BUITENLAND.
BINNENLAND.
LUCHTVAART.
19e Jaargang.
DINSDAG 5 JUNI 1928
No 5890
Da ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaaL
Franco per post f2.95 per kwartaaL
Het Geïllü8treerd Zondagsblad ts voor de Abonné'e ver»
krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct», met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zen- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. 11
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT I
Gowon. odv.rtentlèn 3P e.nt par rego^
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. S
Klelno edvertontlön, van ten hoogste 30 wooTden, waarin
betrekkingen warden aangeboden of gevraagd, huur en ven»
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
V Meeningsverschillen
Er zijn onder ons, Katholieken, natuur
lijk meeningsverschillen betreffende con
clusies, die moeten worden getrokken uit
onze vaststaande beginselen; betreffende
te volgen tactiek, 0111 die beginselen zoo
.vruchtbaar mogelijk te doen werken.
Als over zulk een meeningsverschil het
kerkelijk gezag zich niet. heeft uitgespro
ken, dan moet dit vast staan: men be
trekke er dan ook het kerkelijk gezag
niet inZoo men er naar streeft, zulks
wel te doen, dan wekt men wrevel, en:
men maakt 't er den dragers van het ker
kelijk gezag niet gemakkelijker door.
Dit vooropgesteld, willen wij opmerken,
dat elk betoog voor. een bepaalde oplos
sing van een v r ij e kwestie, mits deug
delijk, met doordachte argumenten aan
de zaak zelve ontleend, gedocumenteerd,
op zich beschouwd, onder ons moet kun
nen worden gewaardeerd.
't Spreekt echter vanzelf, dat het niet
altijd opportuun, en dus niet altijd goed,
is, een bepaalde meening uit te spreken,
en te verdedigen. Dat hangt af van om
standigheden.
Zoo zal het op een algemeene bijeen
komst van Katholieken, bijv. op een Ka
tholiekendag, niet goed kunnen zijn, als
een redenaar een betoog houdt ter sta
ving van een vrije opvatting, die feitelijk
door de meerderheid der Katholieken
met of nog niet wordt gedeeld, en
welker verkondiging daardoor wellicht
niet wel aanpast aan het karakter van
„algemeenheid", dat een dergelijke bij
eenkomst moet dragen.
Maar nu mogen we ook niet overslaan
tot het tegenovergestelde, wat deze da
gen in enkèle katholieke organen is be
pleit geworden. Men stelle ook niet als
eisch, dat een spreker inzake een vrije
kwestie niet verder mag gaan, dan waar
mede al zijn gcloofsgenooten, zoo ongeveer
100 pet., het eens zijn
Dat schijnt ons een kruidje-roer-me-niefc
tactiek.
Als een daartoe door wetenschap en
kennis, bekwaamheid en bezadigdheid
geroepen spreker over een vrije kwestie 'n
niet door allen aanvaarde opvatting,
deugdelijk gedocumenteerd verdedigt, dan
schijnt zulks ons volkomen toelaatbaar
dan kan zulks o. i. heel nuttig zijn.
Zoo komt dan zulk een kwestie in een
principieel licht te staan, wat ook door
hen, die het niet met die bepaalde opvat
ting eens zijn, gewaardeerd moet kunnen
worden.
Waarlijk, we kunnen toch ook te teer
gevoelig zijn! En we moeten niet van
leiders en voormannen vragen, dat zij
steeds: óf dingen zeggen, waarover ieder
een onder ons het eens is, óf zich zoo uit
spreken, dat het aan commentaar-schrij-
vene dagblad-redacties wordt overgelaten
hun meening, buiten hun verantwoorde
lijkheid, te interpreteeren, te verklaren!
VOLKENBOND.
De V. B. Raad.
Do openingszitting.
De Volkonbondsraad is gistermorgen
om elf uur onder voorzitterschap van den
Cubaanschen gedelegeerde Aguero y Be-
thancourfe, voor zijn vijftigste zitting bij
eengekomen, welke een week zal duren.
