•J
DE BISSCHOPSWIJDING
TE HAARLEM
BUITENLAND.
19e Jaargang.
DONDERDAG 26 JULI 1928
No. 5934
pe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
foor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaaL
Pij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaaL
Franco per post f2.95 per kwartaaL
get Geïllustreerd Zondagsblad ls voor de A bonnes ver»
fcrijgbaar tegen betaling van 50 cL per kwartaal, bij voor-
hitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
gopdagflblad 9 ct.
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 y POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTl
Gewone advertentlón 3P cent per rog O.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. 3
Kleine edvertentJén, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen wprden aangeboden of gevraagd, hour en ver*
huur, koop en verkoop f 0.50.
DE FEESTMAALTIJD.
Aan den feestmaaltijd in het Seminarie
Bageveld" namen 140 gasten deel.
De Zeereerw. Zeergel. Heer dr. Th. Vla
ming, die als ceremoniemeester fungeerde,
sprak een inleidend woord, waarna Mgr.
Aengenent zelf de Benedictio Mensae ver
dichtte.
Toast op Z. Exc. L. Schioppa.
De eerste toast werd in het Italiaansch
uitgebracht, door dr. Vlaming, op den Pau-
lelijken Nuntius, Mgr. L. Schioppa, waarbij
hij een hartelijk applaus ontlokte voor on
zen Heiligen Vader den Paus.
De Paus is een consequentie van St. Pe
trus. De Nedcrlandsche geschiedenis heeft
die consequentie steeds aanvaard. Hiervan
getuigt de eerbied voor den Paus. Van tijd
en plaats is er traditie op dit punt in Hol
land. De Katholieke Hollandsche harten
bezitten die liefde voor den Paus. Wij moe
ten die traditie voortzetten. „Saremo sede-
li sin al morte", zooals de Martelaren van
Gorcum ons ten voorbeeld waren.
Daarna werden door allen samen twee
strofen van „Aan U, o Koning der Eeuwen"
gezongen, als „uno Papali Olandico.
Mgr. Aengenent deelt enkele
benoemingen mede.
I Daarna nam Z. D. H. Mgr. Aengenent
het. woord en zeide van den Heiligen Va-
i der opdracht te hebben gekregen, tot be
noeming van den ZeerEerw. Zeergeleerden
heer dr. T h. Vla m i n g, pastoor te Ber-
kel, tot Kanunnik-theologaal van het
Hoogwaardig-Kapittel van Haarlem. Ver
der deelde Mgr. mede, dat tot Kanunnik
van het Hoogwaardig Kapittel is benoemd
de Hoogcerw. heer H. A. Th. van Dam,
deken van Den Haag en tot regent van het
seminarie Hageveld de Hoogeerw. heer M.
T. A. Wijtenburg, deken van Hoorn.
(Regent Ebbinkhuijzen zal gaan rusten).
T.r Hierop volgen hartelijke ovaties aan het
adres- van de benoemde geestelijken. Vooral
i voor den nieuwen Regent in zijn eigen huis.
Toespraak Mgr. H. v. d. Wetering.
[- Dan kwam aan het woord Mgr. H. v. d.
'Wetering, Aartsbisschop van Utrecht.
Mgr. CalJier's z.g. laatste wensch was, al
dus Mgr.: Moge men het gezag houden. Ik
Ipwijfel er niet aan, of met deze enthou
siaste ontvangst geschiedt dit hier. Mgr.
feliciteerde Mgr. Aengenent namens het
Episcopaat van Nederland, en wenschte den
nieuwen Bisschop toe een: Ad muitos an-
nos. ten bate van Haarlem en geheel Ne
derland.
Een hartelijk Io vivat klonk op voor
Mgr. Aengenent, voor den Aartsbisschop en
voor de andere bisschoppen.
Toespraak Mgr. Taskin.
De Proost van het Hoogwaardig Kapittel
sprak namens de heele geestelijkheid van
het Bisdom Haarlem. We voelen ons ver
knocht aan U, Mgr. Aengenent. We zijn
uw geestelijkheid. Gij hebt gewerkt aan
priester-vorming. In elke priesterziel is "een
streving naar het goede, maar de Priesters
hebben wel eens licht en warmte noodig.
Die verwachting is bij uw benoeming in
Pw priesters gewekt. Het kost ons geen
moeite L? als Vader te aanvaarden. Ut gau-
deatis in nos invenisse filios devotissimos.
(Dat het U moge verheugen in ons toe-
gewijrlen zonen te vinden).
