- r»j BUITENLAND. BINNENLAND. i tstej idem bcst< cwee stan 'ordt •teer erinj fc 1.» a el )ui nili a -2.H 19e Jaargang. WOENSDAG 28 MAART 1928 No. 5834 Do ABONNEMENTSPRIJS bedraag: bl| »oorultbat?llng Voor Leiden 19 cent pei week t 2.50 pel kwartaal Bij onze Agenten £0 cent pei week 12.60 pei kwartaal franco per post 12.95 per kwartaaL Bet Geïllustreerd Zordagsblad la root de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cl per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nnmmere 5 ct., met Geïllustreerd ndagsblad 9 ct. Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 g POSTBUS No. 11 OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTl Gowone odvortentlén 3P cent por r g O I Voox Ingezonden Mededeelingen wordt het 3 dubbele var het tarief berekend. s Kleine »dverten*ièn, van ten hoogste 80 woorden, rzaarin betrekkingen worden aangeboden ol gevraagd, huur en w huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. lant VOLKENBOND. Litwinof contra Loudon. protest tegen de sluitingsrede in de ontwapenings commissie. Litwinof lieeft den voorzitter der Voor bereidende Ontwapeningscommissie jhr. Loudon, een schrijven doen toekomen, waarin hij uit naam van de Sovjet-delega tie officieel protesteert tegen jhr. Lou don's rede, uitgesproken bij dc sluiting van dc bijeenkomst der commissie. Litwi nof legt in het bijzonder den nadruk op den passus, waarin dc wensch wordt uit gesproken, „dat de Sovjet-delegatie in de toekomst op constructieve wijze in de Ont wapeningscommissie zal arbeiden en vrij zal zijn van destructieve tendenzen". Dit schrijven is rechtstreeks aan den Neder- landschen gezant te Parijs, jhr. Loudon, verzonden. De delegatie heeft evenwel het secretariaat van den Volkenbond er van op de hoogte gesteld. DUITSCHLAND. Dr. Wirth toch Centrumscandidaat. Thans heeft de afdeeling Wilmersdorf van de Centrum-partij in den Berlijii- schen kieskring aan het kiesdistrict Ber- lijn-Potsdam II voorgesteld dr. Wirth als eerste op de candidatenlijst te plaatsen. Het is niet uitgesloten, dat dr. Wirth in derdaad door het Centrum voor Berlijn zal worden gecandideerd of dat hem een goede plaats op de rijkslijst zal worden gegeven. ITALIË. Publiceering van de rede van den Paus niet verboden. Het bericht, dat de publicatie der rede van den paus in Italië verboden zou zijn, is onjuist. De Italiaansche bladen publi- ceeren den tekst der rede, echter zon der commentaar. POLEN. NEDERLAAG VAN PILSOEDSKI. Zijn candidaat niet gekozen. Een rumoerige Landdag zitting. Gistermiddag kwart voor zessen had te Warschau de plechtige opening van den nieuw gekozen Landdag plaats. De leden waren bijeengekomen in de nieuwe zit tingzaal de publieke tribunes waren stampvol. Als vertegenwoordiger van den staats president was minister-president Pil- soedski verschenen, vergezeld van alle le den van zijn kabinet. Zijn komst was voor de communisten en de links-radicale Oekrainers het sein om een oorverdoovend tumult te veroorzaken. „Weg" met het Poolsche fascismewerd er geroepen. OUD-ZOUAAF W. MULDER, v l OVERLEDEN TE LEIDEN. Het geslacht der Zouaven sterft uit! Deze week telden we drie overledenen in het land. Vanmorgen trok een kleine, eenvoudige stoet naar het kerkhof aan de Zijlpoort. Het stoffelijk overschot van W. Mulder, gewoond hebbend aan de Langegracht te Leiden, werd grafwaarts gedragen. Grootsch in al zijn eenvojyl was deze stoet, volgend het stoffelijk omhulsel van een Pauselijk strijder. Toen krijgsgewoel en strijdkreten, n u het doodsklokje, zijn overwinningslied galmend Hot. geslacht der Zouaven sterft uit! Leiden telt er nog slechts twee, n.l. Th. Slootjes en J. Warmenhoven. Eerstgenoemde volgde den