BUITENLAND. BINNENLAND. 19e Jaargang. DINSDAG 26 JUNI 1928 No. 5908 be ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl| vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal. Pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post f2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LE5DEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 a POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT f Gowone a d r t e n 11n 3P cent per rogc. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet a dubbele van het tarief berekend. 3 Kleine advertenllèn, van ten hoogste 30 woorden, waü'TÏa betrekkingen wljrden aangeboden of gevraagd, huur en ver» huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. BERICHT Zij, die zich met 1 Juli op De Leidsche Courant wenschen te abonneeren, ontvan gen de voor dien datum verschijnende num mers gratis. DE ADMINISTRATIE. V Lectuur-gevaar Door de regeering van Tsjecho-Slowalcije is een wetsontwerp ingediend ter bestrij ding van de slechte lectuur. Als het wetsontwerp wordt aangenomen, dan zal het nut grootendeels afhangen van de juiste toepassing en strenge doorvoering. Volgens de bepalingen van deze wet is liet niet noodig. om onder de strafbepalin gen van deze wet te vallen, dat men iets be paald onzedelijk openlijk tentoonstelt of aanprijst, het is voldoende, dat boek, tijd schrift. blad of prent gevaarlijk is voor de gezonde ontwikkeling van de opgroeiende jeugd. Een zelfstandige commissie, waarin letter kundigen, kunstenaais, boekhandelaars, uit gevers en jeugdleiders zitting hebben, zal over de al of niet toelaatbaarheid der ver schillende tijdschriften, enz., oordeelen; deze commissie bezit ook de bevoegdheid om bepaalde periodieken te schorsen en te ver bieden. Men ziet in Tsjecho-Slowakije blijkbaar wel in, welk 'n groot gevaar de pers kan zijn voor de jeugd de jeugd, die staat in haar groei naar volwassenheid Van dat gevaar moeten wij allen,ook doordrongen zijn. Ook hier in 't land zijn wel wettelijke bepalingen er tegen maar justitie en po litie sabotteeren deze maar al te dikwijls Ouders en onderwijzers moeten waak zaam zijn! Nog dezen morgen viel ons langs de straat op, hoe een katholieke jongen, gaande naar school, schuw een tijdschrift uit zijn zak haalde om dat aan 'n paar vriendjes te laten zien en dan weer in zijn jaszak te verbergen. 't Zou o.i. goed. zijn, op onver wachte tijden ojfllNe hoogste klassen der school 'ns de zakken te inspeeteeren Dat er thuis streng moet worden toege zien op wat de kinderen in handen hebben dat is een vanzelf sprekende strenge plicht der ouders. En, als dan op school of thuis een kind betrapt wordt op het in bezit hebben van verkeerde persprod-ucten, dan zal de tact \an de opvoeders moeten aanwijzen, hoe hij, rekening houdend met alle persoonlijke omstandigheden, zal moéten optreden. Het lectuur-gevaar is ernstig BELGIE. HET COMMUNISME IN BELGIE. De bolsjewistische propaganda. De bewering, dat de staking in dc Ant- wcrpsche haven door "en paar communis ten zou zijn aangestoken heeft weer eens de aandacht gevestigd op hec communis me in België. Doorgaai s bemerkt men hier niet veel van den geest van Moskou, of 't zou moeten zijn door een paar man nen met lange baarden en bloote koppen, die communistische literatuur uitventen. Het communisme is in België nift sterk; bij de laatste verkiezingen behaalde deze partij 72.000 stemmen d.i slechts 1 pet. van de bevolking. Nu zal het door de verdere verwatering van het Belgisch socialisme, sindsdien wel wat in getal gewonmn heb