BUITENLAND. BINNENLAND. M 19e Jaargang WOENSDAG 5 SEPTEMBER 1928 No 5968 J Op \B0NNEMEN~SPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: T| Voor Leiden 19 cent por week. f2.50 per kwartaal FBij onze Agenten 20 cent per weekf 2.60 per kwartaal l Franco per postf2.95 per kwartaal l|' Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor do Abonné's ver- krijgbaar tegen botaling van 50 et. per kwartaal, bij voor- 'lf uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 et-, mot Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededoolingen wordt het dubbolo van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangobodon of govrnftgd, hnur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. HET KELLOGG-PACT 1 GETEEKEND f (Van onzen correspondent te Parijs). 27 Augustus 1928, historische dag in de wereldgeschiedenis, in de geschiedenis van Trankrijk, van Parijs bovenal. Het Kellogg- pact liet groote doemvonnis van den oor- log is geteekend. In plechtige zitting zaten bijeen de vertegenwoordigers van 15 na ties en in naam van 500 millioen menschen toetten zij hun handteekening onder het verdrag, dat voor eeuwig den oorlog ban nen moet uit de moderne samenleving. Zaterdag en Zondag kwamen de gevol machtigden te Parijs aan en ook dat was een feit van historische beteekenis; voor het eerst sinds 61 jaar kwam officieel een Duitsch minister in de Fransche hoofdstad. En met werkelijke hartelijkheid is Stre- lemann, de ook in Frankrijk populaire Duitsche minister van buitenlandsche za ken, door de welgezinde Franschen ont- jtangen. Gejuich ging er op, toen hij Zon dagmiddag aan het Gare du Nord aan kwam, waardeerend zijn de kranten jn hun welkomstartikelen, onderstreepend het feit, dat in het belang van den vrede en tegen de raadgevingen zijner geneesheeren in, de nog niet geheel herstelde Duitsche minister persoonlijk de reis naar Parijs heeft willen ondernemen. Van'het monumentale ministerie van buitenlandsche zaken aan de Quai d'Or- say wapperen de vlaggen van alle teeke- nende landen. Buiten de hekken, langs de Seinekaden, stonden al vanaf één uur en bedwongen door een sterke politiemacht en gehelmde gendarmes, honderden gedul dig te wachten; gestadig groeide dat aan tal aan, de honderden werden duizenden cn toen tegen half drie de eerste hoogge- hoede officieele persoonlijkheden langs reden, was het een samengepakte menigte, die nieuwsgierig de voorbijkomenden trachtte te onderscheiden. Kellogg en Stresemann, dat waren de namen, die je overal hoorde noemen, dat waren do twee personen, die iedereen wensehte te zien. Buim half drie gleden geruischloos ach ter elkaar drie groote luxe-auto's voorbij: hi de eerste zaten de twee Amerikaansche militaire attaché'Q in groot-tenue, in du tweede de gezant der Vereenigde Staten te Parijs, Myron T. Herrick en de heer en Mevr. Kellogg. Op het bordes van het mi nisterie werden de twee vleugeldeuren breed opengeslagen: statige lakeien in sta- tiecostuum, witte kousen, roode broek en vest, blauwe jas met zilveren oplegsels, stonden in stramme houding; kamerbe waarders, zilveren ketting om den hals en degen up zij, kwamen den auto tegemoet om het portier te openen. .Photografen en cinema-operateurs richtten hun toestellen en welwillend bleef de heer Kellogg bene den even poseeren, oude heer met gol vende grijze haren en staal-blauwe oogen. En na hem kwamen in onafgebroken rij do /^^Mge gevolmachtigden, diplomaten, politici, genoodigden: Lord Cushendum, groote,. statige Engelschman, type van een oude Britsche edelman, graaf Üchida, klei ne doDkere Japanees met een typisch-lee- lijk snorretje, Benesj, de bekende minister van