BUITENLAND. BINNENLAND 19e Jaargang. WOENSQAG 23 MEI 1928 No. 5880 pe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per poet f2.95 per kwartaal fclet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlyko nummers 5 ct., met Geïllustreerd (Zondagsblad 9 ct.. u Dit blad versehQirt eiken dag aitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. 11 'U." DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT» Gewon* «dvorlenllén 3P o*nl n*r MJJUi Voor Ingetonden Mcdedeelingon wordt twl 's dubbele T»n het tarief berekend. a| Kleine adveiientlén, ran ten hoorat. 80 woojden," wakfin betrekkingen wïirden aangeboden of gevraagd, huur an ver» huur, koop en verkoop f 0.50. M Dit nummer bestaat uit twee bladen. V Naar den bedrijfsvrede Het compromis, dat tusschen de vier praeadviseurs over het vraagstuk van de taak van den wetgever ten aanzien van de verhouding tusschen werkgevers en werknemers zou kunnen worden gevonden, ligt o.i. opgesloten in het bekende advies i, den Hoogen Baad van Arbeid, eenigcn tijd geleden uitgebracht. Drukken we, om de actueele beteekenis, die dit advies, mede door het verloop van zaken in den Partij raad, nu voor onze partij heeft gekregen, hier nog eens af:' lo. Een aantal ondernemingen, behooren- de tot die takken van handel, nijverheid, transport en landbouw, waar reeds gerui- men tijd sprake is van regelmatig overleg tusschen de organisaties van werkgevers en werknemers, kunnen in publiekrechtelijke lichamen, z.g. bedrijven, worden goergani- seerd. 2o. In elk dezer bedrijven komt tot stand een bedrijfsraad, samengesteld uit een even groot getal werkgevers- als werknemers afgevaardigden, gekozen op den grondslag van evenredig kiesrecht door de vakver- eenigingen, voor zoover die werkgevers en werknemers van het bedrijf omvatten, en verder uit door den Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid te benoemen perso-" nen als vertegenwoordigers van het alge meen belang, onder wie de voorzitter van den bedrijfsraad; 3o. De bedrijfsraad krijgt tot taak: a. de vakvereenigingen in het bedrijf te adviseeren over te sluiten collectieve ar beidsovereenkomsten; b. mee te werken aan de uitvoering van de sociale wetgeving, in zooverre de ver schillende sociale wetten die medewerking vaststellen; c. den Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid en de vakvereenigingen van het bedrijf te adviseeren over sociale en econo mische toestanden van het bedrijf en, in aansluiting hiermee, het in overweging ge ven van maatregelen, hetzij door den werk gever, hetzij door de regeering, hetzij door den bedrijfsraad te nemen. 4o. Komt een wettelijke regeling om trent het stellen van algemeen bindende re gels voor werkgevers en arbeiders ten aan zien van de arbeidsvoorwaarden in een be paald bedrijf tot stand, dan zal de bedrijfs raad: a. den Minister hebben te adviseeren om trent het stellen van zoodanige algemeen bindende regels ten aanzien van dat be drijf; b. met rechtspraak moeten worden belast omtrent de uitvoering van zoodanige bin dende regelen. Dit advies gaat niet zoover als de drie eerste praeadviseurs wenschten en verder dan de vierde praeadviseur wenschelijk oor deelde. De drie eerste praedaviseurs toch kwa-. men op voor publiekrechterlijke bedrijfsor ganisaties voor bedrijfsraden, samenge steld uit werknemers en werkgevers, met adviseerende, uitvoerende, verordenende^, rechtsprekende bevoegdheid. Volgens het advies van den Hoogen Baad van Arbeid hebben de bedrijfsraden voor- loopig alleen adviseerende bevoegdheid. Maar: de heer Kuiper, de tweede prae adviseur, verklaarde ter vergadering van den Partijraad, dat hij niet verwachtte, dat binnen enkele dagen zijn wenschen in ver vulling zullen kunnen gaan. 