2)e Scidóelic (Bou/zxmiI' 19e Jaargang. DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1928 No. 5963 Ot ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: •Voor Leiden 19 cent per week. f2.50 per kwartaal bh onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij voor uitbetaling- Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. - gjt blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of govraagd, hnur en vor- huur, koop en vorkoop f0.50. HET GOUDEN JUBILEUM DER NEDERLANDSCHE ST. GREGORIUS-VEREENIGING DE NEDERLANDSCHE KERKMUZIEKWEEK De derde dag van de St. Gregoriuswcek heeft een bijzonderen luister gekregen door het bezoek van Z. D. H. Mgr. den Aarts bisschop. De middagvoordracht van Mevr. Dr. J. 33, Ward uit New-York met haar koortje fvan Amerikaansche jonge dames en van schoolkinderen uit de Limburgsche dorpen Haelen en Horn, die wegens den enormen toeloop in de groote zaal van „Tivoli" pioest worden gehouden, werd voor een groot gedeelte door Z. D. H. bijgewoond. Bijzonder is deze derde dag ook ge slaagd door de buitengewoon groote be langstelling. De eerste voordracht van Mevr, Ward, die nog in het gebouw van K. en W. werd gehouden, moest door velen staande wor den gevolgd. Een buitengewoon glansrijke bekroning van den dag vormde ten slotte het concert in „Tivoli", dat een muzikaal festijn van de eerste orde geworden is. Als geheel is deze derde dag luisterrijk geweest en meïi kan zich moeilijk voor stellen, hoe de Donderdag, waarop toch de eigenlijke viering van het gouden jubi leum der St. Gregorius Vereeniging zal plaats hebben, een nóg schitterender ver loop hebben kan. J Om 11 uur Woensdagmorgen werd de reeks kerkmuzikale lezingen voortgezet. Pastoor F. Beukering uit Botterdam sprak over Het Mishooren van den koorzanger Pastoor Beukering wilde dit onderwerp behandelen meer als liturgist dan als mu sicus. Hetgeen hij zeggen wil, zal niet hec*l aangenaam klinken in de ooren van de musici, doch zal muziek zijn in de ooren der liturgisten. - Een uitgebreide studie van de liturgie, doet medelijden krijgen met het gros der koorzangers. Door hunne bijzondere be- langstelling voor de meerstemmige muziek worden zij afgeleid van de eigenlijke H. Handeling en zij leiden ook het volk daar- van af. Het eigenlijke mishooren, daarvan komt vaak weinig terecht. Nu ja, men voldoet wel aan de verplich- ting, maar van de „goede manieren" komt vaak helaas weinig terecht. Goed Mishooren wil zeggen: bidden, offeren, ook voor den zanger. Beeds te voren moeten zij zich instellen op het „meedoen" aan de H-. Mis en zich afvragen, welke Mis vandaag gezongen moet worden. Niet de Mis van Cuypers of van Perosi, maar van welken dag van het kerkelijk jaar, welke feestdag het is. L. .-^e P^ats van den zanger is eigenlijk niet achter in de kerk heel ver van het altaar af, maar vóór in de kerk in het koor, vlak bij het altaar. De zangers dienen ook gekleed te zijn in kerkelijk gewaad met toog en superplie (koorkleed). Dan begint het H. Misoffer. Eigenlijk moest de zanger hier meedoen met de openbare biecht, de Confiteor; helaas dit geschiedt nergens. De taak van den zanger zou zich eigenlijk moeten beptalen tot de wisselen de zangen, en de vaste zangen zouden ge zongen moeten worden door liet volk. Dat wilde ook Paus Pius X en het Grego riaansch leent zich zoo uitstekend daartoe. Een daarom betreurt spr. het zoo hij moet het zeggen dat in deze kerkmu- ziekweek niet één enkele maal eens een pvoei genomer is met Gregorjaanschen