BUITENLAND. BINNENLAND. 19e Jaargang. DONDERDAG 26 APRIL 1928 No. 5858 ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi) vooruitbetaling r Leiden 18 cent pej week fP.fiO pei kwartaaL onze Agenten 20 cent pei week f2.60 pei kwartaal moo per post f2.95 per kwartaaL ft Geïllustreerd Zordagsblad is rooi de Abonné's ver- jgbaar tegen betaling van 50 cl. per kwartaal, bij voor- betaling. Afzonderlijke nummers 5 et., met Geïllustreerd ndagsblad 9 et Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAOTl Gewon* edvertenflën 3P cenf per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bel s dubbele var het tarief berekend. s Kleine edvertenflën, van ten hoogste 80 woorden, rrnsctp betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en rm huur, koop en verkoop f 0.50. kijk Dit nummer bestaat uit twee bladen. nd de Wij Dom Het bioscoop-vraagstuk. 'er inleiding van het Katholiek Inter- ionaal Bioscoopcongres heeft pater a icrath Hermans, O. P. een voordracht ouden over het gewicht van het bios- pvraagstuk. )eze bioscoop-kenner en film-keurder le in deze voordracht, waarvan wij is een verslag hebben gegeven, o.m.: (EN. thilde ns ba voora E 16 11 Wij, die dankbaar het goede in alles rkennen als een Godsgave, hebben ook nooit et goede te aanvaarden, dat ook een eerlijke en machtige uitvinding van de inema ons tot heil en zegen de mensch- leid brengen kan. Maar dat wij te lang miskend en ver- raarloosd hebben. Als wij ooit een modern middel hebben 2 Dim op een nieuwe wijze de waarheid te •rediken aan alle volken, dan is dat ook te. Bjeker de cinema. Als de Volkenbond, die toch tot wel- 1 ijn, vrede en welvaart der naties in het even is geroepen, het de moeite waard ,cht, zich ook bezig te houden met de clul rganisatie van de internationale cine- veei ïatografie, hoeveel te meer dan moet btve ok de Katholieke Kerk, waar haar zor- i7 jen uitgaan naar de geestelijke belangen ran heel een wereld, haar aandacht chenken aan deze nieuwste „groote mo- jendheid". 9 Inderdaad: evenmin als tegenover het staan wij afkeerig tegenover de jcoop als zoodanig. afkeerig en ook niet afzijdig, u Wij hebben waardeering, liefde voor het lJ|i ede .tooneel; en ook voor de goede io behoort het; dat spreekt vanzelf, jldat. wij „dankbaar het goede in alles aJs Godsgave erkennen". !n wat inderdaad goed is in too- en ook in film is een grootsch en :htig goed, dat zijn invloed kan uit- bken over zeer velen. 'aar: wij moeten voorzichtig zijn j'rdii Soe<^ kwalificeeren wat ons op film- ge »ied wordt aangeboden. Veel is er in kar erclere of mindere mate slecht, voor al- of voor velen, en moet als zoodanig wor- gekwalificeerd door wie niet wat zwart svit wil noemen. veel is er, wat men „neutraal" zou hnen noemen, inzoover dat ook op het Jrein van de bioscoop niet onmogelijk B et heetenwat men moeielijk in het al- 13 neen als goed of slecht kan kwalificee- t )och weinig, heel weinig positief d s is er. En het „modern middel", n op een nieuwe wijze de waarheid te idiken aan alle volken" is als zoodanig 'maar bitter weinig gebruikt! En dan Ni( et men nog te dikwijls den goeden wil >r de daad aanvaarden! Als de Katholiek iernationaal bioscoopcongressen daarin ,'iandering en verbetering brengen, zullen volvoeren een werk van eminent apolo gisch belang! 