BUITENLAND.
BINNENLAND.
19a Jeargang.
VRIJDAG 23 MAART 1928
No. 5830
f
p» ABONNEMEN fSPRIJS bedraeeg! bl| vooruitbetaling
voor Leiden 19 cent pej week I2.S0 pel kwartaal.
Bij out» Agenten 20 cent pet treek f2.60 pet kwartaal.
Franco per post f2.95 pe, kwartaaL
Bet Geïllustreerd Zordagsblad la rooi de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 5C et. pet kwartaal, bij voor-
uitbetaling. Afeonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT 1
Gewone advertentlön 3P eenl par r g 1
Voox Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele var het tarief berekend. 2
Kleine edvertenflén, van ten hoogste 80 woorden, watrfa
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en rei*
huur, koop en verkoop f 0.50.
w—
Hill mil
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
BERICHT
Zij, die zich met 1 APRIL a.s. op „De
Leidsche Courant" wenschen te abonneeren,
ontvangen de voor dien datum verschijnende
nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
V De Katholieken en de doodstraf
Welk is het Katholieke standpunt in
zake de doodstraf? Wij hebben op deze
vraag al 'ns een antwoord gegeven en 't
is niet moeielijk, dit in 't kort, zij 't dan
niet volledig, hier te herhalen.
Het Katholiek beginsel leert, dat de
staat recht heeft om te straffen.
Het Katholiek beginsel leert verder,
dat de Staat dit recht ontleent aan zijn
plicht, om het algemeen belang, de
openbare orde te handhavenen dat dus
dit recht in geen geval verder gaat, dan
noodzakelijk is voor de handhaving
van het algemeen belang, de openbare
orde.
Als wij nu vragen: mag de Staat vol
gens het Katholiek beginsel misdaden
met den dood straffen, dan moet het ant
woord luiden: als zulks noodzakelijk is
voor de volvoering van zijn hier aange
geven plicht, ja anders, niet. Of het
inderdaad in bepaalde gevallen, in
bepaalde landen en in bepaalde tijden,
noodzakelijk is, dat is geen kwestie
meer van Katholiek beginsel, maar
van inzicht in de feiten hierom
trent kunnen dus de Katholieken onder
ling van meening verschillen.
De Katholieken in ons land zouden
waarschijnlijk niet te vinden zijn voor de.
invoering van de doodstraf in Nederland,
evenmin als zij gisteren in de Tweede Ka
mer zijn meegegaan met een motie van
socialistische zijde, om de in Indië be
staande doodstraf af te schaffen; men wil
het oordeel daarover aan het bestuur in
Indië zelf overlaten.
Een geheel ander standpunt wordt in
genomen door die Protestanten, welke zich
bij deze kwestie beroepen op den Bijbel.
Wat hierover gisteren „De Maasbode"
schreef in een kruiskopje laten wij hier
volgen
„De Bijbel alléén: ziedaar het hoofdbe
ginsel van het Protestantisme, dat de ge
wijde schriften heeft losgemaakt van het
levend leergezag en overleverde .aan ieders
persoonlijken uitleg.
Indien men proefondervindelijk de on-
houdbaorheid van dit beginsel zou willen
aantoonen, had dit werkelijk niet beter
kunnen geschieden dan door het dominees
debat, waarin de bespreking over de dood
straf in de Tweede Kamer ontaardde. Het
politiek college scheen een soort synode
geworden en de predikanten van diverse
pluimage gingen elkaar met Bijbelteksten
te lijf. De theologen Visscher, Lingbeek,
Zandt, Langman en v. d. Heide gaven
ieder hun opvatting van den Bijbel als
het woord Gods. De eerste was vrij ge
matigd maar de anderen gingen eenvou
dig theologisch en schriftuurlijk disputee-
ren en terwijl de eene de teksten uit Ge
nesis onderscheidde^ in Noachitische en
andere geboden, verzekerde een ander
weer, dat hij geen bijbelsche uitspraken
als bindend aanvaardde.
De Utrechtsche professor dorst bewe
ren, dat er geen ding zoo gek was of er
was wel een dominee die het verdedigde
cn de Israëlitische heer Kleerekooper
maakte de opmerking, dat de dominees,
dr er het Oude Testament spraken, er
lang niet zooveel van wisten als Sint
Thomas van Aquino!
De predikanten uit één kerkgenootschap
ds. Lingbeek en ds. v. d. Heide bijvoor
beeld stonden radicaal tegenover
elkaar: de een gelooft aan den Bijbel als
Gods Woord en de ander beschouwt dat
geloof als onaannemelijk. Anderen als ds.