volkszang? Zij die deze week de plechtige ril. Missen hebben bijgewoond, kunnen toch zingen? (Daverende toejuichingen), j et volk wil ook meer den Gregoriaan- sc en zang. Hij die meerstemmige mu- ^,e wli hooren zet thans de radio aan of gaat naar de gehoorzaal. Y.Cn ,buite"gewoon groot aantal belang- e enden woonde deze bijeenkomst bij, aoch deze belangstelling, het was duidelijk an et tijdstip, waarop velen ter versa- bering kwamen te merken, trok niet alleen ze voordracht, maar meer nog de vol- gende les, die van Mevr. J. B. Ward uit w-ïork, die een causerie zou houden do™ sfemvorming en zang voordracht met tt °nstratie van de schoolkinderen uit A'ew YorT ^°rn 6n een meis3eskoortje uit ,l.f.ai8.t00r Beuke«ns werd na zijn voor- loond' mC^ 8en ^an^baar applaus be- k®1* sPr- Bet spreekge- verlaten of de deuren der zalen gingen open en de zaal, die reeds vol was, stroomde zoo mogelijk nóg voller. In de gangen stond alles opgepakt. Onder enorme belangstelling begon me vrouw Ward haar voordracht. Intusschen besloot het regelings-comité de tweede voordracht van mevrouw Ward te doen houden in de groote zaal van „Tivoli". De causerie over stemvorming en zangvoordracht van Mevrouw J. B. Ward. Enorm was de beslangstelling in de groote zaal van het Gebouw vóór Iv. en W. bij den voordracht, die te 12 uur aanving. Niet alleen waren alle zitplaatsen ingeno men, maar de zitplaatsen werden van zit plaatsen tot staanplaatsen, doordat de looppaden alle door bezoekers waren inge nomen. Door den Voorzitter der St. Cregorius- Vereer.iging, den zeereerw. hoer Pastoor Th. M. Beukers, werd mevr. Ward met- haar koortje van meisjes uit New-York en de schoolkinderen van de 2e ldasse der lagere scholen uit de Limburgsche dorpen Haelen en Horn, onder leiding van Rector Vullinghs en den heer Lennards, in het Fransch begroet. Direct daarna begon zij hare conferentie voor het zeer gespannen publiek, even eens in het Fransch, van tijd tot- tijd door Rector Vullinghs in het Nederlandsoh saamgevat Mevrouw Ward vertelde, dat het de be doeling is, dat hare methode door iederen gewonen lesgever of lesgeefster kan wor den toegepast. Een der voornaamste be ginselen is de aanschouwelijke voorstelling maar steeds past men daarbij de begrip pen zoodanig toe, dat de zielswerking is: van binnen naar buiten. Men slaat de kin deren gade in hun eigen kleine neigingen en liefhebberijen en tracht de edele be gaafdheden te ontwikkelen. Zooals men, om de kleurgevoeligheid van een knaap te leeren kennen, hem uit zijn schilderdoos de geliefde kleuren laat zoeken, laat men de kleinen ook hun muzikale neigingen uitvieren. Men laat hen voor zich-zelf zin gen en constateert, welke toonopvolging zij krijgen. Men begint zeer eenvoudig met kinderen uit de eerste klasse en eerst als zij onge veer 12 jaren oud zijn kan men zeggen dat volgens de methode de stem gevormd is. Men maakt onder het beschikba.re stem- menmateriaal ook slechts de volstrekt noo- dige selectie. Allen doen mee, alleen zij die absoluut geen muzikaliteit bezitten of organische gebreken hebben, nemen aan het zangonderwijs niet deel. Onder leiding van den heer Lennards vmg vervolgens de demonstratie aan met de Limburgsche kinderen. Men begon met proeven van stemvorming, waarbij ge reageerd werd op den pianotoon. Daarna werd gezongen van een tabel met cijfers. Deze oefeningen gaan gepaard met rhyth- misehe armbewegingen. Oefeningen met trefzekerheid wisselen dit af, waarbij do kinderen lezen van de beurtelings