BUITENLAND.
BINNENLAND.
KERKNIEUWS.
LUCHTVAART.
STADSNIEUWS.
19e Jaargang
ZATERDAG 15 SEPTEMBER 192ö
5977
Oc A B O N N E M E K S P R IJ S bedraa
Voor Leiden 19 cent per week
Bij onze Agenten 20 cent per week
Franco per post
Het Geïllustreerd Zondagsblad is v<
krijgbaar tegen betaling van 50 ct.
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5
Zondagsblad 9 ct
gt bij vooruitbetaling
f2.50 per kwartaal
f 2.G0 per kwartaal
f2.95 per kwartaal
ior de Abonné's ver
ier kwartaal, bij voor-
cf, met Geïllustreerd
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
dubbele van hot tarief berekend.
K!cin3 advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrokkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vier
bladen waaronder het
Geïllustreerd Zondagsblad.
„DE MENSCHENZOON"
Voor de 5de maal komt nu Pater Hen-
drichs in deze stad met zijn allerwegen
aangekondigde conferenties.
Op de eerste plaats zijn ze berekend op
de Niet-Katholieken en hebben onder de
zen succes. Dat weet iedereen. Maar zij
hebben ook onloochenbaar groote beteo-
kenis voor Katholieken.
Wie zal zeggen, dat hij ooit genoeg weet
van zijn Geloof? En wie zal niet grif toe-
/geven, dat in onzen tijd menigeen alles be
halve genoeg weet van zijn Geloof? In de
verste verte niet opgewassen is tegen moei
lijkheden, waarmee allerlei moderne denk
en niet-denkwijzen de Roomsche opvatting
van Geloof bestormen? Staat men niet
soms verbaasd over de gemoedelijke ge
makkelijkheid, waarmee onze menschen
over hun Geloof praten, niet beseffend,
welk een logisch en wetenschappelijk zui
ver geheel onze geloofsgronden vormen?
Daarom is het zoo verblijdend en een
zoo goed teeken voor onze stad, dat ieder
jaar honderden Katholieken naar pater
Hendrichs' uiteenzetting over de grond
slagen des Geloofs komen luisteren en ook,
dat wie hem reeds hoorde, toch een kaart
neemt, die gulden er, eens per jaar, voor
over heeft, om dit groot werk van binnen-
landsche missie in onze stad te steunen.
Waarlijk dit is niet te viel, gevraagd. En'
zonder dien steun kan het werk niet be
staan op den duur, want zeer veel kaarten
aan. Niet-Ivatholieken moeten worden ca
deau gegeven.en er zijn groote kosten.
Onze menschen moeten dus hun steun blij
ven geven. Dit werk mag niet ophouden.
Dat ware te jammer.
Pater Hendrichs zorgt er overigens voor
nieuw te blijven. Het licht, dat hij over zijn
onderwerp doet schijnen, is telken ja re
verschillend genuanceerd.
Dit jaar staat de Menschenzoon in het
middelpunt der beschouwing. Het geheel
is om dien Grooten Menschenzoon en
Diens Kijk gegroepeerd.
Hij was de Verwachting, de Vervulling
der volken. Zijn Persoon, Zijn Werk, en
Zijn Heerschappij op aarde schitteren in
rle lichtende Roomsche luister, en Zijn Ze
gepraal troost hen, die naar Hem opzien.
Dit is inderdaad een nieuw en verras
send licht over het vraagstuk.
Wie pater Hendrichs reeds hoorde,
hoort toch iets nieuws, wie nog niet
zich rekenschap gaf van de gronden des
Geloofs, iets onmisbaars voor Roomschen
onzer dagen, ga hem hooren.
En ieder zie uit naar dwalende broe
ders, om den Menschenzoon te leeren aan
bidden
VOLKENBOND.
DE COMMISSIEVERGADERINGEN.
De financieele hulp aan aangevallen staten.
Specificee rende vrage n.
In de derde commissie die de ontwape
ningskwestie behandelde, werd gisteren
een grondige discussie gevoerd over het
denkbeeld der Finsche regeering. dat de
staten bij conventie zich vooraf zouden
verbinden financieelen steun te geven aan
een aangevallen staat.
