BUITENLAND.
BINNENLAND.
KERKNIEUWS.
Lettëren en Kunst
19e Jaargang.
WOENSDAG 20 JUNI 1928
No 5903
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling
'oor Lolden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Jij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Franco per post 12.95 per kwartaaL
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen beuling van 50 cl per kwartaal, bij voor-
Sitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
mdagablad 9 cl
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. 1)
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTl
Go wo no advertontlén 3Q conl por r6Q0]j
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
a dubbele van het tarief berekend. 3
Kleine advertent!én, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen wlirden aangeboden of gevraagd, buur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
V Een vrijwilligersleger
't Is jammer dat de Tweede Kamer zich
niet heeft kunnen vereenigen met een wij
ziging van de dienstplichtwet, waarmede
Minister Lambooy de eerste stap zette
naar een vrijwilligersleger.
Van katholieke zijde is deze wijziging
bestreden door dr. Deckers. Maar wij ho
pen, dat deze niet het gevoelen van de ge-
beele katholieke fractie heeft weergege
ven. Zooals men weet, heeft de Minister
bedoelde wijziging ingetrokken.
De Katholieke Minister heeft echter
geraakt een verlangen, dat leeft, al is 't
misschien nog sluimerend, bij vele katho
lieken.
De. katholieke pers heeft er niet zoo
heel veel van gezegd, maar enkele katho
lieke bladen hebben toch wel hun meening
geuit „Huisgezin" en „Morgen' bijv.
hebben hun sympathie met het denkbeeld
van Minister Lambooy uitgesproken. „Het
Huisgezin" hebben wij al geciteerd. „Dc
Morgen" schreef:
„Kaar onze vaste meening, moet- onze
Katholieke Staatspartij er naar streven tot
zulk een vrijwilligers leger te komen. Wij
kennen 't bezwaar, dat daar tegen is, even
als tegen '*t plan PostumaBoele wordt
gemaakt: men vreest, dat zulks een leger
buiten het volk zal komen te staan, dat
het een janitsaren-, een pretorianen-orga-
nisatie zal worden, geheel in handen van
enkele personen en ieder oogenblik bereid
de volksrechten te helpen vernietigen.
Dit gevaar is inderdaad niet denkbeel
dig. Maar voor dergelijke bezwaren moet.
men toch niet dadelijk uit den weg gaan
en een juist beginsel prijsgeven. Ze zijn
er integendeel om overwonnen te worden.
Gezonnen moet worden op een methode,
om het vrijwilligersleger te verwezenlijken
en tóch het contact en de eenheid tus-
schen volk en leger te behouden.
Bij plaatselijke volksoefening zooveel
mogelijk in vrijwillige vereenigingen naast
een vrijwilligersleger, voor 'n klein deel
bestaande uit blijvende en voor het over-
grootte deel uit in de maatschappij terug-
keerende vrijwilligers, die alleen hij oor
logsgevaar kunnen worden opgeroepen,
ware o.i. dit denkbeeld zéér wel te verwe
zenlijken zonder het gevaar mede te bren
gen, dat het leger een kracht buiten het
volk zou worden".
Wij hebben al meermalen de wensch uit
gesproken, dat op den Partijraad der F?. K.
Staatspartij het vraagstuk van het vrijwil
ligersleger een onderwerp van bespreking
zal uitmaken.
Wij vinden het jammer, 'zooals wij hier
boven schrijven, dat de Tweede Kamer de
eerste stap op den weg naar een v r ij-
willigersleger niet heeft gezet. In
welk tempo echter, in de huidige omstan
digheden, verdere stappen gezet zouden
kunnen worden dót juist zal een onder
werp eerst van studie en daarna van be
spreking in den Partijraad moeten worden.
En wij hopen, dat dit ook werkelijk bin
nen korten tijd zal geschieden. Deze kwes
tie heeft belangstelling van heel het ka
tholieke volk; deze kwestie is actueel.
