BUITENLAND
BINNENLAND.
19e Jaargang
MAANDAG 17 SEP
5978
Of ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per ■weck. f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per weck. f2.G9 per kwartaal
Franco por poetf2.95 per kwartaal
Hot Geïllustreerd Zondagsblad is voor de A bonne's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bjj voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeolingon wordt liet
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
ONS NIEUW GEBOUW
De bouw van ons nieuwe huis aan de
Papengracht maakt de laatste dagen snelle
■vorderingen
Intusschen is men begonnen met het-
plaatsen van de groote pers, waarvoor on
geveer een maand noodig is. Wij verwach
ten, dat over twee weken onze courant
weer op de eigen drukkerij kan worden ge
drukt.
Dit beteekent, dat wij onze buiteneditie
dan later zullen kunnen afdrukken dan nu
en dus weer meer nieuws zullen kunnen
opnemen,
natuurlijk zij we er dan nog niet.
Elke vergelijking gaat mank, en ook die
wij maken, als wij de pers op een drukkerij
vergelijken met het dak op een huis.
Men heeft niets aan een huis als het dak
niet in orde is. De pers, waarop „De Leid-
sche Courant" zal worden gedrukt, is van
uitstekende kwaliteit en is, in vergelij
king met die van voor den brand, hoewel
deze ook heel goed functioneerde, werke
lijk oen beteekenende verbetering voor
onze courant. Wij zullen later voor onzo
lezers uiteen zetten, waarom.
Als wij onze manke vergelijking
mogen doorzetten, dan zouden wij verder
willen zeggen, dat, gelijk een goed dak
veel van zijn nuttigheid verliest, als de fun
damenten en de muren van het huis niet
sterk zijn, de pers op een couranten-druk
kerij dan eerst haar volle nuttigheid naar
buiten kan openbaren, als in orde is de zet
terij, waar de courant in elkaar wordt ge
zet, voordat hij naar de pers gaat.
Men weet, dat wij nu op de Hoogewoord
een tijdelijke drukkerij hebben, waarin op
de zetterij 't kon niet anders lang niet
zoo doelmatig voor onze courant wordt ge
produceerd, als op die in ons gebouw van
vóór den brand. Er staan b.v. drie zetma
chines in plaats van vijf. Op onze nieuwe
zetterij nu zullen zes zetmachines dage-
lijks functioneeren opdat de courant 'zoo
actueel mogelijk zal zijn. Wij mogen ver
wachten, dat ook de zetterij vrij spoedig
nadat de pers gereed is, in orde zal zijn ge-
bracht. En dan zijn we er!
Wij willen nu ook wel 'ns zeggen, dat
de maanden, die sedert den brand in De
cember zijn verloopen, ons, behalve veel
moeielijkheden, een reden van groote dank
baarheid en blijdschap lfcbben geschonken.
En deze reden is gelegen in het verschijn
sel, dat ons abonnementental vrijwel met
normale snelheid de snelheid van vóór
dien brand is gestegen!
Wij schrijven dit toe, eerstens aan het
feit-, dat er door allen, die daartoe in staat
waren en wij denken hierbij niet op de
laatste plaats aan het technisch personeel
met toewijding gewerkt is, om, over de
bestaande moeielijkheden heen, de courant
op peil te houden. Maar die moeielijkheden
konden niet allen worden overwonnen zij
hebben toch 't kon met anders haar
stempel gezet op den inhoud onzer cou
rant. En, dat des ondanks geen abonné's
bedankten, maar daarentegen het aantal
abonnés is gestegen, dat juist schenkt
ons dankbaarheid en blijdschap
Hieruit besluiten wij voor ons zelf niet
dat wij cr niet iederen dag en ieder uur van
'n werkdag naar zouden moeten b 1 ij v e n
streven, ook als wij ons nieuwe gebouw
hebben betrokken om onze courant te
vervolmakenmaar wij mogen er toch wel
uit besluiten, dat de Katholieken in Leiden
en omgeving over hun Katholiek dagblad
met ontevreden zijn
De rijd is er nog niet, om onzen dank te
brengen, aan hen, die ons geholpen heb
ben, om de moeielijke maanden „door" tc
komen want die moeielijke maanden
zijn nog niet geëindigd, al licht een betere
toekomst aan. Wij willen besluiten met
den w jnsch, dat God den arbeid zegene en
ons nieuw gebouw aan de Papegracht spoe
dig zal kunnen worden betrokken
VOLKENBOND.