Tsjecho-blowakije, de gezant van Chi na, de Fransche ministers Loucheur, Her- riot, Pomearé, Painlevé. Ze zijn allen Iiooggchoed, stijf en strak in sombere zwar te jassen, enkele fleurige dames-toiletten Rechts breken het eentonige officieele zwart. Dan tegen kwart voor drieën: een jToote wagen, chauffeur en palfrenier in toffenjassen, een witte pet op het hoofd. Met. is de auto van het Duitsche gezant- »ap en naast den gezant Von Hoesch, "it achter m den wagen Minister Strese- «ann. Met hetzelfde ceremonieel van la- Ueten photo graten en cinema-operateurs, t'3 Munster Kellogg, wordt ook hi, ont- imgen, en daarna door de kamerbe waar- Jy °Mr, ,de vertrekken van minister üjriaud geleid. .(IBinnen moet je drie, vier keer je kaart - iet v0', V00r door hunt dringen in i- 'j1® om> waar de eeuwige vrede ge- i «n" worden. Het is een groote i'mlf F- Za^ van 30 hij 15 meter, kostbare L p nS anSea langs de muren en aan zijde is een monumentale schoor den opgetrokken met ingebouwde klok,, Z Tanwaar de" naam Salie de l'Horloge - m. °Jen iCen £ro°t heeldeen vrouw met «n brandende tcorts. Gn'Ti ^e, hoefijzer-vorm, waar- S Fa gevolmachtigden plaats zul- e.en andere kleinere tafel ge ltrol- -m ^0U1S st'Ü- Daaraan zullen HF 3 iln elphabetischo volgorde der lan- l 0 de Fransche benaming, en Tan het noodlot, de vroegere vijand (Jntschland is dan de eerste de verte genwoordigers der 15 landen plaat3 r.c-men om het pact te teekeneu. Het is gedrukt op groote bladen perkament, goud op snee cn bijeengehouden door groen-zijden dra den; het is in twee talen gedrukt: in het Fransch en in het Engelseh en op de laat ste pagina wordt onder elkaar geteekend, terwijl in wceke was ieder zijn initialen griffen moet. Het is er vol in de groote zaal, te vol en broeikasserig-heet. Meerdere malen reeds hebben er belangrijke historische gebeurtenissen plaats gehadin 1856 het Congres van Parijs, in 1919 de meeste ple naire zittingen der Vredesconferentie. En vandaag de triomf van den vrede Dicht opeen gedrongen zitten de genoodigden te genover de tafel in hoefijzer-vorm, door do wijd-geopende deuren van de zijzalen trach ten minder gelukkigen zooveel mogelijk op te vangen van hetgeen gebeuren gaat en achter in de zaal staan de photografen en cinema-operateurs op een verhooging om het geheele verloop der plechtigheid, vast te leggen. Acht grooto sunlights en drie kleinere, verplaatsbare, zullen straks een zee van schel en verblindend licht uitstor ten over de zaal, Atmosfeer van film-stu dio's. Plotseling een plechtige stilte. Vooraf gegaan door lakeien met hellebaarden treedt Minister Briand binnen, naast hem aan de eene zijde Kellogg, aan de andere Stresemann, achter hen do# overige gevol machtigden. Mot doffen dreun stampen de lakeien met hun hellebaarden op den .grond, telkens als een der diplomaten langs hen heen gaat. Scherp flitsen de groote electrischo sunlights en als ra- zenden draaien de cinema-mannen. En ernstig, met vreemd gekleurde gezichten, zitten de 14 mannon rond de groote tafel. Wanneer allen gezeten zijn, staat Briand op. Het scherpe licht der reflectors draait uit maar achter het hoofd vun den minister gloeit nu een nieuwe lamp, hem als het ware kronend met een lumineuze aureool. Met korte woorden heet Briand allen welkom die hier gekomen zijn in het belang van de vrede, meer in het bijzonder zich richtend lot Kellogg, met hem, den schepper van het pact en tot Stresemann, don eerlijk-willenden Duitschen Minister. Dan neemt hij het pact op en leest het voor in de Fransche taal, waarna een ver taler het in het Engelseh herhaalt, hierna wordt het gedeponeerd op het kleine mid dentafeltje. Met afgemeten pas