ben, maar ook door dezen aangroei zal het nog niet uit de kinderlijke luiertjes geraakt zijn. Toch heeft het communisme in België zoo melden thans de bladen een volle dige organisatie, geheel volgens het. voor schrift van Moskou. De bolsjewiki hebben in België: lo. een afdeeling van de gepoc (gehei me politieke politie), welke belast is met de controle o/er de werkzaamheid der communistische leiders 2o. een afdeebng van de „Razvdpur" d.i. een inlichtingsdienst voor den gereraler. staf van het roode leger en voor dc han- delsspionnage 3o. een afdec-iing van de „Komintern", welke zich bezighoudt,met de propagan da en de communis; kehe organisatie. Moeten wij de „Metropole" gelooven, dan leggen al die diensten een bijzondere activiteit aan den dag. In vier fabrieken van Luik, Limburg, Henegouwen en Ant werpen waren er nog niet lang geleden correspondenten van de geheime sovjet- diensten. En wat nog erger mag genoemd worden is, dat. er betrekking bestaat tus- schen de „Bazvdpur" en de Duitsche spionnage. Al deze diensten werken regelmatig, in het grootste geheim. Elke staat afzonder lijk en handelt rechtstreeks met Moskou. Antwerpen is, zoo zegt bovengenoemd blad, een voorpost van het communisme in West-Europa geworden. De smetstof is hier overal doorgedrongen. In de banken, de groote handelshuizen, de fabrieken be staan er goed gevormde cellen, die dage lijks nieuwe leden bij winnen. Onder de be dienden wordt het kwaad steeds erger. Maar de communistische actie werpt zich vooral op de havendiensten. Evenals alle havens heeft Antwerpen zijn „zeelie den-club", welke in rechtstreeksche verbin ding staat met de internaticmale clubs in de sovjet-havens. Deze club heeft voor zending in het geheim de communistische ideeën te propageeren en overal cellen te vormen. Alle Belgische zeevaartdiensten, ver scheiden Belgische schepen, de administra- tie-afdeclingen en vooral ook de douane hebben reeds hun cellen. In het nationaal syndicaat der spoor wegwerklieden zijn er 1G sterke cellen en zij werden zoo goed georganiseerd, dat het geheele spoorwegverkeer in België in en kel uren totaal kan worden stopgezet. Verder hebben de conrlunisten ook een organisatie waardoor alle scheepvaartver bindingen met Congo kunnen verbroken worden. Aldus schrijven sommige Antwerpsche bladen, die o.i. de macht der communisten nog al wat overschatten. FRANKRIJK. Frankrijk gaat met Kellogg's nota accoord. Officieus wordt medegedeeld, dat de Quai d'Orsay voldaan is over den inhoud van Kellogg's jongste nota en dat de Fransche regeering niet om verdere wijzi gingen in het voorgestelde pact zal vra- UlTSCHLAND. NAAR EEN OPLOSSING DER DUITSCHE CRISIS. „Kabinet van persoonlijkheden". Stresemann weer minister van buitenlandsche zake n. Hermann Miillor heeft, daar ook de vooruitzichten op de vorming van een ka- birfet der coalitie van Weimar in verband met de houding der Beiersche volkspartij zeer gering zijn gebleken, zijn tot dusver gevolgde tactiek van onderhandelingen met de fracties laten varen en is er toe overgegaan, zich met de vooraanstaande politici der verschillende partijen in ver binding te stellen voor de vorming van een z.g. kabinet van persoonlijkheden zon der fractioneele verbintenis. Dit kabinet zou in waarheid niets anders dan een ka binet der groote coalitie worden, zonder dat verdere pogingen worden gedaan om a. priori de partijen ten opzichte van gede finieerde richtlijnen voor alle eventualitei ten der politiek vast te leggen. Hiertoe is Miiller-Franken ongetwijfeld ook overgegaan in verband