DE RIJNLANDONTRUIMING.
Een principieel accoord.
Over de vorming van twee.
commissies.
Gistermorgen had te Genève een bij
eenkomst plaats van de vertegenwoordi
gers der zes mogendheden, welke betrok
ken zijn bij een eventueele ontruiming
van het Rijnland. De bespreking duurde
van halfelf tot halftwee 's middags en had
plaats in het verblijf der Britsche delega
tie, onder voorzitterschap van lord Cushen
dun.
Het communiqué omtrent de besprekin
gen betreffende het Rijnland verklaart,
dat overeenstemming is verkregen lo. in
zake het openen van. officieele onderhan
delingen over het door Müller gedane ver
zoek om vervroegde ontruiming; 2o. over
de noodzakelijkheid eener volledige en de
finitieve regeling van het vraagstuk der
schadeloosstelling en over de vorming, ter
bereiking van dit doel, van een commissie
van financieele deskundigen, aangewezen
door de zes regeeringen; 3o. omtrent het
beginsel der vorming eener vaststellings-
en verzoeningscommissie, welker werk
wijze, doel en duur het onderwerp zullen
'uitmaken van onderhandelingen tusschen
de regeeringen.
Hermann Müller is in den loop van den
avond naar Berlijn teruggekeerd. Briand
blijft echter nog te Genève.
DE ONTWAPENINGSCOMMISSIE.
De wapenfabricage.
Bijna algemeen stilzwijgen
over de openbaarheid.
De derde commissie heeft Zaterdag de
kwestie der wapenfabricage behandeld.
De hoop, die professor Rutgers drie we
ken geleden had uitgesproken in de spe
ciale commissie voor de wapenfabricage
n.l. dat in de volkenbondsvergadering
zulke krachtige protesten zouden opgaan
legen de geringe publiciteit, die het ont-
werp-conventie heeft voorzien, is helaas
niet vervuld.
Zulke krachtige pleidooien als professor
Rutgers in de comraissie-Bernstorff ten
gunste van zoo groot mogelijke openbaar
heid gehouden heeft, hebben wij niet ver
nomen.
De Nederlandsclie gedelegeerde in deze
commissie Jhr. Loudon lieeft het stilzwij
gen bewaard en alleen de gedelegeerde
Aan Salvador Querrero, is krachtig voor
het standpunt der minderheden in de com-
missie-Bernstorff opgekomen.
In het^ algemeen heeft het debat van
Zaterdag niet den minsten vooruitgang
gebracht. Alleen heeft de Engelsche ge-
de'egcerde thans medegedeeld, dat Enge
land cr niet langer bezwaar tegen maakt,
dat de conventie ook van toepassing is op
alles wat de luchtvloot betreft.
Met betrekking tot de openbaarheids
verplichtingen hebben de groote mogend
heden echter geenerlei concessies gedaan.
Een redactiecommissie is benoemd om
Maandag een voor de volkenbondsverga-
dering bestemd rapport aan de. commissie
voor te leggen.
Bezuininging.
De critiek op het
internationaal a r b e i d s-
bure a,u.
Zaterdagmorgen is in "de vierdo com
missie een hevige strijd ontbrand over
liet budget van liet internationaal ar
beidsbureau welk budget door de groote
bezuinigers, den Noor Hambro en den
Zwitser Rappard, op heftige wijze werd
aangevallen. Twee kwesties werden naar
voren gebracht: in de eerste plaats de
verhouding tusschen arbeidsbureau en
volkenbonds-secretaviaat, in de tweede
plaats de gelijkstelling van het personeel
van het arbeidsbureau met dat van het
volkenbonds-secretariaat.