droeven stoetKapelaan Blom verrichtte de absoute en de beaarding cn vol weemoed staarden allen in het graf van den oud strijder, overwonnen door den dood. Onder de aanwezigen bemerkten we o.m. verschillende leden van de Congrega tie der H. Familie, waarvan de overledene lid was. PIL.SOEDSKl Pilsoedski meende blijkbaar, dar- tegen over een dergelijk optreden maatregelen pasten, welke de afgevaardigden er aan zouden herinneren, dat hij niet slechts mi- uistev-picsidetit, doch ook maarschalk was. Hij verzocht den minister van Bin- nenlandsche, zich naar dat gedeelte van de zittingzaal te begeven, waar bet tu mult het grootst was. De minister gaf hieraan gevolg en weldra bleek het hem, dat vijf afgevaardigden als de ergste bel hamels konden worden beschouwd. Deze drie Oekrainers en twee communisten, werden geboeid door de politie uit de zaal verwijderd. L'e aanhangers der regeering uichteu dezen maatregel toe, waarmede een deel van het publiek op de tribune instemde. De socialisten en andere verte genwoordigers der '"-«kei-zijde protesteer den echter lmiic oon luidruchtig; uoor de mm&.K'» /Pifs eeil slr),j_ lied aangeheven, rouuat Pilsoedski nog al tijd geen kans zag een begin te maken met het voorlezen van zijn openingsrede. Dit prikkelde hem zoo, dat hij den afge vaardigde een nijdig „Stil, daar toebeet. Eindelijk werd het dan ook stil en ken hij zijn rede houden. Vervolgens had de beëedigng der le den plaats, waarna de leider der radicale boerenpartij het woord verlangde. Dit werd hem niet gegeven, hetgeen opnieuw aanleiding was tot een ontzettend tumult, dat niet tot bedaren wilde komen, zoodat de zitting ten slote om halfzeven moest worden afgebroken. De later heropende zitting heeft daar na een dramatisch einde genomen, waar van politieke gevolgen te verwachten zijn. De door Pilsoedski voorgestelde candidaat voor het voorzitterschap van den Land dag, de plaatsvervangende minister-pre sident en afgevaardigde van het regee- ringsblok Bartel, moest na twee stemmin gen het onderspit delven tegen den candi daat van alle democratische, partijen, den ouden socialistenleider Ignacy Daszynski. Deze werd met de 206 stemmen van de democraten en een deel der nationale min derheden tegen de 136 stemmen van het regeeringsblok tot voorzitter gekozen. Alle afgevaardigden van het regeerings blok alsmede de leden van het kabinet verlieten onmiddellijk de zittingszaal, zoo dat men thans nog niet weet, hoe Pil soedski en zijn aanhangers op deze neder laag zullen reageeren. ROEMENIE. DE KATHOLIEKEN-ONDERDRUKKING IN ZEVENBURGEN. De bajonetaanval op een processie. Vragen in kamer en senaat. Over de in 't kort gemelde gebeurte nissen, die zich" in Zevenburgen hebben voorgedaan, en waarbij Katholieken van den Oosterschen ritus door Roemeensche troepen werden mishandeld, bericht de „Croix" nog het volgende: Men kent den moeilijken toestand, waar in de Katholieken van den Roemeenschen ritus van Transsylvanië door de regeering te Boekarest gebracht zijn, sinds zij weer met het moederland zijn hereenigd. Hun bloeiende geünieerde Kerk, die vier diocesen telt en aan het hoofd waarvan mgr. Basilius Sucui, aartsbisschop van Alba Julia en Fagaras staat, verkeert terecht in onrust over de bepalingen van het wets ontwerp op de organisatie der eeredien- sten, welke bepalingen in sommige geval- 'en de bezittingen en de kerken dier Katholieke gemeenschap aan de schisma- rieken zou doen overgaan. Om Gods hulp tegenover deze beproe vingen af te smecken waren er processies voorgeschreven. Op 19 Maart trokken er te Targul Mu- resh biddend en zingend 5000 personen door de straten. Een troep soldaten wilde hen op last van de civiele overheid