BUITENLAND.
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
ZATERDAG 25 FEBRUARI 1928
No. 5807
Da ABONNEMEN fSPRiJS bedraagt bi) vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent pei «eek pei kwartaal
Bij onre Agenten 20 cent pel treek 12.60 pei kwartaal
Franco per post 12.95 pe, kwartaal
Het Geïllustreerd Zordagsblad U rooi de Ahonné's ren
krygbaar tegen betaling ran 5C cl per kwartaal, bij roon
uitbetaling. Alsnnderljjke nummers 5 ct., mei Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. tl
OE ADVERTENTIEPRIJS 8E0RAAGTI
Oiwosr «dreilsnllèn 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
a dubbel® var het tarief berekend. 8
Kleine edvertemién, ran ten hoogste 30 «"orden rraasto
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver
huur. koop eu verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen waaronder een
Geïllustreerd Zondagsblad.
Onze lectuur.
Toen de Paus volgens gebruik bij bet be
gin van den Vastentijd de predikers ont
ving, die in de parochiekerk van Rome
de vastenmeditatie houden, wees hij de
zen o.m. op den plicht om te spreken „een
kalm cn voorlichtend, ook een geleerd,
maar vooral een ernstig woord, geheel
doordrongen van Katholieken geest, ge
loof en tucht" over het lezen en vooral
over het lezen van verboden lectuur.
Dit pauselijk woord is indirect gericht
tot alle Katholieken over héél de wereld.
Het onderstreept het vermaan, dat wij,
Katholieken van Nederland, zoo vaak heb
ben vernomen van onzen Bisschop dat
nog pas zoo klaar en krachtig is opge
klonken uit de vastenbrieven van de Bis
schoppen van Roermond en 's Bosch.
Als er nog Katholieken zijn, die tóch
doorgaan met maar alles te lezen, dan
zijn ze wèl voldoende gewaarschuwd
en staan zij zelve schuldig aan de gevol
gen van het rSekeloos spel met den schat,
van het geloof, die met zorg bewaard
dient te worden, en de kracht van de
deugd, die de zwakke mensch in een broos
vat ronddraagt.
Heb lichamelijk leven, onze ge
zondheid, is niet bestand tegen alle mogo-
ijke inspanningen en uitspanningen; de
1 ïouvr van het menschelijk lichaam is nu
I eenmaal zoo, dat daarbij voorzichtigheid
vordt geëïscht. Maar ook de gezondheid
ran het geestelijk en godsdie ns-
i g leven stelt zijn eischen, welke niet
ttaffeloos kunnen worden overschreden
Misdragingen.
"Wij lezen in de „Msbd." het volgende
ericht:
t Misdragingen bij volksfeesten/
f Er heeft zich te 's-Hage gevormd een
„Comité tegen volksverwildering", dat
zich ten doel stelt gegevens te verzame
len nopens gevallen van ergerlijk wan
gedrag op de publieke straat, zooals
soms bij gelegenheid van volksfeesten
yoorkomen.
Bedoeld comité, dat een o. nuttig
werk verricht voor de reinhouding, c.q.
zuivering onzer openbare zeden, doet
een beroep op onze medewerking voor
zoover Rotterdam betreft. Wij voldoen
daaraan gaarne, door onze lezeressen
en lezers op te wekken, indien zij te
eeniger tijd getuigen (resp. slachtoffer)
waren van ergerlijke feiten, daarvan zoo.
uitvoerig mogelijk mededeeling te doen
aan het secretariaat van het comité
voornoemd, Fahrenheitstraat 590 Den
Haag. Ook adressen van personen, die
inlichtingen kunnen geven, zijn welkom.
Het spreekt van zelf, dat de grootst
mogelijke discretie verzekerd is.'
Prachtig. Bedoeld comité gaat aan
den arbeid met 'n uitstekende bedoeling
en een lofwaardig doel.
Maar, wij zouden tocb de opmerking
willen maken, dat het in zijn doel-stelling
te beperkt is.
„Gevallen van ergerlijk wangedrag op de
publiek straat, zooals soms bij gelegen
heid van volksfeesten voorkomen". Wij
zouden dit aldus willen aanvullen: „En
gevallen van ergerlijk wangedrag langs
de publieke straat, waaraan zich een ze
kere categorie winkeliers in hun etalages
schuldig maakt."
Ook b.v. in Leiden treft men aan zulke
lieden, die op weerzinwekkende wijze
broodwinnig zoeken. En wij willen nog 'ns
herhalen, dat wij niet kunnen begrijpen,
dat de politie 't denzulken niet op een of
andere manier kan lastig maken. Deze
menschen toch stellen zich vierkant te
genover de goede zeden, tegenover de
„maatschappelijke deugden"Zij misdra
gen zich in ernstige mate. Op hun gedrag
past een hartgrondig: „bah"l
V Droevig teeken des tijds.