Dc eerste Kwestie Kwam in bespreking
naar aanleiding van den strijd over het
houden der twee conferenties, de gewone
tunferentie en de maritieme conferentie in
1929.
Het geval wil, dat deze twee conferen
ties om bepaalde redenen niet vlak achter
elkander, doch met tusscnenruimte van
ongeveer drie maanden plaats vinden, zoo
als de beheersraad van het arbeidsbureau
na lange discussies eenstemmig besloot.
Dc Engelsche gedelegeerde kwam echter
thans verklaren, dat hij vanwege de be
zuiniging deze twee conferenties vlak ach
ter elkaar wilde zien houden.
Thomas verklaarde hierop, dat hij,
wanneer in den beheersraad en in de
vierde commissie van de volkenbondsver-
gadering dc regeerings gedelegeerden een
verschillende meening uitspraken, niet
wist, waar Ivj zich aan moest houden.
Dc Noor Hambro zeide, dat hij gaarne
den Noorschen rcgeeiingsvertegenwoordi-
ger in den beheersraad op het altaar der
bezuiniging opofferde en, dat de beheers
raad geen definitief besluit zal mogen ne
men, en afhankelijk zou moeten zijn van de
volkenbondsvergadering voor de aanne
ming van het budget.
Thomas werd hierop hevig verontwaar
digd en wees op de arbeiders, welke een
groot aandeel hebben in het werk van het
arbeidsbureau, en die, wanneer men deze
procedure toepaste geheel afhankelijk
werden van personen, die.met het arbeids-i
bureau weinig hadden uit tc staan (ver
schillende gedelegeerden van de vierde
commissie zijn niet in den beheersraad
vertegenwoordigd).
De discussies duurden vier uur lang en
eindelijk ging men in een opgewonden
stemming uiteen zonder nog een beslis
sing te hebben genomen.
BELGIE.
Amnestie-wet in België.
Borms valt er niet onder.
Het Belgische kabinet is tot overeenstem
ming gekomen over liet wetsvoorstel tot
amnestie-verleening. dat morgen bij de Ka
mer zal worden ingediend. Het voorstel
trekt de veroordeelingen niet in, doch be
paalt zich er toe te verklaren, dat alle straf
fen van niet meer dan tien jaar gevangenis
straf of dwangarbeid, bij verstek of na ver
hoor geveld, verjaard zijn. Wat de bij ver
stek gevelde vonnissen van meer dan tien
jaar belieft, zal de rechtbank te beslissen
hebben.
De verjaring der verstekvonnissen brengt
mede, dat tegen deze geen hooger beroep
meer mogelijk is. Deze veroordeelden blij
ven dus uitgesloten van het kiesrecht en an
dere politieke rechten. Borms valt niet on
der de bepaling dezer wet, doch wel onge
veer 200 andere bij verstek veroordeelden.
De andere veroordeelden hebben hun straf
uitgezeten of hebben individueel gratie ge
kregen.
RUSLAND.
Een noodtyïst van Trotzkl.
Aanslagen op zijn leven'!
Volgens een bericht uit Moskou moet
Trotzki er in zijn geslaagd, uit zijn verban
ningsoord een bericht te laten toekomen
aan Rakowsbi, die naar Astrakan aan de
Kaspische Zee is verbannen.
Trotzki vraagt daarin om hulp en zegt,
dat de politie het er op aan legt, om. hem
van het leven te berooven. Men heeft hem
dagen lang zonder levensmiddelen gelaten
en zelfs hebben roode gardisten van uit een
hinderlaag op zijn huis geschoten.
Toen de overheid te Moskou van deze
voorvallen bennis kreeg, werd verklaard,
dat deze gebeurtenissen op zichzelf staande
gevallen zijn en er geen sprake van is, dat
getracht zou worden Trotzki uit den weg
te ruimen.
Op 23 Augustus zijn nog 33 leden der op
positie en vrienden van Trotzki in hechte
nis genomen.