nadert een kamerbewaarder den heer Stresemann en noodigb hem uit te teekenen en het is wer kelijk een imposant moment, wanneer de Duitsche Minister aan het kleine tafeltje plaats neemt, en het eerst van allen het banvonnis over den oorlog onderteekent. Met hetzelfde ceremonieel worden al de overige onderteekenaars van hun plaats naar het tafeltje geleid en in betrekkelijk korten tijd is de geheele plechtigheid ver- loopen. En terwijl in de particuliere vertrekken van Briand aan de gevolmachtigden een thee wordt aangeboden, worden de bladen van het pact een voor een uitgelegd, con- centreeren de reflectors hun lichtbundels op die bladen perkament en steeds draaien en draaien de cinema-mannen. Ruim vier uur gaan de eerste gevol machtigden heen; vanaf het bordes van het ministerie zien zij in de verte de volks menigte, die steeds is blijven aangroeien en nu slechts met moeite door de politie in bedwang wordt gehouden. Een blauwe zon nelucht welft, over Parijs, lustig wappe ren de talrijke vlaggen, het is de dag van de vrede Tegen kwart over vier verlaat Strese mann het ministerie, het volk dringt op, de politieafsluiting wordt verbroken en in een minimum van tijd is de auto omringd door de juichende menigte, met hoeden en zak doeken wordt er gezwaaid: „Yive Strese mann!" Wie had dit tien jaar geleden dur ven verwachten En terwijl door het hek*van den hoofd ingang de auto's met diplomaten cn poli tici wegrijden, hotsen en botsen langs een zij-uitgang de zware vrachtwagens der ci nema-firma's en onwillekeurig vraag je je af: Zou het werkelijkheid zijn, de uitban ning van den oorlog, of alles een grootsch opgezette filmensceneering J. W. KOLK MAX. Parijs, Augustus 1928. VOLKENBOND. DE VOLKENBONDSVERGADERING. Een kortstondige zitting der Assemblée. Niemand wil do eerste spreker zijn. De volkenbondsvergadering heeft gister middag slechte een kortstondige bijeen komst, welke nog niet één uur duurde, ge houden. Toen de algemeene discussies zouden moeten beginnen, moest voorzitter Zahle mededeelen, dat nog geen enkele spr. zich had laten inschrijven, dat het hem ondanks verschillende bemoeiingen nog niet gelukt was, een gedelegeerde bereid te vinden, om het debat te openen. Wel is waar kon men toen verschillende gedelegeerden een document, dat klaarblij- kolijk hun ontwerp-rede was, zien doorbla deren, maar allen vonden blijkbaar, dat de laatste puntjes nog niet op de i's waren ge zet, of wilden uit anderen hoofde niet met het debat beginnen, zoodat Zahle niets an ders kon doen, dan de vergadering naar huis zenden. De ontwapeningsconferentie. Pas in 1930? Volgens den correspondent van de „Echo de Paris" te Genève zijn de vertegenwoordi gers van Frankrijk en van de kleine enten te tot de slotsom gekomen, dat hot goed zal zijn, do ontwapeningsconferentie tot 1930 te verdagen. Men is n.l. van opvatting, dat het welslagen der conferentie in hoogc mate afhankelijk is. van de ontspanning in Europa Deze ontspanning kan slechts door één gebeurtenis wc-rden teweeg gebracht, n.l. 'n algemeene regeling der schulden van do schadevergoeding en der oorlogsschuld, met in aansluiting daarop de ontruiming van het bezette gebied. Hierbij zullen de Vereenigde Staten een belangrijke rol moeten spelen, doch dit is eerst na afloop der presidentsverkiezingen in de Vereenigde Staten te verwachten. ALBANIË Joego-Slavië en Albanië. Een protest te Tirana. Volgens' een bericht uit Milaan heeft Joego-Slavië door zijn vertegenwoordigers te Tirana er togen doen protesteeren, dat Achmed Zogoe zich niet tot koning van Albanië, doch tot .koning van de Albanee- zen" heeft laten uitroepen. RUSLAND. Ernstige brofdcrisis