opgesto ken vingers van den onderwijzer. Een steekproef van Dr. Caec. Huygens, die plotseling op het schoolbord schreef: „O Maria ik bemin u" en dit becijferde, slaagde uit-stekend. De jongens en meisjes zongen direct glashelder de melodie, het geen een luid applaus uitlokte. Daarop werden, van het cijferschrift, de namen als noten gezongen, waarbij ook de kleino „solisten" zonder voorbereiding hadden te zingen. Tot slot gaf deze groep een Communielied en het eenvoudige „Re- gina Coeli", zeer sereen en als stem oefening vlekkeloos. Hierop demonstreerde Rector Vullinghs met een groep jongere kinderen. Ook hiervan waren de stemoefeningen en trekoefeningen (intervallen, ook in die pere ligging), bijzonder merkwaardig. Een gezongen kruistecken, een gezongen „Wees Gegroet", met naieve verheffingen, lieten niet na indruk te maken. Een sterk staal tje was het „lezen"*van de vingers der kin deren zelf, als er eentje voor de klasse w erd geroepen, en zeer opmerkelijk toen een meisje zich daarbij een oogenblik met haar vingers vergiste en de eene helft tot een andere toonhoogte geneigd was dan de andere. Ook kwam hier'tot uiting welk een welkom hulpmiddel de rhythmische be weging der ledematen is bij de studie van de lengtewna.rde der noten. Een demon stratie met een eenvoudig Kerstliedje ver sterkte dien indruk. En een gejuich ging op, toen deze groep, na eerst de noten „gedacht" te hebben, „van binnen gezon gen", zooals Rector Vullinghs het juitdruk- te, haar eerste melodie van noten zong. Een ste.ekproef van Hubert Guijpers slaag de ook hier vrij goed. Togen half twee werd gepauzeerd, na dat de kinderen waren bedankt, mevrouw Ward en hare Amerikaansche zangeres sen met bloemen waren gehuldigd, en allen tesamen lyig eens een lied hadden gezongen. De middagvoordracht. Bezoek van Z. D, H. den Aartsbisschop. Des middags was men wijselijk verhuisd naar Tivoli, waar de vele belangstellenden beter plaats vonden dan in de propvolle zaal van het Gebouw voor K. en W. Men begon te kwart voor drie. De lezing met demonstratie liep over het vierde leerjaar, waarin Mevr. Ward werd bijgestaan door een groep „liigh- school-leerlingen" uit Xew-York: zeven jonge meisjes, allen gekleed in beige jurk jes. Mevrouw Ward begon met uiteen te zetten, dat het voornamelijk het onvol doende treffen van de halve tonen is, dat gemeenlijk het „zakken" bij het zingen veroorzaakt. Men is bij de halve tanen eerder geneigd een zweving te laag te tref fen. Daarom heeft zij speciale oefeningen gemaakt, die dit euvel bestrijden. De eerste demonstratie toonde het aan: de stemfluit bewees aan het slot zonder mankeeren de groote helderheid waarmee was gezongen. Daarna imiteerde Mevr. Ward met hare helpsters een oefening in het ürego- riaansch voor kinderen van 9 a 10 jaar, die de drie eerste leerjaren achter den rug hebben. Daarbij wilde zij doen uitko men, dat de dynamische accenten van liet Latijn licht en hoog zijn en niet de zwaarte mogen hebben van Engelsch en Hollandsch. De hierop volgende vocalises waren van buitengewone reinheid en hel derheid. Op dit moment kwam Z. D. H. Mgr. de Aartsbisschop binnen, begroet door luid apllaus en door een Welkomstwoord van Bector Vullinghs; Zijneerw. zeide, dat allen het op hoogen prijs stelden, dat Monseig neur de bijeenkomst met Zijn bezoek wilde vereeren. Zij zien daarin een aansporing om met hun werk voort te gaan en de ker kelijke diensten met nog heerlijker muziek op to luisteren. Met haar demonstralie voortgaande liet Mevr. Ward