BUITENLAND.
BINNENLAND.
19e Jaargang
WOENSDAG 19 SEPTEMBER 1928
No. 5980
2)e Ceicbefie 0ouranl'
Oe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weck. f2.50 per kwartaal
Bij onzo Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's vor-
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
II
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINlS-fRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent perregel
Voor Ingezonden Mededeolingen wordt het
dubbele van hot tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
BERICHT!
Zij, die zich nu op „De Leidsche Courant"
abonneeren, ontvangen de nummers tot
'f October a.s. gratis.
DE ADMINISTRATIE.
V Onbeschaafden in alle standen
In de rede, wa-armede prof. dr. B. J.
JL Ovink het rectoraat van de Utrechtsche
.Universiteit aan diens opvolger heeft over
gedragen, constateerde deze:
Voor de universiteit is een levensbe
lang: de kwaliteit en ook de kwantiteit
vaai het materiaal, dat zij te bewerken
krijgt, of minder natuurwetenschappe
lijk uitgedrukt de geestestoestand der-
genen, die zich als studenten bij haar
aanmelden.
Dan wees spr. er op, dat de toegang tot
de universiteit om verschillende redenen
gemakkelijker is dan vroeger.
Ten slotte (zoo lezen wij in het ver
slag van genoemde rede) wees spr. nog
op de bedenkelijke royaliteit van som
mige gemeenten bij de verlaging of al-
geheele kwijtschelding van het school
geld en het gratis beschikbaar stellen van
studieboeken. Over heb misbruik van het
instituut der overvloedig beschikbaar ge
stelde beurzen zou, meende spr., ook nog
veel te zeggen zijn.
En hij vervolgde:
Het gevolg van dezen, door verschil
lende bronnen gevoeden, steeds aanzwel
lenden stroom van studenten is een aan
merkelijke verlaging va-n het geestelijk
peil der afgestudeerden. Steeds talrijker
worden in de gelederen der advocaten,
medici, leeraren, predikanten, etc. de per
sonen met een volkomen gebrek aan
uiterlijke en innerlijke beschaving, met
slechte manieren, platte uitspraak, en
een zeer vulgaire levensopvatting en be
oordeeling van hun beroep. Zoo vormt
zich meer en meer een intellectueel pro
letariaat, waarvan vele leden als hand
werkslieden aan de samenwerking veel
grootere diensten hadden kunnen bewij
zen. Zij verdringen elkaar voor de baan
tjes, en bereiken toch veelal niet meer
dan een miserabele sociale positie.
Dat er jongelui naar de universiteit gaan,
(lie daarvoor niet door hun gaven en ta
lenten zijn aangewezen wij twijfelen er
geen moment aan.
Maar dat deze s p ec i a a 1 gezocht moe
ten worden, zooals prof. Ovink schijnt
te meenen, hij drukt zich niet heel posi-
tief'uit onder degenen, die uit de maal-
schapfjelijk-lagere standen komen dat
verraadt een gemis aan inzicht in de wer
kelijkheid en misschien in wat w e r k e 1 ij k
beschaving is
Beschaafden en onbeschaafden vindt men
onder studenten van alle standen. we
konden dat deze dagen b.v. weer 'ns eon-
stateeren, toen we eenige leden van het
Leidsche Studentencorps op ergerlijk-onbe
schaafde manier zagen optreden!
VOLKENBOND.
OPZIENBAREND PLAN VAN LOUDON.
Vlootconferentie der 5 mogendheden.
Lord Cushendun maakt
weer bezwaar.
De derde of ontwapeningscommissie te
Genève heeft- gisteren een sensationeelen
middag beleefd. Nadat liet rapport over de
particuliere wapenfabneage en dat over
hot model-verdrag te vookoming van den
oorlog was aangenomen, wat aan de orde
cle discussie over de werkzaamheden der
commissie-Loudon en met name de vast-
•tolling van den datum der volgende zit
ting dezer commissie.
