EIKEN ROUEN
KERKNIEUWS.
ONDERWIJS.
SPORT.
Uit de Omgeving
STADSNIEUWS.
TWEEDE KAMER.
Dooden herdacht. Nieuwe le
den. Het presidium.
Vergadering van gisteren'
De hese ren Scheurer en Van Aaltern, bei
den vóór het reces nog lid den- Kamer, wa
ren haar in de vacantiemaanden ontvallen.
President Ruys heeft beiden herdacht.
Minister De Geer sloot zich bij zijn
woorden aan.
Vervolgens aanbieding van de begrooting
en toelating van. de nieuw gekozen leden
Heukels en mevr. Van ItaJlievan Emb-
den, welke beiden meteen geinstalleerd
werden, de eerste na den eed, de tweede
na de belofte afgelegd te hebben.
- 'Bij de stemmingen voor het opmaken
van de nominatie voor het voorzitterschap
heeft het even gespannen om de tweede
plaats. President Ruys was met 78 stem
men onmiddellijk herkozen voor de eerste
plaats, maar bij de stemming voor de
tweed© plaats kregen dr. De Visser en de
heer Schaper ieder precies 41 stemmen. De
socialisten hebben, als tweede fractie in
Sterkte, Schaper altijd graag terug gehad
••ijs tweede voorzitter. Bij de herstemming
bleek dr. De Visser drie stemmen méér te
Hebben gekregen dan de heer Schaper.
Voor de derde plaats kreeg de heer Scha
per 62 van de 87 stemmen, terwijl de heer
Van Gijn er 18 kreeg.
De samenstelling van het presidium zal
dus gelijk blijven. Maar het heeft één stem
gescheeld, of de heer Schaper wat- op de
Jweede plaats gekomen.
1 De gebruikelijke interpellatie-aanvragen
volgden natuurlijk. De heer Van den
Heuvel wil het hebben over de toestan
den in de suikerindustrie, de heer D e V i s-
ter (C.P.) over het weren van sommige
Juitenlandsche co mm unieten te Arnhem.
1 Morgen komt de Kamer weer bijeen.
DE STRIJD TEGEN TOLLEN.
De Muider Tob
Aan gaande de onderhandelingen tus
schen het hoogheemraadschap tc Muiden
Cn het miusterie van waterstaat over het
overnemen van do tol aldaar, verneemt het
•iHbld.", dat partijen al eenigszins meer
tot elkaar zijn gekomen. Het hoogheem
raadschap stelt zich op het standpunt, dat
do nieuwe rijksweg om M,uiden eerst in
1930 gereed zal zijn en cle tol zonder tus-
schenkomst van waterstaat dus nog drie
jaar zal fungeeren. Voor afkoop wordt per
aar 40.000 gevraagd, dus in totaal
120.000.
Het ministerie van waterstaat daaren
tegen neemt aan, dat de ongelegde rijks
weg in 1930 voor het verkeer zal worden
opengesteld en is bereid 30.000 per jaar,
dus totaal 60.000 afkoopsom to betalen
Het verschil beloopt dus slechts 10.000
Oer jaar.
J Verwacht wordt, dat in den loop dezer
week overeenstemming zal worden bereikt
De Zaansche tollen.
Burgemeester Klerk van Krommenie
heeft in zijn hoedanigheid van bestuurslid
der Zaansche Vereeniging voor Vreemde
lingen Verkeer een brief aan den voorzit
ter van die vereeniging gericht waarin hij
vraagt wie den secretaris heeft gemach
tigd een actie en demonstratie tegen de
Zaansche tollen op touw te zetten en of
.iet juist is dat hiervoor de gelden van
Z.V.V.V. zijn gebruikt.
Verder vraagt hij waarom het bestuur
in deze belangrijke aangelegenheid niet
gekend is en of deze actie niet is beneden
•ie waardigheid van de vereeniging.
De heer Klerk vraagt nog in deze
maand een bestuursvergadering te beleg
gen ten einde omtrent deze kwestie een
bespreking te houden.
R. K. WERKLIEDENVERBOND.
Maandag j.l. vergaderde het bestuur
van het R. K. Werkliedenverbond.
Verslag werd uitgebracht van de laat
ste conferentie tusschen vertegenwoordi
gers van het Ned. Verbond van Werkge
vers en de drie grootste Arbeiderscen-
trales.
