BUITENLAND.
BINNENLAND.
19e Jaargang
No 5981
Oc ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
"Voor Leiden 19 cent per week. f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per weekf 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
liet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Medodeelingon wordt bet
dubbele van het tarief berekend.
Kleins advertentiën, van ton boogsto 30 woorden, waapn
betrekkingen worden aangoboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
V Interlectueele arbeid
Bij de overdracht van het rectoraat der
rijksuniversiteit te Utrecht heeft de aftre
dende rector magnificus, pref. dr. B. J. H.
Ovink, in zijn oratie ook gesproken over de
economische positie der gewone hooglee
raren.
De bezoldiging der gewone hoogleeraren
is, zoo zeide hij, ten eenenmale onvol
doende.
Reeds omstreeks 1910 was er ernstig
sprake van, deze salarissen belangrijk te
verhoogen, cmdat men wist, dat zij in ver
houding tot de anderen te lang stationair
gebleven waren en dus inzag, dat zij veel
te lang waren. Van dat plan kwam door
den oorlog niets. Toen nu daarna met het
oog op de veranderde levensomstandighe
den en de vermindering van de waarde
van het geld alle salarissen belangrijk ver
hoogd werden, ging men bij de anderen
uit van de reeds verhoogde, bij de hooglee
raren van de nog niet verhoogde bezoldi
ging. Zoo was die verhooging voor de
'hoogleeraren maar schijnbaar.
Zooals de zaken nu staan is alle propor
tie zoek. De lagere intellectueele arbeid
wordt in verhouding tot den handarbeid,
en de hcogere en hoogsteintclleetueele ar
beid wordt in verhouding tot den lagere
veel te slecht betaald.
De professor betoogde dan verder, dat de
tr.ik van den hoogleeraar veel eischt ook
buiten het eigenlijk doceeren om.
't Is niet tegen te spreken, dat over heb
algemeen intellectueele arbeid niet hbog
br - UI wordt. "Vooral springt dat in 't oog,
niet als wij dezen arbeid vergelijken met
dien van handarbeiders, maar als wij na
gaan 'va zelfstandige ondernemers' in
bedrijven verdienen.
Om den intellectueelen arbeid zelf
moet deze niet laag worden betaald. Niet
zoozeer cmdat er anders te weinig gega
digden voor zouden zijn die arbeid zal
toch wel blijven trekken, maar opdat hij
goed kan werden vervuld.
Voor het goed verrichten van intellec
tueelen arbeid, vooral van hoogeren, is een
zekere mate van los-zijn-van-materieelc-
zorgen ee-i vereischlen.
Dit wil natuurlijk geenszins zeggen, dat
de ..in> k -.ee'en'' verplicht zouden zijn,
voor ziïhzelf en anderen groote uitgaven
te doen: stand op te houden", wat bestaat
in groot-deen IntegendeelHet mag ook
wél 'ns gezegd, dat juist zij een voor
beeld hebben te geven van een zekere
soberheid: van een beschaving, die onge
twijfeld óók uiterlijk moot zijn waar te ne
men, maar die niet in het uiterlijk wordt
gezocht.
Maar om de roeping van de- intellec
tueele arbeiders mag men niet een zoo lage
salarieering billijken, als men, met brutale
misk3nning van de waarde van dezen ar
beid, vaak durft geven
VOLKENBOND.
DE VOLKENBONDSVERGADERING.
»Het ontwapeningsvraagstuk.
Graaf Bernstorf stelt een
nieuwe resolutie voor.
De discussies in de derde commissie der
volkenbondsvergadering 8over de voorbe
reiding der ontwapeningsconferentie droe
gen gisteren een heel wat rustiger karak
ter dan eergisteren.
Het punt, dat eergisteren tot zoo sensa-
tioneele gedachtenwisseling had aanlei
ding gegeven, n.l. liet denkbeeld van den
heer Loudon, dat dc vijf groote zeemo
gendheden te Parijs in zijn tegenwoordig
heid zouden trachten hun meeningsver-
schiilen uit den weg te ruimen, werd van
daag angstvallig door alle gedelegeerden
vermeden, behalve door den Japanner
Sato.
