UIT HET VATICAAN.
R. K. Staatspartij
DERDE BLAD
DE LEIDSCHE COURANT
ZATERDAG 19 MEI 1928
belangrijke mededeelingen.
Gisteravond en heden vergadert de Par
tijraad der E. K. Staatspartij te Utrecht.
Bij punt 5 der agenda „Mededeelingen
van het Partijbestuur" hield de Voorzitter
tan het Partijbestuur, Jhr. Ruys de Bee-
renbrouck, een toespraak, welke vele be
langrijke mededeelingen bevat, en welke
rij hiér doen volgen.
Samenwerking R. K. Vredesbond.
In aansluiting op het verhandelde in de
vorige Partijraadsvergadering bij het
voorstel Rotterdam inzake de behande
ling van het militaire vraagstuk door Uwe
vergadering, heeft het Partijbestuur over
leg gezocht met het Hoofdbestuur van
den R. K. Vredesbond. Dit Bestuur was
onmiddellijk tot overleg bereid. Om de
verhoudingen vanaf het begin juist te stel-
erd voorop gezet, dat genoemd
Hoofdbestuur in adviseerenden zin met
bet Partijbestuur zal samenwerken, ter be
vordering van een degelijke behandeling
van het militaire vraagstuk in de R. K.
Staatspartij. Dit overleg heeft reeds ge
leid tot een voorloopig schema voor de be
handelingswijze van bedoeld vraagstuk.
Op dezen grondslag zullen binnen afzien-
baren tijd praeadviseurs worden uifcge-
noodigd. Ook bij de keuze daarvan zal het
,-erleg met het Bestuur van den R. K.
Vredesbond worden voortgezet. Het Par
tijbestuur vertrouwt op deze wijze tot een
vruchtbare en veelzijdige behandeling van
het belangrijke militaire vraagstuk te ge»
•aken.
Partijraad-Kamerfractie,
Evenals in aansluiting op eene toezeg
ging door mij namens het Partijbestuur op
de laatste Partijraadsvergadering gedaan,
heeft het Partijbestuur in zijne vergade
ring aan de orde gesteld het vraagstuk
der uitvoering van art. 3 sub. e van het
Partijreglement. Dit artikel handelt over
het plegen van overleg met de beide R. K.
Kamerfracties der Staten-Generaal.
De teere kanten, welke aan dit vraag
stuk vastzitten, zullen gereedelijk door
een ieder worden erkend en gevoeld, die
er zich van bewust is, dat hier de per
soonlijke verantwoordelijkheid van een
parlementslid niet aan vermeend partijbe
lang mag worden opgeofferd. Anderzijds
kan een innige medewerking en een werk
dadig medeleven als van ieder barer leden
persoonlijk, met de nooden en belangen
der partijorganisatie niet anders dan heil
zaam en nuttig zijn.
Het Partijbestuur heeft daarom ge
meend goed te doen over deze aangele
genheid in overleg heeft, voor wat betreft
de Tweede Kamerfractie, tot een geheel
bevredigend resultaat geleid, terwijl met
de Eerste Kamerfractie het overleg pas
voor kort is begonnen.
Op voorstel van het Partijbestuur is o.a.
bepaald geworden, dat vragen, die bij de
„Rondvraag" op een Partijraadsvergade
ring tot de Tweede Kamerfractie worden
gericht, drie weken te voren schriftelijk
worden ingediend "bij het Partijbestuur,
dat deze vragen ter kennis brengt van de
Fractie. Deze heeft zich bereid verklaard
voor een opheldering en voorlichtende be
antwoording door een harer leden zorg te
zullen dragen.
Ook voor inlichtingen aan Partijraad en
Partijbestuur over punten betrekking heb
bende op de uitvoering der Partijprogram
ma's, zal de Kamerfractie gaarne zorg dra
gen. Zoomede voor voorlichting, die _ge-
wenscht mocht zijn voor een goed inzicht
der Partijleden in de verschillende instan
ties der Partij.
Als taak van het Partijbestuur werd er
kend, aan de Kamerfractie telken jare
eene korte uiteenzetting te vragen van
hare werkzaamheden over het afgeloopen
zittingjaar en dit rapport aan de leden
van den Partijraad toe te zenden.
