BRIEF UIT ROME BUITENLAND. BINNENLAND. 19e Jaargang. WOENSDAG 25 APRIL 1928 No 5857 3)e 0ou/ta/nl i# ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling 'oor Leiden 18 cent pei week 18.50 pei kwartaal ;ij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal ranoo per post 12.95 per kwartaaL Èeft Ge'ülnstreerd Zordagsblad la rooi de Abonné'e ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- Bitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. It DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTl Gewone advertentlén 3P cent per logel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bt4 r. dubbele vac het tarief berekend. s Kleins sdvertentiën, ran ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en rap huur, koop en verkoop f 0.50. HET PAUSELIJK INSTITUUT DER CHRISTELIJKE ARCHAEOLOGIE. n. De hoofdzaak van het „P a u s e 1 ij k Instituut voor Christel ij ke Ar chaeologie" is echter niet 't gebouw als zoodanig, maar zijn grootsche en beslis sende beteekenis voor de toekomst. Althans voor wie Roomsch Katholiek denkt en voelt. Daarop heeft Z. H. de Paus Pius XI. in de breve van 11 December 1925, zoo krachtig langedrongen, omdat „in schilderwerk en narmerstukken, in inschriften en graffiti der Catacomben, voor de volken aller landen, duidelijk veel voorname dogma's van ons geloof, in de eerste Christeneeuwen, zijn uitgedrukt"; daarover en over de methode, om deze oude stukken te bestudeeren, (dit mag toch niet aan willekeurig geliefhebber worden prijsgegeven) ging de uitvoerige in leidingsrede van Mgr. Dr. Kirsch, den eer sten Directeur van het Instituut; op het be lang dezer oude „monumenten" voor de 'Apologie wees Mgr. Respighi, de Secretaris der Pauselijke, Commissie voor de Christelijke Archaeologie" bij dezelfde gelegenheid (de plechtige ope ning van het Instituut, waarvan ik schreef in mijn eersten brief) en Kardinaal Gaspar- ri, als vertegenwoordiger van den Paus, bij leze voorname plechtigheid aanwezig, on derstreepte dit alles krachtig en stelde vast, dat aldus de duidelijke en scherp ge rekende opvatting was van Paus Pius XT, die hij volkomen vond weergegeven, vooral in de uitvoerige inleidingsrede van Mgr. Kirsch Het zou mij, met het oog op uw lezers en «lezeressen, te vèr voeren, deze principieele L^rle, xvelke klinkt als een Boomsch archaeo- (logisch „pronuneiamente", geheel te ontle den. De grijze hoogleeraar uit-Freiburg, die nu 29 jaar in bet vak is (Christelijke Ar- chaeologie) en persoonlijk door den Paufe werd gef ozen om de nieuwe stichting van Z. H. te besturen, vroeg voor drie hoofd punten aandacht. I. Waaiop moet men acht geven bij het bestudeeren der monumenten van de Chris telijke oudheid? Hoe leert men hun zin en beteekenis verstaan? Vooreerst door in het oog te houden, dat ïeze eerste Christeneeuwen nog sterk leef- len onder heidenschen invloed, dat hun ïitdrukkingsvormen dus vaak met heiden- iche Vurmen verwant zullen zijn; ten tweede door niet te vergeten, dat de nonumenten geen stukken zijn, die' buiten iet leven der menschen staan, die deze vervaardigen, doch integendeel uitbeelden, vat eigenaardig leeft in de menschelijkc iel; ten derde dat de Christenen der eerste ieuwen, voornamelijk de Romeinsche, niet [eacht kunnen worden vreemd te zijn aan le kunst-expressie, die blijkbaar eigen is tan de geheele omgeving van .dien tijd, voornamelijk alweder de Romeinsche. Enkel wie de monumenten zóó wil be ien, beziet ze eerlijk en heeft kans ze te' «grijpen. Voor wie ze niet zóó beziet, zijn i het doode, nietszeggende kleuren en lijnen, maar de Christelijke Archaeologie