Idem van de besprekingen, die onlangs
in Zeeuwsch-Vlaaiïderen werden gehouden
over de houding van het Kroondomein al
daar ten opzichte van de arbeiders, voor
al in velband met do uitvooring der Lantl-
arbeiderswet. De maatregelen door het
De"-'oluksch Bestuur voorgesteld tot. het
nastreven van verbeteringen werden goed
gekeurd.
Mededecling werd gedaan van het re-
ar.' der besore lengen met de 1 ding
van „De Jonge Werkman" om voor de r.s-
pirant-leden der Vakbonden een bevredi
gend Jeugdblad te verkrijgen. Dit resul
taat mocht de goedkeuring der vergade
ring verwerven. Binnenkort verschijnt van
het gereorganiseerde orgaan een proef
nummer.
Tot vertegenwoordigers van het Ver
bond in het bestuur der onlangs te Keu
len gestichte Katholieke Arbeiders Inter
nationale werden aangewezen de heeren
de Bruijn en Schutte.
De Najaars- Verbonds- en Vakbondsver
gaderingen werden bepaald op 12 Decem
ber a.s.
Besloten werd pogingen in liet werk te
stellen tot wijziging van de wet op de
Personeele Belasting.
In eene Commissie van den Raad van
Overleg, tot bestudeering der economische
positie van Zeeuwsch-Vlaanderen, werd
benoemd, de heer A. J. Loerakker, voor
zitter van den R. K. Landarbeidersbond,
die tevens werd aangewezen als vertegen
woordiger van het Verbond in den Raad
van Overleg zelf.
Besloten werd eene commissie in het
leven te roepon ter bestudeering van het
geheele complex van belastingen in ons
land en ter voorbereiding van voorstellen
omtrent daarin wenschelijk geachte wijzi
gingen, vooral ter betere realiseering van
het beginsel „belasting naar draagkracht".
Afgewezen werd een verzoek der Fede
ratie van Ziekenfondsen om in samenwer
king met do overige Arbeidcrscentrales in
ons land om in overleg met. genoemde Fe
deratie pogingen in liet werk te stellen tot
bet versterken van het Arbeiders-zieken-
fondswezen. Bericht zal. ■worden, dat ons
Verbond op dit terrein met steeds stijgend
succes werkzaam is.
Besloten werd tot het houden eener bui
tengewone huishoudelijke Verbondsverga
dering voor het bespreken van het houden
eener buitengewone huishoudelijke Ver-
bondsvergadcring voor het bespreken van
het concept-program fier R. K. Staats
partij en van de maatregelen door het
Bestuur der Rijksverzekeringsbank ont
worpen voor do uitvoering van het z.g. Fa-
brieksartsenwetje.
Benoemd werd de deputatie van het
V erbond voor het in de volgende week in
Miinchcn (B.) te houden congres van het
Intern. Chr. Vakverbond. De door dit con
gres te behandelen voorstellen tot wijzi
ging der statuten worden besproken.
Besproken werd een plan omtrent, de
financiering van den bouw van een 'nieuw
(definitief) sanatorium van „Herwonnen
Leèvnskracht", hetwelk in 1933 gereed
moet zijn.
Ant. Jurgens Margarinefabrieken.
Een nieuw merk margarine.
De bckfuide Jurgens' Margarinefabrieken
hebben een nieuw merk Margarine in den
handel gebracht, en wel Jurgens' Bona met
Melk Bereid.
Voor dit nieuwe merk is een groote re
clame-campagne begonnen, o.a. door een
frissehe, pakkende plaat.
't Is haast vanzelf sprekend dat deze
reclame, die gebaseerd is op de kwaliteit
van het artikel, succes zal hebben en spoe
dig Jurgens' Bona door heel het land be
kend zal zijn èn veel gebruikt.
De Indische vorsten op audiëntie.
De Koningin heeft gistermiddag te half
vier in het Koninklijk Paleis aan het
Koordeinde, in tegenwoordigheid van den
Prins en van Prinses Juliana, op plecht
statige wijze in audiëntie ontvangen Mo-
hamed Parekesit, Sultan van Koetei, ver
gezeld van Pangeran Ario Tjokro, Tweede
Landsgroote van Koetei, die begeleid wer
den door den Assistent-Resident de Nijs
Bik, toegevoegd aan den Sultan en den
heer Petrus Blumberger, van het Departe
ment van Koloniën, toegevoegd aan den
Landsgroote.