Langman en ds. Zandt (ds. Kersten was
er niet) zijn het natuurlijk al evenmin
eene met elkaar, al lezen beiden denzelf
den Bijbel.
Een Katholiek, die de disputeerenden
bezig ziet, vraagt zich af: wat denken zij
zelf van de objectieve norm van hun ge
loof en welk een indruk denken zij
moeten zulke disputen maken op weife
laars, zoekers, ni et-Christenen, ongeloo-
vigen
VOLKENBOND.
DE ONTWAPENINGSKWESTIE.
Rede van Litwinof.
Een zwak betoog.
De leider der Bussische delegatie, Lit
winof, heeft dan gistermiddag geantwoord
op de openhartige en scherpe rede van
lord Cushendun, die den Bussen het vuur
zoo na aan de schenen had gelegd, dat er
voor Litwonof wel niets anders overbleef
dan even openhartig te antwoorden of zich
op zijpaden te begeven en de hoofdzaak
te ontwijken. Hij heeft het laatste geko
zen, zoo is de vrij algemeene indruk, dien
men na Litwinof's redevoering heeft. Na
den aanval van Cushendun was er een on
miskenbare spanning in Geneefsche krin
gen waar te nemen, maar het is opmerke
lijk, dat daarvan thans niets meer valt
waar te nemen.
Een zwak betoog, zoo was de kwalifica
tie, die men bij de Fransche delegatie .voor
Litwinof's repliek over had, en wij mee-
nen te kunnen zeggen, dat dit ook den in
druk weergeeft, die in de kringen der Ne-
derlandsche delegatie bestaat. Ook daar
heeft men niet veel bewondering voor de
argumenten, die de Rus heeft opgedischt.
Hoe men er in Engelsche kringen over
denkt, zal wellicht nog blijken, want or
gaan geruchten, dat lord Cushendum gele
genheid zal vragen om Litwonof van ant
woord te dienen.
Algemeen is de opvatting, dat de Rus
sen door de principieele zijde van de kwes
tie te ontwijken, feitelijk het pleit hebben
verloren.
Wat er nu met het Russische voorstel
zal gebeuren, staat natuurlijk nog niet vast
Als er een stemming over gehouden wordt,
zal het, dat staat vast, worden verworpen,
met alleen de stemmen van Rusland en
Duitschland voor, en wellicht eenige ont
houdingen. De mogelijkheid bestaat ook,
dat een resolutie wordt aangenomen, waar
in de commissie constateert, dat zij^ met
belangstelling van het Russische voorstel
heeft kennis genomen, en dat zij de voor
stellen verwijst naar de regeeringon, die
er dan op de volgende zitting haar mee-
ning over kunen uiten.
Verrassende mededeel in g
van Clauzel.
Na Litwinof voerde nog de Franschman
Clauzel het woord. Deze deed daarbij de
even verrassende als verblijdende mede-
deeling, dat de bezwaren, die verleden
jaar April een ontijdig afbreken van de
zitting der voorbereidende conferentie had
den veroorzaakt, thans zijn uit den weg
geruim. Terwijl n.l. in het openbaar de al
gemeene discussies van academischen aard
over algeheele ontwapening hebben plaats
gevonden, hebben de technische deskundi
gen van eenige mogendheden met elkaar
vertrouwelijke besprekingen gevoerd en
zijn daarbij erin geslaagd, elkander heel
wat tegemoet te komen met betrekking tot
de punten van meeningsverschil, die in
Maart en April van het vorig jaar bij de
•erste lezing van het ontwerp-conventio
tot bewapeningsvermindering waren aan
den dag getreden.
Met het oog op deze toenadering der
standpunten achtte graaf Clauzel zich ge
rechtigd, thans namens de Fransche regee-
ring te verklaren, dat zij bereid is tot een
tweede lezing van dit ontwerp-conventie
van verleden jaar, binnen 'enkele maan
den, althans nog zoo tijdig, dat de volken
bondsvergadering van September van do
uitkomst der tweede lezing zal kunnen
kennis nemen.
Dit beteekent dus, dat de Franschman
een nieuwe zitting der ontwapeningscon
ferentie in de maand Juli wenschfc.
Clauzel gaf bovendien den raad, dat het
volkenbondssecretarieat zou nagaan, op
welke wijze de verschillende artikelen van
het Russische ontwerp-conventie met
vrucht bij deze tweede lezing zouden kun
nen behandeld worden.