Terwijl j in U vinden een Vader, onder
Uw leiding zullen wij arbeiden.
De Hoogeerw. heer L. Dessens, Deken
van Leiden, sprak namens de Dekens
Pan het Bisdom Haarlem.
De heer mr P. J. M. Aalberse sprak
en gelukwensch tot de familie.
De Bisschop spreekt.
Vandaag, zeide Monseigneur, gaan al
lijn gedachten op in dit ééne: „Wat is God
oed voor mij!" Hij heeft me overstroomd
andaag met Zijn genaden. Daarom ben ik
ankbaar. Dankbaar ben ik ook voor de
anwezigheid van den Pauseljken Inter-
untius en voor de toediening van dc Hei-
ge Wijding.
Ik beloof hiermee de gevoelens van ge-
echtheid van de geloovigen van het. Bis-
om Haarlem aan den Paus. Moge de In-
frnuntius den Heiligen Vader zeggen, bij
rijn eerste bezoek aan Rome, dat de geloo-
pigen van het Bisdom Haarlem de meest
getrouwe kinderen van Zijne Heiligheid
pullen zijn.
I Wat is God goed!
•- Ik dank ook den Aartsbisschop en de
land ere Bisschoppen voor hun aanwezig
heid. Ik treed in uw college binnen met
grooten eerbied.
Wat is God toch goed voor mij. Voorbeel
den van stichting vind ik onder de leden
van "t Hoogwaardig Kapittel van Haarlem.
Wat is God goed. Want wat zie ik vele
geestelijken als vrienden rondom mij.
Dan herinnerde-Mgr. eraan, dat zijn fa
milie bij zijn benoeming gedacht heeft, dat
er nu banden verbroken zouden worden,
maar zij zal wel weten, dat dit voor haar
niet het geval is, evenmin als voor mijn
vrienden. De hoogste wensch van mij is:
Laat de toestand van vriendschap blijvend
zijn, voor allen. Ge zouut m:j geen grooter
verdriet kunnen doen dan dat de afstand
grooter zou worden. Was ik vroeger uw
vriend, ik ben nu uw vader. Kan men van
een vader afschrik hebben? Komt met vex*-
trouwen tot mij zoowel geestelijken als lee-
ken.
Ik voel me dezelfde als vroeger. Blijft
gij ook hetzelfde jegens mij.*
Mgr. was blijkbaar aangeaan en alle
aanwezigen waren diep onder den indruk.
Een spontaan geestdriftig applaus brak
daarna los.
H.H. D.D. H.H. Mgr. Theelen, Mgr.
Biermans, Mgr. Gij Is wijk, Mgr. Schrijnen,
en Mgr. Hopixians verlieten de tafel circa
6 uur.
Toespraak broeder van
Mgr. Aengenent.
Daarna sprak de oudste broeder van
Monseigneur, die op bijzondere wijze de
nagedachtenis van Mgr.'s moeder herdacht
Moge Uw leven, zeide hij, vruchtbaar zijn
voor Haarlem, voor Nederland, voor de
Moederkerk, voor de kerk van Moeder.
Verschillende sprekers aan het
woord.
Namens de beide seminaries sprak de
ZeerEerw. heer prof. G. Groenen. De se
minaries zijn het hart van het diocees. Gij,
Mgr., zijt er van uw 31 priesterjaren 30 ge-'
weest op he seminarie. Wij leeraren der
beide seminaria zullen dat hart van het
diocees gezond houden. Mogen de semina-
riën vele priesters onder onze leiding ge
ven priesters naar Gods Hart.
Namens de reguliere geestelijkheid
sprak de Hoogeerw. Pater van Rijn, provin
ciaal der Augustijnen, die de eerbiedige ge-
lukwensphcn bracht aan Mgr. Aengenent.
Namens de klasgenooten van Mgr. sprak
de Zeereerw. heer J. Dankelman. Na uw
benoeming kwam er in ons een strijd tus-
schen vriendschap en eerbied. De vriend
schap deed een beroep op den ouderdom,
de eerbied deed een beroep op het geloof.
Het is een wonderbaar duel in dit geval.
In plaats, dat er strijd blijft, versterken
die twee gevoelens juist elkander.
Om 7 uur verliet Z.D.H. Mgr. H. v. d.
Wetering het diner.
De Zeereerw. Lieer Pastoor- J. Nuijen
droeg op zeer verdienstelijke wijze een son
net voor.