Toen de Voorzitter, Carton de Wiart,
«o besprekingen hierover opende, zweeg
je geheele vergadering, evenals onlangs op
de Assemblée het geval was. Na eenige aar-
a®kng nam Paul Boncour het woord. Hij
sprak de hoop uit, dat jhr. Loudon der
oommissie zijn standpunt zou uiteenzetten.
Op Loudon rust volgens spreker de zwaar
ste verantwoordelijkheid, die slechts kan
worden verlicht door de vriendschap, die
de leden der commissie voor hem gevoelen.
Ook leek het Boncour logisch, dat zij, die
geklaagd hebben over den tragen gang van
zaken, thans him standpunt zouden preci
seeren.
Daarop voerde dr. Benesj het woord. Hij
hield een vrij optimistische rede. waarin
hij o.m. zeide, dat-, naar zijn meening, het
psychologisch oogenblik nadert, waarop de
commissie-Loudon tot daden kan overgaan
Hij is overtuigd, dat de werkzaamheden
langzamerhand het doel naderen. Het we-
derzijdsoh vertrouwen is door Locarno en
het Kellogg-pact toegenomen en Benesj
hoopt, dat de volgende zitting der commis
sie-Loudon de laatste zal zijn voor de groo
ts ontwapeninfsconferentie.
Jhr. Loudon's verrassing.
Toen vroeg jhr. Loudon het woord, om
zijn rede te houden, die de groote sensatie
van den dag zou worden. Hij zegt niet als
eerste te hebon willen spreken, omdat hij
de zienswijze va-n verschillende leden wil
de kennen. Herinnerend aan de besprekin
gen in de Assemblée, die hij wegens een
plotselinge reis naar Nederland niet heeft
kunnen bijwonen, zegt hij, bij aankomst- te
Genève vol hoop te zijn geweest en de vas
te 'overtuiging te hebben bezeten, dat de
datum der volgende zitting kon worden
vastgesteld.
Niemand is meer verlangend dan ik, al
dus- jhr. Loudon, de werkzaamheden der
voorbereidende ontwapeningsconferentie te
bespoedigen. En toen spreker vernam, dat
Frankrijk en Engeland het eens waren ge
worden over de ontwapening ter zee, meen
de hij inderdaad, dat de commissie nu spoe
dig zou kunnen vergaderen. De redevoerin
gen van. Paul-Boncour en andoren te Ge
nève, versterkten die hoop, doch de rede
van lord Cushendun was voor spreker een
koude douche. Onder de huidige omstandig
heden gelooft spreker, dat het onmogelijk
is een nieuwe zitting der ontwapenings
commissie bijeen te roepen. Eerst moeten
de groote maritieme mogendheden 't eens
zijn geworden.
Jhr. Loudon kondigt, dan, tot groote ver
bazing van de meeste leden der commissie
aan. dat hij voornemens is binnenkort te
Parijs of elders de vertegenwoordigers der
vijf groote zee -mogend h edenEngeland.
Frankrijk, Amerika, Japan en Italië, bij
een te roepen om te trachten in een zitting
met gesloten deuren de nog bestaande mee-
ningsverschillen uit den weg te ruimen.
Wil de Assemblée nu reeds den datum
vaststellen voor de volgende zitting der
commissie, dan zal spreker zich daaraan
houden, doch hij zou daarvoor geen ver
antwoordelijkheid kunnen aanvaarden. De
Nederlandsche gedelegeerde is overtuigd,
dat de voorbereidende commissie met groo
te kans op succes ka-n bijeenkomen, als de
groote maritieme mogendheden het eens
zijn geworden.
Steun van Paul-Boncour.
De interventie van jhr. Loudon, die voor
de meest en een verrassing was, maakte een
goeden indruk en Paul-Boncour, die on-
middelijlc het woord vroeg, zeide dat Lou
don den toestand zeer juist had uiteenge
zet. Loudon heeft volgens hem loyaal de
instructies- van de voorbereidende ontwa
peningscommissie uitgevoerd, zooals hij
dat- steeds gewpon is te doen.