Hij erkent zelfs, dat Frankrijk gaarne de
Russische denkbeelden omtrent toezicht
op de naleving der conventie in overwe
ging zou nemen, wanneer de controle-arti
kelen van het ontwerp-conventie dezer
voorbereidingscommissie aan de beurt zul
len komen en hij hoopte, dat op deze wijze
de Russische voorstellen nog eenigen
dienst aan de ontwapeningszaak zouden
kunnen bewijzen.
De commissie zal heden over deze denk
beelden van Clauzel beraadslagen en men
hoopt dat de zitting morgen zal kunnen af-
loopen.
Spanje terug naar Genève.
De Spaansche ministerraad heeft gis
teren met algemeene stemmen de an^-
woord-nota van Primo de Rivera op de uit-
noodiging van Spanje om weder at-ticr
deel te nemen aan de werkza unhe Ion van
den Volkenbond goedgeoird.
Aan den voorzitter van den Volken-
bondsraad zal dienovereenkomstig worden
medegedeeld, dat Spanje besloten heeft
weden tot den Bond toe te treen. Het ka
binet verwacht, dat Spanje dezelfde posi
tie zal innemen als het vroeger had.
Brazilië beslist nog niet
Gistgren is het antwoord van den Bra-
ziliaansche-n minister van Buitenland-
sche Zaken gepubliceerd op het telegram
van den Volkenbondsraad, waarin eror>
wordt aangedrongen, dat Brazilië in den
Bond zal terugkeeren. De Braziliaansche
regeering verbindt zich in dit antwoord
tot niets; zij bepaalt zich ertoe, haar dank
uit te spreken voor de achting, welke de
Volkenbond vcor Brazilië heeft betoond.
Voorts wordt te scegevon, dat
Brazilië niet definitief zal antwoorden, al
vorens een schrijven van het Volken-
bondssecretariaat daar ontvangen is.
BELGIË.
De zomertijd.
Vervroegde invoering.
Op verzoek van de Fransche regeering
heeft de Belgische regeering besloten, den
zomertijd in te voeren in den nacht van
14 op 15 April, in plaats van in dien van
19 op 20 April.
De Fransche regeering had tot ver
vroegde inyoering besloten in verband met
de verkiezingen.
DUITSCHLAND.
De dolkstootlegende.
De parlementaire enquête-
co m m i s s ie.
De enquête-commissie uit den Rijksdag,
die een onderzoek heeft ingesteld naar de
oorzaken der débêcle van 1918, heeft haar
werkzaamheden beëindigd en drie moties
aangenomen. Deze zijn van bizonder be
lang, omdat zij met de stemmen van de
Duitschnationalen en van de Duitsche
Volkspartij zijn aangenomen.
In deze moties wordt meegedeeld, dat de
commissie tot het inzicht is gekomen, dat
de débêcle veroorzaakt is door de wissel
werking van verschillende oorzaken en dat
men dus niet het recht heeft een bepaalde
oorzaak als de eenige oorzaak te qualifi-
ceeren. Daarmee is dus de z.g. dolkstoot
legende officieel weerlegd.
ENGELAND.
Smokkelhandel in wapenen.
Voor Ierse he republi
keinen bestemd?
De Engelsche politie is een omvang
rijke smokkelhandel in wapenen op het
spoor gekomen. Zij veronderstelt, dat de
van het vasteland ingevoerde wapenen
voor Iersche republikeinen bestemd zijn.
Er moeten zich te Londen en omgeving
verschillende geheime opslagplaatsen van
wapenen bevinden en volgens de nieening
van de politie houden zich te Londen on
geveer 100 republikeinen met dezen smok
kelhandel bezig.
ROEMENIt.
Hongaarsch-Roemeensch grens-incident.
Boe re n door een patrouille
beschoten.
Een ernstig incident wordt van de Roe-
meensch-Hongaarschc grens gemeld. Eeni
ge Hongaarsche boeren waren bij de grens
aan het houtsprokkelen, toen plotseling
twee Roemeensche patrouilles te voorschijn
kwamen, die schoten in de lucht losten. De
boeren namen daarop de vlucht, achter
volgd door twee Roemeensche soldaten,
die hun den weg naar de Hongaarsche
grens afsneden en hen daardoor dwongen,
in andere richting te vluchten, waardoor
twee der boeren verder op Roemeensch j
gebied kwamen. Eén hunner werd neerge
schoten, de andere werd eveneens gevan
gengenomen, waarna beiden naar Gross-
wardein werden overgebracht, waar de ge
wonde spoedig overleed.