De Japansche gedelegeerde verklaarde,
met sympathie het denkbeeld van den heer
Loudon te hebben aangehoord en, ofschoon
hij de meening van zijn regeering niet
kende, wilde hij persoonlijk wel verzeke
ren, dat het ernstig de overweging ver
dient en dat een nadere ontwikkeling van
deze gedachte hem zeer nuttig zou schij
nen.
Lord Cushendun heeft zich dus wel ver
gist, toen hij gisteren verklaarde, dat on
getwijfeld alle groote mogendheden het
denkbeeld van den heer Loudon onaan
nemelijk zouden achten.
Intusschen nioet men vrcezen, dat de
heer Loudon na de vaste weigering, die
hij eergisteren van Engeland ontving,
zich wel genoodzaakt zal achten, zijn plan
op te geven.
De verdere discussies hebben gisteren
middag geloopen over een nieuwe resolu
tie van graaf Bernstorff en over de moge
lijkheid, deze met de resolutie van Paul
Boncour samen te smelten.
Het belangrijkste verschilpunt was, dat
Duitschland er op aandrong, dat de vol
kenbondsvergadering zou vaststellen, dat
de ontwapeningsconferentie beslist in 1929
zou plaats vinden.
Intusschen heeft Bernstroff voor dit
denkbeeld vrijwel geen steun ontvangen.
Men kan aannemen, dat hij zijn voorstel
zal intrekken, mits hij de noodige waar
borgen verkrijgt, dat althans de voorberei
dingscommissie binnen korten tijd ernstig
aan het werk zal gaan.
Een redactiecommissie is benoemd om
te zien of aan dezen wensch van Bernstroff
kan worden tegemoet gekomen.
C r i t e lc van Britsche
liberale z ij d e.
De „Daily News" publiceert een schrij
ven van een bekende liberale persoonlijk
heid, waarin de houding der Britsche dele
gatie te Genève wordt beerjtiseerd. Vol
gens dezen politicus heeft het er allen
schijn van, dat de Britsche gedelegeerden
een wenk hebben gekregen, het voortzet
ten van het Volkenbondswerk te belemme-
Prof. v. Hamei's mandaat niet verlengd.
Nog geen overeenstemming
overeen opvolger.
De Volkenbondsraad heeft gisteren een
langdurige geheime zittiug gehouden, waar
gespróken is over de al dan niet verlen
ging van liet mandaat van prof. Van Ha
mel als hooge commissaris van den Vol
kenbond voor Danzig. Naar vernomen
wordt is de Baad het er over eens gewor
den, dat het mandaat van prof. Van Ha
mel, dat einde Februarie 1929 afloopt, niet
zal worden verlengd. De raad schijnt over
een opvolger nog niet lot overstemming te
zijn gekomen. Genoemd wordt de Italiaan-
sche marine-officier Gravina, die reeds als
deskundige optrad bij het geschil in zab^
de Poolsche brievenbussen in Danzig.
DUITSCHLAND.
DE RIJNLAND-ONTRUIMING.
Briand geïnterviewd.
Hoopvolle verklaringen
De redacteur „Buitenland" van de
„Frankfurter Zeitung'. de heer Wolf von
Dewall, had gisteren een onderhoud met
Briand voor diens vertrek uit Genève naar
Parijs.
In merkwaardig openhartige en ondub
belzinnige woorden heeft Briand daarbij
zijn rncening uitgesproken over den tegen-
woordigen toestand van het vraagstuk der
herstelbetalingen en Ilijnland-ontruiming
Briand sprak eerst op sarcastischen
toon over dc pogingen van journalisten,
zoowel van Fransche als Duitsche zijde,
om een verkeerde voorstelling omtrent de
Geneefsche besprekingen te wekken. Op
ae vraag ,of een regeling inzake de her
stelbetalingen kan tot stand komen, zon
der de medewerking van Washington, ver
klaarde Briand, dat Frankrijk alleen
wenscht te weten, lieèl precies,/welke her
stelbetalingen van Duitschland kunnen
worden verwacht. Dc herstelkwestie, zoo
als deze te Genève besproken is, is een
kwestie geheel op zichzelf en betreft de
Vereenigde Staten volstrekt niet. Frank
rijk zal voortgaan, zijn schulden aan Ame
rika to betalen.