MEXICO.
DE KERKVERVOLGING.
De „Prensa" meldt dat zekere generaal
Leal zonder vorm van proces heeft laten
doodschieten Ignacio Lambarri, vooraan
staand ridder van Columbus te San Miguel
Allenda (Guanajuato).
SLUITING ZITTINGSJAAR
..STATEN-GENERAAL.
Zaterdagmiddag ten 3 ure heeft de mi
nister van binnenlandsche zaken en
landbouw, mr. 'J. B. Kan, gekleed in het
ministerieels! ambtscostuum en getooid
mei de halslinten en sterren zijner Neder
landsche en buitenlandsche hooge ordelee-
kenen, in naam der Koningin het tegen
woordige zittingsjaar der Statcn-Generaal
gesloten verklaard.
Naclnt dc vertegenwoordiger van H. M.
ten Koninklijken Paleize in het Noordein-
dc ontvangen was door den in ambtscos
tuum geklceden hofmaarschalk der Konin
gin, baron de Smeth, reed de minister
even voor drie uur van het paleis af in een
niet twee paarden bespannen galakoets,
welke voorafgegaan en gevolgd werd door
afdceiingen huzaren, naar liet Tweede Ka
mergebouw, langs Noordeinde, Heulstraat,
Kneuterdijk en Buitenhof.
Aan den ingang van het Kamergebouw
werden minister Kan de militaire eerbewij
zen gebracht door een detachement mili
taire politic troepen, waarna de commissie
van in- en uitgeleide Z.Exc. naar de ver
gaderzaal vergezelde.
Slechts eenigc oogenblikken later ver
liet de minister het gebouw weder en reed
onder dezelfde eerbewijzen en langs den-
zelfdcn weg, doch nu in omgekeerde volg
orde, naar het paleis terug, waar baron de
Smeth hem weder ontving.
Zoow el nabij l.et Koninklijk paleis als op
het Binnenhof waren cenige honderden
kijklu8tigen van het ieder jaar terugkee-
rende schouwspel getuigen.
In de vergaderzaal waren aanwezig dc
leden der Eerste Kamer, de heeren Steger,
Diepenhorst, Gelderman, Hermans, Polak,
de Vos van Steenwijk, Briët, v. d. Hoeven,
v. d. Bergh, Fransen, Moltmaker, Lindeyer,
de Gijselaar, Ossendorp, de Muralt, Ver
kouteren, de Veer, v. Emden en Rink, en
die der Tweede Kamer, de heeren Ruys dc
Becrcnbrouck, Engels, Tilanus, v. Schaik, v.
Rijckevorsel, v. Vuurcn, Vliegen, v. Gijn,
Bulten, Kampschoër, Oud, Beumer, Arts,
Langman, mej. Katz en mej. Meijer.
De voorzitter der Eerste Kamer, in ge
neraalsuniform, had op den voorzittersze
tel plaats genomen.
Tc kwart voor drie opende de voorzit
ter dc vergadering en verzocht den griffier
der Eerste Kamer voorlezing te doen van
het K. B., waarbij de minister van binnen
landsche zaken en landbouw gemachtigd
wordt de zitting der Staten-Generaal in
naam der Koningin te sluiten.
Na do voorlezing benoemde de voorzitter
in de commissie tot in- en uitgeleide van
den minister de heeren Diepenhorst-, v.
Yuuren, v. Schaik, Gelderman, van Gijn cn
Tilanus.
Te drie uur werd de minister van bin
nenlandsche zaken en landbouw, mr. Kan,
door genoemde commissie binnengeleid,
waarna hij achter de regeeringstafel plaats
nam en de sluitir.gsrede hield.
Hare Majesteit dc Koningin heeft mij
opgedragen de Zitting der Staten-Gene
raal in Haren naam te sluiten.
Het gemeen overleg door de Grondwet
geboden, heeft ook in het af te sluiten
zittingsjaar menige vrucht afgeworpen.
Dank zij uwe medewerking, kon ondermeer
een vermindering van belasting plaats
vinden, die aan de volkswelvaart slechts
ten goede kan komen.