De voorzitter van het financieele vol
kenbondscomité de heer (Jhalander (Frank
rijk) deelde mede. dat het financieele co
mité het denkbeeld zeer goed uitvoerbaar
acht en reeds een ontwcrp-conventic heeft
uitgewerkt.
Intusj chen wilde het financieele comité
de meening der voLkenbondsvergadering
vernemen over de volgende vragen:
le. Moet de financieele hulp ook gege
ven worden aan een staat, die nog niet
aangevallen, doch ernstig met een aanval
bedreigd wordt?
2e. Moet de volkenbondsraad eenstemmig
zijn om te kunnen bepalen, dat een staat
recht heeft op de bij de conventies toe
gezegde financieele hulp of is bij voorbeeld
een meerderheid van twee derde der stem
men voldoende?
3e. Moeten alle staten die de conventie
onderteekend hebben het recht verkrijgen
de raadszitting bij te wonen, waarin over
het verleenen van financieele hulp beslist
zal worden?
De discussies wekten den indruk, dat de
meerderheid der. volkonbondsvergadering
gestemd is ten gunste van een zoodanige
beantwoording der eerste vraag, dat ook
een met aanval bedreigde staat financiee
len bijstand kan verkrijgen.
Duitschland en Japan waren echter
sterk tegen deze opvatting.
Over de tweede vraag liepen de mee
ningen zeer uiteen, zpodat de beraadsla
gingen werden afgebroken zonder dat een
besluit genomen werd. De Belgische afge
vaardigde Rolin Jacquemijns zal in een
der eerstvolgende dagen rapport over de
kwestie uitbrengen.
BELGIE.
Belgische Legerwet aangenomen.
Na 249 redevoeringen.
Ka 25 zittingen, 106 uren debat, 43 hoof
delijke stemmingen, 3 redevoeringen door
leden van de meerderheid en 210 door le
den van de oppositie, is de Belgische Ka
mer gisteravond gereed gekomen met het
wetsontwerp tot reorganisatie van het le
ger. Op 'het oogenblik. dat de stemming
zou plaats hebben, verlieten de socialisten,
leden der frontpartij en communisten de
zittingzaal, in de meening, dat er geen
quorum meer aanwezig zou zijn. Alle ka
tholieken en liberalen waren echter op hun
post, en de wet werd met 97 sternen tegen
één aangenomen.
De wet bepaalt den militairen dienst
tijd op acht maanden voor de heirt van het
jaarlijksche contingent en op 12, 13 en 14
maanden voor de andere helft. Zij, die
langer dan acht maanden moeten dienen,
zullen 400 francs per maand ontvangen.
De wet, welke het taalgebruik in het
leger regelt, werd aangenomen met 92 te
gen. 7 stemmen en 5 onthoudingen. Deze
wet verplicht de officieren, zoowel Fransch
als Vlaa.rofch te kennen het bepaalt.-dat de
soldaat in zijn moedertaal instructie zal
ontvangen,
DUITSCHLAND.
DE RIJNLANDKWESTIE.
Meer hoopvolle stemming.
Commissie van experts voor
het hcrstelvraagsluk?
In goed ingelichte kringen te Berlijn ge
looft men, volgens de „Vcssisehe Zeitung",
de besprekingen te Genève over de Rijn-
landkivesties thans wat hoopvoller te mo
gen beoordcelen. De besprekingen van
Donderdag omvatten een grooter gebied
dan Dinsdag en hebben op bepaalde pun
ten een zékere toenadering tusschen de
tegengeslelder- opvattingen mogelijk ge
maakt.
Men meent, dat Briand is ingegaan op
de verklaring van Müller, dat de Duitsche
regeering bereid is met de westelijke mo
gendheden ever de reparatie-kwestie te
raadslagen, en heeft voorgesteld, dat een
commissie van experts zal worden benoemd
die na dc Volkenbondszitting voorstellen
voor de gelijktijdige regeling der reparatie
kwestie zal uitwerken.