Het Partijbestuur dankt de Tweede Ka
merfractie voor de bereidvaardigheid, wel
ke een vruchtbaar overleg mogelijk maak
te. Dit kan en zal de saamhoorigheidsidee
in onze Partijijorganisatie voorzeker ten
zeerste bevorderen.
Actie Dr. Schaepmanfonds.
Thans een woord over het Dr. Schaep-
jnan-fonds.
Gij zult begrijpen, dat ik daarover hier
Biet kan zwijgen. De zaak is van té groot
belang. Moet ik nog eens herhalen, wat de
actie van het Dr. Schaepmanfonds beoogt?
Niet voor U. Maar wel is het nuttig voor
anderen, die via de pers naar mij luisteren
Want naast heerlijk en laaiend enthousias
me bestaat in onzen kring nog wel eenige
onwetendheid over de beteekenis dezer
actie.
De Dr. Schaepman-fonds-actie beoogt:'
1. Allereerst een welverdiende en zoo
mooi toepasselijke hulde aan den grooten
Doctor, bij het 25e herdenkingsjaar van
zijn zalig afsterven, op 19 Januari 1903.
Het is verheffend en het stemt blijde te
zien, hoe schoon Schaepman is herdacht.
In onze steden, maar ook in onze dorpen,
en als deze te klein waren, vereenigden
zij zich voor deze Schaepman-hulde tot ge
westelijke of dekenale herdenkingsfeesten,
overal is den grooten Doctor eere en
hulde gebracht. In groote eensgezindheid
op zich zelf een verheugend resultaat
dezer actie. Maar die hulde en eere zijn
tevens te zien als een hernieuwen en her
leven van het prachtige voorbeeld, dat wij
m Schaepman bezitten. Opnieuw heeft
Schaepman tot ons gesproken, en ons ge
leerd en begeesterd, om ónze taak, van
thans, met kracht en moed en met edele
gevoelens te verrichten, blijde en opge
wekt!
2. Ten tweede beoogt de actie voor het
Dr. Schaepmanfonds, de gelden bijeen te
zamelen voor het Partijbureau. Het naaste
materieel doel is: de 7 ton! en meer! Eén
gulden per Katholieke stem! Dat is het
tarief voor iederen Kieskring!
3. Door het Partijbestuur beoogt de Dr.
Schaepmanfondsactie versteviging der R.
K. Staatspartij. Wij kunnen een Partijbu
reau niet langer missen. Het is beslist noo-
dig, hoe de staatkundige toestand ook zij,
hetzij de R.K. Staatsp. behoort tot meer
derheid of minderheid, hetzij wij leven on
der een parlementair of extra-parlemen
tair kabinet! De actie voor het Partijbu
reau is eene zaak op zich. Het Partijbu
reau is en blijft noodig.
Staat mij toe een persoonlijk en open
hartig woord te spreken.
Sedert 9 Februari jl., toen ik te Amster
dam mijn bedeltocht voor het Schaepman
fonds als een nobïle officium begon, heb
ik tien Kieskringen bezocht en doorkruist.
Onder door mij zeer gewaardeerde be
geleiding van door de Kringcomité's aan
gewezen voormannen gedurende een der
tigtal dagen rondtrekkend, heb ik tal van
personen gesproken, hunne hulp gelde
lijke zoowel als de hulp van persoonlijke
medewerking, gevraagd en verkregen.
Die rondtocht was voor mij in menig
opzicht nuttig en leerzaam. Hij bracht mij
in aanraking met niet weinig leden onzer
Staatspartij, met wie ik vruchtbaar van
gedachten kon wisselen.
Over de geldelijke uitkomsten der ge
voerde actie waarnaar men alom gretig
navraagt, de mensch is nu eenmaal nieuws
gierig! spreek ik u thans niet. De cam
pagne is in vollen gang. Gedeeltelijke resul
taten geven slechts onjuiste indrukken.
Wel wil ik u spreken over, en dankbaar
vermelden, de persoonlijke bemoeienissen
van eenige groepen van personen, die zich
voor deze actie verdienstelijk hebben ge
maakt. Allereerst dan de mannen van
De Dr. Schaepman-fonds-a-ctie heeft
ongelet op hare geldelijke uitkomst deze
groote bate reeds nu opgeleverd, dab het
Katholiek saamhoorigheidsgevoel, de bin
dende kracht onzer Katholieke Staatspar
tij, op waarlijk schitterende wijze is gede
monstreerd.
