volkenbond) publi
ceert al zijn rapporten in Esperanto.
Bekende Nederlandsche taalgeleerden
erkennen thans dat: „Esperanto een eisch
van den tegenwoordigen tijd is, en dat de
veelheid van talen, ook voor de weten
schap in 't algemeen, een beletsel en bal
last is, en dat de wetenschap meer ge
diend zou zijn door ruimer internationa
lisme, zich uitend in het gebruik van óén
universeele algemeens wereldtaal" (Zie
art. Dr Gerl. Roijen in het onderw. or
gaan „Ons Eigen Blad" 15 Juli 1927). Dat
de Esperanto-bewegiug ook in ons land
snel toeneemt, moge blijken uit het feit dat
in 1927'28 ongeveer 10.000 ontwikkelde
Nederlanders met de studie van Espe
ranto begonnen zijn en dat voor de
examens ter verkrijging van een Espe-
ranto-vaardigheidsdiploma, uitgereikt door
de landelijke Esperantobonden, de can-
didaten zich bij honderdtallen aanmelden.
Moge het doel van den meester, Dr. Za
menhof: „Esperanto op alle lagere scholen
der wereld" spoedig in vervulling gaanl
Voor verdere inlichtingen stelt zich
gaarne beschikbaar de Centrale Espe-
ranto-Commissie, Secretariaat Hugo de
Grootstraat 35, Nijmegen.
A. H. JANSEN.
HET KATHOLICISME IN INDIE
EN CHINA.
Colombo (Ceylon) Agentia Fides! Voor
aanstaande Katholieke leeken en reli
gieuzen hebbeu nauwkeurig bestudeerd
den invloed die de veranderingen op de
Kerk kunnen hebben, door de Britsche re
geering aangekondigd. In het diocees Jaf-
na zijn de Katholieken hierover bezorgd,
want zij herinneren zich in het verleden
kennis gemaakt te hebben met het fanatis
me der Hindoes. Indien men aan het volk
een te groote macht geeft, zou een anti
christelijke vergeving er het gevolg van
kunnen zijn. Men heeft een verzoekschrift
ingediend om in het Wetgevend lichaam
twee plaatsen te vragen voor de Katholie
ken, om daar de Katholieke belangen ter
kennis te kunnen brengen.
Verder willen de Katholieken zich ech
ter geheel buiten de politiek houden, een
voudig medekiezend en hun medewerking
verleenend aan de stoffelijke en economi
sche vooruitgang van het land. Deze hou
ding van de Katholieken vindt haar goed
keuring in de pers en bij de vooraanstaan
de politici, zoowel Protestanten als
Boudhisten.
Een vooraanstaand Katholiek verklaar
de: „Do ordervinding heeft ons geleerd
dat onze ware kracht hierin ligt, dat wij
een zijn en solidair, altijd wakend voor de
vorming van het Katholiek bewustzijn en
als Katholieken er ons van onthoudend ons
aan te sluiten bij een van de zuiver politie
ke partijen.
Dacca (Bengalen) Agentia Fides: On
langs had eon belastingambtenaar een
schatting opgemaakt van het klooster der
zusters te Mymensingh en van hun armen-
apotheek om te kunnen vaststellen wat zij
aan belasting moesten betalen. Men sprak
er over met een van de „Ouden" van de
stad, een Muzelman, die er niet ver van
daan woonde. Deze buurman was zeer ver
ontwaardigd en zeide: „de leden van de
Raad weten niet alles wat de zusters voor
de armen en zieken hier doen, op de eerst
volgende vergadering zal ik het hun eens
zeggen. Hij deed het en de Raad die geheel
uit Muzelmannen en Hindoes bestaat, ont
sloeg in het vervolg de zusters van iedere
belasting.