Briand zou voorts de kwestie van een
vervroegde ontruiming der tweede zone al
leen aangeroerd hebben. Hij schijnt zich de
ontwikkeling namelijk zoo le denken, dat
de onderhandelingen over dc ontruiming
dc.' derde zone na Genève door de kabi
netten langs den diplomatiek en weg wor
den voortgezet en beëindigd, dat echter
te Genève zoo mogelijk reeds een overeen
komst aangaande een vervroegde ontrui
ming der tweede zone wordt bereikt.
FRANKRIJK.
Fransche ministerraad.
De minister: a ad, die gisteren op Ram-
bouillet werd gehouden, heeft tot minister
yoor Luchtvaart benoemd Laurent Eynac,
gewezen onderstaatssecretaris voor Lucht
vaart. en tot minister van Handel Chéron,
rapporteur voor de begrooting in den Se
naat.
De kal) netsraad heeft verder het rap
port van Driand over de besprekingen te
Genève gehoord en de lijnen goedgekeurd,
volgens welke Briand deze wenscht voort
te zetten. Evenals te Genève wordt ook
hier de uiterste geheimhouding betracht
ten aanzien an deze aangelegenheid, niet
slechts wat betreft de vorderingen, welke
in de richting van een oplossing worden
gemaakt, dr.cli ook ten aanzien van de
richtlijnen van de politiek der Fransehc
regeering.
OOSTENRIJK.
Een „t.'.arscii naar Wesnei..
De w r ij v i n g tusschen het 1 i n k er
en rechter kam p.
De Weonsche pers toont onrust over ma-
iijke gevaren voortvloeiende uit de groo-
o bctoogiug op 7 October van de reeht-
I sche burgerwachten in den soc.-dem burcht
Wiener Keustadt.
I De soc.-dem. schijnen besloten te heb
ben op dier zelfden dag bij wijze van te-
mnbei-ooging een „arbeidersdag" te hou
den.
Van soc. zijde wordt betoogd, dat men
tot dus\or niet veel waarde hechtte aan
de betooging van <le burgerwachten uit de
verschillende landen. Thans echter zou die
wapenschouw in een ander licht zijn ko
men 1e staan na een verklaring van den
leider dr. Heidl, rul. dat de demonstratie
het algemeen signaal zou zijn voor een
(niarrch naar Weenen. Volgens dien leider
Vullen de burgerwachten haar wil stellen
tegenover dc soc. oppositie.
Met bezorgdheid zien velen uit naar wat
de zevende Oct. 1928, na den bcru^htpn
ïóden Juli '27 brengen zal.
D rS e i p e 1 uit Genève
teruggekeerd.
De Wcensche correspondent van het
„Berl. Tag meldt, dat dr. Seipel zich ver-
plich; hee't gezien zijn verblijf te Genève
af te breken en naar Weenen terug te
kceren.
Tegenover de bedreigiug van rechts zou
den de 'communisten dreigen met de Veen-
eche fabrieksarbeiders naar Wiener Neu-
stadt op terukken.
De ..Rute Fahne", die opwekte tot be
wapening van het proletariaat, is dienten
gevolge in beslag genomen.
Men hoopt te Weenen, dat het dr. Sei
pel zal gelukken beide partijen te verzoe
nen en catastrofen te voorkomen.
POLEN.
Sowjetofficieren over de grens.
Twee sowjetofficieren zijn te Oost-Wilna
over de Poolsche grens gevlucht na van
hun regiment te zijn gedeserteerd. Ze wer
den door de Poolsche grenswacht in hech
tenis genomen. Ze verklaarden hun regi
ment te hebben verlaten nadat een anti
revolutionaire samenzwering, waarin ze
waren betrokken, ipis ontdekt, waarvoor
zij strenge sual:.»,. hadden te - ondergaan.
De beide officieren-A zijn voovloopig in
hechtenis genomen.
CHINA.
Strijd bij den Grooten Muur?
Drielegersdaargeconcentreerd
De nationalistische troepen, die optrek
ken tegen de overblijfselen van de Tsjili-
en Sjant-oengtroepen hebben den Weste
lijken oever van de Lwan-rivier bereikt en
Lwantsjau ingenomen.