Sprekende over- het Fransch-Briteche
vlootcompromis zegt de Fransche gedele
geerde, dat deze landen een zeer prijzens
waardige poging hebben gedaan het eens
te worden.
Hij zet de moeilijkheden uiteen, die daar
bij moesten worden overwonnen en merkt
op, dat de achterdocht waarmede het com
promis is ontvangen, zeker niet andere sta
ten zal aanmoedigen het voorbeeld van
deze twee landen te volgen. Frankrijk en
Engeland zouden thans het recht hebben
tot de andere staten te zeggen: doe het
zelfde wat wij hebben gedaan. Van de hou
ding der groote mogendheden hangt veel
af.
Paul-Boncour stelt voort-, geen impera
tief mandaat te geven aan jhr. Loudon,
maar hem wèl de opdracht te geven, dat
de voorbereidende commissie nog voor het
einde van het jaar haar laatste zitting hou
den zal. resp. dat die uiterlijk in het begin
van 1929 zal plaats hebben. Hij diende een
resolutie in, waarin o.m. wordt gezegd, dat
de staten, die hun veiligheid nog niet vol
doende verzekerd oordeelen, thans, dank zij
den werkzaamheden van het veiligheids
comité, over nieuwe middelen beschikken.
Voorts wordt aangedrongen op bespoedi
ging der ontwapeningswerkzaamheden en
op het uit den weg ruimen der'nog be
staande moeilijkheden, ten einde het bij
eenkomen der commissie-Loudon mogelijk
te maken.
De tegenstander aan het
woord.
Hierop nam lord Cushendun het woord.
Met betrekking tot het voorstel van jhr.
Loudon zegt hij niet te weten of hij dit wel
goed heeft begrepen en hij vraagt zich af,
of jhr. Loudon de volle draagwijdte van
zijn voorstel heeft overzien. Practiseh komt
het voorstel volgens Cushendun neer op een
vervroegde herziening van de conventie van
Washington en wel onder geheel andere om
standigheden dan in deze conventie wordt
bepaald. Lord Cushendun heeft geen in
structies van zijn regeering over dit punt,
daar jhr. Loudon hem tevoren niet van zijn
voorstel in kennis heeft gesteld. De Btit-
scho gedelegeerde betwijfelt voorts- sterk,
of de uitnoodiging van jhr. Loudon door
ec-n der vijf mogendheden zal worden aan
genomen. Kij stelt er prijs op dit te zeg
gen vóór het voorstel-Loudon publiek do
mein wordt.
Lcrd Cushendun apprecieert, de motieven
van jhr. Loudon, doch hij gelooft, niet, dat
diens voorstel een gunstig onthaal zal vin
den.
Ten slotte voerde jhr. Loudon nog eens
hot. wrord om lord Cushendun, zooals hij
zeide, uit den droom te helpen. Zijn eenige
drijfveer is geweest de werkzaamheden der
voorbereidende commissie te bevorderen;
de idee van een nieuwe conferentie van
Washington is verre van hem geweest. Hij
bedeelt slechts een particuliere bespreking
van het Fransch-Engelsch-vlootcompromis,
samen met de andere belanghebbende mo
gendheden.
De discussies werden hierna tot heden
verdaagd.
De begrooting van het Intern. Arbeids
bureau.
Het voorste 1-mevr. Kluyver
verworpen.
Gistermiddag werd in de vierde commis
sie van den Volkenbond het budget van
heb internationaal arbeidsbureau vastge
steld. Mevrouw Kluyver, die het Neder
landsche standpunt verdedigde, stelde
voor, cïat de credieten voor de ambtenaren
zouden worden toegestaan met uitzonde
ring van dat voor den nieuwen afdeelings-
chef :n soort onder-secretaris-generaal,
welke j.ost, aooalft een ieder wist, voo'r
Duitsc-hland gereserveerd was.
Haar vocr&tel werd echter per slot van
rekening na een langen strijd met 1610
stemmen verworpen.
DUITSCHLAND.
Na 't principieel accoord in de Rijnland
kwestie.
Definitieve overeenstemming
nog langniet zeker geacht.