weigert dit tegennatuurlijk en met allen histori- schen zin spottend standpunt in te nemen. II. Het tweede hoofdpunt was voor Mgr. Dr. Kirsch het program van het Insti tuut, met andere woorden, wat er moet worden gedoceerd, om de leerlingen te vor men in het recht begrip der monumenten. Dit staat afgedrukt op blz. 43 van het fraaie boekje, dat, ter gelegenheid van de opening van het Instituut, aan belangstel lenden werd geschonken; Mgr. Kirsch weidde er uitvoerig over uit. Noodig is de historische kennis van het Rome der oud ste Christeneeuwen, der topographie en van den opbloei der eerste eere-dienét- plaatsen, noodig is het recht begrip der oude Roomsehe Kerk en hare gebruiken, noodig is het te weten en het verstaan der oude inschriften, noodig is het begrij pen der oude voorstellingen in schilder stuk en marmerwerk. Het eerste punt wordt gedoceerd door Mgr. Dr. Kirsch en Prof. Dr. Josi, het tweede door Dom Quen- tin O S. B., het derde door Prof. Dr. Sil- vagni, het vierde door Mgr. Dr. Wilpert; alle vijf de professoren zijn gekozen door den Paus zelf. III. Het derde hoofdpunt betreft de me thode. Men denkt er niet aan de me tbode van J. B. de Rossi, dien reus onder de Roomsehe archaeologen, los te laten. Zijn buste staat in den gevel van het In stituut, op hem wees de Paus, wees Kirsch, wees Respighi, wees aan het slot van de plechtigheid der opening Kard. Gasparri, als den onsterfelijken voortrekker op dit gebied Niet dat men hem slaafs zou vol gen, neen, maar van de „vernemende", niets opbouwende, buiten het historisch verband de beteekenis der stukken en haar waarde loochenende methode der „moderne kritiek", is men wars en men verfoeit ze, vasthoudend aan de gezonde en de normale kritiek van de Rossi. Zoo groeit van zelf uit de Christelijke Archaeologie „de lichtende apologie, die niot eens noodig heeft, dat er met veel na druk over worde geroepen; zóó krachtig zijn de zaken zelf", zooals de Paus zich uit drukt. (o. c. p. 15). Rn allen, die zóó indruk wekkend spraken op dien dag der feeste lijke opening, wezen op dit machtig en on weerhoudbaar gevolg, dat clan ook het ver heven doel is van het Instituut (o. c. p. 7, 34, 39, 49). Daar is dan ook geen twijfel aan mogelijk en daaTom is dit grootsch in stituut opgebouwd. Zoolang de Rossi leefde, was hij de „maestro" en zijn kring was „de" school. Nu hij heenging en langzaam aan zijn vol gelingen uitsterven, werd het noodzakelijk, voor het reusachtig bewijsmateriaal, dat in de monumenten geborgen is, een Instituut te stichten, waar knappe Roomsehe jonge mannen, uit alle landen, degelijke vor ming zouden ontvangen, drie jaar lang, theoretisch cn praktisch de monumenten zouden leeren bestudeeren. Hollanders zijn er nog niet onder de leerlingen.. Ik tel Franscheir, Duitschers, Oostenrijkers, Spanjaarden, Jugoslaven, Polen, en Italianen. En toch juist voor Hol land lijkt me deze monumentale apologie van de allerhoogste beteekenis. F. HENDRICHS, S. J. ONTWAPENING Het anti-oorlogsverdrag. Verzetin Engeland tegen de Frans che voorstellen. De diplomatieke médewerker van de Daily Tel." verklaart, dat in toonaange- ende kringen een toenmencl verzet togen e Fransche anti-oorlogsvoorstellen begint e rijzen De Britsche diplomatie is nog leeds bezig te trachten een geschikte liddenweg te vinden tusschen de Ameri- aansche en Fransche standpunten inzake e uitbanning van den oorlog, doch thans chijnt deze taaie nog moeilijker te zijn an enkele weken geleden. De leden van et kabinet in het algemeen en de minis- ir-president in hel bijzonder zijn echter astbesloten geen poging onbenut te la in om tot overeenstemming te komen. ENGELAND. De begrooting ingediend. 