met het weige rend antwoord van dr. Stresemann op de vraag, of deze bereid zou zijn als vakmi nister toe te treden tot een kabinet der coalitie van Weimar. Fret is zeker niet te veel gezegd, dat Miiller-Franken vermoe delijk deze uitnoodiging tot Stresemann heeft gericht in de verwachting, daarop een afwijzend antwoord te verkrijgen, waardoor de toestand opgehelderd zou worden. Inderdaad antwoordde Strese mann, dat het hem onmogelijk is, als vak minister aan een dergelijk kabinet deel te nemen, in verband met zijn positie in de Duitsche volkspartij en omdat de coalitie van Weimar docr hem als een te zwakke basis wordt beschouwd, speciaal voor de regeling der herstelbetalingen. Stresemann blijft gelooven, dat een sa- menv crkir.g van sociaal-democraten en Duitsche volkspartij noodig en mogelijk is. Deze samenwerking kan het beste tot suc ces leiden, wanneer personen uit de par tijen van de groote coalitie het eens wor den over een program, waarmede zij voor den Rijksdag komen en waarmede zij staan en vallen. Aangezien reeds over een groot aantal vragen volledige overeenstemming is bereikt, stelt Stresemann voor, een der- pe1 poging te doen. OOSTENRIJK. Bela Kun wordt niet uitgeleverd. De Oostenrijkschc minister van justi tie beeft de beslissing van het hoogge- recht, strekkende tot uitlevering van Bela Kun aan de Hongaarscho regeering, niet goedgekeurd. RUSLAND. RUSSISCHE TOESTANDEN. Dronkenschap onder schoolkinderen. Slecht voorbeeld der ouders. Te Moskou is onlangs een congres van bacteriologen, epidemiologen cn artsen gehouden, waarop o.m. de kwestie van het drankmisbruik in Rusland behandeld is. Voorlezing werd gedaan van een rapport, waarin, naar de „Izwestye" meldt, werd medegedeeld, dat in het afgeloopen jaar alleen aan staatswodka 180 milioen liter was verbruikt. Deze cijfers beteekenen een aanzienlijke stijging, daar bijv. in 1923 circa 10 milioen liter was geconsu meerd, welke hoeveelheid sindsdien als het ware in het niet is verzonken, nu het tegenwoordig gebruik circa 500 millioen li ter bedraagt. Een ongeveer even groote hoeveelheid bier wordt jaarlijks door de Russen opgedronken. Van den clandestien gestookten brande wijn kunnen natuurlijk geen nauwkeurige cijfers worden verstrekt doch als vast staand feit wordt aangenomen, dat cle hoe veelheid in elk geval eenigc honderden roillioencn liters bedraagt. Bij ccn inge steld onderzoek is o.m. gebleken, dat van 11.000 gezinnen COO eigengemaakte bran dewijn werd gedronken. Jaarlijks wordt meer dan 1200 millioen roebel voor spiri tualiën uitgegeven. Van de drankzuchtigen bedraagt het vrouwelijke clement 12 procent, terwijl bij een enquête is komen vast te staan, dat slechts elf procent van de kinderen nog nooit sterkedrank geproefd hadden. In de maanden Februari en Maart van dit jaar zijn aan 2420 schoolkinderen van den leeftijd van acht tot zestien jaar vra gen gesteld mot betrekking tot het drank misbruik. De antwoorden waren allerver schrikkelijkst. Niet minder dan 15 procent van de jongens gaven toe, dat zij dronken, totdat zij volkomee beschonken waren. Eenzelfde antwoord gaven 14 procent van de meisjes. Een ongeveer even groot per centage van de jongens en meisjes be kende, dat zij geregeld en veel dronketn. Van de knapen gebruikten 34 procent brandewijn, terwijl de rest zich met bier en wijn „tevreden stelde". Voor de meisjes waren deze cijfers resp. 8 procent en 92 procent. Op de waag, waar zij de door hen ge noemde spiritualiën dronken, werd geant woord, dat zulks voor GO procent tlniis geschiedde cn voor 