Nangyangfu (Honan, China) Agentia Fi
des:" Zelfs de Chineesche roovèrs kunnen
niet altijd hun buit bewaren. Roorers uit
de provincie Honan, die een groote som
gelds bijeen hadden, wilden naar him
haardsteden terugkeeren en hun gevaarlijk
bedrijf vaarwel zeggen. Zij bemachtigden
een doodkist, deden er een dood varken in,
enkele geweren en het geld wat zij hadden.
Dat alles zetten zij op een kar. Een wouw
moest een rouwkleed aandoen en bij de
doodkist- weenen als men ergens in een
dorp aankwam. Twee roovers gingen mede.
Alles ging goed tot men in een dorp aan
kwam waar de twee roovers de wagen ver>-
lieten om opium te schuiven. Toen de vrouw
een groote menigte -menschen zag in eer
biedige nieuwsgierigheid, vroeg zij of er
ook soldaten in de buurt waren. Toon dit
zoo was zeide zij, roep ze dan gauw, want
de doodkist bevat het geld dat ze van juL-
lie gestolen hebben en de geweren waar
mede ze do kinderen hebben gedood. Alles
behoort jullie toe.
De menigte wapende zich en nam het
zijne. De roovers vluchtten, men deelde de
buit, de vrouw kreeg 200 dollar en de sla
ger het varken.
Roovers stroopen nog altijd de binnen
landen van China af, maar ze verwonden
of dooden niet meer, als ze maar geld en
voedsel krijgen. Men zendt soldaten op hen
af, maar wanneer deze ze uit een dorp ja»-
gen, eischen zij op him beurt geld en voe
ding, dreigend hun geweren aan de roovers
te verkoopen als men hen niets geeft. Zoo
zijn de boeren altijd de dupe, wie er ook
Goeverneur is.
Kaifeng (Honan, China) Agentia Fides:
Allo leden van een plaatselijke groep tot
onderlinge hulpverleening „de Roode Lan
sen" zijn katechumeen geworden in de mis
sie van Lunayi (Kaifeng) om zich voor te
bereiden op het doopsel. Deze groep is een
van de vele die zich gevormd hebben om
zich te verdedigen tegen de roovers en te
protesteeren tegen de hooge belastingen.
Er zijn er verscheidene van dit soort in
Kaifeng de Roode Lansen, de Witte
Lansen, de Gloeiende Oogen, etc. De
autoriteiten doen hun best ze af te schaf
fen, want ze vergeten dikwijls hun redelijk
doel en dat maakt zo gevaarlijk. Daarom
deed het verzoek om gedoopt te worden
den priester perplex staan. Sinds ze ka
techumeen zijn is hun gedrag uitstekend.
Zij hebben hun argodsbeelden vernield en
er katholieke beelden voor in de plaats ge
zet. Zij hebben katechisten gevraagd om
hen te onderrichten en willen ze zelf beta
len. Zij leeren met ijver en loopen op de
Feestdagen 15 'k 20 K.M. om de H. Mis te
hooren. Zij geven teel aan de missie. Toch
vraagt de priester "zich af, of zo zullen vol
houden als zij geen gevaar moer loopen
van de kant der locale autoriteiten. Men
meent dat een lange en strenge proeftijd
hierop alleen het antwoord kan geven.
DE PRIESTER-MISSIEBOND.
Wij verkoopen d«
Groote Keuze
ECHTE LE1SJSGHE WOLLEB! ESEKEBSS in den maat 140-180 voor f 5,80
- HOQGEWQERD 41 TELEFOON 698 - KOREVAARSTRAAT HOEK HQGGEWOERD - Lage Prijzen
Ze zijn er dus van verzekerd een margarine te ontvangen, die. al is ze goedkoop, van uitmuntende kwaliteit
is en van zuivere samenstelling. Voedzaam en licht verteerbaar door de natuurlijke en zuivere bestanddeelen1
Wees ook U verstandig en neem vandaag eens een proef met een pakje van een half pond
HET KOST ÉÉN
MAPGAQiriE voor ALLEM