55 De Katholieke pers zal wat- er goed is de bioscoop gaarne warm waardeeren ïrg krachtig steunen Dll org! De vrouwen en de logica Er zijn mannen, die durven beweren, dat 1(1 vrouwen minder logisch zijn, dan zij. waasheid, natuurlijk ',c®fceker, er zijn vrouwen, die niet logisch n baar denken, en meer nog, die gemis logica toonen in haar doen. Onder :e laatste behooren b.v zij, wier kleeding of beter gezegd: kleeding-tekort niet iijftst bij haar Katholieke overtuiging, ril poch, hoe herhaaldelijk zijn ook wij, .annen, onlogisch in denken en vooral ook hoe vele malen daags! wij willen er hier 'ns op wijzen, kt nu allen Katholieken vrouwen een bij- ondere gelegenheid wordt geschonken, een Ivoorbeeld te geven van logisch han delen, waardoor zij vele mannen zullen 1 "Welke deze gelegenheid is! Door het Congres van de internationale Unie van R. K. Vrouwenbonden i6 gepro testeerd tegen het complot van stilzwijgen in de pers, dat „de afschuwelijke onrecht vaardigheid en bloedige vervolging" in Mexico aan de aandacht wil onttrekken. Dat complot van stilzwijgen is ergerlijk Er zijn bladen, die bijna dagelijks pro testeeren tegen een of andere gebeurtenis, welke zij afkeurenswaardig oordeelen; die protesteeren tegen b.v. het overrijden van een hond door een auto, maa-r die God betere het! zwijgen over de Mexicaan- sche gruwelen, waarbij zoovele Katholieken worden vermoord; deze zelfs trachten goed te 'praten Katholieke vrouwen, die u aansluit bij dat protest van uwe zusters, van uit zoo vele landen in den Haag vereenigd, weest consequent, weest. logisch en toont ook tegenover hen, die u op uw Katholieke overtuiging trappen, dat gij dat niet toelaat. Protesteeren en dan weer doen, alsof er niets gebeurd is dat is onlogisch. Maar van zulk een onlogisch optreden zullen de Katholeke vrouwen geen bewijs geven! BELGIt. Generaal Wrangel overleden. In 1920leider van den strijd tegen de bolsjewiki. Zooals gisteren reeds gemeld is gisteren generaal Wrangel te Brussel overleden- Baron Peter Wrangel, de Baltische edelman, ingenieur, Russisch garde-offi cier, die zijn naam verbonden heeft aan een der contra-revolutionnaire offensieven tegen bolsjewistisch Rusland, had zich in den wereldoorlog bijzonder onderscheiden. Hij werd generaal en korpscommandant. Na de revolutie werd hij tweemaal ter dood verooordeeldden eersten keer be vrijdden hem zijn vroegere soldaten, den tweeden keer, toen hij van een torpedoboot in zee geworpen zou worden, kwam hij bij toeval vrij. Hij begon toen in den Kau- kasus een vrijschare te verzamelenzijn poging om zich met Koltsjak te vereeni gen, mislukte echter. Na Denikin's vlucht naar Londen wer den de resten van zijn loger door Wrange! in de Krim gereorganiseerd. Hij vormde een nieuwe Zuid-Russische regeering, die in 1920 door-Frankrijk werd erkend. Zijn bemindheid bij de bevolking dankte hij aan een ingrijpenden Bodenreform. In den herfst van 1920 bracht hij het Roode Leger achter elkaar verscheidene nederlagen toe, maar geleidelijk werd hij in het defensief teruggedrongen. Tot midden November handhaafde hij zich in de Krim; toen scheepte hij zich te Sebasto- pol met 20.000 man op geallieerde schepen in naar Constantinopel. In 1922 verplaat ste hij den zetel zijner verdere bedrijvig heid en van zijn propaganda-organisatie naar Joegoslavië; in 1925 staakte hij de eerste en ontbond de laatste en vestigde zich metterwoon te Brussel. RUSLAND. Hoe Moskou Aman Oellah zal ontvangen. Na langdurige onzekerheid aangaande het bezoek van koning Aman Oellah aan de Sovjet Unie, is Moskou thans met groote haast begonnen aan de voorberei dingen voor de officieelè ontvangst. Bo vendien is een groote campagne aange vangen om de bevolking duidelijk te ma ken, waarom de bolsjewieken, die den oorlog hebben verklaard aan alle konin gen, aan den vorst van Afghanistan zulk een schitterend we1kom moeten bereiden. Alle bladen wijden lange artikelen aan het komende bezoek en leggen vooral den nadruk op den vijftig-daagschen oorlog, dien Aman Oellah in 1919 tegen Engeland heeft gevoerd. De pers hoopt, dat Moskou èr in zal slagen de illusies die de koning tijdens zijn bezoek aan Engeland mis schien heeft gekregen omtrent de vriend schap van Engeland, weg te nemen. Verder wordt konig Aman Oellah de pionier genoemd van een nieuwe bewe ging om Afghanistan vrij