De Sultan zoowel als de Landsgroote
droegen het groote galacostuum dat, vol
gens den Indische Adat, bij groote plech
tige gelegenheden gedragen wordt, zwaar
met goud bcstikte, eenigszins lange jas
sen, waaronder de Sultan een witte en de
Rijksgroote een zwarte pantalon droeg.
Do hoofddeksels, zwart lakensche talpa's
waren omzet met prachtige witte struisve
deren, met pluimen van dezelfde veder
soort.
In de vestibule werden deze hoogge
plaatste Indische personen ontvangen door
Hr. Ms. Adjudant, kapitein van het In
disch Leger van Kesteren, die hen geleid
de naar de kleine Balzaal waar de audiën
tie plaats vond en waar Koningin, Prins
en Prinses omringd waren door een schit
terend gevolg.
Sultan Mohamed Parekesit hood met
een korte toespraak tot de Koningin in
dc Nederlandsche taal, eenige geschenken
aan o.a. 2 Indische wapens, waarvan één
voor Prins Hendrik bestemd was en nog
twee fraai bewerkte kistjes met andere
geschenken, waarvan een was bestemd
voor Prinses Juliana.
Met eenige woorden beantwoordde de
Koningin de toespraak van den Sultan,
wiene geschenken onder dankbetuiging
werden aanvaard.
Te 5 ure heeft de Koningin, wederom
vergezeld door Prins en Prinses, op de
zelfde ceremonieele wijze Teukoe Oemar,
zoon van Teukoe Hadji Brahim, Bestuur
der van het Pidireesche landschap End-
jong, gelegen ten Z.O. van Sigli, ontvan
gen.
Deze hooggeplaatste Indische autoriteit
die rokkleeding clroeg, bood de Koningin,
namens zijn vader, een huldeblijk aan. Ook
hij richtte zich daarbij in de Nederland
sche taal met enkele woorden tot de Ko
ningin, die met een kort woord van dank-
antwoordde. Het huldeblijk bestond in een
waardevol geschenk in zilver.
Vicaris-Generaal bisdom Roermond.
Prof. Dr. G. Bauduin.
Z. D. H. Mgr. L. Schrijnen, Bisschop van
Roermond, heeft tot zijn Vicaris-Generaal
benoemd den Hoogeenv. lieer Dr. G. A. H.
Bauduin, kanunnik van het kathedraal ka
pittel en president van het Groot Semina
rie.
Marge en geen marge.
Het Tweede Kamerlid de heer Van Za-
delhoff heeft aan den minister van onder
wijs, kunsten en wetenschappen gevraagd:
1. Is het juist, dat de bijzondere com
missie van overleg in onderwijzerszaken
Uw Excellentie reeds geruimen tijd gele
den heeft gewezen op de onbiLijkheid, dat
onderwijzers, die werkzaam zijn aan een
openbare of bijzondere leerschool, die als
eenige leerschool is verbonden aan een
gemeentelijke of bijzondere kweekschool
voor onderwijzers, daarvoor wel een marge
genieten, terwijl onderwijzers, die werk
zaam zijn aan een openbare of bijzondere
leerschool geen Rijksleerschool zijnde,
die als eenige leerschool is verbonden
aan een Rijkskweekschool, daarvoor geen
marge genieten'?
2. Is de minister niet van oordeel, dat
hier voor onderwijzers, die volledig de
zelfde diensten vervullen, met twee maten
gemeten wordt?
3. Heeft de minster reeds stappen ge
daan om deze onbillijkheid te herstellen
en. zoo neen, is Zijn Excellentie dan be
reid zoo spoedig mogelijk maatregelen
daartoe te nemen, in denzolfdcn geest als
bij Koninklijk besluit van 21 Juli 1928 no.
232 is geschied!
VOETBAL.
R. K. Sportvereeniging V.V.L.
V.V.L. is Zondag j.l. op bezoek geweest
met een 25-tal leden te Ovcrveen bij Al
liance. Na des morgens gezamclijk ter 11.