8 O 6.1 9 5.0 00 pond sterling uitgegeven. De Britsche minister Churchil heeft gis- aren in het lagerhuis bij de behandeling an het vraagstuk der nationale schuld angekondigd, dat hij van plan was terug e keeren tot de poliriek, in 1875 door sir tafford Northcote tijdens liet kabinet Israeli ingesteld, om een vast bedrag or deze schuld uit te trekken. Hij stelde voor het cijfer op 355 millioen d. st. per iaar vast te stellen Door de be- hng van dit bedrag per jaar zal de bui- n- en de binnenlandsche schuld met in begrip van de schuld aan de Vereenigde Staten in een tijdvak van 50 jaar worden afgelost. Voorts kondigde liij aan, dat zoo spoe dig mogelijk een wetsontwerp zal worden ingediend waarbij de „Currency notes" zullen samensmelten met de biljetten van de Bank van Engeland. De totale uitgaven voor 1923 worden op 806.195.000 pd'. st. geraamd. De uitgaven voor den geconsolideerden schulddienst zijn met 395 millioen pd. st, opgenomen en de uitgaven voor het algemeen bestuur met 407 millioen pd. st. De uitgaven wer den verleden jaar op 833.390.000 pd. st. ge raamd en bedroegen in werkelijkheid 838.585.000 pd. st. Met betrekking tot de raming van de in komsten op den grondslag van de bestaan de belastingen merkte de kanselier van de schatkist op, dat de douane-rechten en accijnzen in overeenstemming met de toe neming van de bevolking en het op peil blijven van de koopkracht met 2 a 3 mil lioen per jaar toenemen. Churchill meende, dat de opbrengst van de bierbelasting op het cijfer van verleden jaar kan worden geraamd, doch dat de inkomsten uit den alcohol-accijns vermoe delijk in dalende richting zullen blijven be wegen. De verhooging van de tabaksbelasting heeft aan de verwachtingen meer dan be antwoord. De rechten op zijde en op den invoer van artikelen volgens de wet tot- beveiliging van de industrie tooneu over het algemeen een vermeerdering aan. Churchill verwachtte dit jaar een op brengst van 3 1/4 millioen pd. st. uit de be lasting op de weddenschappen tegen 2.700.000 verleden jaar. De opbrengst van de belasting op thee en suiker zal vermoedlijk in het komende jaar zioh langzaam in stijgende richting bewegen in overeenstemming met liet toe nemende verbruik. OOSTENRIJK. Diefstal van geheime documenten. In opdracht een er vreemde mogendheid? Een* hooge beambte van de Weensche telegraaf- en telefoondirectie, die streng geheime plannen en voorschriften over den telegraaf- en telefoondienst in geval van mobilisatie of neulraliteitsverklaring in bewaring heeft, heeft aan een officier, die zich legitimeerde, in goed vertrouwen de betreffende stukken in handen gegeven. Spoedig bleek, dat een bedrieger hier de hand in 't spel had. Bijna tegelijkertijd werd er een inbraak gepleegd in het bureau der legerleiding, waarbij belangrijke militaire documenten werden ontvreemd. De daders, die door een vreemde mo gendheid betaald werden, zijn gearresteerd Een officieele mededeeling over het ge val moet nog verschijnen. RUSLAND. Hoe de Sovjet-leeningen geplaatst Worden. Kort geleden schreef de sovjet-regeering een boeren-leening uit. Weken lang wijd den alle sovjetbladen pagina's aan de be schrijving van de talrijke voordeelen, wel ke het bezit van de obligaties dezer lec- ningen verschafte. Het animo was echter gering en de plaatselijke autoriteiten na men hun toevlucht tot de gewone maatre gelen, welke de bolsjewiki gebruiken bij het onderbrengen van hun obligaties: dwang, dreigementen enz. Rykow, de voorzitter van den Raad der Volkscom missarissen