Allerlei geruchten doen de ronde om
trent de mogelijke ontwikkeling der vijan
delijkheden tusschen de Lwan-rivier en den
Grooten Muur.
Ondanks de gepubliceerde tegenspraak
bcvinclear zich ten Zuiden van den Grooten
Muur nog verscheidene afdeelingen Mand-
sjoerijsche troepen, die zelfs onlangs nog
zijn versterkt. In dit betrekkelijk kleine
gebied bevinden zich nu drie afzonderlijke
legers en het is vols'rekt onzeker, hoe de
verhouding tusschen de beide Noordelijke
legers is.
MEXICO.
DE KERKVERVOLGING IN MEXICO.
Naar een betere toekomst?
Mgr. Michaele de la Mora, bisschop van
San Louis Potosi, die reeds meer dan een
jaar tevergeefs door de politie gezocht
wordt, wegens zijn werkzaamheden als se
cretaris van een commissie uit het episco
paat, heeft enkele belangrijke verklarin
gen afgelegd. Hij deelde mede. dat de
vredesonderhandelingen, die reeds tus
schen kerk cn staat waren aanhangig ge
maakt, doch door den moord op Obregon
onderbroken werden, binnenkort weer her
vat zullen worden. Dat zij voor het oogen
blik mislukt zijn is niet van blijvenden
aard.
De Katholieken hebben, zooals bekend
is, bij den aanvang van het parloments-
congres, dat dezer dagen gehouden werd,
een verzoekschrift ingediend, waarbij erop
werd aangedrongen wijziging te brengen in
de thans bestaande anti-godsdienstige wet
ten. De Katholieken verwachten, dat hun
pogingen met goed succes bekroond zul
len worden, omdat vele afgevaardigden
reeds hebben te kennen gegeven, dat zij
sympathiek staan tegenover hetgeen in
het verzoekschrift gevraagd wordt.
De Mexicaansche minister van onderwijs
dr. José Vasconcelos, vroeger hoogleeraar
aan de universiteit cn een bekend autori
teit op gebied van internationale recht
spraak heeft onlangs als zijn meening te
kennen gegeven, dat er verandering moet
komen in de anti-godsdienstige wetgeving.
Om wille der rechtvaardigheid en van
ons aanzien tegenover de buitenwereld,
zoo meent hij, moet men de anti-kerkelijke
wetten veranderen, want zij hebben een
opstand en een chaotische verwarring ver
oorzaakt. Verandering moet er komen.
Wanneer wij als natie willen blijven voort
bestaan dan moeten wij weer een georden
de samenleving trachten te scheppen.
Dr. Vasconselos is een der meest se
rieuze candidaten voor het presidentschap
van Mexico.
Lijkverbranding is geen begraven.
In 1926 deed de Centrale Raad van Be
roep te Utrecht uitspraak in zake do ver
goeding voor begrafeniskosten, die bij een
ongeval met doodelijken afloop krachtens
de ongevallenwet van 1921 wordt verleend.
Toen heeft de Raad die vergoeding gewei
gerd toe te kennen aan de weduwo van een
doodelijk getroffen werkman, omdat het
lijk van dien getroffene niet was begraven,
doch verbrand.
Thans kunnen we mededoelen, dat de
Centrale Raad. blijkens een door hem op
6 dezer gedane uitspraak, aan het door
hem ingenomen standpunt is blijven vast
houden ook bij de toepassing der Oudcr-
domsWet-1919.
Deze wet bepaalt n.l., dat bij overlijden
van een verzekerde in een bepaald geval
en onder zekere voorwaarden een bedrag
van 100 wordt uitbetaald aan degenen,
die voor de begrafenis van den verzekerde
heeft gezorgd.
Gelet nu op bovenvermelde uitspraak
van den Oentralen Raad van Beroep, had
het bestuur der Rijksverzekeringsbank dit
bedrag van 100 niet willen uitkeeren,
omdat gebleken was, dat het lijk van ver
zekerde niet was „begraven", doch ver
brand.
De erfgenaam vond echter, dat een der
gelijke enge interpretatie van het woord
begrafenis niet in de bedoeling van den
wetgever had gelegen, waarom hij dan
ook tegen de beslissing in beroep kwam.