Nog eenige andere sprekers voerden het
woord, waarna Mgr. Aengenent met een
buitengewoon geestig speeehje de tafel sloot
Bij het afscheid van Mgr. hadden op het
voorplein van het seminarie enthousiaste
begroetingen plaats.
DANKLOF.
Des avonds had om half 8 in de kathe
drale kerk een plechtig danklof plaats,
dat door zeer vele geloovigen werd bijge
woond. Celebrans was de Hoogeerw. Heer
Plebaan L. A. A. M. Westerwoudt met as
sistentie van de kapelaans der Kathedrale
Kerk. dc weleerw. heeren P. Bangert en
G. Keijzer.
Vele geloo\igen namen na het lof de ver
siering van de Kathedraal in oogeuschouw.
MGR. J. D. J. AENGENENT.
Gelegenheid tot het'aanbieden var
geiukwenschen.
Voor particulieren en
corporaties.
Z. D. H. Mgr. J. D. J. Aengenent, bis
schop van Haarlem, zal Zondag a.s. parti
culieren zoowel als vertegenwoordigers
van corporaties gaarne in de gelegenheid
stellen hem geiukwenschen aan te bieden.
Mgr. zal daartoe receptie houden van
half een tot. half drie in zijn paleis Nieuwe
Gracht 80 te Haarlem.
EEN GELUKWENSCH VAN HET
NEDERLANDSCHE EPISCOPAAT
In een feestnummer bevatte gisteren „De
Maasbode" den volgenden gelukwensch van
het Doorluchtig Episcopaat:
De benoeming van Monseigneur J. D. J.
Aengenent tot Bisschop van Haarlem heeft
terecht allerwege groote vreugde verwekt,
Zijn gedegen kennis en de adel van zijn ka
rakter zijn een waarborg voor een wijs en
zegenrijk bestuur.
Aan Hem onze oprechte geiukwenschen
op den dag zijner H. "Wijding.
t HENRICUS VAN DE WETERING,
Aartsbisschop van Utrecht.
t LAURENTIUS JOSEPHUS ANTONIUS
HUBERTUS SCHRIJNEN,
Bisschop va-n Roermond.
t PETRI S ADRIANUS WILHELMUS
HOPMANS,
Bisschop van Breda,
t ARNOLDUS FRANCISUS DIEPEN,
Bisschop van 's-Hertogenbosch.
INDRUK VAM EEN OOGGETUIGE.
Zwarte zwermen geestelijken op de per
rons, glimmende hooge hoeden, paters in
habijt van allerlei kleur, en soms, maar
zeldzaam, een verschijning in het paars
dat was het beeld, dat elk station in het
Bisdom Haarlem gistermorgen bood. van
Vlissingen tot den Helder, óveral verheug
de gezichten, die op het station te Haarlem
uit de propvolle treinen kwamen overal
vreugde, overal feest.
De zon juichte mede in den klaren och
tend, Haarlem's straten juichten mede met
hun waaiende vlaggen, de paarse wimpels
in top. Rondom de Kathedraal was de
drukte geweldig, zoowel van belangstellen
den, die gewapend met een kaart de tem
pel konden betreden, als van hen, die ©p
een gunstige gelegenheid wachtten om een
goede plaats te veroveren.
De Kathedraal was reeds van het koor
tot de deur met e.w dichte menigte bezpt.
De leeken-genoodi^d >n hadden een plaats
in het middenschip gevonden, de geestelijk
heid in den omgang van het priesterkop
Ook de pers had daar plaatsen ontvangen,
maar de belangstelling der kranten was
zoo groot (of het getal stoelen zoo klein),
dat er voor de laat-komers geen hoekje
meer over was. Dan maar staan Met be
hulp van een vrijmoedig uit de sacristie
aangedragen stoel eerst een halve meter
aan onze lichaamshoogte toegevoegd, en
vanaf deze verheven uitkijkpost hebben wij
de geheele plechtigheid mogen aanschou
wen, zqp schoon en volledig als niemand
anders.l|/Yoor ons lag het grootsche pries
terkoor. in het zonlicht gebaad: het bis
schoppelijk altaar met het vergulde kruis
en de rijen kandelaars, de nog ledige bis
schoppelijke troon en de met paars over
trokken zetels der andere bisschoppen. In
de kanunnikken-banken hadden de over
sten van kloosterorden plaats genomen.
Iedereen wachtte.
Plotseling begon het orgel te dreunen.