V De mensch hoofdzaak
Er wordt veel gesproken over en er
wordt gestreefd naar „medezeggenschap".
En verschillend is de inhoud van dit
woord bij de velen, die er over spreken en
die trachten hun verlangen te verwezenlij
ken.
Maar bij allen is toch wel deze gedach
te overheerschendaan den arbeider moet
worden gegeven meer invloed op den gang
van zaken in het bedrijf; bij hen moet tot
uiting kunnen komen belangstelling voor
de onderneming.
En nu kunnen w e 11 e 1 ij k e b e p a 1 i n-
S e n, nu kunnen onderlinge rege
lingen er, ongetwijfeld, toe medewerken,
om die gedachte te verwezenlijken.
Doch niet veel zal er bereikt kunnen
borden, als de betrokkenen zelf
aiet medewerken.
In verband hiermede wijzen wij op wat
i.De Volkskrant" schrijft naar aanleiding
van het gouden feest der glasfabriek te
Leerdam.
„Wij zijn allen werkers met een
groote W.
Dit is wel het mooiste en zinrijkste
woord, bij de viering van het gouden
feest der glasfabriek Leerdam geap-o-
ken.
Werkers met een groote W. wil zeg
gen niet alleen met hoofd en hand,
doch vooral met het hart.
De mensch is bij ons hoofdzaak, c,ei
directeur Copijn: hij, die de glashut.
aanveegt, is ons niet minder dan de
eerste glasmaker.
De andere directeur Cochius ver
klaarde, dat -Ons Huis, het cultureele
centrum van de fabriek, moest wor
den uitgebreid, ten. einde daar de
jonge arbeiders in aesthetischen zin
zoo op te voeden, dat zij in hun werk
de tegenwoordige meesters zullen over
treffen.
De mensch hoofdzaak. Als bij den werk
gever dit vooropstaat., dan zal ook niet
zoo veel voedsel vinden de onder de
werknemers kankerende klassen-
strijd-gedaclite, welke van dezen
kant doodend is voor de samenwerking,
welke een samengaan van werkgever en
werknemers haast onmogelijk maakt.
De bestrijding van den hier bedoelden
geestestoestand kan en moet ook geschie
den door 'n geheel andere mentaliteit, een
geest van ware solidariteit, daar
tegenover te plaatsen.
Het onderwijs
Van het onderwijzend personeel mogen
wij veel eiscben.
Wij mogen eischen, dat het zijn taak niet
beschouwt als een last, dje voor een be
paald aantal uren op de schouders is ge
legd.
Wij mogen verlangen, dat het onderwij
zend personeel hart voor zijn werk heeft
en zich door liefdevolle toewijding voor de
kinderen laat leiden; dat het ook buiten de
schooluren daarvan, als 't noodig is, blijk
geeft.
Maar dan moet men ook niet schrielheid
betrachten bij de salarieering.
En dat van schrielheid moet worden ge
sproken bij de salarieering van de onder
wijskrachten, welke men assistenten heet
dat kan niet worden ontkend.
Daarom getuigde het o. i. van een goed
inzicht van den gemeenteraad te Oegst-
geest, toen deze verleden week het salaris
van een aan de openbare school aan te
stellen assistente twee honderd gulden
hooger bepaalde dan was voorgesteld.
BELGIE.
De Antwerpsche havenstaking.
Leiders tegen wil en dank.
De socialistische leiders der Antwerpsche
havenarbeiders, die tot Maandagavond nog
besluiteloos waren omtrent de door hen bij
de staking aan te nemen houding, hebben
gisteren hun houding bepaald en hebben
zich als het ware door de stakers op sleep
touw laten nemen. Tusschen de stakers is
nog geen overeenstemming bereikt over de
eischen, die in zake de loonsverhooging
zullen worden gesteld.