Naar Pertinax aan de „Daily Tele
graph" uit Genève meldt, acht men het tot
stand komen van een overeenkomst in zake
de ontruiming van het Rijnland nog lang
niet zeker. De Fransche regeering zal,
naar Pertinax meent, Duitschland de ont
ruiming van de tweede zone toestaan, zoo
dra de Duitschers in den loop van de be
sprekingen bewijs van goeden wil hebben
gegeven.
De houding in officieele Engelsche krin
gen ton opzichte van het resultaat, der be
sprekingen in zake de ontruiming van het
Rijnland is, naar de diplomatieke mede
werker van de „Daily Telegraph" meent,
tot nu toe sceptisch. Men gelooft niet, dab
het mogelijk zal zijn, dat het benoodigde
bedrag voor het stichten van een herstel
fonds zonder hulp van de Vereenigde Sta
ten kan verden bijeengebracht, noch dat
Duitschland zal toestemmen in een toe
zicht in het Rijnland na den in het vredes
verdrag vastgestelden termijn van 1935.
De „Times" is eveneens van meening,
dat geen belangrijke vorderingen te Genève
zijn gemaakt. Het blad wijst er op, dat bij
de kwestie van de ontruiming van het
Rijnland en het herstelvraagstuk ook nog
de kwestie van de geallieerde oorlogsschul
den moet worden opgelost. De onderhan
delingen zullen dientengevolge zeer moei
lijk zijn.
Het openen der onderhandelingen geeft
echter hoop, vandaar dat Groot-Brittannië
de besprekingen te Genève toejuicht.
RUSLAND.
De Russische graanpolitek.
Een beruchte naam.
De Gepeoc-leider Peters, die de vorige
week door de Sovjet-regeering is benoemd
tot vo.rzii ter van de speciale commissie,
welke zul hebben na te gaan of de hand
wordt gehouden aan de regeeringsverorde-
ningen voor de graanlevering. en levens
tot taak heeft de overtreders te straffen, is
zijn werk begonnen met het publiceeien
van een verklaring. Hierin wordt gezegd,
dat het zijn plan is alle overtreders gevan
gen te nemen en „demonstratieve rechts
zittingen" te organiseeren, waarvan het
verloop alom zal worden bekend gemaakt.
Deze verklaring is onderteekend „Peters'
een naam, welke hun, die bij de graanleve
ring betrokken zijn, den schrik om hét
hart zal doen slaan, als zij terugdenken
aan 1919 en 1920 toen Peters in de Oekiai-
no huishield, en vele massa-executies orga
niseerde, vooral te Kief, waar zich onder
de slachtoffers zelfs eenige schoolkinderen
bevonden.
Peters heeft verder medegedeeld, dat
niet alleen san de graanleveranciers maar
ook aan de leiders van coöperatieve ver-
eeniging'm de noodige aandacht zal worden
geschonken. Ieder die schuld heeft aan de
desorganisatie van de graanmarkt zal voor
de rechtbank moeten verschijnen.
CHINA.
NIEUWE STRIJD.
Thans de Noordelijken in den aanval.
Naars chatting reeds
honderden soldaten gedood.
De wonderen zijn China nog niet uit. De
overblijfselen van het Noordelijke leger,
dat langs de Lwan-rivier opgejaagd werd
en waarvan 15.000 man, hierbij bevon
den zich 500 Russen, zich met twee
pantsertreinen aan den Moekden-lroepen
hadden overgegeven, achtte men weinig
gevaarlijk en men meende dan ook, dat het
einde ven den strijd in zicht was. Men
heeft zich echter vergist. De resteerende
30.000 Sjantc-eng-soldaten, die voor de na-
tionalis'en gevlucht zijn van Nanking tot
Loeantsjau, zonder een enkele poging te
ondernemen weerstand te bieden, hebben
plotseling de bevlieging gekregen, om in
plaats van zich over te geven, te gaan vech
ten. Mat een woede, en een vastberaden
heid, die men zelden onder de militain-n in
China aantreft, zijn zij ten stri.ide getrok-
ekn.