tegen houden. De Katholieken, besloten hun rechten te verdedigen, trokken echter verder. Toen voerden do soldaten een charge uit met de bajonet. Kruisen en banieren werden vernield en platgetrapt en vijftien Grieksch- Katholiekc geestelijken door bajonetste ken gewond. Een geweldige emotie maakte zich van de Grieksch-Katholieken in Transsylvanië meester. Den 20sten Maart richtte de metropoliet Balazsfalva in den senaat een vraag tot de regeering. Ofschoon de censuur alles deed om de gebein'tenissen te verdonkeremanen en of schoon het Rador-a gentschap het bericht, volgens hetwelk er slachtoffers zouden zijn geweest, van allen grond ontbloot verklaarde, moest de minister van justitie, Lapeclatu, de waarheid erkennen. Op 23 Maart ondervroeg een geünieerd Transsylvaansch afgevaardigde in de ka mer op zijn beurt de regeering. Do minister van binnenlandsche zaken Duca, verklaarde de processie voor onwet tig. Hij betreurde echter het voorgeval lene. Hij zeide evenwel, zelf bevel aan de autoriteiten gegven te hebben, om de processies te beletten, en dat bevel was hij voornemens te handhaven. De vrijheid van geweten stond volgens hem niet op het spel. Men had te doen met een eenvoudige politieke manifestatie. De militante personen van zekere partij hadden zich aan het hoofd der processie gesteld aldus de minister, om agitatie te verwekken in verband met een confessio- neele kwestie. De „Cr..:.." «rt-rv -ro t-e- Wij kennen reeds lang deze politieke formules. Do Katholieken van den Roe meenschen ritus in Transsylvanië zijn noch als Katholieken noch als Roemenen menschen van den tweeden rang. Beweren, dat men hun vrijheid van ge weten eerbiedigt, wijl ze, nadat hun kerken zijn opgeheven, of aan de schismatieke geestelijkheid zijn overgegaan, in de Roe- meensche orthodoxe Kerk dezelfde cere monies en dezelfde liturgie vinden als in de geünieerde Kerk, is eenvoudig be lachelijk. CHINA. Weer terrorisme te Sjanghai. De herleving van het terrorisme der communisten in de fabrieksdistricten van Sjanghai wekt de bezorgdheid der auto riteiten. In de afgeloopcn vier dagen zijn vijf personen, namelijk twee vrouwen, een arbeider en twee opzichters, op weg van hun woningen naar de fabrieken in koelen bloede doodgeschoten. Van de daders is geen spoor gevonden. Alle slachtoffers stonden als goede arbeiders bekend. De commandant, van het Chineesche garnizoen in het district Sjanghai heeft detectives op het hoofdkantoor der pos terijen te werk gesteld, om een eind te maken aan de propaganda der communis ten onder de postbeambten. Hoewel er nog geen reden is voor bezorgdheid ge looft men, dat dc communisten een demon stratie op touw trachten te zetten op 12 April, den verjaardag van den aanval door Tsjang Kai-sjek gedaan op Tsjapel. De kantoren van de Commercial Press en van de vakvereenigingen, die door de rooden als hoofdkwartier worden gebruikt, zijn toen door Tsjang Kai-sjek overvallen, waarbij honderden communisten den dood hebben gevonden. In het gebied van de midden-Jangtse wint het geloof veld, dat er van de cam pagne der nationalisten tegen de noorde lijken niets zal komen. Tsjang Kai-sjek heeft dringend gebrek aan geld en munitie en de generaals op wier steun hij hoopte, hebben de handen in hun eigen districten vol genoeg om niet verlangend te zijn naar het noorden te trekken. TWEEDE KAMER. De bestuurshervorming in Indië. Beroepsziekten in de Ongeval lenwet. Het kweekschoolbeleid der regeering. De stemming over de motie Joekes c.s. betreffende de bestuurshervorming in In dië viel anders uit dan .vorige week mocht worden verwacht. Uit niets was toen ge bleken, dat de Katholieke fractie niet diter den heer van