te Moskou. Ook oen r. pond gebrek aan andere artikelen. De broodcrisis in Moskou is zóó groot, dat de autoriteiten tijdelijk den verkoop van meel hebben gestaakt. Volgens een verkla ring van Oechanof, den voorzitter van de Moskousche Sovjet, zal de aanvoer van meel niet vóór October verbeteren, daar do moeilijkheden voornamelijk ontstaan zijn, doordat naburige provincies nog meer van de schaarschte hebben te lijden dan Moskou. Er heerschte to Moskou ook een acuut gebrek aan vleesch, vooral ham en worst. De „Izwestya" meldt, dat de aanvoer van verduurzaamde vleeschsoorten in Juli 33 procent en in Augustus slechts 25 procent bedroeg van de benoodigde hoeveelheid. Ook hierin wordt voor October geen ver betering verwacht. Te Moskou is een conferentie gehouden, om vast to stellen, waaraan het is te wij ten, dat ®r aldaar gebrek bestaat aan wol len, katoenen en linnen ldeedingstukken. Vastgespeld werd, dat dit een gevolg is van het algemeen ontbreken van grond stoffen. Oechanof deelde mede. dat het aantal werkloozcn te Moskou tien procent be draagt van de totale bevolking, namelijk 250.000. BRITSCH-INDIE. Balans der onlusten in Britsch-lndië. In ruim twee jaar 149 personen gedood en 1345 gewond. In een zitting van do wetgevende verga dering te Simla, die gisteren bijeenkwam, verklaarde een lid van den executieven raad in antwoord op een vraag, dat 149 per sonen zijn gedood en 1345 gewond bij on lusten, die sedert begin 126 hebben plaats gehad. Bevestigd wordt, dat 11 personen zijn gedood en 34 gewond bij de onlusten, die Zondag te Kharagpoer plaats hadden, na dat bommen in een Sikh-tempel waren gc- huiszoekingen plaats gehad. In een huis werden de lijken gevonden van vier ver moorde Mohammedanen, waaronder een meisje van 18 jaar. De dag van gisteren is betrekkelijk kalm verloopen. maar in het district, waar de wanordelijkheden plaats hadden, zijn de lij ken gevonden van drie personen, die blijk baar in den nacht zijn vermoord. Voorzor gen zijn genomen ten (jinde herhaling der onlusten te voorkomen. MEXICO. Spanning tusschen Italië en Mexico. In verband met de kerkelijke' kwesties. In het Mexicaansche Congres gaf do mi nister vain Binnenlandscho Zaken een overzicht over den arbeid der regeering in de laatste jaren. Naar vanzelf spreekt, nam daarbij de uiteenzetting over de kerkelijke kwesties een voorname plaats in. Ia dit verband ging de minister ook in op „de zeer gespannen betrekkingen" tus schen Mexico cn Italië, waarbij hij zelfs zinspeelde op de mogelijkheid, dat de diplo matieke relatief tusschen de beide landen afgebroken zullen worden. Alle godsdiensti ge gezindten in Mexico hebben de wetge ving der regeering erkend, aldus spreker, met uitzondering van de katholieke kerk, welke niet slechts in Mexico, doch ook in het buitenland, met name in Italië, Brazi lië, Columbia, Duitschlad en Engeland een ongehoorde campagne tegen do regeering van president Calles heeft ingezet In Italië heeft deze agitatie naar de mi nister betoogde, alle grenzen van het ge zond verstond overschreden, ten gevolge waarvan de verhouding tusschen de beide landen uiterst gespannen is< gewordon. En zij zullen nog meer gespannen worden, „in dien do ongehoorde agitatie niet spoedig wordt belet". Roep om godsdienstvrijheid in Mexico. Door een aantal katholieke lecken is een petitie geteekend, waarin gevraagd wordt om een wijziging der godsdienstwetten in dien zin, dat kerk en staat onafhankelijk van elkaar worden cn in den lande volledige godsdienstvrijheid wordt tot stand ge bracht. „PETRUS CANISIUS". Jaarvergadering te Utrecht. Onder leiding van Dr. W. G. J. van Koo- verden, pastoor te Maarssen, had