De liberale afgevaardigden van Antwer
pen, Greglinger en Joris, hebben bij de
regeering een verzoek ingediend tot het
houden van een interpellatie over de sta
king te Antwerpen en de maatregelen, die
de regeering denkt te nemen om de vrij
heid van werken te verzekeren der arbei
ders, die hun verbintenissen willen nako-
In den loop van den dag is de toestand
gisteren in de haven nog ernstiger gewor
den doordat de vaste ploegen, die op
sommige schepen het werk hadden voort
gezet, eveneens in staking gingen. 0|i
slechts enkele schepen wordt thans nog
gewerkt door ploegbazen.
De maritieme federatie heeft gistermid
dag een buitengewone algemecne verga
dering gehouden.
De vergadering besloot met algemeene
stemmen tot het uiterste weerstand te bie
den en den handschoen, dien de arbeiders
hebben neergeworpen, op te rapen. Beslo
ten werd een commissie van verdediging
en een van actie op te richten, die zoo
groot mogelijke volmachten hebben ver
kregen. In een door de'vergadering aan
genomen motie werd verklaard dat geen
enkele bespreking met de arbeiders moge
lijk is zoolang deze den arbeid niet hervet
hebben. Er wordt een beroep gedaan op
de eensgezindheid der leden, daar het gaat
om de belangen van de haven, den handel
en de belangen van het geheele land.
FRANKRIJK.
Ricklin's en Rossé's verzoek tot in vrijheid
stelling afgewezen.
Het hof van appèl te Mtilhausen heeft
het verzoek tot vooidoopige invrijheidsel-
ling van de autonomistische Elzasser af
gevaardigden Ricklin en Rossé van de
hand gewezen.
JOEGO-SLAVIË.
De Nettuno-conventies.
Obstructie.
Toen de Zuidslavische minister Marin-
kowirsj eenigen tijd geleden zijn voorne
men te kennen gaf de z.g. conventies van
Netluno aan het jiarlement ter ratificatie
voor te leggen, ontstond er in Zuidslavië
en vooral in het Westelijk deel van het Rijk
een plotseling oplaaiende anti-Italiaansche
beweging, die zelfs leidde tot aanvallen
op Itaiiaansche consulaten.
Men weet. dat de Zuidslavische regee
ring door krachtdadig optreden tegen de
betoogers en door een verzoenende nota
aan Rome verhinderd heeft, dat de inci
denten tot een conflict werden. Maar de
vraag is nu altijd nog, of het haar lukken
zal de conventies van Nettuno door het
parlement te laten aannemen, temeer,
daar zij in de Skocpsjtina te kampen heeft
met systematische obstructie.
Nu heeft Marinkowitsj j.l. Zaterdag de
conventies naar de Skoepsjtina gzonden,
met een brief aan den voorzitter, waarin
hij zoo spoedig mogelijke ratificatie van
de conventie vraagt.
Onder normale omstandigheden zou
eerst een commissie van de Kamer de
conventie hebben onderzocht, doch dit is
thans niet mogelijk door oe obstructie
van de oppositie. De gematigde elementen
trachten thans een compromis tusschen de
oppositie cn de regcering tot stand te
brengen.
De oppositie eischt o.a. een volledige
uiteenzetting omtrent de Joegoslavische
betrekkingen 'met 'iï&lie, een' parlementair
onderzoek naar het optreden der politie
tijdens de jongste wanordelijkheden, het
verleenen van credieten aan de boeren
en agrarische hervormingen.
Het blijft te bezien, zegt de Times-
corr. in Belgrado, of de regeering deze
voorwaarden zal aanvaarden. Wel zijn alle
personen die gedurende de barricade-ge
vechten van P.O Mei j.l. zijn gearresteerd,
vrijgelaten, blijkbaar om de oppositie
gunstig te stemmen.
TURKIJE.
De Zondag in Turkije.
In Turkije heerscht een sterke stroo
ming den Zondag tot rustdag te maken.
Gedurende de eerstvolgende zitting van
de groote nationale vergadering zal een
voorstel daartoe worden ingediend en
men verwacht algemeen dat dit zal worden
aangenomen.
