BUITENLAND.
BINNENLAND.
LUCHTVAART.
T9e Jaargang.
DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1928
No. 5940
fco ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling
(Voor Leiden 19 cent pet week f2.50 per kwartaal.
Rij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal.
Franco per post f2.95 per kwartaal.
(Het Geïlluatreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver»
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd
n!t blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
^EL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
oIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTI
Go wo no advertontl#n 30 conf por r ogo^
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
3 dubbele van het tarief berekend. 3
Kleine advertenilèn, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen nDrden aangeboden of gevraagd, huur ea ver»
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
V Onze Uitgaven.
Op heb Sobriëtas-Congres te Nijmegen
hield heb Tweede Kamerlid de heer Henri
Hermans een rede over heb matigheidspro-
bleem.
Hij gaf daarin 'n paar sprekende voor
beelden, dat de gemakzucht de levensver-
sobcring tegenhoudt en daardoor de
menschheid arm maakt. De onmatigheid
breidt zich uit op elk gebied van het men-
schelijk bestaan.
Aan de voorbeelden, die de heer Her
mans gaf, ontleenen we den titel hier bo
ven.
Do groote verbruikscoöperatie „De
Volharding" in Den Haag had aange
boden het brood zes centen goedkoo-
per te leveren, indien heb niet aan
huis werd bezorgd, maar afgehaald
aan den winkel, en indien werd afge
zien van heb dividend. Maar de
proef van die coöperatie is volkomen
mislukt. Men bleef thuisbezorging ver
langen-.
Van een andere groote coöperatie
is mij bekend, dat zij het brood zelfs
40 pot. goedkooper zou kunnen leve
ren, indien het werd afgehaald. Zij
lieefb haar plan echter niet kunnen
uitvoerende verbruikers werkten niet
mee.
Uit de rede van genoemden eminenten
ten leider der arbeidersbeweging willen
wij hier vervolgons nog een passage citee-
ren, waarin met schrik-aan jagende cijfers
wordt aangetoond, wat ons volk uitgeeft
aan genotmiddelen.
De uitgaven aan alcoholische dran
ken, alléén voor Nederland, worden
nog geschat op ruim 20Q millioen gul
den per jaar, dat is ruim 50 millioen
meer dan alle, uit openbare kassen
betaalde onkosten 'voor liooger, ïu'd-
delbaar en lager onderwijs: dat is
veel meer dan noodig om al onze ar
beiders en kleine zelfstandigen eeii
royaal ouderdomspensioen te verschaf
fen; dat is nog 25 of 30 pet. meer,
dan de som, die maar .één keer noo
dig was om al onze steenkolenmijnen
met 3500 arbeiders in exploitatie te
brengen. Bij de productie en den ver
koop van alcohol zijn 25000 arbeids
krachten werkzaam. Het kapitaal, dat
erin gestoken is, kan bij benadering
niet worden vastgesteld.
Aan tabak, sigaren en sigaretten
wordt ia 0ns landje uitgegeven 152
millioen gulden per jaar; een bedrag,
dat de laatste jaren telkens met eer.i-
ge mïllioenen, tot zelfs tien millioen,
gestegen is.
De filmindustrie is reeds de derde
industrie ter Wereld. Zij is zelfs de
eerste voor wat betreft de gemaakte
winsten. In heel de wereld zijn er
bijna 100.000 bioscoopzalen, waaronder
er zijn, d,e een mm;,,,,, gulden cn
meer hebben gekost. In „ns kleine
and je zijn 2/0 bioscopen en 45 film-
verhuurkantoren. Men heeft bere
kend, dat één film in zijn snelle reis
om de wereld door 100 millioen men-
schen wordt gezien.
De belastingopbrengst der open
bare vermakelijkheden steeg in onze
grootste steden van andere plaat
sen hebben wij geen gegevens in de
laatste drie jaren met gemiddeld 1G
pet. De betaalde entré's stegen in
denzelfden tijd zelfs met 20 pet. Alleen
aan belasting op de openbare ver
makelijkheden wordt on ons land op
gebracht een som van ƒ5.140.000.
De excessen van de sport zijn in
ons land gelukkig nog niet zoo ernstig
als m een ander land, waar één boks-
partij 4 1/2 millioen gulden heeft op
gebracht, maar ieder kan nagaan, dat
zij jaarlijks groote kapitalen verslin
den.