twee meisjes voor het bord komen, waarvan er een in cijfer- en een in notenschrift voor de vuist opschre ven een niet te makkelijk motief dat door Hubert Cuijpers direct uit het geheugen werd voorgezongen. Bovendien werden er voor de vuist im provisaties op dit motief opgeschreven en een meisje werkte het zeer vlot in cij ferschrift driestemmig uit. Een knap staal tje, dat bewondering afdwong. De bewondering steeg nog, toen dit al dus geïmproviseerde driestemmig motetje door de zeven meisjes direct zonder fout en fraai van klank gezongen werd. Een praestatie, die luid applaus uitlokte. Andere oefeningen dienden weder ter bestrijding van het foreeeren van liet ac cent in het Grogoriaansch. Het aceent moet zeer jicht en soepel zijn. De rhythmische armbewgingen kwamen daarbij te pas en ook kanten sluiers, die bij het zingen sierlijk gezwaaid werden, deden er uitnemend dienst bij. Een bijzondere oefening was er voor het tegengaan van het gevaar, dat de driedeelige tijden van het Gregoriaansch, als ware het moderne muziek, in triolen worden genomen. (Thans traden ook de hoogeerw. heeren mgr. B. A. de Wit, Vicaris-Generaal van het Aartsbisdom, en mgr. Leblanc, de ve teraan der Nederlandsche kerkmziek bin nen, die zich in het gezelschap van den Aartsbisschop voegden). Tal van oefeningen volgden nog en de Ambrosiaansche „Gloria" gaf een fraaie illustratie van de lichte accentuatie. De uitvoering van al deze stukken was waarlijk vlekkeloos, uiterst helder en zui ver van toon en van een prachtige en na tuurlijk rhythmische bewogenheid. Er werden ook nummers op verzoek ge zongen, o.a. Offertorium, dat 's morgens in de Kathedraal was uitgevoerd. Een impo sant moment was het toen het meisjes- koortje voorzong en de aanwezigen in de zaal antwoordden. Geen wonder, dat het publiek uiterst voldaan was en hartelijk instemde met de woorden van hulde door pastoor Beukers tot Mevrouw Ward en haar zangeressen gericht. Tenslotte begaf zich Z. D. H. Mgr. van de Wetering naar het podium, om Mevr. Ward persoonlijk geluk te wenschen en te bedanken voor hare buitengewone prestaties. Terwijl het koortje neerknielde, gaf Mgr. aan alle zangeressen den Zegen. Na een korte pauze werd hierna de laatste voordracht van de Kerkmuziek- week gehouden door Pater Dr. Caecilianus Huigens. De uitvoering van het Grego riaansch. Wanneer ik aldus Pater Huigens moet spreken over Gregoriaansche voor drachtskunst en het gesproken woord practisch zal demonstreeren, dan zal zulks in vogelvlucht moeten gebeuren. Spreker brengt dan de punten, welke hij bespreken wil, tot de volgende terug: stem, melodie, dynamiek, tempo, agogiek. rhythmus, to naliteit, modaliteit, motiefbehandeling en expressie, waarbij dan nog komen als de voornaamste: artistieke muzikale aanleg en de heiligrnakende genade. Alle musi- cale middelen, welke wij voor de uitvoe ring der Musica Divina noodig en ter be schikking hebben, zullen niet tot een goe de voordracht bijdragen, als de bovenna tuurlijke inspiratie ontbreekt. En dat geldt zoowel voor de muzikale productie als voor de reproductie. Wat het tweede punt: artistieke aanleg en muzikaliteit betreft, dit raakt eer de directeuren dan de zangers. Spr. hoorde eens een kerkkoor-directeur vragen, of Gregoriaansch ook muziek was! Voor een goede voordracht van het Gregoriaansch en dus voor een vruchtbare uitwerking in de zielen, is kunstzinnigheid bij de leiders der koren vooral noodzake lijk. Pater Huigens kwam hierna tot de nood zakelijkheid van