Engeland is vertegenwoordigd door sir
Austen Chamberlain, Frankrijk door Paul-
Eoncour, Duitschland door staatssecreta
ris Von Schubert, Italië door Scialoja, Ja
pan door Adatsji, Nederland door minis
ter Beelaerts van Blokland, Polen door
Zaleski, Roemenië door Titulescu. De an
dere raadsleden zijn door hun gewone ge
delegeerden gerepresenteerd.
De agenda bevat circa veertig punten,
daarvan do voornaamste zjjn de Poolsch-
Litausche kwestie, het optantengeschil, het
Volkenbondspaleis, het radiostation voor
den Bond en de Szt. Gotthard-affaire.
Zooals gewoonlijk hield de Raad eerst
een geheime zitting voor het vaststellen
der agenda. Do Szt. Gotthard-affaire en
het optantengeschil zullen eerst in de
tweede helft d er week in het openbaar
l*°rden behandeld. Eerst zullen verschil-
lende minderheidskwesties worden afge
daan. Voor het begin der zitting verwacht
men tal van besprekingen met Woldema-
ra«^ die naar algemeen wordt aangeno
men, ditmaal met veel moeilijkheden zal
te kampen hebben. De Poolsch-Litausche
kwestie, zal op zijn vroegst Woensdag ter
sjfrake komen.
De nieuwe Raadsvoorzitter opende daar
na de openbare zitting met een korte rede,
waarin hij dehoop uitsprak, dat Quino-
nes de Leon spoedig weer in den Raad
zal medewerken. Spanje en zijn regeering
hebben, zoo verklaarde de voorzitter, door
de hervatting van de medewerking in den
Bond de wereld het bewijs geleverd van
hun ongeschokte trouw aan het ideaal van
den vrede en de internationale samenwer
king.
POLEN.
De strijd om Wilna.
Naar aanleiding van de afkondiging van
de Litausche grondwetsherziening, waarin
Wilna tot hoofdstad van Litauen ver
klaard wordt, heeft de Poolsche minister
van buitenlandsche zaken Zaleski aan
den voorzitter van den Litauschen minis
terraad Woldemaras een nota gestuurd,
waarin hij o.m. verklaart, dat de Poolsche
regeering de inlassching in de Litausche
grondwet van een amendement, dat zich
keert tegen de territoriale onschendbaar
heid van Polen, als een ijdel gebaar be
schouwt, zonder eenige juridische waarde
en zonder practischo gevolgen. Deze een
zijdige daad van de Litausche regeering
kan in niets de rechten van Polen op het
gebied van Wilna krachteloos maken,
verworven door een plechtige uitspraak
van de vertegenwoordigers van de plaat
selijke bevolking in -den landdag van Wil
na van 20 Februari 1922, bevestigd door
een resolutie van den Poolschen landdag
van 24 Maart 1922, rechten, die erkend
zijn door een beslissing van de gozanten-
conferentie ten aanzien van de grenzen van
Polen van 15 Maart 1923, op verzoek van
de Poolsche en Litauscho regeeringen,
waarvan de Volkenbondsraad op 20 April
1923 kennis genomen heeft.
RUSLAND.
Stalin over de graankwestie
Stalin, die zijn stilzwijgen slechts bij
bijzondere gelegenheden verbreekt, heeft
te Moskou een speciale verklaring voor
de pers afgelegd over de graankwestie.
Het is een groote fout, zeide hij, te den
ken, dat het gebrek aan graan slechts
tijdelijk en toevallig is. De oorzaak ligt
veel dieper en is eèn direct gevolg van do
groote October-revolutie, toen de groote
landgoederen werden verdeeld. Op het
oogenblik is er voor den export twintig
maal minder beschikbaar dan vijftien jaar
geleden en in de eerstvolgende drie jaren
is er geen verbetering in den toestand tc
verwachten.
Sommigen hebben als oplossing aangege
ven, dat aan de koclaki (groote boeren)
meer bewegingsvrijheid moet worden gege
ven. Ons antwoord daarop is: nooit. Dat
zou waanzin zijn. De oplossing moet be
staan in de instelling op groote schaal
van collectieve boerderijen en in het uit
breiden der staatsboerderijen. Op deze
wijze hopen wij. in drie of vier jaar vol
doende graan voor de markt beschikbaar
te hebben. Wij moeten evenwel aan de
arme boeren behoorlijke ploegen geven,
in plaats van de voorhistorische instru
menten, waarmede zij thans den bodem
bekrabben.