Tafel en naar de H. Mis te zijn geweest,
vertrokken alle deelnemers te 9.30 uur per
fiets naar Leiden, waarna per trein naar
Haarlem werd gereisd. Aldaar werd de
omgeving van Haarlem bezichtigd, waarbij
het gezelschap een uilstekenden gids had
aan den Geest, adviseu^. der vereeniging,
die het gezelschap begeleidde. Na den in-
Avendigen menseh te hebben versterkt, a'ing
te 2.30* uur n.m. cle wedstrijd aan met Al
liance IV.V.L. I, welke door V.V.L. T v et
54 werd verloren. Ruststand 31. Het
was een prettige wedstrijd. V.V.L. werd nog
gehuldigd met het behaalde kampioen
schap van. het vorige seizoen docr den se
cretaris van Alliance. Na afloop werd ge-
zamelijk gegeten, waarna het gezelschap
voldaan huiswaarts keerde. Het was voor
allen eer. gezellige dag.
DE KWAKEL.
H ooi-brand. Maandagmiddag om
streeks 2 uur sloegen onverwachts de vlam
men uit een geheel gevulde hooiberg van
den veehouder \V. J. Zwetsloot aan de
Vrouwenakker, alhier. De brand liet zich
zeer ernstig aanzien, daar in minder dan
geen tijd het a uur zich mededeelde aap
den met riet gedekten koestal. Door het
flink optreden van eenige buren mocht het
evenwel gelukken met een slang op de Ava-
terleiding het vtiur zoolang tegen te hou
den tob de motorspuit van Uithoorn :er
plaatse was. Deze gaf irr een minimum van
tijd Avater. Zoo mocht de wakkere brmd-
Aveer, onder leiding van den heer A. Spar-
naaij, er in slagen de woning met stallen
en schuren te behouden. De berg met hooi
ging echter geheel in vlammen op. Naar
Ave vernemen is het hooi laag verzekerd.
Oorzaak onbekend.
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Over den kop geslagen én verbrand.
Een auto, nic-rk Essex, gemerkt H 6076,
waarin 4 studenten cn 2 dames-studenten,
bestuurd door den student, den heer 8.
Meihuizen, kwam uit 'richting Noordwijk.
Door een defect aah; de stuurinrichting
kwam de auto langs den berm van den
weg, de bestuurder kon hem niet meer uit
den berm krijgen en de auto sloeg met de
inzittenden over den kop. Door onbekende
oorzaak, vermoedelijk door onbedacht
zaam met een lucifer %r .bjj te komen, ge
raakte de auto in braiiih Honderden had
den zich (het was op een afstand van 10
minuten van het dorp) daarheen bege\'en.
Juist even te voren was de benzinetank
gevuld met 50 L. benzine. Te half 10 was
de auto uitgebrand en weixl deze met een
kraanwagen van de firma a\ Oosfrom uit
Den Haag Aveggesleept naar Den Haag.
Verzekering dekt de schade. Bij het onge
val had 'n student, de heer Vlaskamp, zich
verAvond. Dr. Hermanicles legdo liet eerste
verband.
NOORDWIJK.
Zware val. Een wielrenner uit- Am
sterdam viel op den Heerenweg alhier a*an
zijn rijwiel, tengevolge waarvan hij beivus-
teloos gemakte. Een aanwezige dokter
vreesde a'cor hersenschudding. Per auto
werd hij raar Amsterdam vervoerd en het
rijwiel ten politiebureele alhier gedepo
neerd.
oEGSTGEEST.
Botsingen. Gisterenmiddag is achter
het Groene Kerkje de auto van de Leid-
sche Meubelindustrie, bestuurd door J. J.
L., bij het voorbijrijden tegen een bestel
wagen opgereden, bestuurd door A. J. v.
Duit, Sassenheim. Oorzaak was, niet goed
uithalen. Het rechter vóorportier werd uit
gerukt. Proces-verbaal is opgemaakt.
Gisterenavond is do heer W. J. M. dc
L. uit I eiden, die met zijn a.s. ega op de
Endegecsterlaan reed per rijwiel, aangere
den door een auto, bestuurd door de leer
ling-autobestuurder L. R. uit Leiden. Vol
gens getuigen reed de auto, die vanuit de
Geversstraat kwam, in de bocht te snel.
De dame is er goed afgekomenhaar rij
wiel werd beschadigd (voorwiel). De L. zat
gekneld tusschen zijn geheel vernield rij
wiel en de auto en is verbonden door dr.
Jelgersma.
R0EL0FARENDSVEEN.