Ged. Staten van Gelderland hebben,
too lezen we in een der bladen, een ver
ordening goedgekeurd, voorgesteld door
de gemeente Drjel, houdende verbod tot
dansen en bezoeken van dansgelegenheden
in die gemeente, voor personen beneden
zeventien jaar.
Een droevig teeken des tijds, dat zulk
een verordening n o o d i g is.
Kinderen beneden de zeventien jaar, die
een dansgelegenheid bezoeken....
Droevig, dat er ouders zijn, dit dat niet
willen of kunnen verhinderen.
Droevig, dat er lieden zijn van zulk al
looi, dat zij uit winstbejag zulke kinderen
in de door hen geëxploiteerde dansgele
genheid toelatenen die wellicht toch
nog onder de fatsoenlijke menschen
worden gerekend in onze cultureele( I) sa
menleving 1
VOLKERENBOND.
DE VEILIGHEIDSCOMMISSIE.
Opdrachten aan de Redactie-commissie.
Het ontwer p-w ereldarbitrage-
verdrag.
De volkenbondscommissie voor arbitra
ge «en veiligheid heeft gisteren de beschou
wingen over het vraagstuk van arbitrage
en verzoening ten einde gebracht en aan
de uit 12 leden bestaande redactiecom
missie, waarvan ook mr. Rutgers deel uit
maakt, een aantal belangrijke opdrachten
gegeven.
In de eerste plaats zal de redactiecom
missie het ontwerp-wereldverdrag voor
arbitrage en verzoening moeten redigee-
ren, waarbij natuurlijk het ontwerp van
de Zweedsche regeering tot grondslag
voor de arbitrage zal kunnen dienen.
In de tweede plaats zal de redactie
commissie een aantal modellen van we-
derkeerige arbitrage en verzoeningsver
dragen hebben op te stellen.
En in de derde plaats zal deze com
missie een ontwerp-wereldverdrag voor
verzoening alleen (dus zonder arbitrage-
bepalingen) te redigeeren hebben.
Voorts zou deze commissie nog een aan
tal aanbevelingen aan de volkenbondsver
gadering hebben uit te werken, inzake de
onderteekening van het facultatief proto
col van artikel 36 van het Haagsch intern,
gerechtshof, zij het dan ook met reserves
enz.
Het heeft nog heel wat moeite gekost,
alvorens Unden, die wegens ongesteldheid
van Benes gisteren presideerde, kon vast
stellen, dat de commissie dus aan de re
dactie-commissie opdracht gaf, tot de re
digeering - van de twee bovengenoemde
ontwernen-wereldverdragen over te gaan.
Want Engeland, Italië, en Japan, die niet
veel van wereld-arbitrage weten willen en
meenen, dat de staten hun verlangen naar
arbitrage en geschikte verzoeningsproce
dures maar door tweevoudige verdragen
onder elkaar moeten bevredigen, gaven
eerst geen kamp.
Of de commissie eenig practisch heil zag
in het redigeeren van een ontwerp-wereld-
arbitrage-verdrag, gelet op de verklarin
gen, door de gedelegeerden van-Canada,
Chili, Engeland, Italië en Japan afgelegd,
dat zij in geen geval tot de onderteeke
ning van zulk een wereldverdrag zouden
overgaan 1
Unden, die tijdens de buitengewone vol
kenbondsvergadering van Maart 1926 bij
de behandeling van Spanje's wensch naar
een permanenten raadszetel aan heel wat
ernstiger Engelschen druk had blootge
staan, zonder toe te geven, hield ook thans
stand en wist door te zetten, dat een ont
werp- wereldarbitraee-verdrag zou geredi
geerd worden Als het nog niet terstond
een wereld verdrag in den waren zin des
woords wordt, zeide Unden. dan zou hier-
nit toch zeker een collectief arbitragever
drag van een aantal staten voortvloeien
en de propaeandistischen werking, die van
zulk een allen staten openstaand collec
tief arbitrage- en verzoeni^esverdrag uit
gaat, zou maken, dat steeds meer staten
er tot toetreden.
Het bewustzün van de propagandisti
sche kracht, die van zulk een collectief
verdrag zou uitgaan is juist de reden, waar
om lord Cnshendun allen mogeliiken na
druk verzocht, het Zweedsche ontwero in
den doofpot te sfoppen. Dark 71*1 PnVn,
mr. Rutgers, Unden en den Belg Roll in
Tncouemvns. die zi^h rn'stereu bii het n'pi-
dooi voor de re-ligeerrng een wereld-
vp"1"? aansloten, is dit Engelsche pogen
mislukt.
ZWEDEN
Het arbeidsconflict.
Uitbreiding tot de
papierfabrieken.