't Kan, zoo zei- de deze bezadigde en nuchter-practische ar beidersafgevaardigde, wel tien, vijf en twin tig of vijftig jaar duren, aleer de omstandig heden daarvoor gunstig zijn. Dus ook de beer Kuiper c.s. zullen zich voor de e e .r s t- komende jaren wel kunnen vereenigen met wat de Hooge Baad van Arbeid heeft voorgesteld. En van den heer Steenberghe en de zijnen ffiag ook wel worden verwacht, dat zij den verderen stap zullen zetten, die in het ad vies van den Hoogen Baad van Arbeid wordt gezet. En dan? Wat noodig is voor verdere ont wikkeling, wat ook al noodig is voor een vruchtbare verwerkelijking van wat de Hooge Raad van Arbeid voorstelt, is: een goede gezindheid tusschen werknemers en werknemers, een voor onderling overleg en elkaar-verstaan ontvankelijke geestes gesteldheid bij beiden. En daarvoor is voorwaarde, dat beide partijen de zelfkennis bezitten, dat zij uit zichzelf tot een zekere eenzijdigheid zijn geneigd, en naar een zeker, anderere belan gen veronachtzamend, persoonlijk-voordeel- zoeken overhellen. Zij moeten zichzelf in deze controleeren. De organisaties van werkgevers en werk nemers moeten trachten hare leden zoo te ontwikkelen, dat op deze organisaties ten slotte kan worden opgebouwd de publiek rechterlijke bedrijfsorganisatie, en daarop de door hen allen begeerde bedrijfsvTede. DUiTSCHLAND. De Rijksdag. Oordeelvellingen van de Berlijnsche pers.. Onder den titel „De strijd wordt voort gezet" publiceert „Der Tag" een artikel, waarin geconstateerd wordt dat de situa tie thans zeer verward is. Doch dit staat wel vast, dat men den linkschen partijen en vooral de geradicaliseerde sociaal-de mocratie de gelegenheid moet schenken de leiding van het Kijk in handen te nemen, teneinde de overspannen verkiezingsbe loften te kunnen inlossen. Voor de natio nale rechtsche partijen, in het bijzonder de Duitsch Nationalen, is een taak te ver vullen, n.l. om de rijen te ordenen en zich gereed te maken voor den komenden nieu wen strijd. De „Deutsche Zeitung" constateert ook dat een zware nederlaag is geledendeze uitslag was evenwel te verwachten. De „Taglicho Rundschau" meent, dat het zeer bezwaarlijk zal gaan dezen Rijksdag „arbeitsfahig" temaken en te doen blijven. Dit keer zal de sociaal-democratie, zonder rekening to houden mei de communisten en de verlangens, welke in eigen rijen wor den gekoesterd, de .bestuursv'erantwoorde- lijkheid op zich moeten nemen. De „Germania" constateert dat de uit slag, wat het aantal door links gewonnen en door rechts verloren zetels betreft, toch verrassend is. Wat wel het meest te den ken geeft is de zetelwinst der communis ten, zoodat eigenlijk over het algemeen een linksche tendenz is gebleken. Het blad meent, dat de socialisten uitsluitend zijn versterkt door vroeger burgerlijke elemen ten. Komt de sociaal-democratie aldus versterkt naar den Rijksdag, dan zal ook in ruimere mate verantwoordelijkheid op haar rusten. Een dergelijke partij zal prac- tisch moeten aanloonen wat zij van de verkiezingsbeloften kan waar maken. De „Börsenkurier" schrijft, dat de te genwoordige staitsvorm in den nieuwen Rijksdag tegen iederen aanslag is verze kerd. Ook voor de definitieve ontwikke ling van den Duitschcn eenheidsstaat is nu een grootere kans geschapen. FRANKRIJK. Requisitoir in 't Colmar-proces. Maandag is het getuigenverhoor in het autonomistenproces te Colmar beëindigd, waarna de procureur-generaal het voord verkrijgt voor het houden van zijn requi sitoir. Allereerst valt deze den abbé Haegy aan, die, volgens spreker, eveneens op de be klaagdenbank behoorde te zitten.- Vervol gens bespreekt hij de elementen, die het complot tegen de veiligheid van den staat hebben gevormd, benevens het historische feit der autonomistische beweging, die sinds 1917 door Duitschland, dat de neder laag voorzag en in elk geval den terugkeer van Elzas-Lotharin'gen naar-Frankrijk wil de verhinderen, in het leven is geroepen. Daarna gaat de procureur-generaal er toe over, de rol van elk der verdachten af zonderlijk te omschrijven. Wat dr. Ricklin betreft, brengt spreker in herinnering, het geen de abbé Wetterlé van Ricklin schreef: „Ricklin bezit geen principes, hij bezit slechts eetlust en die eetlust kent geen grenzen!" In den Rijksdag heeft Ricklin gezegd: „Wij zijn nooit Franschen geweest, wij zijn goede Duitschers. Geeft ons de zelfde rechten als aan de andere landen en gij zult zien, dat wij ze allen tot het germanisme bekeeren." Dat is de ware Ricklin, aldus de procureur-generaal. Te gen het einde van den oorlog heeft Ricklin er aan gedacht van