Daar Vrijdag in Turkije een rustdag is
en de Europeanen Zaterdags slechts den
halven dag en Zondags niet werken, zijn
commercieele transacties in Turkije onder
den tegenwoordigen toestand beperkt tot
de vier eerste dagen van de week.
CHINA.
Naar vrede in den burgeroorlog.
Nankin g-g edelegeerden naar
M o e k d e n.
Uit Sjanghai wordt aan het „Berliner
Tageblalt" gemeld, dat Jen Sji-Sjan in
overeenstemming met de regeering te Nan
king twee gedelegeerden naar Moekden
heeft gezonden, die met Tsjang Hsoe-
Liang en Jang Joe Ting onderhandelingen
zullen voeren.
AFRIKA.
Staking in de diamantmijnen.
Kaar uit Johannesburg gemeld wordt,
hebben de kaffers op de diamantvelden
van Lichtenburg den arbeid neergelegd,
omdat de mijneigenaars wegens de daling
van den dianiantprijs de loonen met een
derde wilden verminderen.
ZUID-AMERIKA.
Revolutie in Ecuador onderdrukt.
Volgens een bericht uit Quito heeft de
regeering va Ecuador dc revolutionaire
beweging, welke daar gaande was, onder
drukt. Zij beheerscht. thans den toestand
volkomen. De officieren, die aan de bewe
ging deelnamen zijn gedegradeerd en uit
het leger gestooten.
EERSTE KAMER.
De Naamlooze Vennootschap.
Aan de orde is de stemming over het
wetsontwerp tot wijziging en aanvulling
van de bepalingen omtrent de naamlqoze
venootschap en regeling van do aansprake
lijkheid voor het prospectus.
Voor deze stemming bestond zoowel in
de Kamer als op de tribunes groote be
langstelling. Er waren 45 leden aanwezig.
Afwezig waren de hceren Rink en Ver-
lieyen wegens ongesteldheid, Colijn, do
Savornin Lehman en Arntz wegens ver
blijf buitenslands. Aan de minster'afel za
ten de ministers Donner en de Geer.
Op de publieke en gereserveerde tribu
ne waren vele belangstellenden onder wie
de voorzitter van het Verbond van Ned.
Werkgevers, mr. Aug. Philips.
Het ontwerp werd aangenomen mei 24
21 stemmen.
Voor stemden dc soc.-democraten de
hecrcn Polak, Danz, Lindeyer, Ossen-
dorp, Mendels, Moltniaker, Wibaut, Rug-
gé, de Zeeuw, Hermans en mevr. Pothuis
Smitde vrijz. deni. de hceren v. Emb-
den, Westerdijk cn Ölingenberg; vier anti
revolutionairen do heeren Croles, Briët,
Annema en Diepenhorsttwee chr.-hist..
de heeren Pollema en de Vos v. Sleen-
wijk; vier katholieken, de heeren de Jong,
v. Lanschot, Janssen en de voorzitter.
Tegen stemden de liberalen de hceren
Koster, Gelderman, v. d. Bergh, Smeenge
en de Muralt; tien kaholieken de heeren
Blomjous, Haffmans, v. d. Landn, Hecr-
kens Thiissen. Steger. Reynier, Dobbel-
mann, de Wit, Michiels v. Kessenich en
Fransen vier chr.-hist., de hceren v. Was
senaar v. Catwijck, Verhoeven, de Gijse-
laar en Verkoutcren twee anti-revolutio-
nairen de heeren de Vlugt en de Veer.
De vergadering werd te 8.43 verdaagd
tot Woensdag 11 uur.
KATH. INTERN. RADIO BUREAU.
Pater Perquin voorzitter.
Men seint uit Keulen d.d. 19 Juni aan de
„Msbd."
In de heden in dc zittingzaal van de
Internationale Katholieke Week gehouden
vergadering van het werkcomité voor de
radio is de Zecreerw. Pater L. Perq ïin
O.P. tot voorzitter benoemd van liet Ka
tholiek Internationaal bmeau' voor de ra
dio. Tot secietaris werd benoemd de vice-
voorzitter der Kath. Week direktor B.