Briand verklaarde, dat'het lierstelpro-
bleem bij goeden wil van alle zijden bin
nen zeer korten tijd zou kunnen worden
opgelost, misschien binnen enkele wéken,
doch stellig binnen twee maanden. Onmid-
d el ij k daarna zal met de gchcele ontrui
ming van het Rijnland begonnen worden.
Uit hot bezette gebied.
Een Britse h soldaat dood
gevonden.
In Wiesbaden is Maandag de Britsche
korporaal Townsend dood gevonden. Een
geweer lag naast hem.
Townsend was zeer populair en oogen-
schijnlijk waren zijn zakken in orde. Of
men hier met moord of zelfmoord te doen
heeft, is nog niet uitgemaakt.
FRANKRIJK.
De autonorrie-beweging in den Elzas.
Een waarschuwing aan de
geestelijkheid.
Mgr. Ruch, bisschop van Straatsburg,
heeft zich thans, in aansluifiog op den
jongsten herderlijken brief over het pa
triottisme en de politiek van samengaan
met de 'rooden, tot de geestelijkheid ge
wend om de jongere geestelijkheid vooral,
die aan de verschillende bewegingen,
welke in den Elzas zooveel beroering heb
ben gewekt, hebben meegedaan, te waar
schuwen door hun houding niet een tegen
actie uit te lokken.
Wijzend op het feit, dat dc Elzasser
geestelijkheid ten aanzien van de overige
Fransche priesters een bevoorrechte posi
tie inneemt door under het concordaatsre-
giem to leven, veroordeelt hij met kracht
het meedoen van geestelijken aan de auto
nomistische beweging. Mgr. meent, dat
het concordaat aan de uitoefening van den
godsdienst en aan do priesters waarbor
gen geeft, zoodat het niet geoorloofd is
door daden, geschriften of woorden Frank
rijk te schaden. Dc geest en hot doel van
het concordaat kunnen daardoor slechts
geschaad worden.
De waarschuwing laat duidelijk voelen,
dat Mgr. Ruch oveituigd is, dat het eenigc
wat te bereiken is bij het voortzetten der
hetze legen Frankrijk, zal zijn, dat de
anti-clerikalen er het vqorwendsel in zul
len vinden om liet concordaat te vernie
tigen en daardoor dc Katholieke provin
cies onder hetzelfde regiem van gods-
dienstlooslicid en anligodsdienstigheid tc
brengen als de overige Fransche provin
cies. De scheiding van Kerk en staat ook
voor den Elzas zou de cenige consequen
tie kunnen zijn van een anti-nationale
houding van de geestelijkheid.
SPANJE
Vrijmetselaars gearresteerd.
In ile Madrileensche
vrijmetselaarsloge.
Naar wij vernemen, heeft de politie in
het gebouw van de vrijmetselaarsloge te
Madrid een huiszoeking gedaan en den
grootmeester der loge Angulano en andere
persoonlijkheden gearresteerd. Ook in de
bureaux der Liga vonden huiszoekingen
plaats, waarbij de politie op een groot
aantal documenten beslag gelegd heeft.
Do gearrejglcci'jpjn werden naar de gevan
genis Modolo (o Madrid gebracht, waar
zij streng bewaakt worden en geen onder
ling verkeer mogen hebben. De kasten en
deuren van de vrijmetselaarsloge zijn ver
zegeld en verscheidene beambten houden
dag en nacht 'wacht om iedereen le arres
teeren, die daar een bezoek mocht bren
gen. Er zouden, naar wordt beweerd, zich
onder de samenzweerders een groot aan
tal buitenlanders, vooral Franschen, En-
gelschen en Duitschers bevinden.