de Elzassers Beiersche onderdanen te maken. Hij heeft steeds hetzelfde separistische doel nagestreefd en zekere bladen steunden hem, onder leiding van abbé Haegy. De procureur-generaal eindigt met de jury te verzoeken onwrikbaar te zijn en het verraad te straffen. Het applaus, dat op het pleidooi volgt is zoo krachtig, dat de president de zitting schorst. TSJECHO-SLOWAKIJE. Afschaffing van de doodstraf. Volgens een verklaring, welke de Tsje- cho-Slowaksche minister van justitie aan journalisten heeft gedaan, zal de dood straf in Tsjecho-Slowakije binnenkort worden afgeschaft. Volgen3 het nieuwe wetboek van straf recht zal de doodstraf slechts bij afkon diging van het standrecht gehandhaafd blijven. GRIEKENLAND. Het kabinet afgetreden. De Grieksche regeering is afgetreden, daar een reconstructie van het kabinet niet mogelijk was. RUSLAND. Het proces tegen de ingenieurs. De ingenieurs verlaten de fabrieken. Uit Moskou wordt gemeld, dat in ver band met het proces tegen de ingenieurs, hun collega's de fabrieken verlaten. Volgens een niet officieele opgave be vinden zich in do Sovjet-Unie meer dan vijfhonderd ingenieurs en technikers uit den vreemde, van wie meer dan de helft uit Duitschland. Een aantal van hen heeft zich tot de Sovjetregeering gewend met het verzoek hen te ontslaan van hun over eenkomsten en hen in staat te stellen naar hun vaderland terug te keeren. De Russiche ingenieurs worden door de Gpoe bewaakt. In het gouvernement Tambow heeft de rechtbank twee ingenieurs wegens politie ke misdrijven ter dood veroordeeld. Het vonnis is reeds voltrokken. CHINA. DE STRIJD TUSSCHEN NOORD EN ZUID. Het ingrijpen van Japan. Tsjang Tso Li*n wil niet ontwapend worden. De Japansche premier Tanaka had Dins dag een langdurig onderhoud met den Amerikaanschen ambassadeur over de ver klaringen van Kellogg met betrekking tot de Japansche plannen in Noord-Hants- joerije. Tanaka verklaarde, dat Japan niet kan afzien van het nenuu van maatregelen in dat gebied. De Japansche regeering zal Noord- Mantsjoerije onmiddellijk laten bezetten, wanneer onlusten voorkomen. De Japan sche gezant te Peking heeft Tsjang Tso Liu geadviseerd, zijn troepen binnen 6 dagen naar Mantsjoerije terug te trekken. Doet hij dat niet, dan zal Japan deze troepen ontwapenen. Tsjang Tso Lin heeft hierop geantwoord, dat zijn troepen de wapens niet zonder tegenstand zullen neerleggen. Rusland kan er niet mee instemmen. Volgens een bericht uit Moskou heeft Tsjitsjerin in een onderhoud met eenige journalisten over de gebeurtenissen te Tsinanfoe en het Japansche memorandum met betrekking tot Noord-China verklaard, dat de Sovjet-regeering nooit, direct noch indirect, kan instemmen met militaire in terventie of bezetting, van welken aard ook, en in het bijzonder niet wanneer het de bevolking van China geldt. De politiek der Sovjets is er een van goede betrek kingen en nabuurschap met China en van absolute onthouding van elke inmen ging in de binnenlandsche aangelegenhe den van dat land. MEXICO. DE KERKVERVOLGING. Twee priesters verbannen, een gedeporteerd De Romeinsche correspondent van de „Tijd" bericht: Een priester, pater Ireneus Leyva werd gedeporteerd naar de strafkolonie van de Maria-eilanden in den Stillen Oceaan „we gens complot tegen de regeering". De pries ter heeft steeds ontkend en bewezen niets tegen de regeering ondernomen te hebben. Met negentig andere mannen, allen roovers en dieven, werd hij in^scheept, gestoken in een boevenpak. Twee priesters werden verbannen, P. Pedro Sarrento Zenon en een andere, waar van de naam niet bekend is. Zo werden eenige weken geleden te Vera Cruz aange houden. Negen Spaansche Zusters, die te genwoordig geweest waren bij een gods dienstoefening werden ook gevangen geno men. De gezant van Spanje kwam voor de Zusters op bij de regeering en verkreeg voor hen de vrijheid onder voorwaarde, dat ze het land zouden verlaten. Met de twee geestelijken begeven zich de Zusters naar Spanje. De burgeroorlog. Verschillende gewapende benden door kruisen steeds de centraal-staten van Mexico. Deze benden zouden de wapenen neerleggen als men het land den godsdien- stigen en