40 procent bij familie leden en kennissen. In beide gevallen wa ren het voornamelijk de ouders zelf, die hun kinderen tot drinken aanspoorden. Voorts bleek, dat in 74 procent der gezin nen de vader misbruik van sterkedrank maakte cn in 36 procent der huishouding de moeder eveneens. Ten slotte werd in het rapport nog ge zegd dat o.m. te Moskou het aantal sterf gevallen ten gevolge van drankmisbruik zeer groot is. In de eerste helft ongeveer van 1928 stierven er uit dien hoofde in de ziekenhuizen niet minder dan 115 men- schen, terwijl in dezelfde periode twee per sonen door de pokken, dertien <loor vlek- typlnis en vierenvijftig door buikt;vhus den dood vonden. EGYPTE. HET EGYPTISCHE KABINET AFGETREDEN. Sensationeele beschuldiging. Het Egyptische kabinet is afgetreden. Volgens de „Times" zou de directe aanlei ding van de ontslagaanvrage zijn een be schuldiging, welke door de nationalisti sche en liberale pers tegen den premier Nalias is ingebracht. Deze zou een overeenkomst hebben ge- ceekend, om een verbod uit te vaardigen tegen het verblijf van prins Scifeddin, die drie jaar geleden uit een Engelsch sana torium ontsnapte, en om het beheer van diens bezittingen ter waarde van 117.009 pd. st. aan 's prinsen moeder toe te ver trouwen. De bladen publiceeren foto's van het contract met de handteelcening van den premier Nalias, den kamervoorzitter Wn«*- sef en den afgevaardigde Caafar bey. CHINA. Plunderingen te Tientsin. Hoe Tangsjan gebrandschat werd. De Peking-Moekden-spoorweg wordt van Peking tot Tangsjan bezet door troepen van Jen Sji-sjan, die goed dc orde hand haven. Het gedeelte van Moekden tot de grens van Mandsjoerije wordt bezet door de Fengtien-troepen, terwijl het midden gedeelte in handen is van roovende Noor delijke troepen, die behoord hebben tot het leger van Tsjang Tsoeng-tsjang. Zoo als reeds gemeld heeft de aanvoerder van deze troepen, Wang-tsji, de bewoners en zakenhuizen van Tangsjan gedwongen 100.000 dollar te betalen. Ook moest ge zorgd worden voor 700 ton meel, daar de troepen bijna geen eten meer kregen. Wang-tsi heeft zelfs gedreigd do leden van de Chineeschc Kamer van Koophan del gevangen te nemen, indien het geld niet werd betaald. De Kamer van Koophandel te Peking heeft er op aangedrongen, dat Peiping (de nieuwe naam voor Peking) de hoofd stad van China zal blijven. Zij heeft met verschillende andere organisaties de Nan- king-regeering verzocht, op haar besluit tot verplaatsing der regeering naar Nan king terug te komen. Dc militairen te Moekden hebben blijk baar besloten de vijandelijkheden te sta ken en de vredesonderhandelingen met de nationalisten to openen. Zij zouden wel bereid zijn de nationalistische vlag te hij- schen, maar indien hun standpunt ten aan zien van het bewind over Moekden niet, aanvaard wordt, zullen zij zich tegen de Zuidelijken blijven verdedigen. Gedurende den dag, dat het beheer over Tientsin veranderde, hebben burger-ban dieten, zooals dc C'hineezen hen noemen, 3047 huizen geplunderd, meest kleine win kels, en vele huizen in brand gestoken, terwijl talrijke personen werden gewond. De Sjansi-troepen hebben honderden ban dieten gearresteerd, reeds 50 van hen te rechtgesteld, terwijl den anderen hetzelfde lot wacht. CORRUPTIE IN DEN HANDEL. Wat ethisch wel en wat ethisch niet geoorloofd is. In de Zondag voortgezette vergadering van de Katholieke Jonge Werkgeversver. sprak de heer \V. Thunissen o\tr coriuptie in de Staatsbedrijven en in privaatonder- ncmingen. Spr. merkte op, dat ook in Nederland do corruptie den vorm van