GRIEKENLAND.
Gevecht aan de GriekschBulgaarsche
grens.
Aanval van komitadsji' s.
Naar de bladen melden, hebben benden
Bulgaarsche komitadsji's getracht op
Grieksch grondgebied door te dringen,
waarbij zij de grensposten met heftig ge
weervuur en handgranaten bestookt-en. Het
gevecht, waaromtrent nadere bijzonderhe
den nog ontbreken duurt voort. Uit Drama
is een bataljon Grieksche troepen met
spoed op marsch gegaan, ten einde de
grenswachten te versterken.
CHINA.
Generaals-ruzie in China.
Bij de jongste gevechten
900 man gedood.
Bij de jongste gevechten in OosLTsjili
zijn negenhonderd soldaten gedood. Het is-
niet zeker, of de strijd wordt voortgezet,
daar er blijkbaar druk geïntrigeerd wordt
Het denkbeeld van een bufferstaat tus-
sohen de Lwan-rivicr en den Grooten Muur
schijnt instemming te hebben gevonden bij
eenige Mcekd en-genera als, van wie enkele
trocpenafdeelingen zich indertijd hebben
aangesloten bij Tsjang Tsjoeng-tsjang, den
Sjantoeng-generaal. Het heeft groote ver
bittering gewekt, dat dc Moekden-gene-
raals, die zich bij Nanking willen aanslui
ten, bereid bleken, geweld tc gebruiken to
gen hun vroegere strijdmakkers uit Sjan-
toeng en daardoor is het uitbreken der vij
andelijkheden bespoedigd.
Uit Hongkong wordt gemeld, dat het
allen schijn heeft, dat de eerzucht van de
leiders der Kwangsi-troepen binnenkort tot
een crisis zal leiden. Gezegd wordt, dat
Li Tsjai-soem, de commandant van Can
ton, naar Nanking is gegaan, om te trach-
ten de macht in de centrale regecrin^ te
verkrijgen, of de leiding te bemachtigen in
Kwantoeng, Kwangsi, Hoenan en Kweits-
jau.
EERSTE KAMER.
Commissies in de Eerste Ka
mer. Een dichter.ijke ontboeze
ming.
Vergadering van gisteren.
De Eerste Kamer hield gistermiddag een
okrte cper.bave vergadering ter benoeming
van enkele leden der huishoudelijke com
missie. De hceren baron De Vos van
Stcenwijk en mr. P. Rink werden herko
zen, evenals do aftredende leden der ge
mengde ccmmissie voor de stenografie, de
heer on Haf f mans, Polak en Slingenberg.
Een der leden had bij do stemming over
den heer I'clak de volgende ontboezeming
neergeschreven op het stembriefje:
Ik stem
Op hem
Die altijd strijdt met vuur
Voor de natuur
welk kreupeldicht groote vrooiijkheid ver
werkte. Het werd natuurlijk ongeldig ver
klaard.
Tot leden der commissie voor de ver
zoekschriften werden benoemd dc hceren
prof. Ar.cma, prof. Steger, mr. Pollema,
Hennans en Geklerman. Daarna ging de
Kamer in de afdeelingen ter behandeling
van het entwerp-adres van Antwoord op
de Troonrede.
De viiling werd vervolgens tot Donder
dagmorgen 11 uur verdaagd.
KONINKLIJK BEZOEK AAN GOUDA.
De Koningin-Moeder en Prins Hendrik
zijn gisteren in de St. Janskerk te Gouda
aanwezig geweetb bij de plechtige onthul
ling van het door ir. J. H. Schouten gc-
ïestaurcerde kerkglas, in 1567 geschonken
door Prins Willem I. Bij de plechtige over
dracht waren mede-aanwezig mr. G. Visse
ring, voorzitter van dc restauratiecommis
sie, jh. mr. van Karnebeek, minister Was
zink, do burgemeester van Gouda, de heer
Gaarlandt en vele andere autoriteiten.