Marschalk Tot leden van den raad werden
gekozen de heereti Speet (Nederland),
Delvoie (België) cn Raymond (Frankrijk).
BEPALINGEN OMTRENT OPENBARE
WEGEN.
De tollen ten doode gedoemd?
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot vaststelling van voor
schriften omtrent openoare wegen.
Alleen de openbare wegen zijn het voor
werp dezer wettelijke regeling. Een par
ticuliere weg, die gedurenae ten minste
dertig jaren (of toen jaren indien de over
heid den weg heeft onderhouden) voor
een ieder toegankelijk is geweest, zonder
dat de rechthebbende op voor het pu
bliek kenbare wijze zich de bevoegdheid
heeft voorbehouden, om aan dien toestand
een einde te maken, wordt echter ook als
een openbare weg beschouwd. Eveneens
neemt het ontwerp openbaarheid aan,
wanneer de rechthebbende zijn weg voor
het openbaar verkeer heeft bestemd.
Het ontwerp legt aan rechthebbenden
en onderhoudsplichtigen, en ook aan den
rechthebbende en den onderhoudsplichtige
van den berm en de bermstrook, de ver
plichting op, om te dulden, de uitvoering
van alle werken tot onderhoud of verbete
ring van den weg, noodig voor aansluiting
van wegen en uitwegen, en voorts het
aanwezig zijn, plaatsen en onderhouden
van voorwerpen ten behoeve van het ver
keer over den weg. Recht op schadever
goeding ten behoeve van den rechthebben
de of den onderhoudsplichtige op den weg
erkent het ontwerp niet. Wel geeft het
in bepaalde gevallen zoodanig recht aan
den rechthebbende of den onderhouds
plichtige op den van den weg deel uitma-
kenden berm of de bermstrook.
Het ontwerp beoogt, verder te bevorde
ren, dat de tollen geleidelijk tot het ver
leden zullen gaan behooren.
Immers vooreerst bepaalt het, dat geen
tolheffingen van kracht zijn dan die, wel
ke vóór de indiening van het voorstel
tot deze wet zijn ingesteld. Daarmede is
reeds aan de voort woekering van het euvel
paal en perk gesteld Voorts wordt een re
geling met betrekking tot de ojiheffing
van die tolheffingen voorgesteld, die met
reeds uit eenigen hoofde kunnen worden
opgezegd. Kunnen zij dit wel, dan is hun
bestaan in handen van het administratief
gezag; dat steeds omtrent de wenschelijk-
heid van hun afsehafing of voorloopige
instandhouding zal kunnen beslissen.
Die niet opzegbare tolheffingen dan zul
len bij koninklijk besluit, provinciale ver
orde ning of gemeenteverordening onder
goedkeuring van de Kroon vervallen kun
nen worden verklaard tegen schadeloos
stelling, door den rechter te bepalen.
Jubileum Vlootaalmoezenier Alink.
Een Feestnummer.
„De Heldersche Post' i- met een feest
nummer uitgekomen. Dat behoeft niemand
te verwonderen, die «lezer dagen hoorde
van de bescheiden doch zoo beteekenis-
volle herdenking van het tienjarig be
staan van het instituut van Ylootaalmoe-
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De Antwerpsche havenstaking.
Ook majoor Maddalena kan Nobile's
groep mot vinden. Nu is Amundsen's vlieg
tuig „Latham" weer zoek. (Luchtv., 2o
blad en Teleg-ammen).
Miss Earhart te Southampton en Lon-
den.
BINNENLAND.
De Eerste Kamer heeft het wetsont
werp op de N.V. aangenomen met 24—21
stemmen (1ste blad).