Wat het gevolg van dezen ommekeer is,
kun men afleiden uit het bericht, dat vol
gens raming van buitenlanders honderden
soldaten zijn gedood en duizenden gewond.
MEXICO.
Treinaanslag in Mexico.
Vier leden van het personeel van den
expresstrein MexicoGuadalajara we den
bij Monte Leon gedood, toen de trein m
botsing kwam met een hoeveelheid rails,
die waren losgerukten op de spoorbaan
gelegd. Men gelooft, dat de aanslag het
work is van bandieten en troepen zijn uit
gezonden om hen na te zetten. In hetzelf
de district hebben bandieten zes maanden
geleden een trein aangevallen en in brand
gestoken, waarbij bijna honderd passagiers
om het leven kwamen.
STAATSBEGROOTING 1929
Aan de heden verschenen „millioenen-
nota" ontleenen wij hier een en ander.
Het overschot over 1926 viel 11 1/2 millioen
mee.
In de millioenennota lezen wij o.m., dat
het overschot op den gewonen dienst van
het jaar 1926, dat in uc vorige nota werd
geraamd op 561/2 milioen, gebleken is
ruim 68 millioen te bedragen, d.w.z. meer
dan 11 1/2 millioen boven het bedrag, dat
men verwachtte.'
Voor den dienst over 1927 becijfert de
minister het overschot van den gewonen
dienst op 64 1/2 millioen, hetgeen ruim 52
millioen gunstiger is dan het zich het
vorig jaar liet aanzien. Ook het jaar 1928
laat een, zij het bescheiden, overschot ver
wachten.
Gewone uitgaven: een batig saldo van
8 millioen.
De gewone dienst voor 1929 wijst aan in
komsten 601.797.75S en aan uitgaven
593,050,930, hetgeen een geraamd saldo
beteekent van ruim acht millioen.
Arbeid: 4 millioen meer.
Hoofdstuk X is met 4,357,666 verhoogd
Arbeidsverzekering en Invaliditeitsfonds
vragen ieder reeds ongeveer 4 millioen
meer dan het vorige jaar. Werkloosheids
verzekering en Arbeidsbemiddeling zijn
samen 602,300 hooger tengevolge van
een hoogere raming van subsidie aan
werkloosheidskasscn.
Hooger Onderwijs.
Zoowel door de faculteit van rechtsge
leerdheid als door den minister van Kolo
niën is bij herhaling aangedrongen op her
stel van den post voor een leerstoel in de
koloniale staathuishoudkunde. Hiervoor
worden thans gelden aangevraagd voor de
universiteit te Leiden.
De minister is tot de overtuiging geko
men, dat de vraag, op welke wijze ware te
voorzien in het onderwijs in de histologie
to Leiden, welke bij vorige begrootin
gen aan de orde kwam in verband met de
voorziening, in het onderwijs in dit vak en
in de zoölogie, moet worden opgelost dooi
de omzetting van het lectoraat in een ge-
woon hoogleeraarschap.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Een opzienbarend plan van jhr. Loudon,
dat echter weer den Engelschen gedele
geerde tegen zich vond.
Nieuwe gevechten in China. De Noorde
lijken zijn tot den aanval overgegaan.
De tornado woedt nog steeds voort in
Amerika. Guadeloupe is vreeselijk geteis
terd en telt 550 dooden. Thans is de staat
Georgia aan de beurt. (Buitenl. Berichten,
2de blad en Telegrammen).
BINNENLAND.
De Millioenen-Nota en de verschillende
hoofdstukken der Staatsbegrooting voor het
dienstjaar 1929 zijn gisteren verschenen.
Mededeelingen omtrent de Leidsche Uni
versiteit (lsto blad).
Nominatie voorzitter Tweede Kamer: 1.
Ruys de Beerenbrouck; 2. dr. De Visser; 3.
Schaper (1st© blad).
Het ligt voorts in de bedoeling aan den
directeur van het medisch-historisch in
stituut te Leiden een onderwijsopdracht
te verleenen met den titel van lector en
hem daarvoor jnet 1500 te honoreeren.