CHINA.
DE ONTRUIMING VAN PEKING.
Een aanslag op Tsjang Tso Lin.
B cm haar den t r e in geworpen.
Toen de trein, waarin zich Tsjang Tso
Lin met zijn gevolg oev-md, gistermorgen
om 5.30 Lautauk-'-s naderde, een spoorweg-
kruispunt waar de Zuiri-Mandsjoenjsche
spoorweg de' Pek e^-Moekden lijn sn;j;lt,
hebben nationalistische spionnen een bom
aanslag op hem gepleegd. Zij wierpen een
bom naar den trein, met» gevolg dat, de
maarschalk aan het voorhoofd werd ge
wond, terwijl ook verscheidene gendarmes
werden gedood of gewond. De trein be
stond uit vijftien wagons, waarvan er drie
kanonniers van Tsjang Tso Lin bevatten,
die, toen de ontpioffing plaats had, in het
wilde weg begonnen te vuren. Japan.srh
spoorwegpersoneel kwam tusschonbeide,
waarop oen gevocht plaats had. De spoor
brug staat in brand. Spoedig arriveerden
Japansche versterkingen, die de orde her
stelden.
Verscheidene leden van Tsjang Tso
Lin's gevolg werden gewond.
De Japansche troepen hebben twee na/-
tionalistische spionnen, die bommen bij
zich hadden, gedood.
Tsjang Tso Lin is thans op weg naar
zijn residentie in de ommuurde stad van
Moekden, die op eenigen afotand ligt van
de Japansche zone, waar hij zijn troepen
zal coneentrecren. Te Mock len heerscht
een paniekstennnintal van telefoonlij
nen zijn doorgesneden. Japansche troepen
patrouilloeren in de Japansche i ne, ter
wijl 0.000 man de orde handhaven bij dc
spoorbrug van Lautaukas.
Wantrouwen jegens Feng.
Het nieuwe bestuur van Peking.
Uit Sjanghai wordt gemeld, dat in ge
heel China groote vreugde heerscht over
het verlaten van Peking door Tsjang Tso
Lin.
In leidende kringen van Zuid-China ver
keert men echter nog in iw ijfel of gene
raal Feng, wiens voorhoede Peking zal
•binnenrukken, wel te vertrouwen is en of
Tsjang Tso Lin niet nog -plotseling tot een
verrassenden tegenaanval zal overgaan.
Voor de komende dagen is Peking van
elk verkeer afgesneden. De snelle op-
marsch der Zuidelijken naar Peking kan
echter in alle kalmte verhopen. Twee
ministers van Tsjang Tso L:r> bevinden
zich nog in de hoofdstad. De overgave van
Peking zal door hen geregeld worden. De
minister van buitenfendsche zaken slaat
ter beschikking van het corps diploma
tique, de minister van binnenlandsche za
ken zorgt voor de overgave van het poli
liebestuur aan de Zuidelijke troepen.
Generaal Tsjang Kai Shck van zijn
kant heeft generaal Yen belast met ne:.
overnemen van het politiebestuur van Pe
king.
MEXICO.
DE KERKVERVOLGING.
Profonatie van een kerk.
De „Croix" drukt in zijn jongste num
mer een foto af van een niet te kwalificee-
reri profanatie, die zich in een kerk in de
omgeving der stad Mexico heeft afge
speeld.
Den Hen Mei, zoo deelt het blad ter
toelichting bij de foto mede, had er een
concours hippique plaats voor de officie
ren van het garnizoen Mexico. Er was
een wedren over ."0 Ü.M., lengte met als
eindpunt het kwartier St. Joachim on Ta-
buca in het voorstedengebied der Mcxi-
caansche hoofdstad.
Toen de wedstrijd was afgeloopen, za
ten de deelnemers aan een banket aan,
in de kerk van St. Joachim zal aange
richt.