Dc Koningin heeft aan mij opgedragen U
Haren dank tc betuigen voor Uwen ijver
en Uwe toewijding aan 's Lands belang.
In naam dor Koningin en daartoe door
Haar gemachtigd, verklaar ik deze Zitting
der Statcn-Generaal te zijn gesloten.
Den minister wordt door dt Commissie
uitgeleide gedaan.
Nadat de Commissie in de vergaderzaal
is teruggekeerd, sluit dc voorzitter de ver-
eenigde vergadering.
DE HAARLEMSCHE HANZE.
De jaarvergadering.
Woensdag 10 October zal de Bond van
R. K. Vereenigingen van den Handeldrij
vende» en Industrieelen Middenstand in
lrct bisdom Haarlem in hotel „Het Gul
den Vlies" to Alkmaar zijn ecn-en-twintig-
ste jaarvergadering houden.
Aan de definitieve agenda ontleenen
we, dat de Zecreerw. lieer J. F. A. Bots
zal worden geinstalleerd als geestelijk ad
viseur van de Hanze.
Hierna zal de Zeereerw. heer Bots een
rede uitspreken, ter nagedachtenis aan
den heer Chris Jansen, in leven directeur
van het Centraal Hanze-burcau. Behalve
liet uitbrengen van de jaarverslagen van
secretaris en penningmeester, zullen mc-
dedeelingen worden verstrekt over de in
stellingen van de Hanze: a. de Informatie
en Incassodiensten; b. de Glasverzekering
c. het Fonds, Uitkeering bij Overlijden";
d. het Santosfonds.
Voorts zal de secretaris van de Dioce
sane Federatie van Wit-Gele Kruisver-
eenigingen in liet bisdom Haarlem spre
ken over de organisatie van het Wit-Gele
Kruis.
De Bondsbegrooting voor 1929 zal wor
den vastgesteld en de verkiezing zal
plaats hebben van twee leden van het
hoofdbestuur, wegens periodiek aftreden,
met name van de heeren C. J. G.Struycken
Den Haag, cn E. J. M. Stumpel, Hoorn.
Beide heeren stellen zich herkiesbaar.
Verslagen van secretaris en pen
ningmeester.
Het verslag over 1927 van den secre
taris /.al mondeling ter vergadering wor
den uitgebracht.
Aan het verslag van den penningmees
ter ontleenen we het volgende:
De winst- en verliesrekening sluit met
een 27.050.
De balansen per 31 December 1920 en
1927 sluiten resp. met 17.896.69 en
17.054.65.
Dc Bondsbegrooting 1929 sluit, in in
komsten en uitgaven, met een geraamd
bedrag van 27.713.25.
Het ledetital stijgt weer en bedraagt
momenteel circa 5400.
1928 zal, naar het zich laat aanzien, een
overschot opleveren, waarmee ten dcelc
de tekorten van voorgaande jaren kun
nen worden gedekt.
Overigens geeft de begrooting geen aan
leiding tot bijzondere toelichtingen.
Voorstellen der afdeelingen.
Voorstellen zijn ingekomen van de afdee
lingen 's Heciei Lock/Heinkens/and, Rot
terdam, Leiden Dordrecht, Wifrmond,
Delft eu Alkmaar.
's Heerenhoek vraagt gratis versprei
ding van de „R. K. Middenstander", om
meer medeleven te verkrijgen.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Een principieel accoord te Genève bereikt
over de Rijnlandkwestie.
De stormramp in Britsch West-lndië. Vol
gens de laatste berichten beloopt het aan
tal slachtoffers tusschen de 1000 en 2000.
(Buitenlandsche Berichten en Telegram
men).
BINNENLAND.
Een jougd-huldiging van Z. D. H. mgr. 1
Aengcnent te Haarlem. (1ste blad).
De laatste van het viertal uitbrekers uit j
dc Bijzondere Strafgevangenis te Scheve-
ningen is gisteren in den Haag gepakt.