eon epidemie heeft aangenomen. Ilij onderscheidde de open lijke, duidelijk waarneembare gevallen van corruptie en de clandestiene; de eerste bij overheidsbedrijven en groote instellingen; de clandestiene corruptie beperkt zich meer tot den enkeling. In de takken van industrie en handel komt corruptie voor. Wat gemeente- en staatsbedrijven aangaat wees spr. er op dat hier corruptio eerder voor de hand ligt en eerder mogelijk is. De salarissen van gasdirecteuren zijn meestal lager dan die, welke in particuliere bedrijven worden be taald. Men maakt het er niet beter op, door ambtenaren alle initiatief en verantwoorde lijkheid te ontnemen, want dat doodt allen ondernemingsgeest. Bij industrie en handel is menige omzet het. gevolg van dc flair om goede steekpen ningen te geven. Men voelt tweeërlei ge weten: een zakelijk geweten en een moreel geweten. Bij de bouwbedrijven is corruptie sche ring en inslag. Alleen wat de politiek betreft, maakt Nederland een gelukkige uitzondering ten opzichte van andere landen, ofschoon hier ook wel enn en ander corrupt is en Raads leden of Kamerleden zich aan leveranciers hebben gebonden. Spr. wees op de corruptie in de sport enz. Hij wil geenszins generaliseeren, maar slechts aangeven dat overal corruptie heerscht. Daarna ging spr. de vraag na, wat de ge volgen van corruptie zijn in het zakenleven. Goedwillenden leveranciers wordt het werk onmogelijk gemaaktchantage is vaak het gevolg van corruptie. Bij handel en indus trie wordt thans ingezien, dat tegen de corruptie dient gevochten te worden. Spr. bepleitte krachtige maatregelen ter bestrij ding van de corruptie: verscherping en aan vulling van de strafbepalingen. Doch hij verwachtte meer heil van de actie van han del en industrie zelf. Men moet zich ver binden geen steekpenningen meer aan te nemen. Speciaal de R. K. Jonge Werkgeversver- eeniging diende, naar spr. meende, studie te maken van wat ethisch wel en wat ethisch niet geoorloofd is. om zoodoende het. inzicht te verruimen over het vraag punt de algemeene invloed van het zede lijk goed handelen op het economisch nut tig effect dier handeling. Er volgde een langdurig debat op deze rede. Een pers beschouwing. Op de jaarvergadering der Ned. Maat schappij voor Nijverheid en Handel is ook besproken de bestrijding van de steekpen ningen en dergelijke uitwassen. Naar aanleiding hiervan schrijft „Het Handelsblad": „Er komt een commissie van onderzoek vanwege het Hoofdbestuur van de Maat schappij, en daarna, na het onderzoek, zal men zien. Andere veieenigingen (bijv. de Ver. v. Ned. Werkgevers) hebben ook al de noodzaak gevoeld om iets te doen, niet al leen de Tilburgsche Fabrikanten-vereeni- ging, waarover de heer Van Spaendonck ter vergadering sprak (alleen is deze orga- Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Een oplossing van de Duitsche regee- ringscrisis in het zicht? Russische toestanden. Het Egyptische kabinet is afgetreden. Volgens de laatste berichten van Spits- bergen is alleen generaal Nobile gered. Nieuwe vliegtuigen worden aangevoerd om ook luitenant Lundborg te kunnen redden. (Luchtvaart le blad en Telegrammen). BINNENLAND. Tot lector in de archaeologïe aan de R. K. Universiteit te Nijmegen is benoemd dr. F. J. de Waele (iBto blad). De actie tegen steekpenningen en an der bederf in den handel. (1ste blad). De uitvaart en begrafenis van Kanun nik Zondag (Kerkn., 2de blad). Volgens een telegram van den leider dor Achtste Limburgsche bedevaart naar Lourdes is aldaar een meisje uit Maas tricht genezen. (Kerkn., 2e