Auto te water. Gistermorgen is de
vrachtauto, bestuurd door den bode W. a\
V. tusschen Nieuwe Wetering en Roclof-
areïidsveen te v.ater gereden. De wagen
bleef, ook omdat <T sloot ter plaatse niet
diep is, in schuinen stand hangen. De oor
zaak aran het ongeval is niet met zeker
heid aan te geven. Waar echter geen fout
aan de stuurinrichting, noch eenig ander
gebrek \'alt aan te Avijzen, is men geneigu
aan groote onoplettendheid van den be
stuurder te denken. Dc auto is door den
kraanAvagen van het Fordhuis te Leiden
gelicht. Bij dit lichten geschiedde nog een
ongeval, dat echter ook geen ernstige ge
volgen met zich bracht. Toen men bezig
Avas de wagen op te vijzelen schoot een
pal van dc lier en kreeg boA'engenoemde a\
V. een slag tegen de onderzijde van het
lichaam. Ofschoon hij op het moment van
den slag hevig pijn gevoelde, was hij weer
tamelijk spoedig de gevolgen te boven.
VOORHOUT.
Mond- en klauwzeer. Onder de \ree-
stapel van den landbouwer v. R te
NoordAviik, Avelke alhier geweid worden, in
den Elsgeesterpolder, is het mond- en
klauwzeer uitgebroken.
VOORSCHOTEN.
Simultaan-seance. De Voorschotensche
damvereeniging heeft op Vrijdag 21 Sep
tember een damavond georganiseerd, op
welken avo-nd de heer W. Hoekstra, hoofd
klus sespeler van. den Nederlandecheoi Dam-
bond een simultaan-seance zal geven in dc
kleine zaal van het café. O verbosch.
Dienaangaande verwijzen wij naar een
advertentie in. dit nummer.
Z0ETERMEER.
Personalia. Met ingang van heden is
benoemd tot lid der gezondheidscommis
sie te Zoctermeer de heer T. Kapteijn, die
renarts te Nieuwerkerk a. d. IJssel (vaca
ture dr. N. R. Slop).
KOUDEKERK.
Gemeenteraad. De raad dezer ge
meente a-ergadert Donderdagmorgen te
half tien.
Brievenbus of bel. Door het Hoofdbe
stuur der Posterijen is aan don Burge
meester dezer gemeente een schrijven ge
richt, waarbij de aandacht erop Avordt ge
vestigd, dat de briefpostbsstellingen veel
hinder en \-ertraging ondervinden, doordat
aan veel woningen geen brievenbus of
huisbel aanivezig is.
Om hiciaan zooveel mogelijk tegemoet
te komen a-erzoekt de Burgemeester de in
gezetenen, in het belang van de vlugge be
stellingen en dus ook voor hun persoon
lijke belangen, om hun woningen, Avaar dit
nog niet liet geval is, vooral te voorzien
van een brievenbus of huisbel. Vooral het
aanbrengen a'an een brievenbus zal de
briefbestePingen zeer bespoedigen.
Ziekenverzorging. Namens het bestuur
der Ver. Chr. Ziekenverzorging wordt me
degedeeld, dat in 't afgeloopen jaar 87
keer werd gekookt. Bovendien werden uit
gereikt 32i) Liter melk, 152 eieren en 115
porties vlcesch. Het boekjaar sluit met een
batig saldo van ruim 10. In 't begin der
volgende maand hoopt het bestuur de ge
meente rond te gaan om giften voor de ver
eeniging in te zamelen.
INGEZONDEN STUKKEN
Leiden, Sept. '28.
Geachte R edactie
Mag ik u beleefd een plaatsje A'ragen
voor onderstaande regelen? Bij a'oorbaat
dank.
Voor onze soldaten.
Nu Aveer, door 't „opkomen" van ver
schillende lichtingen en de hun op a'ele
wijzen verschafte en nog te verschaffen
ontspanning, de aandacht is gevestigd op
onze militairen, wilde ik gaarne wijzen op
eene bij uitstek nuttige ontspanning, wel
ke gelden kan ten allen tijde en voor alle
soldaten.
Ik bedoel hiei; denoodige goede, dus
katholieke lectuur.
Èn, al hebben dali sommige Militaire-
Vereenigingen al een aardige bibliotheek
volgens verklaring van bevoegden, er kan
heusch nog Avel wat bij.
En met een Aveinig goeden wil- kunnen
velen hier helpen.
Immers, uit ervaring weet ik dat o, zoo
a-elen een partij goede boeken en bijv. oude
jaargangen der Kath. Illustratie op zolder
bewaren; 't stof ligt. cr dik op soms en als
de bezitter(ster) eindelijk besluit, 't. zaakje
eens op te ruimen, verhuist 't dikwijls voor
enkele stuivers naar den a'oddenhandel en
dat is zeer jammer!