De Raad van Beroep te 's-Gravcnhage
schaarde zich echter geheel aan de zijdo
der Rijksverzekeringsbank, welke uitspraak
thans in hoogste instantie is bevestigd.
Ontvangsten der Ned. Spoorwegen.
De definitieve ontvangsten der Neder-
landsehe Spoorwegen gedurende de maand
Mei 1928 bedragen in totaal 1.842.864.69
meer dan in de maand Mei van 1927, Hier
van komt voor reizigersvervoer' alleen feeil
grootere ontvangst van 1.181.948.65. Van
1 Januari tot en met do maand Mei waren
de ontvangsten f 6.1G7.157.26 meer dan die
van de overeenkomstige maanden in 1927.
Van 1 Januari tot ultimo Juli waren de
totale ontvangsten f 93.119.335.92, in <lo
overeenkomstige maanden in 1927
91.834.76479. In het eerste halfjaar van
1923 waren de ontvangsten dus 6.584.171.13
meer dan in dezelfde periode van 1927.
Eervol ontslag Jhr. van Reenen.
Op zijn verzoek is met ingang van 1
Octöber eervol ontslagen met dank voor
zijn langdurige en belangrijke diensten
jhr. mi'. J. H. van Reenen, als lid en voor
zitter van de Algemeene Rekenkamer.
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem is
Donderdag en Zaterdag van de volgende
■week verhinderd audiëntie te verleenen.
DE NIEUWE ZEPPELIN.
De moeilijkheden vóór de proefvlucht.
Een speciale verslaggever van Wolff
meldt uit Eriedrichshafen d.d. 14 dezer:
Dr. Eckncr heeft aan persvertegenwoor
digers tegenover misleidende mededeelin
gen over de eerste proefvlucht van de
nieuwe Zeppelin o.a. verklaard:
Het schip is morgen reisvaardig en ik
hoop ten zeerste, dat het mogelijk zal zijn
de eerste proefvlucht morgen uit te voe
ren, te meer nu er tegenwoordig een bui
tengewoon gunstige weersgesteldheid voor
proefvluchton hecrselil.
Do uitvoerbaarheid van deze vlucht
hangt alleen af van de mogelijkheid het
luchtschip uit de loods te brongen. De
loods is te klein voor het gevaarte, zoodat
wij boven het luchtschip slechts een spe
ling van 6.) cM. hebben en aan de kanten
niet vee! meer.
Ilct terrein heeft in zijn hoofdrichting
slechts een uitgestrektheid van een paar
honderd meter en is rondom bebouwd. Der
halve kunnen wij slechts bij windstilte of
bij zeer zwakken wind uit Zuid-Westelijke
richting het luchtschip uit de loods bren
gen.
Het is ons daarom ook volkomen onmo
gelijk een bepaalden dag voor do enkele
vluchten met zekerheid van te voren vast
te stellen. Gelukkig zijn de weersomstan
digheden te Friedrichshafen zóó, dat an
dere dan Zuid-Westelijke winden betrek
kelijk ezklzaam voorkomen.
Bovendien stelt dr. Eckner er prijs op
vast tc stellen, dat de vertraging van de
eerste proefvlucht, welke oorspronkelijk op
1 September zou worden gehouden, geen
andere oorzaak dan de moeilijkheden bij
de vervaardiging van het bedrijfsgas heeft.
Van de vier ovens der gasfabriek wer
ken er slechts twee en derhalve zullen ook
Het voornaamste nieuw^
BUITENLAND.
Dc Belgische legerwet is gisteren aan
genomen.
Een meer hoopvolle stemming te Ber
lijn inzake de Rijnlandkwestie.
Naar een betere toekomst in Mexico?
Een tornado in de Vereen. Staten. Ver
scheidene dooden. (Buiten!. Berichten, 2o
blad).
BINNENLAND.
Op de begrooting van Binnenl. Zakert
en Landbouw voor 1929 zijn gelden uitge
trokken in verband met het bouwen van
een nieuwe Rijksseruminrichting. (Binn.,
3do blad).
De wet van 2 Juli 1928 op de Naaml.