(Gera. Berichten, 2de blad).
De sedert Maart in verband met de
Veendammer hypotheekbank-affaire ge
zochte Liebermanr. is te Helsingfors gear
resteerd. (1ste blad).
De automobilisten-strijd tegen de tollen.
(lste blad).
Een vergadering van den R. K. Natio-
nalen Bond van Waschindustrieelen, (lste
blad).
Het hoofdbestuur vindt het plan wel
sympathiek, doch te kostbaar. De vraag
is echter in onderzoek bij den Ned. R. K.
Middenstandsbond om ten deele aan de
verlangens tegemoet te komen.
Rotterdam vraagt om de Centraio Raads
vergaderingen later dan September te
doen houden.
Het hoofdbestuur wil gaarne medewer
ken de vergadoringen in October te doen
plaats hebben, daar September als vacan-
tiemaand, ook minder geschikt geacht
■wordt.
Do nfdccling Leiden stelt voor een com
missie te benoemen tot algeheele reorga
nisatie «Ier bondsfinanciën.
Het. hoofdbestuur acht een speciale
commissie niet noodig. Het blijfit ten op
zichte van het vraagstuk der „concentra
tie" diligent.
Dordrecht en Warmond wcnschen con
tributie-verlaging, waarop het hoofdbe
stuur niet kan ingaan.
Delft ziet gaarne, dat de Bond de stap
pen steune tot afschaffing van de Zake
lijke Belasting op het bedrijf.
Het hoofdbestuur kan niet adviseeren
tot steun, daar geenszins vaststaat, dat
daarmee een middcnstandsbclang zou
worden gediend.
Het hoofdbestur adviseert voorta, de re
sultaten van het onderzoek, dat in ver
schillende plaatsen geschiedt, af te
wachten.
De afd. Alkmaar wil de eerstvolgende
Centr. Raadsvergadering weer te Alk
maar doen houden.
Het hoofdbestuur wensclit gaarne de be
slissing aan den Centralen Raad over te
laten.
Alkmaar wenscht voorts het in studie
nemen van het voortwoekerende „afbeta
lingssysteem".
Het hoofdbestuur adviseert om een des
betreffend rapport, dat binnenkort zal
verschijnen, af te wachten.
De winkelsluiting.
Ten slotte is er van do afdeeling Alk
maar liet volgende voorstel:
Dc Centrale Raad dringo cr bij hot
hoofdbestuur alsnog krachtig op aan te
trachten het daarheen te leiden, dat het
Ontwerp van Wet betreffende arbeidstij
den voor winkels, en Winkelsluitingswet
zoo worden gewijzigd, dat er op werkda
gen geen wettelijke bepaling betreffende
het uur van sluiten tot stand kome, even
tueel het werktijdenbesluit worde inge
voerd, los van de Winkelsluitingswet.
De volgende toelichting wordt hierop
gegeven
Nadat de kleine middenstand meer en
meer doordrongen is van do beteekenis
van de voorgestelde wet op de winkel
sluiting. verbonden aan het werktijden
besluit, komt hem des te klaardervoor
oogen, dat indien dit ontwerp tot wet
wordt geproclameerd, daarmee ten hoog
ste onbillijk worden bevoordeeld de groo-
terc zaken, terwijl zij, die met het werk
tijdenbesluit niets te maken hebben, be
knot worden in hun natuurrecht op vrijen
arbeid. Dit laatste geschiedt ter wille
v.ui den kapitaalkrachtigen middenstand
cn grootwerkgeversstand.
Waar dc kleine middenstand juist door
zijn uitgebieidheid (groot aantal) feitelijk
kan gerekend worden te zijn de „kern" van
den middenstand, gaat het niet aan om,
tsn einde dc belangen der grooten te be
hartigen, die kern te ontnemen „het recht
op oig.-n vrijheid van arbeiden".
Volg' ns dc meening der afd. Alkmaar
zijn door het hoofdbestuur de belangen
van de „kern" des middenstands in deze
kwestie veel te licht gewogen en staat het