Laten wij deze bate ten volle benutten,
door te doen alles wat in ons vermogen is,
om onze mooie partij-organisatie in alle
opzichten aan dezen natuurlijken drang
tot saamhoorigheid te doen beantwoorden.
Ieder op zijn post vervulle zijn plicht en
taak nauwgezet, bezield door den goeden
geest van onderling echt katholiek ver
trouwen.
de Katholieke Pers,
die zich met hart en ziel voor de actie heb
ben gezet _n haar het geheele land dóór
hebben gedragen, zoodat ieder Katholiek
dagbladlezer een goede dosis aanmoedi
ging heeft gehad! Dan tweedens:
de Sprekers,
die zich, ten koste van veel tijd en inspan
ning, geheel belangeloos, in den dienst de
zer actie hebben gesteld. Verschillende
van hen, sprekers van naam en talent, heb
ben met waarlijk opofferenden geest re-
eord-cijfers in spreekbeurten behaald! en
welbewust zich laten „uitbuiten"! Ik
vermeld voorts dankbaar
de Radio-voordrachten
op Zondag 25 Maart begonnen, iederen
Zondag voortgezet, een tien minuten tel
kens handelend over het doel der Schaep-
man-f^nds-actie. Hier past een oprecht
dankwoord aan de K. R. O.-leiding, die dit
mogelijk maakte.
Het S c h a e p m a n -1 i e d,
dat aan de actie kleur en klank heeft ge
geven, danken wij aan den dichter Laudy
en den musicus CJuypers. Als aanwakke
rend strijdlied geschapen, moge het een
maal ons blijde zegelied zijn!
'en bestuurderen van
Kring-co mité's en plaat-
selijke vereenigingen,
hun, de ijverige dragers en leiders der ge
heele actie, breng ik gaarne een woord
van hulde voor het verrichte werk. En te
gelijk een krachtige aansporing, met on
verdroten ijver dóór te zetten, en met dien
ijver de lauwe broeders mee te slepen op
dat overal de actie slagen moge.
Den edelen gevers,
die reeds voorgingen in edelmoedigheid,
aan hen allen hartelijk dank. En ten slotte
en niet 't minste:
de honderden proga-
gan disten,
wil ik hier noemen, die het werk van het
huisbezoek vervullen. Wier taak het is de
bijna 900.000 Katholieke Kiezers in de ge
legenheid te stellen hun kwartje, gulden,
rijksdaalder, tien gulden, honderd gulden,
duizend gulden en méér, te offeren voor
het gróóte doel: de grootmaking onzer
Partij dóór een Partijbureau.
.Deze propagandisten hebben het stille,
kleine werk in handen, dat echter voor de
Partij, voor de Katholieke zaak van niet te
schatten waarde is. Zij geven aan onze
actie het grootsche, massale karakter. Zij
toonen metterdaad, dat onze Partij door
het geheele Katholieke volk in al zijn ge
ledingen wordt gedragen.
Ophemelen, buitenmate prijzen wil ik
onze propagandisten niet. Niet menschel ij-
ke lof zij hun belooning, doch de overtui
ging, dat zij als Katholieke mannen en
vrouwen een goed werk deden en doen.
Zóó, geachte vergadering, moeten wij
ook geheel ons politieke werk beschouwen.
Een werk voor God's eer, tot heil van het
vaderland, en van onze medeburgers!
In dit kader dat werk plaatsend, moe
ten wij het in hechte samenwerking vol
brengen. Het alles beheerschend element
moet zijn: vertrouwen.
Vertrouwen van de leiders in de leden,
van de leden in de leiders! Hier moet wis
selwerking zijn.
Het Katholiek partijleven kan niet
bloeien zonder dat onderlinge wederkeeri-
ge vertrouwen.
De leiding zij geen ontoegankelijke
grootheid, want de partijleden zijn geen be-
waarschoolkindertjes gelijk, wien het alles
moet worden voorgedaan!
Laat allen gerustelijk doordringen tot
de leiders, en wat leeft in onze partij kome
vrijelijk tot uiting. Alleen dan kan, bij een
gezond onderling vertrouwen, alles tot een
harmonieuss eenheid worden saamge-
bracht.