Mr. Vissering bracht dank aan de schen
kers en aan de medewerking der voTste-
lijke personen. Daarna droeg hij het kerk
glas. over aan de kerkvoogden.
Na deze plechtigheid werd naar het
stadhuis gereden, waar thee werd rondge
diend, waarop volgde oen rondrit door de
stad.
D E STRIJD TEGEN TOLLEN.
Vragen aan Ged. Staten van
Noord-Hollanrl over den tol te
Zaandijk. En het antwoord.
Dr. M. de Hartogh. lid vaai de Staten
van Noord-Holland, heeft de volgende
vragen aan Ged. Staten gesteld:
1. Is het Gedeputeerde Staten bekend,
dat op 2 Januari 1926 op de grens der ge
meente Zaandijk en Wcrmerveer, op den
eenigen hoofdverkeersweg langs de Zaan
(AlkmaarAmsterdam), krachtens raads
besluit der gemeente Zaandijk, een tol in
werking werd gesteld.
2. Is het Gedeputeerde Staten beker. 1,
dat als reden voor do instelling dezer
middelecuwsche verkeershindernis weTd
opgegeven: bestrijding der kosten van
aanleg en onderhoud van in de gemeente
Zaanoijk nieuw aangelegde hoofdverkeers
wegen, en dat het bestuur der gemeente
rekerde op een jaarlijksche opbrengst van
5.000?
3. Is het Ged. Staten bekend, dat deze
tol van 2 Jan. 1926 tot 1 Juli 1929 aan de
gemeente reeds 36.000 opbrengt en dus
ruim 21.000 meer dan was begroot? En
dat dit bedrag van 36.000 wordt ver
kregen uit de jaarlijksche pachtsommen,
terwijl de pachter in dio 31/- jaar zeker
60.000 aan tolgelden int, welk bedrag
voor de helft wordt, opgebracht door de
bewoners der Zaanstreek en voor de an
dere helft door het doorgaand verkeer?
4. Achten Ged. Staten het niet gcwenscht
dat de bedoelde vcrkeersbelemmering,
waarvoor geen enkele redelijke grond aan
wezig is en dio althans het- beoogde doel
verro voorbijstreeft en waardoor velen
worden genoopt de Zaanstreek te mijden,
worde opgeheven door weigering van goed
keuring der betreffende gemeente-begroo-
ting, waarop jaarlijks onder de inkomsten
een post .tolgeld" paraisseert?
Het antwoord van Ged. Staten luidt
als volgt
Ged. Staten meenen zich te moeten ont
houden van het geven van een antwoord
op bovenstaande vragen.
Die vragen, en met name de vierde
vraag, betreffen toch geen handelingen
van hun college, als bedoeld in de artike
len 152 tot en niet 162 der Provinciale
Wet, zooals die bij de wet van 16 Decem
ber 1927, S. No. 388, werd gewijzigd, ten
aanzien waarvan Ged. Staten aan dc Sta
ten verantwoording schuldig zijn en alle
verlangde inlichtingen moeten geven.
En alléén omtrent dusdanige handelin
gen kunnen, volgens artikel 3Sbis van het
reglement van orde voor de vergaderin
gen der Provinciale Staten, schriftelijke
vragen worden gedaan.
Vraag aan den Minister van Wa
terstaat inzake de tol te Muiden. j
En het antwoord.
Op een vraag van het Tweede Kamerlid
den heer Staalman luidende:
Is de minister bereid krachtig medo te
werken, opdat de onhoudbare toestand aan
den zoo sterk het. verkeer belemmerenden
*ol te Muiden zoo spoedig mogelijk gerc-
geld worde?
heeft, de Minister van Waterstaat geant
woord:
Het voornaamste nieuws.
BUITENLANO.
Een nieuw Duitsch voorstel in de ontwa
peningscommissie van den Volkenbond.
Hoopvolle verklaring van Briand inzake
de Rijnlandontruiming.
Nadere berichten omtrent de stormramp
in Amerika (Buitoni. Berichten, 2e blad).
BINNENLAND.
Een bericht omtrent den stormramp in
Ned. West. Indië (Ned. W. Indië, 2e blad).