politieken vrede zou weergeven. Nieuwe gevechten hadden plaats te Du- rango, te Michoacan en te Guerrero, in den staat Jalisco hebben 600 opstandelingen de stad Cueremaro aangevallen. Van. beide zijden bleven er vele dooden. Te Rincon de Mirandilas werd een klein gevecht gehouden met vijf dooden. Te Gua- najnato hebben de „opstandelingen" een colonne van het staatsleger aangevallen en de bevelhebber rapporteerde negentien dooden. Van Los Altos komt er bericht dat al daar, ook onder de soldaten van het staats- leger, de pokken zijn uitgebroken. In twee dorpen zouden in twee dagen tijds ongeveer 600 slachtoffers zijn. TWEEDE KAMER. De internationale handel in wa penen. Een motie-Sannes. Met 64 stemmen tegen 10 (de anti-revo lutionairen en hun tegenvoeter de commu nist L. de Visser) heeft de Tweede Kamer zich uitgesproken voor ratificatie van het Verdrag nopens het toezicht op den inter nationalen handel in wapenen, munitie en oorlogsmaterieel, door 19 Staten op 17 Juni 1925 te Genève geteekend. De heer V a n D ij k (A. R.) bleek te be- hooren tot de verscheidene leden van het Voorloopig Verslag, die tegen het ontwerp ernstige bezwaren hadden, omdat toetre ding tot het Verdrag van kleine landen, die geen eigen wapenfabrieken van betee kenis bezitten en die ook geen belangrijke particuliere wapenfabrieken hebben, een gevaarlijke daad zou zijn. Hun bewapening komt, betoogde de afgevaardigde, geheel onder de controle van andere landen, ter wijl de groote Staten, die in hun eigen land de door hen benoodigde wapenen zelf produceeren of doen produceeren, aan die controle ontsnappen. Wel wordt er ook ge werkt aan een internationale regeling voor controle op de fabricage van wapenen, maar voorloopig is die regeling er nog niet en de heer van Dijk was bang, dat het ver drag betreffende de controle op den handel den lust naar een Verdrag in zake controlo op den aanmaak van wapenen niet zou ver sterken. De heer van Zadelhof (S. D.) ge voelde met den heer van Dijk de bezwaren der omstandigheid, dat er nog geen con trole op de wapenfabricage zal zijn. Even wel was dit voor de S. D. A. P. geen reden om het Verdrag niet te aanvaarden. Im mers de heer van Zadelhoff en de zijnen waren van oordeel, dat het Verdrag in zake den wapenhandel den aandrang naar een internationale controle op de wapenfabri cage zal kunnen versterken. Zij achtten het voorgestelde Verdrag onvoldoende, maar zagen er toch een eersten stap in op den goeden weg. De heer L. de Visser (0. P.) zag de kans schoon, om en passant wat Moskou- propaganda te maken. Verdragen als dit zijn, verkondigde de afgevaardigde, één bonk bedrog. Minister Beelaerts van Blok land deed nadrukkelijk de toezegging, dat hij krachtig zal medewerken aan de totstandkoming van een controle op de wapenfabricage. Min. Lambooy verklaarde met groote nadruk, dat 't Verdrag geen enkel bezwaar bevat met het oog op onze defensiebelan- gen, omdat wij ook nu reeds volledige openbaarheid betrachten op het stuk van wapen-invoer. Nadat Dr. Nolens er met een enkel woord op had gewezen, dat het verwerpen van het overigens niet veel beteekenende ontwerp een verkeerden indruk zou maken, werd het wetsontwerp aangenomen met 64 tegen 10 stemmen. Na goedkeuring van de schepelingen verdragen (arbeidsovereenkomst en repatri- eering) heeft de Kamer een aanvang ge maakt met de behandeling van de motie- Sannes voor een betere voorziening in den nood van de ouden van dagen. Daartoe wil de socialistische afgevaardigde een uit spraak van de Kamer uitlokken voor een vereeniging van kostelooze ouderdomsrente (staatspensioen), invaliditcitsrente en ouderdomsrente, door vrijwillige verzeke ring verkiegen. Donderdag wordt het debat voortgezet. Heden vergadert de Tweede Kamer in de secties en zal de Eerste Kamer over de vervroegde wederinvoering van de 7-jarige leerverplichting beslissen. Vragen van Kamerleden. Het ongeval op de lijn. L e i d e nW oerden. Op de vragen van den heer De Muralt betreffende een ongeval op een onbewaak- ten overweg van den spoorweg Leiden Woerden heeft de Minister van Waterstaat het volgende geantwoord: Op 27 April j.l. is op den onbewaakten