Vennootschappen treedt 1 April 1929 in
werking. (Binnenland, 3de blad).
Een lugubere vondst te Rotterdam.
(Gem. Bcr., 3de blad).
Ongeluk op een onbewaakten overweg.
(Laatste Berichten).
OMGEVING.
Inbraken te Alphen aan den Rijn. (Wijn
streek, 1ste blad).
do eersto vluchten met benzineaandrijving
y.'orden gemaakt, om het bedrijfsgas voor
de grootere vluchten te bewaren.
Voor do vlucht naar Amerika heeft het
luchtschip ongeveer. 25.000 tot 30.000 ku
bieke meter gas noodig. Tot dusverre is er
ongeveer 7000 kubieke meter voorradig.
Het zal dus wel begin of midden October
worden, voordat de vlucht naar Amerika
kan worden begonnen.
Om het tijdstip echter te bespoedigèn
zal ook gas van 2 fabrieken in Baden en
in Thiiringen worden betrokken.
Op grond van deze moeilijkheden is ook
de vlucht om de woreld opgegeven, want
hiervoor had reeds omstreeks eind Juni
een groote hoeveelheid gas naar Japan
moeten worden vervoerd.
Het catapult-postvliegtuig gered.
Het z.g. catapult-postvliegtuig van de
„lie do France", het vliegtuig, waarmedo
do post van dit schip naar land wordt ge
bracht om zoodoende een dag te winnen
en dat door middel van een soort catapult
van boord van het schip wordt wegge
schoten, is zooals gemeld Donderdag zoek
geraakt. Onmiddellijk werden schepen en
vliegtuigen uitgezonden van Frankrijk cn
Engeland om naar het vermiste vliegtuig
te zoeken.
Naar thans gemeld wordt is het vlieg
tuig gevonden. Het is 23 mijl ten Z. W. van
Bishop Rock in het Kanaal aangetroffen
en door een stoomboot op sleeptouw ge
nomen, daar het niet meer opstijgen kon.
De bestuurder en zijn twee helpers zijn
ongedeerd.
DE A.S. 3 0CT0BER-DAG.
De 3-October-Vcreeniging doet de laat
ste dagen aan reclame. Ieder Leidenaar
zal dit wel bemerkt hebben, en do Huts-
potplaat doet vele huismoeders reeds her
inneren aan het hutspotmaal op 3 October.
Het gevolg van de reclame is voor de Ver-
ceniging merkbaar; de rondgezonden brief
kaarten, om toe te treden als lid, komen
flink binnen en er gaat geen post voorbij,
of de Secretaris heeft tal van nieuWo
leden, en ook donateurs te boeken.
Dot slcmt dus vreugdevol!
Met de werkzaamheden voor den Op
tocht vlot het goed. Er is in de laatste 2
weken al heel wat gereed gekomen, en er
wordt in de tent aan do Burggravenlaan
hard gewerkt, onder directe leiding van
Jan de Quack, cn de vaardige hand van
Fons van der Velden, bijgestaan door den
timmerman Poppe cn den decorateur Lau.
Er zijn ook tal van toezeggingen van al-
lerhand soort oude Vehikels en wat niet
meer to verkrijgen was, wordt zoo getrouw
mogelijk nagebootst. Voorts wordt aan do
praalwagens door den heer Jan do Quack
bijzondere aandacht geschonken, en is het
de bedoeling deze opvallend anders to
doen zijn dan gowoonlijlc het geval is met
dit soort wagens.
Ook met de andere onderdeelen van do
feestviering loopt het vlot. Dc kinderzang
bij de Koraal-muziek belooft iets indruk
wekkends te worden; meer dan 1100 kin
deren meldden zich aan.
Ook met het koor van den heer De
Rook, dst de Cantate „Leidcn's Strijd en
Zegepraal" zal opvoeren en wel op 1 Octo
ber, worden flinke vorderingen gemaakt.
Door goede zorgen van den hoer Hierna is
het jongenskoor versterkt geworden, wat
het geheel ten goede zal komen.
En hot bestuur dor 3 October-Vereeni-
ging mocht twee goede Leidenaren vinden,