De secretaris van oorlog generaal Ama-
ro, zat persoonlijk deze manifestatie van
oneerbiedigheid tegenover Les godsdiensti
ge voor.
De profanatie beperkte zich niet tot
de tegenwoordigheid van eters en drin
kers in het heiligdom, doch word geaccen
tueerd door het feit, dat, toen de toasten
loskwamen, kolbnel Marroquin en gene
raal Amaro den kansel bestegen om hun
speechen te houden, welke het werk van
Calles verheerlijkten.
AFRIKA.
Ernstig conflict in Zuid West-Afrika.
Wetgevende Raad tegen
immigratie der Angola-
boeren.
Een zeer ernstig conflict is ontstaan in
het Mandaatsgebied Zuid-West-Afrika
naar aanleiding van de voorgenomen im
migratie der uit Angola verdreven Hol-
laudsch-Afrikaners. Nadat de administra
teur voor de nederzetting dezer kolonie in
de begrooting 50.000 pd.st. had uitgetrok
ken, is na een buitengewoon heftig debat
in den Wetgevenden Raad deze post ver
worpen. Dc Duitschers zijn namelijk heftig
gekant tegen versterking van het Afri-
kaansch element.
Daar de bevoegdheid van den Wetge
venden Raad slechts adviseorend is, zal dit
op de immigratie geen invloed kunnen
hebben. De regeering heeft vastgesteld,
dat de Boeren zich in Gobabis kunnen ves
tigen en de administrateur heeft thans de
regecring der Unie van Zuid-Afrika (Man
dataris) verzocht, den uitgetrokken post
te sanctionneeren met voorbijgaan van
het advies van den Wetgevenden Raad.
Deze botsing wordt in Zuid-Afrika ah
hoogst ernstig beschouwd, te meer, waar
de Duitsche bevolking van Zuii-Wost
begonnen is met een heftige campagne te
gen de Angolaboeren en voornemens
schijnt tc zijn, den immigranten hot leven
ondragelijk te maken.
Koninklijke Besluiten.
Burgemeesteu.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester der gemeente Ouwerkerk de heer
J. Romeyn Jzn.
Rijksweg Den Haag—Rotterdam.
Binnenkort zal, naar het „Haagsch
Persbureau" meldt, een aanvang worden
gemaakt met het aanbrengen van het weg
dek voor het gedeelte RijswijkDelft van
den nieuwen weg Den HaagRotterdam.
de brug aan de Brasserkade zijn
thans ook die over de Molentocht in den
Schiepolder, over den Broekmolensloot in
den Lagen Broekpolder en de Ringvaart
bij de Droogmalorij gereed. Verder is een
verbinding tot stand gekomen tusschen
de Rijksloswal aan de Schie en den nieu
wen weg. De onteigeningen tusschen
BrassenaarkadePijnack rsche Vaart
hebben reeds plaats gehad. Van de overi
ge perceelen zijn voor het grootste gedeel
te de koopacten reeds binnen. Dit jaar
wordt het gedeelte RijswijkDelft be
plant.
Pastoor Van Aken.
Het jongste nummer van „De Mededee
lingen" voor de leden en donateurs der
katholieke Jongo Werkgeversvereniging
is geheel gewijd aan den scheidenden ad
viseur L. van Aken. In tal van afscheids-
artikelen wordt hulde gebracht voor wat
pastoor Van Aken deed als adviseur van
dc K. J. V. (1916—1928).
Op de voorpagina het conterfeitsel van
den heengaanden adviseur van de teeken-
stift van B. van Vlijmen.
Retraite R. K. Ambtenaren.
Voor de R. K. ambtenaren wordt van
Zaterdagavond 14 tot Dinsdagnamiddag
17 Juli a.s. in het retraitenhuis Manresa to
Venlo onder leiding van de Paters Je-
suieten een gesloten retraite gehouden.
Hiertoe heeft zich een propagandacom-
missie gevormd bestaande uit de heeren:
A. Bonsel (Venlo), P. v. d. Broek (Gra-
them), H. Janssen (Eindhoven), J. Har-
bers (Ottersum), H. Nouwen (Venlo), J.
Peeters (Venlo), en Th. Tulfer (Venlo).