overweg bij K.M. 1.369 van den spoorweg Leiden Woerden een hondenkarretje door trein 1210 overreden, waarbij de voerman is gedood, vermoedelijk als gevolg van niet uitkijken door dezen. Ware de overweg van afsluiting voorzien, dan zou, zooals in dit geval vanzelf spreekt, een ongeval zijn vermeden, indien mag wor- Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. De Duitsche pers over den uitslag der Duttsche Rijksdagverkiezingen. Het proces tegen de ingenieurs in Rus land. De kerkvervolging in Mexico. Waarom van Lear Black terugkeert (Luc'ntv., 2de blad). De Duitsche Oceaanvliegers zouden met een ander vliegtuig naar Europa terugvlie gen. (Luchtv., 2de blad). Van de circa 200 mijnwerkers zijn er slechts 14 gered bij de mijnramp in Penn- sylvanië. (Buitenl. Berichten, 2de blad). BINNENLAND. De Tweede Kamer heeft besproken en aangenomen het verdrag nopens toezicht op den internationalen handel in wapenen. (lste blad). Behandeling door de Amsterdamsche rechtbank van de zaak aangaande de be- rooving van een banklooper te Amsterdam. (Rechtzaken, 2de blad). Behandeling door de Haagsche Recht bank van de zaak aangaande het voorge wende verlies van geld door een bediende van de H.T.M. (Rechtzaken, 2de blad). Aanrijding op een onbewaakten overweg te Uithuizen. (Gem. Berichten, 2de blad). De positie van de „Veendam". (Gem. Be richten, 2de blad). Voor het Olympisch hockey-tournooi wint Britsch-lndië met 6—0 van Zwitser land. Duitschland met 20 van Frankrijk en België met 4—0 van Oostenrijk. (Sport, 2de blad). den aangenomen, dat de wachter met tij dige sluiting van de boomen nimmer in ver zuim is. Dat echter dergelijk verzuim kan worden voorkomen, bleek nog onlangs uit een ander ongeval. Hoewel in het algemeen ambtelijke ad viezen uitsluitend voor den Minister be stemd zijn, is er geen bezwaar mede te dee- len dat deze uiteenzetting strookt met de meening van het Rijkstoezickt op de Spoor wegen. Salarissen van onderwijzers- kloosterlingen. Op vragen van het lid van de Tweede Kamer, den heer Lingbeek, heeft de Minis ter van Onderwijs, K. en W. geantwoord, dat hij ingevolge zijn in de vergadering van de Twedee Kamer van 3 Maart 1928 geda ne toegezegging een onderzoek instelt naar de in verschillende naburige landen gelden de salarisregeling voor onderwijzers-kloos terlingen, werkzaam aan van Overheidswe ge geldelijk gesteunde inrichtingen van on derwijs. De Minister heeft daarbij tevens gegevens gevraagd aangaande het stelsel van salarieering voor het landspersoneel in het algemeen in die landen, zoodat hij te zijner tijd in de gelegenheid hoopt te zijn ook hieromtrent aan de Kamer inlichtingen te verschaffen. Voldoening van koop penningen. Op vragen van het Tweede Kamerlid, den heer Braat, luidende: Is het den minister bekend, dat gekochte gronden voor vsrbresding van den weg UtrechtLeiden, onder de gemeenten Zwammcrdam, Alphen aan den Rijn e.anu nog niet betaald zijn, terwijl bij den koop beloofd was, de betaling uiterlijk 1 April zou plaats hebben? Is de minister bereid te bevorderen, dat die belofte alsnog spoedig wordt nageko men? heeft de minister van Waterstaat geant woord Bij den aankoop van gronden voor ver breeding van den weg UtrechtLeiden on der de gemeenten Zwammerdam, Alphen aan den Rijn e.a. is niet toegezegd, dat be taling van de koopsommen uiterlijk 1 April j.l. zou plaats hebben. Het doen van zoo danige toezeggingen zou ook minder juist zijn, aangezien de dag, waarop de betaling zal kunnen geschieden, wegens verschillen de omstandigheden niet altijd vooraf nauw keurig kan worden bepaald. In de koopakten wordt steeds de bepa- ling opgenomen, dat de betaling zal ge schieden binnen vier weken nadat de de claratie bij het departement zal zijn inge komen. Vóórdat dit kan geschieden, moet de akte zijn geregistreerd en in de open bare registers zijn overgeschreven, of moet althans de gekochte grond ten name van den Staat zijn gesteld en moeten de hypotheken, welke in vele gevallen op de gronden rusten, zijn afgelost. Met een en ander gaat onvermijdelijk dikwijls vrij veel tijd verloren. Voor zoo-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1