Voor liet ziekenhuis te Leiden wordt
begroot 968.600 aan materieele uitgaven,
800.000 voor afwerking der nog niet in
gebruik genomen gebouwon en 112.228
voor algemoeno onkosten.
Te Utrecht word een tweede hoog
leeraar voor het geologisch onderwijs be
noemd; de hoogleeraar in do crfelijks-
heidsleer aan de Landbouw Hoogoschool
te Wageningen wordt met het onderwijs
in dat vak to Utrecht belast in de quali-
teit van buitengewoon hoogleeraar; een
buitengewone leerstoel wordt ingesteld in
de sociologie: do buitengewone hoog
leeraar in de geschiedenis der kerkelijke
kunst wordt tot gewoon hoogleeraar be
noemd.
Te Groningen wordt een leerstoel in de
pharmacologic ingesteld en een lectoraat
in de Italiaanschc taal- en letterkunde en
zal tevens voorzien worden in het onder
wijs in de Friesche taal- en letterkunde.
EERSTE KAMER.
Rede Voorzitter. Beantwoor
ding Troonrede.
Vergadering van gis te ren.
De Voorzitter, baron v. Voorst
tot Voorst, brengt dank zoowel aan
de Regeering als aan de Koningin voor
Z'jn wcdei-benoeming tot Voorzitter van
deze Kamer. Ondanks de in 't publiek ge
maakte opmerkingen over de ,.faits- et ges
tes" deze:- Kamer heeft zij ook in het afge-
loopen jaar de haar opgedragen taak goed
vervuld. De verhouding onderling liet in
geen opzicht iett- te wenschen over. Ook in
het afgclonpen jaar bereikten de Kamer in
vorband met meer of minder belangrijke
wetsontwerpen een groot aantal adressen,
waarin c.a. verzocht werd in 's Lands be
lang een wetsontwerp te verwerpen. Was
heo nu onder deze omstandigheden te ver
wonderen, dat er leden zijn, die in ver
band met die adressen en ook in verband
met inlichtingen, die zij van elders hadden,
een grooter aandeel in do debatten der Ka
mer namen, dan met 't oog op den tijd
wenschelijk was? Naar aanleiding hiervan
merkt spr op, dat hetgeen door een lid
eener fractie uitvoerig is behandeld, niet
noodzakelijk door een ander lid dier frac
tie, zij het ook met andere woorden, her
haald behoeft te worden. Spr. meende
good (e doen, dit te zeggen. In de hoop, dat
Gods zegen ook in het komende jaar op
dm arbeid der Kamer zal rusten, aanvaard
de de Voorzitter de hem opgedragen taak
(Applaus).
De V oorzitter stelt voor, de Troon
rede met een Adres van Antwoord te be
antwoorden.
De heer W i b a ut (S.D.) merkt op, dat
de sociaal-democraten tegenstanders zijn
van beantwoording dor Troonrede. Wan
neer overigens geen verzet plaats heeft, zal
spr. geen stemming vragen.
De Voorzitter: Dan zal de Troon
rede met een Adres- van Antwoord worden
beantwoord.
De Kamer gaat over tot h?t trekken der
afdeelingen, waarop de vergadering ge
schorst wordt tot het kiezen van voorzit
ters en ondervoorzitters en van vijf leden
der commissie van redactie van het Adres
van Antwoord.
-Na heropening der vergadering deelt de
Voorzitter mede, dat de afdeelingen
hebben benoemd tot voorzitters de heeren
De Vcs van Stecnwijk, Janssen, Rink, Wes-
terdijk, Smeenge; tot ondervoorzitters de
heeren Van Lanechot, Dobbelmann, De
Veer, De Gijselaar, Polak; tot leden der
commissie van redactie van het Adres van
Antwoord de heeren Van Lanschot, Van
Emoden, Rrict, De Gijselaar, Slingenberg.
Uc crgadcring wordt verdaagdj tot
-Wcv isUigniiddag 2 uur.