blad). Onze Geïllustreerde pagina üe photopagina geeft o.m. photo's van: de St. Jansprocessie te Laren; internatio nale motorraces te Aix; roeiwedstrijden op den Amstel. nis.ntie ook tot do daad overgegaan). Merkwaardig overigens, dat dc zaak van de gasdirecteuren, allen ambtenaren, dezo actie tegen „omkooperij in den handelzoo aan het rollen heeft gebracht. Wanneer men onder „handei" nu maar niet alleen den paiticuliercn handel verstaat, is het goed. Het geven en aannemen van fooien en dergelijke is ongetwijfeld overal moreel schadelijk, maar wij gevoelen toch iets voor de opmerking, die oen der sprekers op do vergadering maakte: dot het in overheids dienst nog een eigen vordcrfelijko uitwer king heeft. Het belastinggeld, dat ook van dc minst gegoeden geëischt wordt, mag nóg minder dan andere middelen worden be steed om bepaalden personen onrechtmati ge winsten te vei schaffen en „dc gemeen schap" kan zich vaak zoo extra-moeilijk tegen zulke practijken verweren, omdat zij er maar uiterst weinig controle op heeft. Wanneer liet kwaad werkelijk zoo diep heeft ingevreten als sommigen in de verga dering meenden, zal dc bestrijding lang niet gemakkelijk zijn. Men sprak over vereeni- gingen om liet moreelc besef te wekken, dat er verandering moet komen en die veran dering in eigen kring af te dwingen, des noods met de strafwet, als stok achter do deur. Alleen, of zelfs in do eerste plaats, een wet 't zou weinig helpen. Morcclo steun bij het concurrceren zonder achtor- baksche practijken is beter; en dan onder ling, want de concurrentie zelf is natuurlijk altijd de groote drijfveer. De actieve om koop moet actief worden bestreden, als dab niet helpt, blijft voor passieve fraudes de verleiding toch altijd te groot. Een behar tigenswaardige wenk gaf dr. F. E. Post hu- ma nog: scherm niet te veel met strafrech ter en straf en boycot, zoek het eer der in belooning, een preferentie voor hen, die het kwade nalaten". R. K. UNIVERSITEIT. Lector dr. F. J. de Waele. Wij lezen in „De Tijd": Naar wij vernemen is benoemd lot Lector in dc klassieke archaeologie aan de R. K. Universiteit te Nijmegen dr. F. J. do Waele, superintendent van dc Amorikaansohc op gravingen te Palaia Kurinthos (Oud-Co- rinthe). Deze nog jonge maar opvallend bekwame archaeoloog werd geboren te Sinaaï (VI). Hij studeerde aanvankelijk aan de hooge- school te Gent, daarna te Utrecht, waar hij doctoreerde in de klassieke letteren, lu 1927 promoveerde hij aan de R. K. Univer siteit te Nijmegen op een proefschrift on der den titel: „The Magic Staff of Rod in Graoco-Ttalian Antiquity". Het vertoog, trok de bijzondere aandacht in deskundige kringen en werd in vaktijdschriften zeer gunstig beoordeeld. Eenigen tijd was dr. de Waele lccraar aan inrichtingen van middelbaar onderwijs te Eindhoven en 's-Gravenhage, maar in middels zette hij met energie do oudheid kundige nasporingen voort, voor welke hij de jongste jaren herhaaldelijk reizen in het buitenland o.a. naar Italië en Grieken land ondernam, daarbij mede gesteund door de Nijraeegsche Universiteitsverceni- ging. In Griekenland werd hij „fclow" van do Amcrikaansche School van Opgravingen. Sedert het begin van dit jaar vertoeft hij te Corinthe, waar hij tijdelijk met de inten dance van de opgravingen i$ belast. Dr, de Waele publiceerde verschillende wetenschappelijke verhandelingen. Ongetwijfeld bctcekcnt deze benoeming een belangrijke vc:sterking van de klassie ke afdeeling der litt. faculteit aan onze R. K. Universiteit.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1