Wat beteekent 'n naam!
Volgende Advertentie verscheen dezer
dagen in 't „Hbld.":
„De Heer en Mevr. S.v. H. berichten
met vreugde de geboorte van hunne doch
ter Maria. Zij zal Lilly genoemd worden."
De verdwazing in zake de voornamen
gaat steeds verder.
DE VERDWIJNING VAN DE „ITALIA".
Bidstonden voor generaal Nobile.
Behalve in Rome, worden thans ook in
Napels bidstonden voor generaal Nobile
gehouden.
Generaal Nobile is Zuid-ïtaliaan en is
afkomstig uit Eboli bij Napels.
De aartsbisschop van Napels, kardinaal
Ascalesi, heeft aan zijn dioccsanen een op
roep gericht, waarin hij hen tot gemeen
schappelijk gebed voor don generaal aan
spoort, in herinnering brengend, hoe de
Poolluchtvaarder in opdracht van den H.
Vader het kruis op dc Noordpool neder-
liet.
De kardinaal schrijft voor, dat in alle
parochies eiken dag tot nader order voor
de vermisten dc litanie van alle Heiligen
zal worden gebeden en dat na het Lof een
bijzonder gebed tot do Moeder Gods ver
richt zal worden.
Hulpexpedities.
De Braganza, de walvischvaarder, die
de Italianen hebben gehuurd voor het op
sporen van de Italia, heeft Zaterdagavond
om acht uur de Koningsbaai verlaten. Aan
boord van het schip bevinden zich dertien
Italianen, onder wie den kapitein van de
Citta di Milano en verder voornamelijk Al
penjagers en een radiotclegrafist. Om zes
uur Zondagochtend had hot schip de Mag-
dalonabaai bereikt.' De Braganza zal, als
het ijs den toch niet tc zeer belemmert,
ongeveer acht dagen wegbleijvcn.
De Hobby iu Zondagochtend de Advent-
baai binnengekomen. Het schip had ten
gevolge van storm veel vertraging onder
vonden. De Hobby heeft in de Advent baai
eenige hondonsleden en twee pelsjagers
aan boord genomen en vervolgens deu
tocht naar de Koningsbaai voortgezet,
waar het schip gisteren verwacht werd.
Onmiddellijk na de aankomst van de Hob
by zal luitenant Luctzow-Holm zijn eersten
tocht per vliegtuig ondernemen, terwijl de
Hobby haar reis in Oostelijke richting zal
voortzetten Het weer is op het cogcnblik
op Spitsbergen helder en dus gunstig voor
de hulpexpedities.
Luitenant Die.trichscn is te Berlijn aan
gekomen. Hij begeeft zich naar Friedrichs-
hafon om te onderhandelen over den aan
koop van een watervliegtuig voor de expe
ditie van Amundsen.
De afdeeling Groenland van het Deen-
sche ministerie van binnenlandsche zaken
heeft via het departement van buitenland
sche zaken aan de Italiaans ehe legeering
laten weten, dat de twee Groenlandsche
stoomschepen, dio eind Juli naar de Oost
kust van Groenland vertrekken, in staat
zullen zijn elke gewenscho expeditie ter
opsporing van de Italia aan boord te ne
men, indien dan het vermiste luchtschip
nog niet gevonden mocht zijn, en dat de
afdeeling gaarne bereid is allen ge-
wenschte steun te verletnen.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De openingszitting van den V.B. Raad.
De ontruiming van Peking. Aanslag op
Tsjang Tso Lin.
De Noordpoolvliegprs Wilkins en Eiel-
son te Amsterdam. (Luchtvaart, 2c blad).
BINNENLAND.
Door overwinningen van Italië en Egyp
te op Spanje en Portugal komen eorstgo-
noomde landen met Uruguay en Argenti
nië in de demi-finale van het voetbaltour-
nooi (Olympische Spelen, Sport 2de blad).
OMGEVING.
Een motor-ongeluk met doodelijken af
loop onder Alkemade (1ste blad).
Onze Geïllustreerde pagina
De photopagina geeft 0. m. photo's van:
de Hollandia-zeilwedstrijden; het hospi
taalschip „De Hoop"; een brandend pe-
trolcumveld; herdenking der in Frankrijk
gesneuvelde Amerikanen.