Ditzelfde is ook het geval met de
danspaleizen, die men thans in de
groote steden aantreft in bijna iedere
straat, met de snoepwinkels en met
de modemagazijnen.
En dan komen nog de millioenen,
uitgegeven voor de grofste onzedelijk
heid.
Somber is dan ook het beeld, dat de
spreker geeft van het oeconmische leven,
bezien in het licht .der Christelijke begin
selen, welke ons als ideaal een waarachtige
volkswelvaart voorhouden.
Algemeen verschijnsel is de voort
durende toename van het speculatief
element in het bedrijfsleven. Hieraan
vooral valt too te schrijven het snel
schatrijk worden van weinigen, het
geen natuurlijk gepaard gaat met het
even snel verlies van groote en zeer
vele kleine vermogens.
Wij leven anders, maar niet beter,
schijnbaar rijker, maar in werkelijk
heid armer dan in den besten tijd
der middeleeuwen, toen de volkswel
vaart nog niet uit statistieken, maar
onder leiding van hoogere beginselen
werd gecontroleerd en toen de arbeid
van een dag soms minder kon opbren
gen dan thans de arbeid van een mi
nuut.
Wat van onze ontzaglijke rijkdom
men over het algemeen aan de meest
primaire levensbehoeften van voeding,
kleeding en huisvesting door het over-
groote deel des volks wordt bosteods
is belachelijk gering.
Nemen wij hierbij dan nog in aan
merking het peil van onze volksont
wikkeling, het aandeel van het volk
aan onzen rijkdom van culturcele- goe
deren, dan meen ik inderdaad van een
betrekkelijke massa-verarming te
kunnen spreken.
En zijn rede, waarin hij, zooals gewoon
lijk, de kern van de werkelijke verhoudin
gen in het leven had opengelegd, besloot
de heer Hermans aldus:
Drankbestrijders, en alle andere
werkers op sociaal gebeid, slaat de
handen ineen. Geeft de wereld wat zij
het meest behoeft tegen een onder
gang als die van het heidensche
Rome: zelfbeheersehing, wilskracht en
solidariteit.
Wij mogen deze aanmaning in practijk
weten te brengen beginnend bij ons
zelf
ENGELAND.
Geen crisis in het kabinet.
Er was buitengewoon veel belangstel
ling voor den kabinetsraad, die gisteren
werd gehouden, in verband met de geruch
ten over geschillen in den boezem van het
kabinet naar aanleiding van de jongste
rede van Joynson Hicks over de bescher
ming der industrie. Een groote menigte
verzamelde zich dan ook in Downing-
street, maar er werd niets vernomen, dat
als een bevestiging der geruchten zou
kunnen worden opgevat.
Men meent te weten, dat Joynson Hicks
doel en beteekenis van zijn rede uiteen
heeft gezet, waarna het incident als ge
sloten werd beschouwd. Er was geen sprake
van, dat de minister berispt of zijn houding
gelaakt zou zijn. Geloofd wordt, dat de po
litiek van het kabinet met betrekking tot
de bescherming der industrie ten doel heeft
de onveranderde handhaving van het hui
dige systeem, behoudens een latere kleine
wijziging in de technische détails der be
schermende maatregelen.
Lock-out in Lancashire afgewend.
De dreigende uitsluiting in de katoen
spinnerijen van Lancashire is afgewend,
doordat de arbeider door wien de moeilijk
heden ontstonden, zich weer bij een vak
bond heeft aangesloten. De stakers in de
fabriek, waar het werk werd neergelegd
omdat bedoelde arbeider niet was aange
sloten, zullen Maandag den arbeid hervat
ten, zoodat de uitsluiting niet doorgaat.
OOSTENRIJK.
De Anschluss-beweging.
Te Klagenfiirt heeft een groote betoo
ging van de Duilsche en Oostenrijksche
jeugdbonden voor de aansluiting van Oos
tenrijk bij Duitschlaftd plaats gehad.
Von Trotha, de voorzitter van den groot-
Duitschen jeugdbond, hield daarbij een toe
spraak, waarin hij op de saamhoorigheid
van alle Duitschers wees.