De poorten der kerk gingen open. En de
stoet van in het purper gekleede kerk
vorsten, trad binnen, onder het beieren der
klokken, en schreed, voorafgegaan door de
prelaten, kanunnikken en de assistcerende
priesters, door het middenschip der kerk.
Acht bisschoppen, waarvan twee aartsbis
schoppen, vormden het eergeleide van den
Pauselijken Gezant, Z. Exc. Mgr. Lauren-
lius Schioppa, titulair-aartsbisschop van
Mocissos.
De Internuntius droeg de lange sleep
van licht-roode zijde; de andere bisschop
pen, ook Mgr. Aengenent waren eveneens
in het paars gekleed hel paars, die heer
lijke kleur, die een feest is voor de oogen.
Mgr. Schioppa nam plaats op de troon.
Een echte kerk-vorst zooals hij daar neer
zat onder het donkere baldakijn in zijn
purperen gewaad, dat uit-waaicrend in
brecde plooien van de trappen der troon
afhing, omgeven door hem dienende pre
laten en priesters.
Mgr. Aengenent begaf zich met de as-
sisteerende bisschoppen naar het Sacra
mentsaltaar, Terwijl de Internuntius zich
in alle staatsie kleedde op dc troon, maak
ten de assistcerende bisschoppen, on de
wijdeling zich voor de heilige Handeling
gereed in dc Sacramentskapel. Mgr. Aen
genent werd geheel in het wit gekleed,
een witte koorkap over de schouders, wit
zijden albe en witte met goud bestikte san
dalen aan dc voeten, doch zonder mijter.
Geleid tusschen de gemijterde, in roode
koormantels gehulde, geassisteerde bisschop
pen betrad Mgr. Aengenent wederom het
hoog-koor. waar hij na een diepe buiging
gemaakt tc hebben voor den Consecrator,
zich op een met witte zijde bekleede en met
het bisschoppelijk wapen geborduurde ze
tel neei'zette, tusschen de twee assistee-
rende bisschoppen.
Daarna begon de wijdingsplechtigheid
volgens het zinrijk ceremonieel, met het
voorlezen der Pauselijke lastbrief. Een be
schrijving der plechtigheden heeft reeds
gisteren in de krant gestaan.
Welk ren ongekende luister zet de Kerk
KANUNNIK H. A. TH. VAN DAM.
De hoogeerw. heer H. A. Th. van Dam,
die door mgr. Aengenent benoemd is in
Zijn Raadscollego, het hoogwaardig Kapit
tel van het Bisdom, is geboren in 1874, dus
54 jaar oud (klasgenoot van Z. D. H. den
Bisschop). Na vele jaren secretaris te zijn
geweest van mgr. Callier is zijnhoogeerw.
tot pastoor benoemd te Nootdorp en daar
na in 1920 tot deken van 's-Gravenhage en
pastoor der St. Jacobus-parochie aldaar.
KANUNNIK Dr. TIL M. VLAMING.
Van kanunnik Vlaming hebben wij niet
tijdig meer' voor ons nummer van heden
een photo kunnen krijgen.
Dc hoogeerw. heer kanunnik dr. Th. M.
Vlaming, die sedert 1915 pastoor is te Ber-
kcl en ltoodenrijs, is geboren in 1850.
Dr. Vlaming is in het Bisdom bekend «n
geëerd om zijn groote kennis van het Ker
kelijk Recht. Lange jaren heeft hij deze
wetenschap gedoceerd als hoogleeraar aan
het Groot Seminarie te Warmond, en door
zijn wetenschappelijke werken gaat zijn
reputatie ook ver buiten de grenzen van
het vaderland.
bij aan de wijding van een nieuwen Apostel.
De Latijnsehe ritus ontplooit zich dan in
haat- volle, schitterende schoonheid van
handeling en symboliek. Het was een feest
voor het hart en een feest voor de oogen,
de uiterlijke glorie van onzen eeredienst tc
aanschouwen èn te overwegen en te beden
ken, diep en lang, de heerlijke, zegen- en
genadenrijke Godsgaven, die er door wor
den gesymboliseerd, aangeduid en geschon
ken
En toen ten slotte de nieuwe Bisschop,
zichtbaar aangedaan, bijna schreiend van
emotie, onder dc uitbrekenden jubel van
het Te Deum zegenend schreed langs pries
ters en geloovigen, terwijl allen den Imogen
gezagsdrager hem eerbied betuigden, toen
hebben velen a!s gehuiverd van dankbaar
heid voor de ontzaglijke goedheid
Gods
OOSTENRIJK.