Ingediend is een wetsontwerp, waarbij
o. m. bepalingen v/orden voorgesteld, om
de tollen op te heffen (1ste blad).
zenier. Majoor Id. J. M. M. Alink, toon in
die qualiteit gehuldigd, blijft voor onzo
katholieke marinemannen den sterken
steun in hun moeilijken geestelijken strijd
Dat spreekt uit de waardeeremdo woor
den, die de redactie onder zijn portret in
de uniform van vlootaalmoezenier plaats
te; dat getuigt ook het daarbij afgedruk
te schrijven van den vicaris-kapitulaar,
Mgr. H. J. M. Taskin.
Het feestnummer bevat een overzicht
der totstandkoming van hot instituut van
Vlootaalmoezenier, door Th. Schaepniaji,
Ch. L. van de Bilt laat eens hooren, wat
er leeft onder de leden van „St. Christo-
phoruswanneer het Vlootaalmoezenier
Alink betreft, en mr. J. B. Bomans heeft
een pittig artikeltje over den invloed van
„den zee-prelaat".
Interessant en typeerend voor het groot
nut der marine-zielzorg is de bijdrage van
een insider. De foto's bij de „Herinnerin
gen" geven een beeld van do prettige on
derlinge verstandhouding, wanneer do
„Tromp" op dienstreis is en majoor Alink
in vreemde havens zijn jongens betere ge
noegens verschaft dan do havenstad den
zeeman pleegt te bieden.
Tenslotte is opgenomen het uitvoerig
verslag der herdenkingsbijeenkomst in het
Militair Tohuis.
Filmkeuring.
In het tijdvak van 4 t./ra. 16 Juni heeft
de Centrale Commissio voor dc filmkeu
ring gekeurd 77 films, lengte 60.078 M.
Aangebracht zijn 11 coupures in scènes en
titellijsten.
Toegelaten A (voor alle leeftijden) jour
naals, actualiteiten, sport, industrie, re
clame landen en steden, dieren, propa
ganda e.d., 3 films, lengte 20.253 M. kleino
films (1 k 2 acten) moest komisch, 7 films,
lengte 34757 M. Hoofdnummers (grooto
films) 4 films, lengte 10.756 Meter.
Toegelaten B. (boven 14 jaar) hoofdnum
mers (groote films) 5 films, lengte 8869 M.
Toegelaten O. (boven 18 jaar) 1 weten-
schappelijke film, lengte 1154 M. kleine
films (1 a 2 acten) 1 film, lengte 626 M.
Hoofdnummers (groote films) 6 films,
lengte 14.664 M.
Reclame gekeurd: 512 litho's, alle toe
gelaten, 2602 foto's, niet toegelaten 19.
Het Dr. Schaepmanfonds.
De kleino parochie Houthem (bisdom
Roermond) heeft voor het Dr. Schaepman
fonds ruim 990 opgebracht.
De nieuwe directeur van de Landsdrukkerij
Naar wij vernomen is benoemd tot di
recteur der Algemecne Landsdrukkerij de
heer L. B. Korthuis, directeur ecner boek
drukkerij te Luik.
Apostolisch Prefect Soerabaja.
In het missiehuis der Lazaristen te
Helden-l'anningen, is uit Rome bericht
ontvangen, dat de ZeerEerw. Heer Th. de
Backere is benoemd tot Apostolisch Pre
fect van Soerabaja.
Henri Brondgcest t
Velen zullen kennis genomen hebben
van 't Ancta-tclegram, uit Weltevreden,
meldend het plotseling overlijden vun den
bekenden tooneelspeler Henri Brondgecst.
Hij liep te winkelen langs Noordwijk,
toen hem een hartverlamming trof dio
onverwacht een einde maakte aan dit rus-
telooze en verdienstelijke artistenleven.
Diederik Hendrik Brondgcest werd te
Cheribon (Java) geboren.
In Insulinde, waar hij het levenslicht
aanschouwde, stierf hij een te spoedijfen
dood.
Reeds op 11-jarigen leeftijd ging Brond-
geest naai Holland. In 1889 werd hij hu
zaren-luitenant. Weldra verwisselde hij de
militaire uniform voor het toonecl-cos-
tuum. Een serieuze toonceloplciding heeft