Rijckevorsel stond, 'it d» kansen voor de motie prachtig 1 'J A-Ci-L. GOUDEN JUBILEUM. G. VAN NOORT, TE LEIDEN. Morgen hoopt de heer G. van Noort, woonachtig Rijnsburgersingel 21, den dag te herdenken, waarop hij voor vijftig jaar in dienst trad bij den heer P. Schophuizen, jalouzieën en marquisenfabrikant aan dc Nieuwstraat 10 alhier. De heer G. v. Noort heeft in die 50 jaar drie geslachten der familie Schophuizen meegemaakt. De jubilaris is in dienst ge komen bij den heer P. Schophuizen. De zaak ging later over op diens zoon, den heer- J. C. Schophuizen, terwijl nu ook dc kleinzoon, de licor P. Schophuizen, in de zaak werkzaam is. Het zeldzaam jubileum zal morgen on getwijfeld niet onopgemerkt voorbijgaan. Wij hopen, dat er voor den gouden ju bilaris binnen niet te langen tijd een wel verdiende rust moge aanbreken. Voor de stemming kwam evenwel uit, dat de heer van Rijckevorsel allerminst mocht rekenen op de steun zijner fractie- genooten. Dr. Nolens kwam betoogen, dat de be stuurshervorming van Indië volmaakt vol gens Grondwet en wet geschiedt en dat er daarom geen reden is voor de Kamer om in te grijpen in iets, waarvan de tem pobepaling bovendien moet worden over gelaten aan de Regeering, die de toestan den het best beoordeelën kanè Wel ver wachtte spreker, dat de Regeering regel matig uitvoeriger mededeelingen zal doen omtrent de opgedane ervaringen. Het zag er nu donker uit voor de mo tie. En, toen ook de heeren Lovink (namens de Christelijk-Historischen) en Arts op ongeveer gelijkluidende wijze hadden ge sproken, was het geen verrassing meer, dat de motie werd verworpen. Het geschiedde met 51 tegen 32 stem men. Waarbij voorstemden de S.D.A.P., de V.D. en 5 Katholieken, de heeren van Vuuren, van Rijckevorsel, Kuiper, van Dijk en Möller. De wijziging der Ongevallenwet en der Land- en Tuinbouwongevallenwet, die daarna aan de orde kwam, was vrij een voudig; ze beoogt voornamelijk liet gelijk stellen van bepaalde beroepsziekten en kleine toevallige ongevallen en ongesteld heden met de ongevallen in den zin der wet. Toch is er nog al over gepraat en de eindstemming is nog niet gehouden. In een gisteravond gehouden zitting was aan de orde een interpellatie-Albar- da over het kweekschoolbeleid der lle- geering. A De interpellant was ongerust geworden door allerlei geruchten over voorgenomen opheffing van Rijkskweekscholen en hij zag al de laatste Rijksscholen uit de Katho liek provincies verdwijnen. Voor deze on gerustheid bleek geen aanleiding te be staan. Op de eerste vraag: heeft de Mi nister plannen om een aantal kweekscho len op te heffen 1 luidde hot antwoord kortweg: neen. Daarmee was feitelijk dc basis aan dc interpellatie ontvallen. Dc heer Albarda was hiermee echter niet te vreden en wilde zich blijkbaar dekken te gen eventueel opkomende plannen tot op heffing. Vandaar een motie, waarin do Kamer de Regeering vraagt niet tot ver dere opheffing (dit „verdere" slaat op Nijmegen) van kweekscholen over te gaan, voor de Kamer de noodige gegevens zal hebben verkregen en zij zich daar over heeft kunnen uitspreken. Dat deze angst voor opheffing van Rijkskweekscho len niet overal in de Kamer wordt ge deeld, bleek weldra, toen de heer Tilanus en andere Chr.