van Je - iLovTu-LL'le, - ontving bergen van brieven van boeren, die zich beklaagden over deze practijken van de plaatselijke administratie. Rykow heeft toen een circulaire gezonden aan alle ambtenaren, waarin hij deze practijken ten strengste veroordeelde en bij hen aan drong. zich te beperken tot „overreding en zedelijk toelaatbare middelen". In den zelfden geest adviseerde Rykow de regee ringen van de bondsrepublieken. Alle sov jet-bladen publiceerden de circulaire van Rykow en voegden er hun aanntaningen bij. De plaatselijke autoriteiten hebben zich echter niets van al die bevelen en aanmaningen aangetrokken en zetten hun practijken voort. Uit alle uithoeken van Rusland komen klachten over de hande lingen van de administratie, die de bevol king dwingt, de obligaties van de n'mwe leening te koopen. Ook de sovjet-bladen krijgen brieven over deze practijken. Wij zullen hier uit de sovjet-bladen eenige klachten overnemen, die de wijze illustree- ren, waarop de sovjet-leeningen onderge bracht worden. De arbeiders van Petersburg sturen aan hun familieleden, die op het platteland wo nen. geld (er zijn in Rusland honderddui zenden arbeiders, wier gezinnen op het platteland wonen), maar de postadmini stratie houdt het geld aan en geeft in plaats daarvan obligaties van de leening, aldus de „Troed", het centrale orgaan van het Russische Vakverbond (in het nummer van 10 April). Dergelijke klachten kwamen uit alle streken, waar de gezinnen van Pe- tersburgsche arbeiders wonen. In Siberië gaat de administratie nog eenvoudigre te werk: daar dreigt de ad ministratie iedereen, die weigert obligaties van de nieuwe leening te koopen, te zullen arresteeren. De boeren worden dus voor de keuze gesteld: obligaties te koopen of opgesloten worden. Het komt vaak voor, dat een boer thuis een obligatie bezorgt, krijgt met de mededeeling, dat hij het geld bij den dornssovjet moet storten. Wie wei gert obligaties te koopen, wordt vaak ge dwongen een stuk te teekenen, dat hij de obligaties van den sovjet weigert te koo pen. Wat dit in den sovjetstaat beteekent, is niet moeilijk te begrijpen. Tn de streek, waar veel vlas geteeld wordt, worden de boeren, die vlas aan de rijksonkoopers inleveren, gedwongen een gedeelte van het hun toekomende bedrag in den vorm van obligaties van de boeren- leening te nemen. In den regel moet elke boer obligaties voor 100 roebel nemen. Dij is voor een Russische boer een geweldig bedrag. In verschillende gedeelten van Rusland kregen alle boeren, die weigerden obliga ties te koopen, de mededeeling. dat zij noch zaaizaad, noch kunstmest zullen krijgen (zoowel het eene als andere kan in Rusland alleen door de overheid g'eleverd worden). In vele dorpen schrapte de administratie, ondanks de protesten van de besturen der landbouw-coöperaties, alle boeren, die wei gerden obligaties te koopen, uit de lijsten van die coöperaties. CHINA. Beslissende slag voor.Tsinanfoe. De Zuidelijken voorspellen zich een overwinning. Volgens berichten van het hoofdkwar tier van het Zuidelijke leger, is twintig kilometer voor Tsinanfoe de beslissende slag begonnen. De Noordelijke troepen zouden reeds voorbereidingen maken voor het verder terugtrekken. Naar verluidt, koestert men het plan'de groote Hoang- Ho-brug, die destijds door Duitsche inge nieurs gebouwd is, in de lucht te den vlie gen. In Zuid-Chineesche kringen is men zeer optimistisch gezind over het verdere verloop van de gevechten. Ml D DEN-AM E RIKA. Sandino bij de goudmijnen. Gisteren hebben wij mededeeling gedaan van het wecler opduiken van den rebellen leider Sandino. Het