De avondbladen te Boedapest maken
met veel bitterheid melding van dit inci
dent en dringen er op aan, dat de kwestie
der verantwoordelijkheid zoo snel mogelijk
zal worden behandeld en opgelost.
RUSLAND.
Misstanden in Sovjet-Rusland.
Nog meer onthullingen over
denjanboel.
De Moskousche correspondent van de
„Berliner Tageblatt" meldt, dat op de ver
gaderingen van arbeiders gewag wordt ge
maakt van ernstige misstanden bij de uit
voering van industrieele werken en het be
zigen van uit het buitenland afkomstige
machines. Zoo werd op een mijnwerkers-
vergadering to Stalingrad medegedeeld,
dat b.v. in het rayon van Tsjisjakowski een
electriciteitsmachine en een ketel voor een
nieuwe electrische installatie moesten wor
den teruggezonden, nog voordat zij gemon
teerd waren geweest. In hetzelfdo rayon
werden veertien schachten aangelegd, zon
der dat voldoende was gebleken, dat daar
ook kolen zouden worden aangetroffen. In
derdaad vond men bij tien schachten geen
spoor van steenkool.
Soortgelijke berichten worden ook van
elders gemeld. Bij een chemische fabriek
viermaal heen en weer worden gezonden,
voordat zij in gebruik konden worden ge
nomen.
De voorzitter der mijwerkersorganisa-
ties, Schwarzs, verklaarde, dat wel veel
critiok wordt uitgeoefend, doch dat weinig
tot verbetering wordt gedaan.
ZUID-AMERIKA.
Opstand van Indianen in Ecuador.
Volgens een draadloos bericht zijn in
Ecuador ongeveer 5.000 Indianen in op
stand gekomen. Plunderend en brand
schattend trokken zij door het land. Op
verschillende plaatsen hebben zij den
oogst vernield. De regeering heeft troepen
gezonden om den opstand te onderdruk
ken.
TWEEDE KAMER.
De doodstraf jn Indië. Een
echec voor Minister De Geer.
De Indische doodstrafmotie van den
heer Kleerekoper heeft .het, nadat er
Woensdag over gediscussieerd was, giste
ren moeten stellen met de stemmen van
de Sociaal Democraten, de Vrijzinnig-De
mocraten en den Communist. Zij werd ver
worpen met 58 tegen 21 stemmen.
Hierna kwam ter tafel het overschotje
van het wetsontwerp betreffende de be
lasting van Nederlanders in het buiten
land, waarna met artikel 1 bet belangrijk
ste gedeelte (de heffing van Inkomstenbe
lasting, Vermogensbelasting en Verdedi
gingsbelasting) op 1 Maart door de Ka
mer met 50 tegen 33 stemmen naar de
prullemand werd verwezen.
Dit overschotje was de heffing van Suc
cessiebelasting van Nederlanders in den
vreemde.
Daartegen was bij de behandeling van
het oorspronkelijke ontwerp niet zoo in
het bijzonder geageerd. En daarom meen
de Minister de Geer, dat hij althans de
successiebelasting nog wel zou kunnen
binnenhalen en kwam Z.Exc. met een ge
wijzigd wetsontwerp je, waarin het over
schotje was verwerkt en dat nu was een
wetsontwerp tot vaststelling van „bepa
lingen betreffende de belasting van de
nalatenschappen en schenkingen van Ne
derlanders, die niet zijn in gezetenen des
Rijks."
Toch wéér heeft Minister De Geer een
mislukking te boeken gehad. Het wetsont
werp werd verworpen met 44 tegen 25
stemmen. Alleen de partij der S.D.A.P.
wa#s cr.. in haar geheel voor. De Minister
heeft andermaal schorsing der beraadsla
ging gevraagd.
STEMMEN BIJ VOLMACHT.
Een wetsontwerp.
Ingediend is een Wetsontwerp tot wij
ziging van de Kieswet, do Provinciale Wet
en de gemeentewet. Deze wijziging betreft
in hoofdzaak de uitoefening van het stem
recht bij volmacht.
De in het wetsontwerp voorgedragen re
geling is de vrucht van overleg met het
Centraal Stembureau. Zij sluit in vele op
zichten aan bij de Engelsche regeling. Het
ontwerp stelt de mogelijkheid, het stem
recht bij volmacht uit te oefenen, open
voor ieder wiens beroep of werkzaamhe
den meebrengen, dat hij herhaaldelijk of
althans gedurende het gedeelte van het
jaar, waarin de stemming gewoonlijk valt,
werkzaam pleegt te zijn buiten de ge
meente, cp welker kiezerslijst hij voor
komt, mits deze afwezigheid, indien hij i
?edurendo het tijdvak of de tijdvakken
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Litwinofs rede in de voorbereidende
ontwapeningscommissie maakt een zwak
ken indruk.