Zóó de verhoudingen in de Katholieke
partij beziende, kunnen wij de toekomst
met vertrouwen tegemoet gaan. Dan zal
de onmiskenbare drang naar eenheid en
saamhoorigheid, die onder het Katholieke
volk leeft, alles wat daarmede in strijd is,
met alle recht afwijzen als volslagen onge
motiveerd
Door Prof. ANDREAS RASETSCHNIG. (Rome).
Bij gelegenheid van het groote sportfeest
voor de vrouwelijke Italiaansche jeugd, dat
in het begin van de Meimaand in de Euwi-
ge Stad gehouden werd, heeft de H. Vader
een schrijven gericht aan den Vicaris van
Rome, Kardinaal Pompili, dat op de eerste
plaats natuurlijk voor Italië bestemd is,
maar dat toch ook als een ernstige waar
schuwing voor de- geheele wereld kan be
schouwd worden, tegen het streven om de
meisjes dezelfde lichamelijke sportieve op
voeding te geven als de jongens.
Tot kort na den oorlog was er in Italië
geen bijzondere belangstelling voor sport of
turnen; en nu ineens neemt de sportbewe-
ging zoo'n hooge vlucht, dat Italië op ge
bied van sport een der meest vooraan
staande plaatsen gaat innemen.
Doch niemand dacht er aan ook de
vrouwen en meisjes in de sportbeweging
te betrekken, want de vrouwen-emancipa
tie, die uit Amerika en Duitschland naar
hier is overgewaaid, kreeg hier geen vasten
voet. Hier treft men nog vele families aan,
waar de twintigjarige dochter nooit uit
gaat, tenzij onder geleide van haar moeder
of van andere familieleden. Ook de mode
van polkahaar en korte rokken en andere
buitensporigheden waren hier nog niet zoo
algemeen als wel elders, waar men. derge
lijke dingen als de meest doodgewone zaak
ter wereld beschouwt.
Maar ook hier greep het fascisme in:
De meisjes van 1318 jaar moesten zich
vereenigen in de „Giovine Italiane", bond
van Italiaansche jongens en meisjes, die
gelijk staat met den jongensbond der
„Avanquardistae", „De Voorposten".
Het programma van deze meisjesvereeni-
gingen kunnen we samenvatten in acht
punten
1. Vervul uw plichten als dochter, zuster,
als leerlinge van uw school, als vriendin,
met goedheid en opgeruimdheid,, ook al valt
het u vaak nog zoo zwaar.
2. Dien uw vaderland als de moeder van
alle Italianen.
3. Hebt eerbied voor den Duce, die het
vaderland grooter en sterker gemaakt heeft
4. Gehoorzaam met blijdschap aan uwe
oversten.
5. Heb den jdop£ te verzetten tegen
dengene, die u aanspoort tot het kwade of
die uwe eerbaarheid aanrandt.
G. Maak uw lichaam physiek sterk en
leer uw ziel geen enkele smart te duchten.
7. Vlucht de domme ijdelheid, heb liefde
voor alles wat mooi is.
8. Bemin deri arbeid, want dat beteekent
leven en vrede.
Op deze acht geboden valt niet veel te
zeggen, wanneer men ze beschouwt als een
aanhangsel aan de Tien Geboden Gods. En
ook de lichaamsoefeningen voor meisjes zijn
op zichzelf niet te veroordeelen, mits ook
hierin geen overdrijving schuilt, ofschoon
de dagelijksche huiselijke werkzaamheden
aan het vrouwelijke lichaam volop gelegpn-
heid geven, om voldoende beweging te ne
men. Maar waar men overal tegen opkomt,
en waarop ook de II. Vader de bijzondere
aandacht vestigt, dat is dit, dat men vrou
wen en meisjes laat deelnemen aan marsch,
loop- en springwedstrijden, aan geweer
oefeningen en prijsverschietingen. Daar
tegen heeft de H. Vader zijn stem doen
weerklinken, die stem die altijd zoo be
zorgd klinkt, wanneer de kinderen op
dwaalwegen zijn. Wanneer er gevochten
moet worden, dan zijn er sterke mannen
vuisten, die bekwaam genoeg zijn, om dat
droevige werk te doen, doch vrouwenhan
den mogen zich slechts vouwen tot vroom
gebed. Een vrouw moet slechts datgene ten
hemel opheffen, wat een vrouw uit de Ro-
meinsche oudheid eens haar eenige juwec-
len noemde, n.l. haar kleine kinderen, de
hoop der moeder en de toekomstige steun
van kerk en maatschappij, opdat de zegen
des Heeren op hunne hoofden moge neder
dalen. Hier volgt nu de letterlijke tekst van
het schrijven van den H. Vader.