te maken van j godsdienstige invloeden. Het is opmerke- lijk, dat overal zorgvuldig wordt verme den den vorst koning of emir te noemen. Hij wordt uitsluitend aangeduid met het woord padisja, dat de meeste Russen na tuurlijk nooit gehoord hebben, zoodat zij het niet in verband brengen met het ko ningschap. De „Iswestija, heeft een groot j portret van den üoning in Europeesche kleeding gepubliceerd. Fiasco der graaninzameling. Naar de „Prawda" meldt, zal de totale graaninlevering in April slechts weinig meer dan een derde der geraamde hoeveel heid graan omvatten. BRITSCH-INDIE. Onlusten in Voor-lndië. Zeven dooden en veertien gewonden. Aan de „Times" wordt uit Lahore ge meld: In den staat Maler-Kotla zijn 200 personen gearresteerd wegens samenspan ning tegen den staat-, omdat zij weigerden de land-belasting te betalen. Er ontston den in verband hiermede onlusten te Ko- thala, welke door de troepen werden on derdrukt. Zeven bötoogers werden gedood en veertien gewond. CHINA. STAD GEPLUNDERD. Ontzettend bloedbad te Kingmen. Vijfduizend inwoners vermoord. Vluchtelingen die te Hankau aankomen deelen ontzettende bijzonderheden mede omtrent de plundering van de stad King men, aan de Hanrivier in de provincie Hoepeh gelegen. Van de 600.000 inwoners zijn er 5000 vermoord door bandietenbon den, gevormd door deserteurs en leden der boerenorganisatie, welke bekend staat als het „genootschap van liet heilige woord". MEXICO. Een bloedig treffen. Zestig opstandelingen gedood. Bij een treffen tussehen negentig opstan delingen en een afjo.eling Mexicaansche re geringstroepen Lr ^ueniBtaf" zijn, naar de commandant der troepen meldt, zestig opstandelingen gedood. De rebellen hebben het spoorwegstation Caleras in brand gestoken; ook de stations te Empalme en Purissima werden door hen vernield. Te Chihuahua en omringende steden zijn dertien personen gearresteerd, die van re volutionaire handelingen worden beschul digd. In een boerderij ten Noorden van Chihuahua heeft men een aantal dynamiet- bommen gevonden. EERSTE KAMER. Begrootingen Motie onbewaak te overwegen. De Eerste Kamer heeft gisteren weer 'ns vlug gewerkt. Afgehandeld zijn de begrootingen van Onderwijs-, Kunsten en Wetenschappen, van Marine en van Oorlog. Van het onderwijsdebat vermelden wij hier een afstraffing van 's heeren Ossen- dorp's critiek door minister Waszink. Te rugkeer naar de royale leerlingenschaal van 1920 is uitgesloten; verder moet men wachten op het resultaat van het door den heer Zijlstra genomen initiatief. Aan in trekking van de nieuwe regeling voor toe lating tot de H. B. S. denkt de Minister niet: in H. B. S.-kringen is deze wijziging trouwens met gejubel begroet. Inzake het Friesch wil de Minister met Gedeputeerde Staten van Friesland in overleg treden. Voor het landbouwhuishoudonderwijs wil hij trachten meer geld los te krijgen, 's Mi nisters overtuiging gaat uit naar de twee- jaarlijksclie ambachtsscholen, maar hij zal geen dwingende of algemeen geldende voorschriften geven. In de gewone lagere school wil rar. Waszink het Esperanto niet brengen en een ontwerp-monumentenwet is om advies bij de commissie voor de mo numentenzorg. Ziehier het voornaamste. De Kamer is nog begonnen met Water staat- De heer De Muralt (V.B.) diende daarbij de volgende motie in: „De Kamer van oordeel dat in de ge vallen waarbij naar de meening van het Rijkstoezicht op de spoorwegen gebleken is, dat door opheffing van de bewaking van overwegen, de veiligheid van het verkeer ernstig is geschaad, de bewaking weer moet worden ingesteld, van oordeel dat in afwachting v»n de resultaten van het onderzoek van de te benoemen veiligheidscommissie, niet verder tot opheffing van de bewaking van overwegen mag worden overge gaan, gaat over tot de orde van den dag". Het debat werd verdaagd. HET