JOEGO-SLAVIË.
KROATISCHE LANDDAG BIJEEN.
In verzet tegen Belgrado.
De Skoepsjtina onbevoegd
verklaard.
Gistervoormiddag elf uur zijn te Zagreb
in het gebouw van den vroegeren Kroati-
sehen Landdag de. afgevaardigden der op
positie, bestaande uit Kroaten en onafhan
kelijke democraten, bijeen gekomen. Vrijwel
alle parlementaire vertegenwoordigers der
Kroaten en de vertegenwoordigers der libe
rale Serviërs en Slow enen uit het gebied
aan gene zijde van de Save woonden de
plechtige zitting bij.
De heele stad was met vlaggen getooid
en een reusachtige menschenmenigte, die
reeds uren voor de opening bijeen wat' ge
stroomd, juichte de afgevaardigden en in
het bijzonder Pribitsjewitsj toe.
Na de opening der zitting werd een motie
ingediend, waarin de geheele ontwikkeling
der politieke situatie gedurende den laat-
sten tijd uiteen wordt gezet. Op grond der
ontstane situatie werd voorgesteld de vol
gende besluiten te nemen:
le. Het rompparlement, dat op 1 Augus
tus 1928 te Bigrado is bijeen gekomen, is
niet bevoegd voor den geheelen staat be
sluiten te nemen. Alle to nemen besluipen,
in het bijzonder de financieele verplichtin
gen, die door dit rompparlement aan het
volk zullen worden opgelegd, worden door
ons voor de bevolking der "Westelijke ge
bieden, in het bijzonder voor het volk der
Kroaten, nietig en niet-bindend verklaard.
2e. Wij constateeren, dat de koninkrij
ken Kroatië en Montenegro en alle naties
individueel, die verspreid in den Nationa-
len Baad vertegenwoordigd waren en die
toegetreden zijn tot den staat der Ser
viërs, Kroaten cn^S' wenen, geen afstand
Van hun hnfóL'scrie," politieke en na tién ale
individualiteit hebben gedaan ten gunste
van een der staten, waarmede zij zich ver-
eenigd hebben, doch ten bate der geheele
politieke eenheid.
Wij constateeren, dat het verdrag van 11
December 1918 (de vereeniging van Joego
slavië) en de grondwet van 28 Juni 1921
uitgebuit zijn voor de vestiging der hege
monie van het vroegere koninkrijk Servië,
zulks ten koste der overige landen en ge
bieden.
Wij verklaren daarom, dat krachtens den
wil van het volk het huidige politieke sys
teem ten gevolge van de bekende gebeur
tenissen ineen gestort is1 en dat wij een
vastbesloten strijd beginnen voor een nieu
we organisatie van den staat, die volledige
gelijkgerechtigdheid aan alle nationaliteiten
individueel zal waarborgen. Verdere beslui
ten in die richting zullen in ccn volgende
zitting genomen worden, als Stephan Ra-
ditsj aan onzen arbeid kan deelnemen.
3. De coalitie van Kroatische boeren en
onafhankelijke democraten doet een beroep
op alle politieke partijen en groepen in de
Westelijke gebieden van den staat, zich
met haar te vereenigen in den strijd om ge
lijkheid en gelijkgerechtigheid. Zij geeft
uiting aan de hoop, dat het Joegoslavische
volk de overwinning mogelijk zal maken
van de groote beginselen, die alleen in
staat zijn de eenheid van den staat te red
den.
De vergadering nam de voorgestelde
motie aan.
Na het einde der zitting bracht de me
nigte den afgevaardigden langdurige ova
ties.
Bijeenkomst van de Skoepsjtina.
Ook de Servische Agrariërs
afwezig.
De Skoepsjtina is gisteren voor het eerst
na de noodlottige zitting van 20 Juni weer
te Belgrado bijeengekomen. De zitting was
zeer kort, doch maakte diepen indruk door
de volkomen kalmte, die scherp afstak bij
de rumoerige bijeenkomsten waaraan men
den laatstcn tijd gewoon was geraakt. Het
huis was slechts half gevuld, daar niet al
leen de Kroaten afwezig waren, maar ook
de Servische agrariërs'. Laatstgenoemden
gaven na de zitting een communiqué uit,
waarin wordt gezegd, dat zij te Belgrado
bijeengekomen zijn en den strijd in de
Skoepstina zullen voortzetten. Zij wilden
echter de parlementszitting van heden niet
bijwonen, als sympathiebetuiging met de
Kroaten en ten einde te protesteeren tegen
het kabinet en den voorzitter van de
Skoepsjtina, dien zij hoofdzakelijk verant
woordelijk achten voor de noodlottige ge
beurtenissen.