gi.stcicn te Utrecht do jaarvergadering plaats van de Apologetische Vereeniging „Petnis Ca- nisius". Aan liet jaarverslag ontleenen we het volgende Het Jaarverslag. Vooral door de activiteit van Prof. Mets rn Prof. \oihaar klom dit jaar liet aantal werkende leden van 809 tot 903, het aantal beschermers van 191 tot 194. Het propaganda secretariaat Het Schild te Schiedam heeft mooi werk gepresteerd. Op 1 Juli 1C27 bedroeg het aantal ubonnc- meentcn 5015. Op 30 Juni 1928 was het aan tal geslegen tot 6504, waaronder zLh 822 gratis abonnementen bevinden.Afgeschreveii moesten worden 532 de aanwinst nieuwe abonné's bedroeg in het afgeloopen jaar 2031. Ook met de regeling van gratis abon nementen voor andersdenkenden werd het bureau te Schiedam belast. Het is wel be moedigend dat meer dan ICOO.— voor gratis-abonnementen werd toegezonden. De geldelijke steun aan apol. acties be droeg dit jaar 1892.52. Aan gratis-lectuur werd besteed 3416.92. Krachtens artikel 9 der statuten meeten nu aftreden dr. W. v. Koeverden, voorzit ter der vereeniging, en de heer J. Corbière, penningmeester. Om niet-katholiekcn nog meer in de ge legenheid te stellen inlichtingen te winnen omtrent het Katholiek Geloof, stichtte het bestuur drie nieuwe bureaux, n.l. in het Se minarie te Djokjakarta Java, in het Min derbroedersklooster, Sittarderweg te Heer len en in het Bissch. College te Roermond. Do bureaux ontvingen voor zoover bekend 468 aanvragen, waaronder 337 algemeene en 131 bizoi dere. Onder de resultaten mo gen we vernielden dat elf personen Kath. geworden zijn, 14 worden nog Kath., 3 kec- ren terug tot de Kerk, 26 ontvangen gere geld. onderricht, met 16 wordt #og gecor respondeerd. Veel aanvragen komen uit de ondenvijs-wereld. De voorzitter deelde naar aanleiding van het jaarverslag nog mede, dat de commis sie tot onderzoek naar dc oorzaken van den geloofsafval gereed is met haar werk. In plaats van Dr. W. van Koeverden werd gekozen Prof. Dr. J. Hoogveld, rcc- tor-magnificus der R. K. Universiteit lè Nijmegen, die met een dankwoord aan den aftredenden voorzitter, het presidium aan vaardde. Tot bestuurslid in de vacature-C^ bic re werd gekozen de Zcerecrw. heer pastoor G. van Noort te Amsterdam, waarna werd goedgekeurd dat het bestuur zal bestaan uit ten minste 5 en ten hoogste 9 leden. De priester en het socialisme. Vervolgens heeft prof. H. T. Heezemans uit Haaren een inleiding gehouden over „De priester en het socialisme", waarbij hij de volgende stellingen ontwikkelde: Overwegende dat met een lijst van 20 of meer desiderata voor de prnctijk weinig zal bereikt worden, moge ik de aandacht vra gen voor slechts een paar punten. 1. Voorop blijven dan staan (in aanslui ting aan hetgeen op de vorige jaarvergade ring i3 behandeld) oen hoogstaande, heili ge en ijverige clergé, die daarbij haar me thode van zielzorg weet aan te passen aan nieuwe gevaren en nieuwe nooden, is con ditio sine qua non voor iedcren vruchtba ren arbeid onder on tegen socialisten. 2. Daarnaast (en gedeeltelijk ook daar om) geven de priesters zich objectief reken Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Een kortstondige zitting der Volke» bondsvergadering. Spanning tusschen Italië en Mexico w*. gens de Kerkvervolging. BINNENLAND. De Jaarvergadering van de Apol. Ver. „Petrus Canisius" (1ste blad). Een Congres over het huwelijk te 's Her- togenbosch (1ste blad). In een vergadering van den Bond van melkveehouders in Zuid-Holland is overeen stemming met den melkhandel bereikt. (lsbe blad). Een commissie in zake voorschriften om trent het houden van bevolkingsregisters; invoering van het uniforme persoonkaarten- stelsel? (late blad). schap van den waren stand van zaken, na gaande: a. hoe diep het kwaad is doorgedrongen, ook in zijn voorhereidoude factoren als daar zijn neo-malthusianisme, lectuur enz. b. welk het eigenlijke knrnktcr is van het. kwaad, vooral dat het socialismo is in zijn communistische consequenties. 