PARTIJBUREAU. Eenige vergelijkingen. Voor ons partijbureau wordt een jaar- lijksch inkomen gevraagd van 25.000. Is dit nu veel of is dit weinig? Hierover kan men het beste oordeelen, wanneer men weet, wat andere bureaux kosten. Het Centraal Hanze-Bureau voor het bisdom Haarlem dus alleen werkende voor den middenstand en alleen in het bisdom Haarlem kostte in 1926 rond 19.500. De bcgrooting voor 1928 is f 20.080. Bovendien gaf» het nog rond 2500 uit. Het Bureau voor de R. K. Werklieden- bond met 110.000 leden werkend over het geheele land doch eveneens maar voor één stand kostte in 1926 de som van 30.300.85 (begrooting voor 1928 was 26.650). Bovendien gaf men nog uit voor het bestuur en de werkzaamheden daar van 24.682.71 (begrooting voor 1928 is ƒ24.412). Verder besteedde men nog voor diverse doeleinden 1851.73 (begrooting voor 1928 is 1650). De S.D.A.P. met haar 50.000 leden gaf uit in 1926 voor haar Partij-bureau de som van 35.039.03 (de begrooting voor 1927 was 38.100).Bovendien gaf het nog uit voor zijn bestuur cn werkzaamheden daarvan 11.725.94; voor de 14 propa gandisten 20.034.54en voor diverse doeleinden nog 1685.48; dus in totaal 68.330 of rond 70.000. En dat terwijl ze al zooveel in orde hebben. Ons zoo prachtig werkend R. K. Cen traal Bureau voor Onderwijs en Opvoeding (dat alleen werkt op dit gebied) heeft jaarlijks te beschikken over rond 100.000. Welnu, ons Partijbureau, dat- zal moe ten werken over het geheele, eindelooze gebied der politiekdat de belangen be hartigt van 2 1/2 millioen Katholieken, kost jaarlijks slechts 25.000. En dat, ter wijl we alles nog moeten aanschaffen. Vergelijk U deze cijfers met elkaar. En dan zult gij wel toegeven, dat het weinig is, zelfs zeer weinig, wat het kost. O. N. Wat de S. D. A. P. ons leert. Naar „Het Volk" verneemt, heeft het Partijbestuur der S. D. A. P. een dezer da gen aangekocht een groot gebouw aan de Tesselschadestraat 31 te Amsterdam, waarin thans het Internationaal Verbond van Vakvereenigingen (I. V. V.) zijn kan toren heeft. Als de zetel van het I. V. V. naar Berlijn zal zijn overgebracht, wordt het partij-secretariaat in dit gebouw ge vestigd. De partijsecretaris, de heer O'. Werkho ven, heeft aan „Het Volk" hieromtrent mededeelingen verstrekt, waaraan het vol gende is ontleend: Het is met de behuizing der Partij ge gaan als met de Partij zelve, klein begon nen en in den loop der jaren vergroot. Toen het secretariaat der S. D. A. P. van Rotterdam naar de hoofdstad werd over gebracht, begon men met een heel eenvou dig bovenhuisje te huren. Het adres klinkt den ouderen overbekend in de ooren: De Genestetstraat. 16. Daar was niet alleen het bureau geves tigd, maar daar woonde ook, met zijn ge zin, wijlen J. G. van Kuykhof, die geduren de zoovele jaren de penvoerder van het Partijbestuur is geweest. Zijn weduwe, on ze Lucie van Kuykhof, heeft dat bovenhuis nimmer willen verlaten: zij woont er nog. In het jaar 1919 werd het secretariaat overgeplaatst, nu naar het huizen-complex aan de Keizersgracht, waar ook „Het Volk" wordt uitgegeven. Men begon er met drie vertrekken en een archief-kamertje. Bescheiden genoeg De bezoldigde bestuurders deden er hun werk, het kantoor-personeel moest er een plaats vinden, bezoekers moesten er op hun beurt wachten, kleine bijeenkomsten moesten er worden gehouden. Erg breed had men het er niet, doch men moest het er mede doen. En men deed het er mede, zoolang het kon. Op den duur girig het evenwel niet. Toen er door de drukkerij „Vooruitgang" nog een huis was bijge- kocht, kreeg ook de S. D. A. P. wat meer armslag. Van drie kwam men op zeven ka mers, waarbij een aardig zaaltje was voor bestuursvergaderingen en conferenties, waarin men tevens de bibliotheek onder bracht. Die zeven kamers konden behoorlijk worden ingericht, dank zij het geld, dat