Wij moeten onzen Vicaris te Rome, dat
tegelijkertijd het middelpunt van de ge
heele Christenheid en onze bisschopszetel is
eenige woorden zeggen over de athletiek
en gymnastiekwedstrijden, welke hier van
47 Mei gehouden werden, nog wel aan het
begin van de maand, welke bijzonder aan
de Moeder Gods is toegewijd.
Wij doen het met diepe drfoefheid,
doch nadat wij lang nagedacht en veel
gebeden hebben, komt het ons door de
plichten van ons hoog ambt, dat God ons
toevertrouwde, noodzakelijk voor, schijnt
het ons een plicht van den Bisschop van
Rome, den Opvolger van den H. Petrus, den
Bisschop der Bischoppen en den Vader van
alle. geloovigen der wereld toe, dat wij thans
niet mogen zwijgen. De Bisschop van Rome
kan het niet anders dan betreuren, dat in
de H. Stad van het Katholicisme, na twin
tig eeuwen Christendon^ dc consideratie en
de fijngevoeligheid met betrekking tot de
jonge meisjes minder in acht wordt geno
men, dan zelfs in het heidensche Rome, dat,
Buitenl Weekoverzicht
hoewel het vele slechte zeden uit het over
wonnen Griekenland overnam en ook de
athletiek en gymnastiekwedstrijden hield,
daarvan toch, zeer verstandig, steeds de
jonge meisjes heeft uitgesloten, zooals ook
dezen in het bedorven Griekenland in vele
steden bleven uitgesloten.
Het is zeker niet noodig de motieven
daarvoor in het kort. aan te geven, want
vader, moeder en onderwijzer voelen, wan
neer zij niet door overdreven theorieën of
door tegen een wijze opvoedkunde gerichte
paedagogiek geleid worden, reeds door een
natuurlijk instinct de juistheid van deze
motieven. Zij genieten en waardeeren veel
eer de schoonheid en bovennatuurlijkheid
van deze motieven met dien, „sensus"
Christi", welke als de ziel der Christelijke
zielen is.
Daarom zeggen ook wij met den profeet
(Is. 62:1) „Om Sions wil zal ik niet zwijgen
en om Jeruzalem zal ik niet rusten".
De Bisschop der Bisschoppen, de Vader
der geloovigen van de geheele wereld kan
nooit vergeten, vooral niet bij zulke gele
genheid, dat Hij de eerste wachter van
God, van het nieuwe Jerusalem is, waarvan
geschreven staat: (Is. 62, VI) „den gan-
schen dag en den ganschen 'nacht nimmer
zullen zij zwijgen". De geloovigen der ge
heele wereld zouden zich verward gevoelen,
wanneer wij ons in stilzwijgen zouden hul
len, terwijl wij de jongste stemmen der bis
schoppen, die wij ter dezer zake aanspoor
den, voor onze oogen hebben liggen.
En deze heilige herders en eerwaarde
broeders zouden in ons stilzwijgen droevige
motieven kunnen zien, alsof onze meening
zich zou hebben gewijzigd.
Wij zullen hier niet nog eens die treu
rige feiten herhalen, welke elders voorkwa
men. De maatregelen, welke op het laatste
oogenblik getroffen zijn en de jongste in
structies betreffende de organisaties en de
verantwoordelijkheid hebben Ons hoop ge
geven, doch de natuur en het wezen der
dingen blijven steeds dezelfde, verergerd
door 'de plaatselijke en geschiedkundige
feiten,
De groote tegenstellingen voor de vrou
welijke opvoeding blijven bestaan en de
verantwoordelijkheid is des te grooter, om
dat. deze opvoeding Christelijk moet zijn.
Niemand moge gelooven, dat Wij heb li
chaam, het kostbare vat des geestes, be
valligheid en vaardigheid, gezondheid en
kracht weigeren, doch alles worde aange
past. aan tijd en plaats en omstandigheden,
opdat alles, wat de deugd kan schaden,
ijdelheid en hartstocht, vermeden wordt.