De zitting werd dus gehouden zonder
dat een enkel lid der oppositie aanwezig
was.
Nadat de notulen der vorige zitting wa
ren voorgelezen en na lezing van de ko
ninklijke decreten, bevattende het ontslag
van het kabinet-Woekitsjewitsj en de be
noeming der regeering Korosjets, hield de
voorzitter een korte rede, waarin hij de
misdaad veroordeelde en hulde bracht aan
de gedood* afgevaardigden. Hij legde
daarbij den nadruk op hun toewijding aan
de zaak der nationale eenheid van Joego
slavië. Daarna ging het huis ten teeken
van rouw tot morgen uiteen.
AMERIKA.
Vlootconferentie in den Herfst?
Optimisme te Washington^
De zegsman der regeering te Washington
zeidc met betrekking tot de Fransch-Brit-
sche overeenkomst aangaande de maritie
me ontwapening, van meening te zijn, dat
als de overeenkomst aanvaardbaar zou
blijken voor de andere zee-mogendheden,
er een goede kans zou zijn voor het in den
herfst opnieuw bijeenroepen van de mari
tieme ontwapeningsconferentie te Genève.
Volgens een bericht van de Associated
Press wordt de overeenkomst voor de Ver.
Staten aanneembaar geacht, Dc zegsman
der regeering had blijkbaar tegen het com
promis geen bezwaren.
MEXICO.
DE MOORD OP OBREGON.
Verklaringen van den moordenaar.
Zeventiennonnen gearreste erd
Wij lezen in de „Times" het volgende:
De bekentenis van José de Leon Torral,
clie Obregon heeft vermoord, is in zijn te
genwoordigheid te Mexico voorgelezen
aan een groep van vijftig personen, onder
wie politie- en rechterlijke ambtenaren,
persvertegenwoordigers en dc fotografen.
Torral, die volkomen onaangedaan was,
gaf o)i kalme wijze antwoord op alle vra
gen, die hem werden gesteld.
Tijdens het verhoor werd het denkbeeld
geopperd, dat Torral aan geestesstoornis
zou lijden, doch de moordenaar antwoord
de hierop kalm, dat de gevangenisdoctoren
hem volkomen toerekeningsvatbaar hebben
bevonden,
In het politie-rapport over de door Tor
ral bekende feiten wordt gezegd, dat men
de daad niot kan toeschrijven aan den in
vloed van eenige partij of groep van per
sonen.
Volgens het rapport heeft hij uitsluitend
gehandeld op grond van zijn ovex-tuiging,
dat het een stap naar de bevrijding van de
Roomsch-Katholiekc kerk in Mexico zou
zijn, wanneer hij Obregon zou vermoorden,
en Torral .verklaarde, het met deze con
clusie eens te zijn. Hij zeide, dat hij niet
door.een priester of door iemand anders
tot zijn daad was gebracht en dat niemand
iets geweten heeft van zijn plan, hetwelk
hij acht dagen voor den aanslag had be
raamd.
In weerwil van dé ontkenning van Tor-
ral, dat iemand bij zijn plannen is betrok
ken geweest, heeft de politie de moeder-
ovei-ste van het Espiritu Santo-klooster er
van beschuldigd Torral het denkbeeld te
hebben bijgebracht, dat door de vermoor
ding van Obregon het godsdienstvraagst.uk
in Mexico zou worden opgelost. De politie
zegt, dat de moeder-overste zich in tegen
woordigheid van Torral in dien zin zou
hebben uitgelaten.
De moeder-overste en zestien nonnen uit
haar klooster zijn eenige dagen geleden
gearresteerd.
De moeder-overste ontkent evenwel alle
schuld.
VAN HET VATICAAN.
De toestand vap den Paus.
Z. H. de Paus heeft zijn dagelijkschc
wandeling in de Vatieaansche tuinen nog
niet hervat.