De Rotterdamsche Raad ontevreden over
de burgemeester-benoeming (2de blad).
Do actie tegen de tollen (1ste blad).
Koninklijk Bezoek aan Gouda (le blad).
Wij geven een artikel over de Haarlem-
sche alteratie (2de blad).
Onze Parijsche correspondent schrijft
over de in de laatste weken veel besproken
Fransche Luchtvaart (3de blad).
Hedenmorgen is het tweede vliegtuig van
Amsterdam naar Indië vertrokken (Laatst©
Berichten).
Onze Geïllustreerde pagina
De photopagina geeft o.m. photo's van:
de aanslag aan do Muidertol; spoorweg
ramp in Moravië; waar de bontmantels
groeien; catastrophe te Monza.
HAGEL-RAMP KWAKEL
Op hoop van zegen, Zoetorwoude 5 gld.
Wie volgt?
De tol le Muiden wordt geheven op een
wegvak, dat na Mei 1930 voor het door
gaande verkeer geen beteekenis meer zal
hebben, aangezien dan een thans in aanleg
zijnd weggedeelte gereed zal komen, waar
over het verkeer op den Rijksweg Amster
damAmersfoort aan dc zuidzijde van Mui
den zal worden geleid.
Toch moet afkoop van den tol wenschc-
lijk worden geoordeeld. Daarover zijn in
het voorjaar van 1928, met medewerking
van de vorkcersbonden, onderhandelingen
geopend, welke onderhandelingen nog niet
zijn geëindigd.
Onzekerheid omtrent dc waarde dio de
tol na het tot stand komen van het nieuwe
wegvak nog voor de tolhcffcrs zal verte
genwoordigen, maakt do onderhandelingen
moeilijk, doch er bestaat eenig uitzicht, dat
zij een gunstig verloop zullen hebben.
Het schijnt nauwelijks noodig, hieraan
toe to voegen, dat de regeering bij het be
palen van haar standpunt in zake afkoop
geen invloed kan toekennen aan wanorde
lijkheden en daden van eigenrichting, als
waarmede in den laatsten tijd een deel der
belanghebbenden meent doel te kunnen
treffen en die in een beschaafd land niet
thuis behooren.
Het Rijk biedt 60.000, het
Hoogheemraadschap vraagt
125.000 voor de tol te Muiden.
De voorzitter en secretaris van heb Hoog
heemraadschap te Muiden, de heeren A.
Bredius to Baarn en C. de Raadt to Mui
den hebben gistermiddag to Haarlem een
conferentie gehad met do leden van Ged.
Staten, de heeren Hendriks en jhr. van
Lenncp. Het hoogheemraadschap moet im
mers ingevolge dc wettelijke bepalingen
het advies van Ged. Staten inwinnen alvo
rens ingrijpende besluiten kunnen worden
genomen.
Aan de orde was het voorstel van den
minister van Waterstaat, dat 60.000 biedt
als afkoopsom voor den tol. Het Hoog
heemraadschap verlangt 125.000.
Ged. Staten zullen spoedig een adviet-
uitbrengen.
De Zaansche tollen.
In de gisteravond gehouden vergadering
van den raad der gemeente Zaandijk heeft
dc heer D. Witbaard (v. d.) enkele vragen
aan B. en W. gesteld met betrekking tot
do jongstleden Zondag bij den tol gohou-
den demonstraties. Interpcllaot drong er
op aan, dat wanneer weer een zoodanige
demonstratie wordt gehouden de verkeers
regeling van dien aard zal zijn dat het
autobusverkeer en goedwillende betalers
ongestoord hun weg kunnen vervolgen.
Voorts verzocht hij dat B. en W. al het
mogelijke zullen doen om oen geleidelijke
uitkcering uit het wegenfonds te krijgen
om daardoor in staat te zijn de tol op te
heffen.
De heer Be! (a. r.) vindt de houding wel
ke het dagebjksch be&tuur der vereeniging
voor vreemdelingenverkeer ten opzichte