blijkt, dat hij een aanval heeft gedaan op de Laluz en Bo- nanza-goudmijnen in het Nicaraguaansche district Prenzapolca. Zijn troepen hebben niet alleen alle eigendommen in beslag ge nomen, maar namen ook al het personeel gehangen. Hiertoe behooren een Engelseh- man, drie Amerikanen en een Noor. Het bericht, dat Sandino in Prenzapolca is, kwam geheel onverwacht, daar men den laatsten tijd wéinig van hem had gehoord. Het zal een moeilijk werk zijn om San dino en zijn mannen te bestraffen. De ma riniers, die van Bluefields worden gezon den, zullen vier dagen per stoomschip moeten reizen en dan eenigen tijd een smal pad door de wildernis moeten vol gen, ten einde de plaats waar de mijnen zich bevinden, te bereiken. Volgens particuliere berichten uit Nica ragua heeft Sandino bij zijn aanval op de Laluzgoudmijnen totaal honderd personen gevangengenomen. Hij maakte een hoeveel heid goud buit, alsmede 75 stuks vee en voor 10.000 dollar waarde aan andere voorraden. EERSTE KAMER. Nog steeds Begrootingsarbeid. De Eerste Kamer is gisteren in haar breedsprakigheid bezig geweest met de Begrooting van Binnenlandsche Zaken en Landbouw cn daarna met die van Onder wijs, Kunsten en Wetenschappen. Minister Kan heeft o. m. zijn meening gezegd over het annexatie-vraagstuk. Op het stuk van annexatie zijn de so ciaal-democraten en vrijzinnig-democraten radicaler in hun eischen dan de minister en mr. Reijmer, die ook hier de „historie" zooveel mogelijk willen eerbiedigen, waar voor de heer Polak op ander gebied (mo numentenzorg enz.) zooveel respect heeft. Meer voelt de katholieke afgevaardigde Reymer, zelf burgemeester van een wel varende gemeente, voor samenwerking, desnoods gedwongen samenwerking. Eer lang zal vermoedelijk een wetsontwerp worden ingediend, waarin de voorstellen zijn verwerkt, die de burgemeesters van Utrecht, Groningen, Breda, Oldemarkt. en Heemstede (welke laatste hiermede de an nexatie van een deel zijner gemeente niet heeft kunnen afweren) op verzoek van den minister en in samenwerking met een hoofdambtenaar van diens departement hebben ontworpen. EERSTE KATHOLIEK INTERN. BIOSCOOPCONGRES Gistermorgen om half 10 werd in het St. Aloysiuscollege aan de Oostduinlaan het Katholiek Intern. Bioscoopcongres voort gezet met een bespreking van de wetge ving betreffende de filmkeuring. Voorzitter der vergadering was de heer J. Frohlings uit Keulen. Eerste inleider was dr. Wienken uit Berlijn, die de vraag beantwoordde: Wel ke maatregelen moeten genomen worden om te komen tot nieuwe kcuringsvoorschrif ten en om verandering te brengen in de bestaande. Spr. stelde als onaanvechtbare stelling voorop, dat filmkeuring noodzakelijk is. Het zou een ideaaltoestand zijn, als wij een katholieke filmproduótie hadden dan was geen keuring noodig. Maar die ideaal toestand bestaat niet en wordt ook niet bereikt. Spr. behandelde de wettelijke maatrege len betreffende de censuur in Duitsch- land. De film-censuur moet alle films omvat ten en moet alle schadelijke werkingen, welke door de film veroorzaakt kunnen worden, tegengaan. Een bijzondere rol bij de filmkeuring speelt de zoogenaamde ,,Schund"-film. De op sensatie berekende films bieden ge woonlijk geen onmiddellijk gevaar voor liet zedelijk leven, maar toch zou het te wen- schen zijn, dat de censuur ook deze films Dit nummer bestaat uit twee bladen. Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Verzet in Engeland tegen Frankrijk* voorstel van het anti-oorlogspact. Diefstal van geheime documenten in Oostenrijk. Hoe men in Rusland leeningen plaatst. Een ernstig vlieg-ongeluk in Indië. Twee dooden. (Luchtvaart, 2de blad). De omvang van de nationale ramp in Bulgarije. (Buitenl. Berichten, 2de blad). De aardbeving in Griekenland. (Buitenl. Berichten, 2de blad). BINNENLAND. Het Katholiek Intern. Congres van Vrouwenbonden. Een protest inzake de Katholiekenvervolging in Mexico. Een rede van den Pauselijken Internuntius. (2e blad). Het Katholiek Intern. Bioscoop-congres. (1ste blad). De K. L. M. is van plan het volgend jaar iedere maand een postvlucht naar In- die te doen ondernemen. (Luchtv., le blad). zou kunnen verbieden. Vooral dan wan neer zulke Schund-films overigens geen bijzondere waarde hebben. Van groot gewicht is, dat de filmkeuring door daartoe geschikte personen wordt uitgeoefend. Het is een open vraag, of voor het gan- schc land één enkel keuringsbureau moet worden opgericht, of dat de keuring gede centraliseerd moet geschieden. In centralisatie der keuring ligt een ze kere kracht. Centralisatie sluit bovendien niet uit om niet met de opvattingen der verschillende landsdeelen rekening te hou den. Zelfs de beste filmcensuur kan slechts negalicven arbeid verrichten. Er moeten ook meer goede films gemaakt worden, vooral leer- en cultuurfilms. Dit is alleen mogelijk, wanneer men de groote massa van het volk een beteren smaak bijbrengt en voorts door overheidssteun aan de ver tooning van goede films te verbinden en door gunstiger belastingvoorwaarden. Dr. B. A. Keiler uit Düsseldorf sprak vervolgens over do maatregelen tot be scherming der jeugd tegen de schadelijke jnvloeden van de bioscoop, welke spr. noo dig achtte, zoolang de film zich nog niet heeft opgewerkt tot de geestelijke hoogte, die ze bereiken kan cn waarin ze verhin derd wordt door het feit, dat ze thans nog liet product is van een machtige, slechts op winst gerichte, industrie. Tenslotte behandelde spr. de maatrege len in het belang der jeugdbescherming, die hij als volgt samenvatte: le. Voorstellingen, waarbij kinderen worden toegelaten, moeten een program ma hebben, dat in zijn geheel door de or ganen van jeugdzorg is goedgekeurd; 2e. Kinderen mogen slechts worden toe gelaten tot voorstellingen, die als jeugd voorstellingen worden samengesteld. De toegang tot andere is hun, ook onder ge leide van volwassenen, niet toegestaan; 3e. Programma's, platen aanplakbiljet ten enz. mogen niets bevatten, wat voor de jeugd niet. betamelijk is; 4e. Kinderen moeten, naar de geslachten gescheiden, in de theaters worden toegela ten 5e. Tusschen de afzonderlijke films moet een rustpooze worden gehouden. Voor goe de ventilatie moet gezorgd worden en voor voldoende gekleurde verlichting tij dens de voorstelling 6e. Tusschen de kindervoorstelling en de voorstelling voor volwassenen moet een tusschentijd liggen van ten minste 20 mi nuten 7e. Theaters in slecht bekend staande stadswijken mogen geen kindervoorstellin gen geven 8e. Kindervoorstellingen moeten des win ters uiterlijk om 8 uur en des zomers om 9 uur eindigen 9c. Kindervoorstellingen mogen niet te dikwijls worden gegeven. Twee voorstellin gen per week is voldoende; 10e. Kindervoorstellingen worden door o! vanwege de politie bijgewoond. De Eerw. lieer Dassonville S.J. uit Pa rijs behandelde vervolgens de actie der ka tholieken op het gebied van ondcrwijs- films. De onderwijs-bioscoop als instituut van leering, opvoeding en wetenschap wijdt zich aan de ontwikkeling van den geest. He belangen der zielen en van het eee9te- lijk leven zijn er bij betrokken. Daarom kan zij ons niet onverschillig laten. Met alle reserves voor het godsdienst-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1