Om deze redenen doe ik een beroep op
alle Katholieken die zulke lectuur hebben
en 't voor onze soldaten willen beschikbaar
stellen.
Ik doe zulks onder hooge en enthousiaste
goedkeuring aran den beminden Aalmoe-
zenier J. J. J. Noordmann, aan wiens adres
men zijne gaA-en kan zenden.
Doch, dikwijls maakt men wel a-oorne-
mens zulks te doen, doch de rompslomp,
verbonden aan de verzending, maakt veel
al dat het goede vPörnemen in 't vergeet
boek raakt en dan gebeurd er niets.
Daarom verzoek ik beleefd mij even
een boodschap te willen zenden (een
briefje in de bus is al voldoende) indien
u iets hebt; gaarne haal ik 't dan af en
zend alles binnenkort aan Zijn Hoog Edel-
Gestrenge, die dan wel zal zorgen, dat
't op zijn goede bestemming komt.
Komt., oud-gemobiliseerden, gij a-ooral
weet hoe welkom den soldaat- in zijn véle
vrije uren oen goed boek of illustratie is;
dus helpt eens een handje mee!
Ik hoop dus spoedig veel boodschappen
ofteAvel briefjes te pnt.vangen en zeg u bij
voorbaat dank namens onze jongen en
God loone 't u.
Mijn adres is: B. J. P. Goddijn. Korte
Hansenstraat. 10a. oud-militair. Leiden.
Het adres van den Aalmoezenier is: den
Hoog Edel Gcstr. Heer J. J. J. Noordman,
Aalmoezenier, le Militaire Afdeeling No.
2524, Huygensstraat 6, Den Haag.
Die schoenen.dat kost wat!"
Actie voor betere reparatie.
Zooals vorige Aveek reeds gemeld is door
de Federatie voor de vakopleiding door
geheel Nederland een actie bogonnen voor
goede en betere reparatie aan schoemverk.
Reeds in a-erschillende plaatsen a'an ons
land is deze actie met succes begonnen en
ook hier ter stede is men thans aan het
AA"erk geaan en 't is de bekende Schoen-
makerspatroonsvereeniging „Nieuw Leven"
die hier de leiding heeft.
In de groote zaal van het Nutsgebouw
had gisteravond de eerste actie-vergade
ring plaats. De belangstelling was, gezien
de belangrijkheid van het onderwerp, en
het feit, dat de toegang vrij Avas, niet zoo
groot, als wij verwacht hadden. Ongeveer
een vijftigtal personen was aanwezig.
Namens het comité van actie heette de
heer A. H. van der Staay allen Avelkom,
in het bijzonder de heeren W. Donker Pz.
en Friso Heüpman, bestuursleden van den
Algemeene Agenda.
LEIDEN.
Donderdag. Vereeniging tot bevordering
van de belangen van slechthoo-
renden. Afd. Leiden en Omstre
ken. Leidsche Volkshuis, 8 uur.
De avond-, nacht- en Zondagdienst der
Apotheken Avordt van Maandag 17
Sept. tot en met Zondag 23 S e p t,
waargenomen door de apotheken der H.H.
G. H. Blanken, Hoogewoerd 171, telf.
502 en D. J. v. Driesum, Mare 76, telf.
406.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
in diverse modellen vajiaf. f 9.75
compleet met riestleeptèykussens f 15.50
met Peau de pcle-Kusspns f 24.75
HAARLEMMERSTRAAT I30-136
4469
Ned. Bond van Schoenmakerspatroons- en
winkeliers, en de afge\'aardigden van den
R. K. Vrouwenbond.
Spr. deelde voorts mede, dat de gevraag
de medeAverking van de verschillende ver-
eenigingen hier ter stede heel gering Avas,
doch desondanks aa-as- het comité de actie
begonnen om te komen tot verheffing van
het vak, waardeering van een goede repa
ratie en respect voor don vakman.