Spanje weer teruggekeerd tot den Vol
kenbond.
Een smokkelhandel in wapen» ontdekt
in Engeland.
BINNENLAND.
De Tweede Kamer verwierp art. 2 vart
het wetsontwerp betreffende belasting van
nalatenschappen en schenkingen van uitwo
nende Nederlanders. De beraadslagingen
op verzoek van den minister geschorst.
(lste blad).
Ingediend, is een wetsontwerp tot wijzi
ging van Kieswet, Provinciale Wet en Ge
meentewet, o.m. betreffende de uitoefening
van het stemrecht bij volmacht (lste blad).
Bij een familietwist te Amsterdam heeft
een 60-jarige man zijn schoonzoon verwon
dingen toegebracht e.n daarna zichzelf van
het leven beroofd. (Gem. Berichten, 2do
blad).
Fabrieksbrand te Tilburg; voor eenige
honderdduizenden guldens schade (Gem.
Berichten, 2de blad).
Onze Geïllustreerde pagina
De photo-pagina geeft o.m. photo's van:
het vertrek van de „Schuttevaer"; de heer
J. Stamperius; mevr. v. d. Horst—v. d.
Lugt Melsertf; de proefvlucht van Nobile;
een demonstratie van autobussen te Leeu
warden; om den Bristol Cup; Prins Hen
drik in het Stadion.
waarin'aldus werkzaam is, een of meer
malen in die gemeente terugkomt, als re
gel telkens langer dan drie dagen duurt.
Over de vraag of iemand al dan niet
onder de wettelijke definitie valt zullen
dezclfdo autoriteiten te beslissen krijgen,
dio thans oordeelen over de twistpunten
die bij de vaststelling van de kiezerslijst
kunnen rijzen.
De kiezers moet voor 1 Jan. aan het ge
meentebestuur verzoeken om als bevoegd,
bij volmacht te stemmen op de kiezerslijst
te worden vermeld. Staat aldus vast, wie
bevoegd zijn bij volmacht te stemmen,
daarnevens zal de kiezer, dio ziet aan
komen, dat hij inderdaad op den stem
mingsdag afwezig zal zijn en dus van de
hem gegeven bevoegdheid gebruik wil ma
ken, tot uiterlijk een week na de candi-
daatstelling in persoon mededeeling daar
van moeten doen ter secretarie met aan
wijzing van zijn gemachtigde. Alleen een
kiezer mag als regel slechts als gevolmach
tigde worden aangewezen; hij kan als re
gel slechts als gevolmachtigde voor één
persoon optreden; voor twee personen
evenwel indien deze zijn huisgenootcn
zijn.
Het verbod voor meer dan één per
soon, tegelijk als gemachtigde op te tre
den, zal volgens de Memorie van Toelich
ting het gevaar voor misbruiken beper
ken.
De voorgestelde regeling zal uniform
gelden voor de verkiezingen van de Twee
de Kamer, de Provinciale Staten en den
gemeenteraad.
Bovendien geeft het wetsontwerp een
aanvulling van de regeling der plaatsver
vulling, ter wegneming van een hiaat,
waarop de heer Van den Heuvel bij de
behandeling van hoofdstuk V der Staat3-
bogrooting voor 1926 hoeft geftvozen.
Koninklijke besluiten.
Notariaat.
Bij Kon. besl. is aan G. Vrijburg, op zijn
verzoek eervol ontslag verleend uit zijne
betrekking van notaris te Zijpe.
Post en Te leg raaf.
Bij Kon. besl. is de directeur van het
post- en telegraafkantoor te Oude-Tonge,
J. de Groote op zijn verzoek, eervol van
zijn tegenwoordig beheer ontheven en be
noemd tot commies der posterijen en tele
grafie.
Dr. Schaepmanfonds.
Een b ij drag e van
Mgr. P. Hopmans.
Het Centraal-comité tot het stichten
van het Dr. Schaepmanfonds mocht van
Z. D. H. Mgr. P. Hopmans, Bisschop van
Breda, ten behoeve van dat fonds een
bedrag van 500 ontvangen.
Uit de baksteen-industrie.
Uitsluiting op 2 April.
De verbonden Waalsteenfabrikanten
'•ebben Dinsdag opnieuw vergaderd over
liet hangende geschil met de arbcidersor-