't Zal nuttig zijn, ook aan do leoken het algemeen, en speciaal aan de ecoi misch sterkeren dit bewustzijn meer bij to brengen. 3. Omdat de socialistische propaganda voor een zeer groot deel bestaat in propa ganda voor de moderne vakbeweging, daarom ligt reeds, onafhankelijk van iede re andere ove;weging, een groot stuk priesterlijke arbeid op het torren der so ciale vereenigingen, buiten de kerk. Op dit punt geven andere landen ons oen waar schuwend, doch leerzaam voorbeeld. JuLt langs cn dour do standsorganisatios kan met priesterlijke leiding veel tegen het so cialistische gevaar gcschcden. 4. Krachtens goddelijke zending prediker der waarheid en verdediger van het recht, staande boven cn buiten allo stnndsbelan- gen, ga den prioster de verbreiding cenor juiste kennis en beleving der zuivere chris telijke bcgireelen ook in liet bedrijfsleven cn ook op sociaal-economisch terrein bijzon der tor harte. Waar noodig, sclirikko hij er niet voor terug, zonder aanzien dc3 per- soons, zijn moreel gezag aan te wenden, om dio beginselen metterdaad door te voe ren. Dit klemt te moer, wijl van socialisti sche zijde stelselmatig wantrouwen wordt gezaaid tegen Kerlc en priester, als zou „Katholiek" cn „Kapitalistisch" eenslui dend zijn. Intusschen vergete hij bij al zijn actie niet dat woord„Miscrcor super turbam", en ook niet dat andere woord: „Pcrcutito errores, diligito errant es". Een goed geregelde zielzorg en een goed parochiaal verband staan voor spr. onaan gevochten voorop om het socialisme tegen te gaan en hen, die heengingen, terug te winnen. Een heilige, hoogstaande cn ijve rige priesterstand is daarvoor absoluut noodig. Zoools do priester is, zoo is immers ook bet volk. Het heeft spr. als secretaris de* commis sie tot onderzoek naar de oorzaken van den geloofsafval getroffon dat do men schen zulk ccn scherpe critick op de goes- telijken uitoefenen. Het getal van hen, die hun Paasoh plicht en niet waarnemen, r.cerat jaarlijks toe. En in de groote steden is het getal dezer inderdaad huiveringwekkend. In een kwart eeuw heeft Nederland het klaar gespeeld voor een kwart socialistisch te worden. Verder wees spr. op de verderfelijke dag bladpers en op het K.-Malthusianisme. Daarna vroeg spr. zich af of do priesters en do toonaangevende lecken wel voldoen de op do hoogto zijn van het Communisme en Moskou's werk. Uit tal van opgedane ervaringen meende spr. dat to moeten be twijfelen. Mede wees spr. op het verschijnsel, dat bij velen de invloed der kerk 'bedenkelijk daalt als gevolg vnn de mcening, die vaak wordt gepropageerd, dat de kerk, do gees telijkheid, staat aan de zijde van het kapi taal. Evenwel mag nooit iemand denken dat de kerk het mammonnistisch productie systeem zal toejuichen of toelaten, tenzij noodgedwongen, cn niemand mag denken dat de priesters het niet nauw nemen met den cisch van een rechtvaardig loon. Tenslotte verklaarde spr. te ineenen, dat de tijd in Nederland komen zal, waarin men het socialisme zal beu worden cn hij wees daarbij op een merkwuardige stroo ming onder de ronde Waalseho jeugd, dio openlijk erkent van hot socialisme gonocg te hebben. Kerk en Politiek. Daarna hield de heer P. Kasteel, hoofd redacteur van „Mot Nieuwe Dagblad" te -.'lam, e-n ir ding en zette uiteen, Jai uo aüjiu' .iCuoa all uns land wel sterke

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1