CM DE MOEDERTAAL DER TiROLERS
Esn memorandum aan den Paus.
De Duitsche geestelijkheid in
Z u i d-T i r o 1 bepleit g o d s-
d i e n s t o n d e r w ij s in het
D u i t s c h.
Naar aan de bladen uit Innsbruck wordt
gemeld, heeft de Duitsche geestelijkheid in
het diocees Triënt den paus een memoran
dum doen overhandigen, waarin, met een
beroc i op dc in 1912, dus vóór den oorlog,
uitgevoard'gde instruciies van den vorst
bisschop, volgens welke de moedertaal het
onontheerlijkste middel is om dc kinderen
in de verhevene moeilijke waarheden van
den catechismus in te wijden, het bezigen
van de moedertaal bij het godsdienst-on
derwijs in Zuid-Tirol wordt verlangd.
Het Duitsche deel der bevolking in het
d ocees Tiicn'. aldus wordt in het memo
randum gezegd, telt in totaal 171 geestelij
ke ressorts met 170.325 inwoners, volgens
de laatste Italiaanschc volkstelling van
1921 141.238 Dui'schers, 21.731 Italianen en
4351 Ladinen. Het aantal leerplichtige kin
deren beloopt 20.359, waarvan 17.820 of
87 1/2 procent Duit sellers en 2573 Italianen
zijn. In 79 geostelijke ressorts is zelfs geen
enkel schoolkind met Italiaansch als moe
dertaal en in die ressorts, waar sedert ver
scheidene jaren het geven van godsdienst-
REGENT M. W. A. WIJTENBURG.
Z. D. H. de Bisschop heeft benoemd tot
regent van het Klein Seminarie „HagcveM'
te Heemstede den hoogeerw. heer M. W,
A. Wijtenburg, deken tc Hoorn.
Regent Wijtenburg, die geboren is te
Leiden in 1874, priestergewijd in 1900, was
sedert 1923 deken van Hoorn.
Voordien heeft zijneerw. een groot deel
van zijn priesterleven gewijd aan de oplei
ding der geestelijkheid, eerst als leeraar to
Hageveld en later als professor in de litur
gie (tevens^econoom) te Warmond.
Voor zijn leeraarschap is Regent Wijten
burg kapelaan 'te Lisse en te Amsterdam
geweest; na zijn professoraat te Warmond»
pastoor te Rotterdam (O. L. Vr. van Lour-
des) en deken te Hoorn.
WIJ GEVEN EEN PHOTO-PAGINA,
GEHEEL GEWIJD AAN DE BIS
SCHOPSWIJDING.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Een memorandum van de Duitsche gees
telijkheid in Zuid-Tirol aan den Paus
inzake godsdienstonderricht in het Duitsch
Thans worden de socialisten beschuldigd
van den moord op generaal Obregon.
BINNENLAND.
De Bisschopswijding te Haarlem.
Benoeming van twee Kanunniken en van
den Regent te „Hageveld
Audiëntie voer particulieren en organi
saties (1ste blad).
Te Veenendaal is een vrachtauto door
een sneltrein gegrepen (Gem. Berichten,
2de blad).
Een aanslag op een trein. (Gera. Berich
ten, 2do blad).
Eerste steenlegging Katholiek Krank
zinnigengesticht voor vrouwen te Noord-
wijk (1ste blad).
onderwijs in de moedertaal verboden is,
valt een schrikbarende toeneming van on
wetendheid ten aanzien van godsdienstige
aangelegenheden, en zedelijke verwilde
ring onder dc opgroei nde jeugd waar te
nemen.
In het memorandum wordt geëfscht, dat
den ouders het. recht wordt gegeven te be
slissen, of hun kinderen in het Duitsch dail
wel in het. Italiaansch godsdienstonderwijs
zullen genieten. Mocht deze eisch niet ver
vuld worden, dan moet, zoo wordt gezegd,
door het algemeen invoeren van gods
dienstonderwijs door ueestelijken buiten
schooltijd voor het religieuze onderricht
der jeug 1 worden gezorgd.
Den Heiligen Stoel wordt verzocht, aan
de Italiaansche geestelijkheid instructie to
geven, zich tot het toezicht op de Italiaan
sche kinderen tc beperken, terwijl, ten
slotte verzocht wordt, een apostolisch af
gezant te zenden, die onderdaan van een
neutralen staat moet zijn ten einde dc
godsdienstige situatie in Zuid-Tirol te be-
8tudceren.