een goed stemgebruik en van zangtechniek. Daar het Gregoriaansch den uiterlijken glans mist der meerstem migheid en zijn begeleiding niet buiten do melodie mag gaan, is een goed gebruik dpr stem hier van meer belang dan bij de meer stemmige muziek. Een zeer voorname factor voor de artis tieke voordracht van het Gregoriaansch, is ook de dynamiek. Bij stijgende melodie stijgt ook de dynamische lijn, waarbij in tusschen eenige rekening dient te worden gehouden met woordaccent, zinsaccent enz. Geleidelijk kwam spreker dan ter illustratieve toelichting tot de onderdeelen van het officie der Pontificale Hoogmis, daarbij opmerkend, dat een streng legato eveneens noodzakelijk is voor de goede voordracht. Zonder legato geen groote lijn en geen spanning. Staccato verbrok kelt. Voor het tempo kan zeer moeilijk oen vaste regel aangegeven worden. Er zijn vele omstandigheden, waarmee men reke ning moet houden: grootte der kerk, aan tal zangers, de aard der stemmen, het ka rakter van het feest en de expressie van de melodie. Op gelijke wijze staat spreker bij de overige onderdeelen van zijn stof stil; ter wijl de leerlingen der Kerkmuziekscliool telkens weer, als practische belichting, vel schillende gezangen onder leiding van Pa ter Huigens uitvoerden. Het was weer een zeer leerzame voordracht. Groot feesteoncert in Tivoli. Nadat om half 7 door het koor der hee ren theologanten van het groot-seminarie „Bijsenburg" de completen waren gezon gen ving om 8 uur de groote feestuitvoe- ring in Tivoli aan. Er was voor deze uitvoering buitenge woon veel belangstelling. De groote zaal van Tivoli was geheel gevuld: ook op do balcons waren bijna alle rijen bezet. Onder de aanwezigen merkten wij o. a. op den Commissaris der Koningin in de provincie Utrecht, Dr. H. Th. 's Jacob met zijne echtgcnootc, de burgemeester van Utrecht, Dr. J. F. Fockema Andreae. de hoogeerw. heer Mgr. B. A. de Wit, deken van Utrecht, de hoogeerw. heeren kanun niken Mgr. C. F. Ie Bianc uit Cothcn en Pastoor J. H. G. Jansen, Mevr. Dr. J. B. Ward uit New-York, Mevr. Diepenbrock met haar twee dochtertjes, Mevr. Noorde wier—Reddingius, Dom. Ambrosius Stock O.S.B., magister choralis uit Aken, Pater Plum van de orde der Servieten uit Brus sel, Dom Sergent O.S.B. van de abdij van Wisques, rector Brassel uit Aken, Prof. Dr. Smijers uit St. Michiels-Gestel, Prof. Dr. Gerard Brom, Pastoor W. P. H. Jan sen, eere-lid van de St. Gregorius Vereeni ging. het hoofdbestuur der jubileercndc vereeniging en tal van geestelijken en loc ken, waaronder vele vooraanstaande mu sici uit heel het land. Uitgevoerd werd de symphonie in d-klein van César Franck en het Te Deum voor dubbel gemengd koor, soli en orkest van Dr. Alphons Diepcnbroek. Als solisten traden op Mevr. Jo van IJzer—Vincent, sopraan; Mevr. Suze Lu- gerVan Beugc, alt; Louis van Tuldcr, te nor, en Jan Dekker, bas. Medewerking verleenden het Utrcchtsch Stedelijk Orkest en de dames en heeren medewerkenden van het R. K. koorcomité! De uitvoering van beide werken ge schiedde op schitterende wijze. Vooral het grandiose opus van Diepcnbroek wekte een machtige ontroering. Na afloop brak er een ovatie los, een spontane uiting van dankbaarheid voor de verrukkelijke schoon heid, die deze avond geboden had. Na de pauze heeft Pastoor Beukers met een kort woord zijn vreugde betuigd, wijl zoovelen waren opgekomen om van dit concert te genieten en het gouden feest der St. Gregorius Voreeniging mee te vie ren. Alle medewerkenden aan het feestcon- cert werden door hem hartelijk bedankt. Hoogst voldaan keerden allen huis waarts. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Mecningsverschillen in de Volkenbonds commissie over de openbaarheid inzake de wapenfabricage. De Hongaarsche optantenkwestie weer ter sprake in den Volkenbondsraad. Een vermist vliegtuig gevonden, In de cabine zeven dooden. (Luchtvaart, 2de blad). BINNENLAND. Lijst van Koninklijke Onderscheidingen (lste blad). De derde ontsnapte uit de Schevening- sche gevangenis bij Arnhem gearresteerd. (Gemengde Berichten, 2de blad). Een vergiftigingsgeval te Deventer. Een 18-jarige jongen reeds overleden. (Gem. Be richten, 2d o blad). OMGEVING. Tot burgemeester van Overschie is Le- noemd de heer J. C. Baumann, burgemees ter van Woubrugge. (lste blad). Aanbesteding nieuw Raadhuis te Sassen- heim (lste blad). VIERDE DAG. Dc Pontificale Hoogmis. Heden was het do eigenlijke feestdag van de gouden jubilaresse, de Nederland sche St. Gregorius-Verceniging. De dag werd begonnen met een Ponti ficale Hoogmis, welke door Z. D. II. Mgr. H. van de Wetering, Aartsbisschop van Utrecht, in de kathedrale kerk werd op gedragen. Als presbyter assistens fungeerde Mgr. A. C. M. Scliaepman, Proost, van het Me- tropolitaan Kapittel; als eerste troon* diaken Mgr. B. A. de Wit, vicaris-generaal, deken van Utrecht; als twecdo troondin* ken Deken 0. A. Eekwielens van Heino; als diaconus ad Missam Pastoor H. G. Jansen van Utrecht; als subdiacomus ad Missam president H. J. Koopmans van Culemborg, allen kanunnik van het Metro* politaan Kapittel. De weleerw. heeren J. van den Burg, secretaris van den Aarts bisschop en Dr. B. F. Hegge, kapelaan van de Catharijne-kcrk te Utrecht, fungeerden als ceremoniarii. De mindere bedieningen werden verricht door eerw. heeren theolo ganten van Rijsenburg. Door het koor der kathedrale kerk werd onder leiding van zijn directeur, den heer Joh. Winnubst, uitgevoerd do Missa in g- minor van B. Vaughan Williams, geschre ven voor 4-slcmmig gemengd koor en 4 solo-stemmen, terwijl de leerlingen der Kerkmuzickschool in het priesterkoor in toog en superpli, onder leiding van den directeur der school, Pater Dr. Caec. Hui gens O.F.M. de wisselende Gregoriaan sche gezangen zongen. Vóór de Mis werd uitgevoerd het: „Eeco Saccrdos" van Joh. Winnubst. Voor dezen Pontificnlen Hoogdionst vas zeer groote belangstelling en dc Kathe draal was goheel gevuld. V De Vrije Katholieke Kerk Ofschoon er al heel dikwijls op is gewe zen, zijn er misschien nog wel, die mccncn dat de Vrije Katholieke Kerk c enige overeenkomst heeft met de Katholieke Kork. Er is in haar leer cchlcr u i e t s, wat overeenkomt met de leer der Katholieke Kerk. Zij heeft alleen naam en eenige uiterlijke ceremonieën overgeno men. Haar leer is een door de Kerk veroor deelde allerdroevigste dwaalleer. Zoo lezen wij in dc „N. itott. Crt." van gisteravond een beschouwing over de Vrije Katholieke Kerk, die aldus aanvang'.: Toen in 1916 door onkole theosofi sche leiders (o.a. C. W. Leadbcitcr en dr. J. I. Wedgwood) de T.ibernl Catho lic Church werd gesticht., werJ aan stonds in het licht geste'd, dat deze een rol zou spelen bij de voorbereiding van de komst van Oen wereldleeraar, die naar toen reeds verwacht werd zich mettertijd zou manifesteeren in rlcn persoon van don jor.gen Hindoe Krisjnaraocrtie. Maar zoo vervolgt bedoeld artikel nu heeft op het in deze maand te Ommen gehouden jaarlijksche Sterkamp Krisjna-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1