-Historisohen mot een te gen-motie kwamen, waarin vermeerdering van het aantal kweekscholen onnoodig werd genoemd en aangedrongen werd zoo- Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. De publicecring van de rede van den Paus niet verboden in Italië. Maarschalk Pilsoedski lijdt in den Landdag een nederlaag. De onderdrukking der Katholieken in Zevenburgen. Aardbeving in Noord-ltalië. Er zijn reeds 12 slachtoffers. (Buitenl. Berichten, 2de blad). De Duitsche Oceaanvliegers zouden he den van Ierland starten. (Luchtv., 2c blad) BINNENLAND. De Tweede Kamer heeft de motie-Joc- kes afgestemd. Een wijziging in de On gevallenwet is aanhangig. Het beleid der regeering ten aanzien van de kweek scholen worot besproken. (1ste blad). Een motie van de Kamer van Koop handel te Maastricht naar aanleiding van de verwerping van het aardewerkwetje, (2de blad). De zaak van de aanrijding van wijlen prof. mr. Van Roy voor de rechtbank in Den Haag. (Rechtzaken, 2de blad). Felle brand in een mandenmagazijn te Amsterdam. (Gem. Berichten( 2de blad). al niet tot beperking dan toch niet tot uit breiding van rijksscholen over te gaan. Over dc moties moet nog worden ge stemd. Filmkeuring. Van 19 tot cn met 24 Maart heeft de centrale commissie gekeurd 56 films, leng te 38,1 IS M. Gelast werden coupures, lengte 54 M. Toegelaten A: (voor alle leeftijden: jour naals, actualiteiten, sport, industrie, mode, reclame, landen en steden, expedities, dieren, planten, sprookjes e.d.) 35 films, lengte 15.171 M; kleine films (1 a 2 acten, meest komisch) JO films, lengte 4t04 M.; hoofdnummer (groote speelfilms) 2 films, lengte 4270 M. Toegelaten B: (boven 14 jaar) kleine films, lengte 709 M.; hoofd nummers, 3 films lengte 5959 M. Toegela ten C. (boven 18 jaar) kleine films, 1 film lengte 610 M.hoofdnummers, 3 films lengte 6645 M. Een dezer laatste films moet nog aan een herkeuring onderwor pen worden. Reclame: gekeurd 370 li tho's, niet toegelaten 1; 660 foto's niet toegelaten 2. Men verzoekt ons nog te molden: In verband met de opmerkingen, die van verschillende zijden in de pers ge maakt worden en die ook op andere wijze ter kennis der centrale commissie komen, zij er de aandacht op gevestigd, dat de meeste films, die thans in de bioscoop theaters vertoond worden, niet door do centrale commissie zijn gekeurd. Zij mo gen tot 1 September nog loopen op grond van de overgangsbepalingen der Bioscoop wet. Er zijn ruim 20.000 overgangsknarten uitgereikt. Wat na genoemden datum ver toond wordt, moet door de centraio com missie gekeurd zijn. Een andere opmerking, ook reeds in het publiek geuit, is, dat door de centraio commissio alles maar wordt goedgekeurd. Inderdaad is tot nu toe geen enkele film verboden voor publieke vertooning, als strijdig met de goede zeden of de openbare orde. Er zijn tot heden nog geen films ter keuring aangeboden, die door de keuringscommissie zóó gevaarlijk zijn ge acht, dat zij zelfs niet voor volwassenen mogen vertoond worden. Dit zal zeer ze ker steeds tot do hoogo uitzonden- behooren, en het zat der centrale com missie aangnaam wezen, indien dit inder daad zoo zal zijn. Uit bovenstaand overzicht blijkt, dat do groote meerderheid der tot heden aange boden films ligt in de neutrale zone van actualiteiten en wetenschappelijke opna men, die voor alle leeftijden toelaatbaar te achten zijn. Van dc acht hoofdnummers die in het overzicht der laatste weck ver meld zijn, werden slechts 2 voor allo leef- tijdeq toegelaten. Invoerverbod voor kievitseieren in Engeland. Men schrijft aan de „Leeuw. Crt.w: „Wat verleden jaar reeds dreigde, maar toen nog tijdelijk kon worden afgewend, wordt thans een voldongen feit: de han del in kievitseieren in Engeland is radi caal verboden. Ofschoon de gevolgen van dit verbod thans nog niet geheel kunnen worden overzien, kan o.i. toch worden voors; cld, dat dit niet meer of minder dan een ramp voor vele betrokkenen be- teekent. Immers voor minstens 90 pet. vas de handel in kievitseieren op uitvoer aar Engeland uitgewezen. Hieruit volgt, >!*t ook minstens 90 pet Engclsch geld ons

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1