Intusschen gaat de H. Vader voort, tal
rijke audiënties te verleenen. Maandag
ontving hij 25 nieuwgewijde priesters van
het Zuid-Amerikaansche college te Rome.
Nieuw ziekenhuis te Zaandam.
De Gemeenteraad van Zaandam heeft
met algemecne stemmen besloten tot den
bouw van een nieuw gemeentelijk zieken
huis op een terrein in de Westzijde, over
eenkomstig do plannen door dr. J. L. C.
Wort-man in overleg met den Geneeskun
digen Dienst en den directeur van Open
bare Werken opgemaakt. De totale kosten
worden begroot op 546.370. Er is gere
kend op 112 bedden in het hoofdgebouw,
met inbegrip van de kinderboxen, en' 25
bedden in de barakken voor besmettelijke
ziekten'.
Wat de exploitatie aangaat, worden dc
voordeelen, die door de concentratie wor
den verkregen (thans zijn de gebouwen
voor de inwendige ziekten en de chirurgi
sche afdeeling op grooten afstand van
elkaar gelegen) geschat op 25.477; de
nieuwe lasten worden op 33.057 begroot,
zoodat de exploitatie na do reorganisatie
in de eerste jaren 7580 meer kost dan
thans.
Het voornaamste nieuws.
JU ITENLAND.
De Skoepsjtina is gisteren bijeengeko
men, doch de oppositie was niet aanwezig.
De Kroaten hielden te Zagreb een eigen
Landdag.
In Mexico zijn 17 nonnen gearresteerd
in verband met den moord op generaal
Obregon.
De Engelsche vlieger Courtney, die een
maand geleden op de Azoren landde, heeft
thans zijn Oceaanvlucht voortgezet. (Lucht
vaart, 1ste bldd).
Een Fransch vliegtuig bij Schiphol in
den modder. Geen ernstige ongelukken.
(Luchtvaart, lsto blad).
BINNENLAND.
De sluiting van het vierde nationaa|
Sobriëtas-congres (2do blad).
De daders van den spoorwegaanslag bij
Amstelveen (Gem. Berichten, 2de blad).
Een sensationeels jacht op inbrekers te
Rotterdam (Gem. Berichten, 2de blad).
Enkele levensbijzonderheden van Ko
ningin Emma (2de blad).
Wij geven het volledig advies van B. en
W. van Nieuwkoop aan Waterstaat inzake
den te leggen Rijksweg (2de blad).
BODEGRAVEN.
WELEER W. PATER ALPHONSÜS
VAN BENTEN O.CARM.
die hedenmorgen in de parochiekerk van
Bodegraven zijn Eerste Plechtige H. Mis
heeft opgedragen.
Bij het H. Misoffer, hedenmorgen om IQ
uur, assiteerden als presbyter-assistens do
zeereerw. heer F. Keet, pastoor te Bode
graven, als diaken de weleerw. pater C.
Hooyschuur O.Carrn., als sub-diaken do
weleerw. pater J. Bouman O.Carm., als
ceremoniarius de eerw. heer H. Agteroff,
theologant te Warmond.
De predicatie werd gehouden door den
weleerw. heer W. v. Benten, broer van den
neomist, kapelaan te Loosduinen. Gezon
gen werden de vierstemmige Mis van Hal-
Ier en de driestemmige Priestercantato
van Loots.
Op het altaar stonden bloemstukken van
De Han<e, de Volksbond, de Vrouwen
bond, de heeren Veneentianen, en de naai-
krans van de St.-Elisabethver.
Van 2—3 werd receptie gehouden iu het
Zusterhuis eni om 4 u«r vwi er con plechtig
Lof.
Morgen plaatsen wij een uitvoeriger ver
slag.
COURTNEY HERVAT ZIJN
OCEAANVLUCHT.
Van de Azoren naar New York.
Uit Horta (Azoren) wordt gemold: De
Engelsche vlieger kapitein Courtney, die
hier op 28 Juni aan boord van zijn Dornier
Wal-watervliegtuig uit Lissabon arriveer
de, heeft gistermiddag zijn vlucht over den
Oceaan voortgezet. Hij wil via New Found-
land naar New York vliegen. De weersom
standigheden waren uitsteken^.