Kleerekoper er indertijd voor bij elkander ge-„krabbeld" hoeft. Men dacht nu voor jaren en jaren klaar te zijn. Doch spoedig groeide men alweer de muren uit en was men genoodzaakt eenige kelder-riiimten te huren, met name voor het opbergen van het oud-archief en dergelijk materiaal. Ook dc w erkgelegen- heid voor het bureau-personeel werd lee- lijk benauwd: de boekhouding, de typis ten, de chef-de-bureau, alles zat op één ka mer, terwijl alweer een wacht-gelegenheid ontbrak. Men behielp zich en zou nog niet aan verhuizen hebben gedacht, als niet de di recties van de drukkerij en „Het Volk' met jaloersche oogen naar die 7 kamers ge keken hadden. Want ook zij hadden be hoefte aan ruimte voor hun in omvang Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Een stad In China geplunderd. Er zou den 5000 inwoners vermoord zijn. Nog steeds houden de aardschokken op den Balkan aan. (Buitenl. Berichten, 2e blad). De Duitsche Oceaanvliegers zullen niet met de „Bremen" naar New York vliegen. (Luchtv., 2e blad). Volgens een mededceling van de „Hu- manité" zou Briand ernstig ziek zijn, zoo dat overwogen wordt, dat Poincaré zijn plaats zal innemen. (Telegrammen). BINNENLAND. In de Eerste Kamer is een motie inge diend tegen gevaarlijke onbewaakte over wegen. (1ste blad). Bij het zeilen op de Eem te Baarn is een jongen verdronken. (Gem. Berichten, 2de blad). Jubileum. De bloemistarbeider A. v. d. Lans, die morgen den dag hoopt te herdenken dat hij 40 jaar geleden in dienst kwam bij de firma M. Veldhuizen van Zanten en Zn., thans J. L. Veldhuizen van Zanten te Lisse. toenemende bedrijven. En die dircities vroegen ons beleefd en partijgenoolschap- pclijk, maar daarom niet minder dringend, of wij er niet aan wilden denken elders een onderdak te zoeken. Toen gingen wij er op uit, om een nieu we behuizing te vinden. Niet minder dan 51 perceelen hebben wij bekeken. Maar het ging ons als het zoo menigeen vergaat de geschikte gelegenheden waren ons te duur en dc goedkoopere waren niet geschikt. Wij waren zoon beetje ten einde raad, toen wij hoorden, dat binnen niet te lan gen tijd de zetel van het Internationaal Verbond van Vakvereenigingen (I. V. V.) van Amsterdam naar Berlijn zou worden verplaatst. Die zetel is, naar bekend mag worden geacht, gevestigd in het prachtige perceel gelegen op den hoek van Tessel schadestraat en Vondelstraat (Tesselscha destraat 31). Wij gingen met het bestuur van het I. V. V. praten, met het resultaat, dat een dezer dagen het groote huis in het bezit onzer Partij is overgegaan. Daar zijn wij nu heerlijk mede geholpen. Wij hebben er voor ons doel één verdie ping van noodig. Do rest is voor kantoren aan particuliere firma's verhuurd. Naarmate de Partij verder groeit en wie onzer zou daaraan twijfelenkun nen wij er meerdere verdiepingen van in- gebruik nemen. Het perceel bevat 36 vertrekken, waar bij weer een zaal voor bestuursvergaderin gen en conferenties, een bibliotheek en flinke zolders. Men vindt er voorts perso nen- en goederenliften, centrale verwar ming enz. Voorloopig nemen wij 8 kamers in ge bruik en als ik het wel berekend heb, dan stijgen de kosten niet noemenswaard ver geleken bij wat wij nu toch al betalen. Natuurlijk zal do financiering groote eischen aan de partijkas stellen. Wij heb ben reeds op 1 Januari j.l. alle aandeelen der drukkerij „Voorwaarts" aangekocht, deels met eigen geld, deels door het uit geven van obligaties. Nu nemen wij op het nieuwe huis na tuurlijk hypotheek, maar wij betalen een deel der koopsom toch weer uit de voor handen middelen. Ook dat zullen wij te boven komen zon der dat de kasmiddelen ons in den stock- laten, mits de afdeelingen blijven voort gaan met het contant betalen van contri '/utiezegels, contributieboeken enz.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1