DE TOCHT VAN v. LEAR BLACK.
Waarom hij terugkeerde.
De vleugel inwendig
beschadigd
De heer Goysendorffer, nauwelijks met
den heer Van Lear Black naar Londen te
ruggekeerd, is door dc directie der K.L.M.
naar Nederland ontboden, ten einde niet
dezo oen bespreking tc voeren over de sto
ringen, welke tot het afbreken der Kaap
stad-vlucht te Khartoem hebben geleid.
Deze bespreking heeft geleid tot hot vol
gende:
Uit voorloopïge waarnemingen is geble
ken, dat 3 uur vóórdat het vliegtuig Khar
toem boroikte, zich 1111 en dan korte tril
lingen voordeden in den linkervleugel. Bij
onderzoek bleek er een barst tc zijn ge
sprongen in de vlcucelbedckking, terwijl
de kabel van het linker evonwichtsrocr
slap was. Vermoedelijk heeft zich hier een
verschijnsel voorgedaan, dat wel bij an
dere maatschappijeji voorgokoracn is, doch
bij de K. L. M. nog nimmer, n.l. dat tenge
volge van de slapte van den kabel het
evonwichtsrocr is gaan trillen on ten slotte
den vleugel mede in trilling heeft ge
bracht. Dit euvel kan verholpen worden
door don kabel in to korten. Echter kon,
doordal in Khartoem een onderzook, dooi
den Technischen dienst der K. L. M. on
mogelijk was, niet worden vastgesteld in
hoeverre do op zichzelf beschouwd on
schuldige trillingen de sterkte van den
vleugel hadden beïnvloed, d.w.z. in hoever
re de inwendige bouw van den vleugel
daardoor schade had geleden. Daarcm is
het zekero voor het onzekere genomen en
de vlucht afgebroken.
Definitief kan het geval pos beoordeeld
worden, wanneer de vleugel in Nederland
is teruggekomen cn wanneer dezo door
den Technischen dienst der K.L.M. en door
den Rijksstudiedienst voor de Luchtvaart
aan een nauwkeurig onderzoek kan wor
den onderworpen.
POOLREIZIGERS OP SCHIPHOL.
Kapitein Wilkins en luitenant Eielson;
De ontvangst te Amsterdam.
Schiphol heeft het voorrecht langzamer
hand een landingshaven te worden, waar
de zeldzaamste vogels uit verschillende
wereldeelen neerstrijken, om even een
luchtje te scheppen voor de volgende
étappe. Zulke zeldzame vogels zijn onge
twijfeld kapitein G. H. Wilkins, de
Australische Poolreiziger, cn zijn bestuur
der, luitenant Warl Eiclson, die gisteren
ochtend om tien uur in eén toestel van de
Deutsche Lufthansa uit Berlijn naar Am
sterdam vertrokken zijn on in den middag
op Schiphol arriveerden.
Zooals men weet, zijn beide vliegers
eenjgo dagen geleden uit Noorwegen te
Berlijn aangekomen, waar zij door duizen
den belangstellenden begroet werden.
Ruim een maand geleden werd de we
reld opgeschrikt door hot opzienbarende
bericht, dat beide koene vliegers in de
oneindige ijswoestijnen van het Noord-
poolgebied verdwenen waren, evenals
thans met Nobile het geval is.
Hot bleek echter, gelijk men weet, dat
Wilkins een noodlanding heeft moeten
maken op een onbewoond eiland nabij
Spitsbergen, waar een tweetal vijf dagen
heeft moeten overwinteren ten gevolg»
van sneeuwstormen.
Thans teeft Wilkins nieuwe plannen,
om een expeditie te maken naar de Zuid
pool, waar hij zal zoekon naar geschikte
plaatsen voor het vestigen van meteoro
logische stations.
Toen de Poolreizigers op Schiphol aan
kwamen, werden zij toegesproken door
den heer Bol, die hen in de hoofdstad wel
kom heette. Spr. herinnerde aan de ont
dekkingsreizen der xea-