Wanneer de hand der vrouw zich moet
verheffen, dan wenschen en bidden Wij, dat
dit altijd en alleen voor gebed en weldoen
moge zijn. Wij zouden Ons reeds veel eer
der met U over dit alles hebben onderhou
den, indien wij geweten hadden, wat men
in deze zoo gewichtige zaak voornemens
was.
Wegens den zoo korten tijd moeten wij
ons thans met deze weinige en vluchtige
opmerkingen tevreden stellen.
Met alle goeds dat wij u wenschen, ver-
leenen wij u den apostolischen zegen.
Paus Pius XI.
Deze woorden van den H. Vader laten
aan duidelijkheid niets te wenschen over.
Wij behoeven daar geen verder commen
taar aan toe te voegen.
In plechtige audiëntie overhandigde de
nieuwe Fransche buitengewone gezant en
gevolmachtigd minister bij den H. Stoel,
Vicomte de Fontanay, aan den H. Vader
zijn geloofsbrieven.
In de kerk van den H. Nicola as van To-
lentijn, nabij het Armeensch College, werd
volgens Armeensch Pontificaal een alge-
meene Vergadering geopend van het Ar-
meensche Episcopaat.
Bij decreet van 25 Februari van dit jaar
had de H. Vader deze vergadering voorge
schreven.
Het lijden van het Armeensehe volk ge
durende de laatste jaren is voldoende be
kend. Bijna alle bisdommen van dat. trouwe
katholieke volk werden verwoest, hetgeen
door noesten vlijt dm' ijverige herders in
moeizaam werken van vele jaren werd op
gebouwd werd totaal vernietigd.. Daarom
vroegen de Bisschoppen van Armenië, om
in Rome te mogen vergaderen, om daar
te kunnen beraadslagen over de belangen
van het Armeensehe Patriarchaat, waar zij
tevens ongestoord maatregelen zouden kun
nen beramen voor het herstel van het gods
dienstig leven. Dc H. Vader wist maar al
te goed hetgeen de bevolking van Armenië
in den loop der tijden te vei-duren heeft ge
had en hoeve'en daar voor hun geloof ge
marteld werden; daarom was het een groo
te voldoening voor den H. Vader hen in de
eeuwige stad te mogen ontvangen. In de
zelfde zaal, waarin Pius X de Armeensehe
bisschoppen ter Synode riep, werd de eer
ste vergadering gehouden. Toen waren do
Armeensehe Bisschoppen zestien in getal
en waren er nog zes afwezig.
Het is een merkwaardig verschijnsel,
waarop wij al eens meer hebben gewezen,
dat er weinig buitenlandsch nieuws is, zoo
dra er een vacantiedag in de week valt.
Natuurlijk komen de gebruikelijke motor
en auto-ongelukken binnen, maar bepaald
schokkend wereldnieuws tenzij men do
aardschokken daartoe rekent valt niet
te vermelden. Kapitein Nobile vliegt mot
zijn luchtschip naar het hooge Noorden etj
mr. van Lear Black vliegt met zijn K. L,
M.-taxi naar het lage Zuiden. Dat zijn do
gebeurtenissen, waarvoor men zich nog
het nicest interesseert.
Verder vergadert te Genève de econo
mische raad van den Volkenbond, een zeer
deskundig lichaam, waar vele vooraan»
staande personen op het gebied van hau-
del, industrie en landbouw bijeen zijn. Ver
bazend geleerde betoogen worden er ge
houden en aan de regeeringen wordt advies
gegeven, hoe zij moeten handelen. De re
geeringen danken Hoffelijk: en betuigeit
huil volle instemming, maar doen toch
precies zooals ze zelf willen. Vandaar dat
de besprekingen van dit college zich niet
mogen verheugen in uitbundige belangstel
ling.
Vervolgens hebben we nog de gedachten-
wisseling over het anti-oorlogsverdrag,
waarbij dient te worden opgemerkt, dab
de regeeringen het waarlijk roerend eens
zijn met het Amerikaansche voorstel van
Kellogg en Frankrijk met z'n tegen-voor-
stel in z'n eentje laten staan.
En ten slotte is er nog de burgeroorlog
in China.
Over deze beide laatste onderwerpen
nog eens een klein woordje.
Tegen den oorlog. Deze week
is de kwestie van het anti-oorlogsverdrag
ter sprake gekomen in het Britsche Lagcr-
en Iloogerhuis.