Voorts bracht spr. dank aan de firma
Lewesteijn in de Maarsmanssteeg, die
haar étalage had afgestaan voor een ex
positie van goed en slecht gerepareerd
schoenAverk. j jT!^|
Hierna. Avas het wooTd aan den heer W,
Donker Pz. uit Rotterdam, die een interes
sante en zeer bevattelijke causerie hielcL
over het voor ieder huisgezin belangrijke
onderAverp: „Die schoenendat kost
wat 1"
Na een korte inleiding Avees spr. op de
sinds de laatste jaren ingekankerde ge-
Avoonte, om het geld, aan schoenen be
steed, AveggeAvprpen geld te noemen. Om
dat fatale idee er bij de menschen uit te
krijgen is er heel wat noodig, 't is bijna
onbegonnen werk.
Spr. betoogt a-ervolgens, dat men met
een bijna zekere minachting opziet tegen
het schoenmakersvak en den schoenmaker,
omdat langzamerhand de leugen bij de
menschen ingang heeft gevonden, dat ieder
wel kon leeren schoenmaken. Dat is fataal
geworden voor heb vak.
In een historisch overzicht geeft spr.
hierna een beeld van het schoenmakers
bedrijf lil' den loop der tijden. Spr. gaat
zelfs terug tot 1752 in welk jaar têhoen-
makersgilde hoog stond aangcschrev^ ctv
als het Avare de voornaamste plaats in hei
gildewezen innam.
Napoleon brak echter de macht van het
gildeAvezen. In 1815 bestond het schoen-:
makersgilde nog nauwelijks en in 1830 wist
men nog alleen van hooren zeggen, wat dit
gilde geweest was'.
Toen ging het vak verloren, omda.t ieder
een ging schoenen maken cn wie maar wil
de noemde zich ongestraft „mr. schoen
maker". 't Werd als een bijbaantje_ be-
schouwd voor doodbidders, klokkenluiders,
enz.
Tusschen 1840 en 1870 is de schoenma^
kerstijd wel het slechtst geweest. Toen
Averden bijna alle schoenen gemaakt als.
z.g. maatAverk en de allerbeste maat
schoenmaker had niet de minste kennis
A'an den voetvorm.
Toen kwam de machinale schoenmakerij
In 1868 werd de eerste naaimachine in
Noord Brabant in gebruik genomen. In
Waalwijk liepen de menschen te hoop bij
den ouden heer van Loon en ze wildoni
hem steenigen. omdat hij door zijn machine
alle menschen zou broodeloos maken. Deze
stoorde er zich echter niet aan, hij ging
door en doordat de schoenmakers moesten
concurreeren met de machine in prima af-
Averking, leefde het vak weer op, doch dooi'
de opkomst der fabrieken moesten de
schoenmakers zich meer gaan -bepalen tot
de reparatie en naarmate de arbeid der
machine gecompliceerder werd moest de
schoenmaker zich meer bekwamen om heb
schoenAverk behoorlijk te kunnen reparee-
ren.
Cursussen Averden in- verschillende ste
den opgericht cn in de laatste jaren wer
den een 1500-tal schoenmakers afgeleverd,
doch daarmee was men er niet, Avant nu
de groote concurrentiestrijd tusschen de
goede vaklui en de niet-vakmenschen, wel
ke laatste met minderAvaardig materiaal1
tegen goedkoopere prijzen de menschen
lokten. Voor dc knoeiers' zelf leA'ert het
slechte materiaal intusschen ook slechts
nadeel, Avant het goedkoope leer is soorte
lijk veel zwaarder dan het betere en duur
dere leer. Immers: er is „leer" en „leer"
en: er worden schoenen „gemaakt" en „ge
lapt".
Spr. besluit het eerste gedeelte vam zija
lezing met te zeggen, dat de schoenmaker
het a'erloren a'ertrouAven van de menschen
moet Aveten te herwinnen. Dat kan hij, als
hij het waard is en er goed werk levert.
Na een korte pauze behandelde de lieer
Donker de meer practische zijde van het
vraagstuk: den schoenverkoop.
Naarmate het leer duurder wordt, aldus
betoogde spr., zullen de schoenen goedkoo-
per worden, omdat ze beter zullen zijn.
Door dc'ontzettende toename a'ansniten
kleur neemt de kwaliteit van de schoenen
af, eenvoudig omdat men te veel voorraad
moet opdoen. De groote massa koopt op
het oogenblik de duurste schoenen, luxe
schoenwerk, dat echter niet duurzaam ge
noeg is. Het eind zal tenslotte zijn, dat
de meisjes van vandaag (want over het
vrouwenschoeisel gaat het voornamelijk)
ongelukkige wezens zullen zijn over 20 jaar,
die tenslotte hun toevlucht zullen moeten
9 1