In het Lagerhuis werd van arbeiderszijde
de vraag gesteld hoe het nu stond met de
raadpleging van de Dominions, van wiep
houding in deze aangelegenheid natuurlijk:
heel veel afhangt voor het tot stand ko
men van een solidair aanvaarden van het
voorstel-Kellogg.
Uit het antwoord van de regeering bleek,
dat de telegrafische onderhandelingen niet
de Dominions in vollen gang zijn en dat de
regeering spoedig op grond daarvan irt
staat hoopte te zijn het antwoord aan|
Washington op te stellen. Natuurlijk met
voorbehoud van de verplichtingen voort
vloeiende uit Convenant en Locarno.
Naar inmiddels uit een verklaring vacj
den Canadeeschen premier gebleken is,
is Canada het eens met het Amerikaanschof
voorstel.
In heb Hoogerhuis werd van liberale
zijde bij monde van lord Reading lichtelijk
I druk op do regeering geoefend om spoedig
en volmondig het Amerikaansche voorstel
i te aanvaarden en om vooral geen aanlei»
ding te geven voor het ontstaan van heb
vermoeden, dat er aarzeling zou kunnen
bestaan betreffende de aanvaarding dep
Amerikaansche voorstellen. Do oud-onder
koning van Indië wees op het groote be
lang van het Amerikaansche denkbeeld, al
heeft, dit vooralsnog slechts moreele waar
de en wordt het niet in matcrieele bepalin
gen verder uitgewerkt. De beteekenis
mag niet. onderschat worden van het feit,
indien zoo straks zes groote mogendhedeil
plechtig verklaren, dat zij voortaan hun!
eventueele geschillen slechts door vrede
lievende middelen willen beslechten. Al is
een waarschuwing op haar plaata, dat heb
verdrag bij aanneming nog volstrekt nieö
het. duizendjarig rijk van vrede zal brein
gen
Een liberale motie, waarbij verklaard
wordt, dat het Hoogerhuis de Amerikaan
sche voorstellen met groote ingenomenheid!
begroet, en dat haar een snelle en gun^
stige behandeling behoort ten deel te val
len, werd ten slotte na aanvaarding door
de regeering, met algemeene stenvmerj
aangenomen.
Noord en Zuid. Zou het einde vait
den langdurigen strijd in China nabij zijn?
Wij zijn er zoo aan gewend geraakt, dab
wij ons China al niet meer anders kunnen
voorstellen, dan als een geel land, waaz
de diverse Chineesche generaals elkaaf
achter de vodden zitten.
De strijd heeft zoo lang geduurd eit
de gebeurtenissen waren dikwijls zoo on
begrijpelijk en verwarrend, dat het geen
kwaad kan om nog eens op te halen, wat
de vechtende Chineezen eigenlijk willen.
In de hoofdstad Peking zetelde Tsjang
Tso Lin, de toetsjoen van het Noorden, die
op een goeden dag daar uit Moekden zijn
zetel heen verplaatst had en na dien zich
met zijn Mantsjoerijsche troepen de natio
nalisten uit het Zuiden van het lijf gehou
den had. Tsjang Tso Lin vertegenwoor
digde het conservatieve China tegenover1
heb democratisch getinte nationalisme van
het Zuiden en werd met name de kamp
vechter tegen het bolsjewisme, toen diü
onder den invloed van Sovjet-Russische
propaganda de nationalisten begon te be
smetten. De communistische uitspattingen
van heb Chineesche gepeupel tegen de be
zittende klassen hebben ook de aanvoer
ders der Zuidelijke legers spoedig doen
inzien dat de nieuwe leer hun eigen positie
ondermijnde, en bloedige vergelding ge
oefend. Zoo eindigde dc poging van Mos
kou om den opstand van het Zuiden tegen
liet Noorden tot een communistische bewe
ging te maken met een klagelijk fiasco. De
kern van het nationalistisch program blijft
echter het opkomen voor „gelijke" trac-
laten mot vreemde mogendheden, in plaats
van de oude waarbij China steeds in een
inferieure positie geplaatst werd, de vrij
making van China van overheerschende
vreemde invloeden en, zoo mogelijk, de ont
ruiming van het Chineesche gebied door
de Westerlingen. Maar daar zal men later
nog wel meer van hooren.
Eerst moet de strijd tusscheu Noord ep