De pogingen van de bemiddelings-com-
missie om het conflict in de houtpulp-nij-
verheid bij te leggen, zijn gisteren voor
goed mislukt. De commissie heeft n.1. ver
klaard dat zij geen kans ziet tot een ver
gelijk te komen en daarom geen verdere
pogingen zal doen.
De patroonsbond heeft na ontvangst van
deze verklaring besloten met ingang van
5 Maart over te gaan tot een algemeene
uitsluiting in de papierindustrie en deze te
handhaven tot een schikking in het pulp-
bedrijf is bereikt.
Deze uitbreiding van het conflict omvat
13.000 werklieden. Het aantal stakers en
uitgeslotenen zal na 5 Maart 57.000 bedra
gen.
HONGARIJE.
DE WAPENSMOKKELAFFAIRE
Het materiaal verkocht
Doch het blijft liggen
ter onderzoek.
Graaf Bethlen, de Hongaarsche premier,
heeft niet zonder meer geweigerd aan het
verzoek van den Volkenbond tot uitstel
van de veiling der onbruikbaar gemaakte
wapenen te voldoen.
De veiling moest krachtens de bepalin
gen van de Berner spoorwegconventie door
gaan, doch de Hongaarsche regeering zou
de koopers verzoeken, het materiaal niet
mede te nemen. Aldus i6 gisteren dan ook
geschied. De veiling heeft plaats gehad
onder toezicht van de justitieele autoritei
ten. De geheel voorraad is door een ter
plaatse gevestigde koopman voor 1800 pen-
gö (ongeveer achthonderd gulden) aange
kocht. Het materiaal blijft echter voorloo-
pig op last der regeering ter plaatse waar
het zich bevindt, onder toezicht van de
autoriteiten.
Incidenten hebben zich bij de veiling
niet voorgedaan.
JOEGO-SLAVIË.
GROOTE NOOD HERZEGOWINA
70.000 mensciièo nongeren.
Slechts spoedige hulp kan
hen redden.
De correspondent van de „Chicago Tri
bune" te Belgrado meldt, dat volgens de
„Politika" een aldaar verschijnend blad
14.000 gezinnen of wel 70.000 personen in
de Herzegowina in hongersnood verkeeren.
Het Int. Roode Kruis zendt reeds veertig
wagonladingen levensmiddelen naar de
zwaarbezochte streek.
Het blad merkt op, dat armoede reeds
jarenlang in Herzegowina en voormalig
Montenegro heerscht, maar dat de regee
ring die dingen blijkbaar voorbij ziet. Zelfs
heden ten dage zijn er te Mostar (de hoofd
stad der Herzegowina, een plaats met nog
geen 20.000 menschen) 2600 lieden die abso
luut zonder eenig middel van bestaan zijn;
zij hebben geen voedsel voor de eerstko
mende 24 uur. Alles te zamen lijden meer
dan 70.000 personen in dit deel des lands
onder de bitterste ellende, en behoudens
onmiddellijke hulpverleening van elders,zijn
zij gedoemd van honger te sterven.
De te Zagreb verschijnende „Obzor" ver
langt, dat de regeering den landbouw in
de Herzegowina en Montenegro zal helpen.
De oude Servische politici, beweert dit
blad, hebben geen begrip van de nooden
van andere deelen des lands. Het blad be
pleit een reorganisatie der tabaksindustrie
TWEEDE KAMER.
De Radio-wet aangenomen.
Geen radio-belasting. De Ca-
pitulantenwet
Het Radiowetje is aangenomen, maar
niet nadat te voren zoowat alle amende
menten waren aangenomen, 't Was dus
min of meer een Pyrrhus-overwinning voor
Minister v. d. Vegte.
Aangenomen is een amendement-Droog-
leever Fortuyn tot schrapping van de mo
gelijkheid eener radio-belasting. Slechts
de socialisten, twee Christ.-historischen
(de heeren Snouck Henkemans en Krijger)
en de Voorzitter, wiens naam verbonden
is aan de Omroep-Staatscommissie, welke
het heffingsdenkbeeld aan de hand heeft
gedaan, hebben tegen het amendement
gestemdtezamen 20 leden, tegenover wie
58 stonden, die de „retributie" uit de wet
hebben verwijderd.
De antirev. de heer J. J. C. v. Dijk heeft
drie amendementen zien aannemen.
Vooreerst ging er zonder stemming
door een nieuw artikel, waardoor in de
Radio-wet een Radio-raad wordt vastge
legd (als voorlichter van de Regeering
voor alle met den radio-omroep in ver
band staande onderwerpen), welke colle
ge uit ten minste 9 door de Kroon be
noemde leden zal bestaah. Hiertegen had
Minister van der Vegte geen bezwaar,
mits ten hoogste 9 leden in ten minste 9
werd veranderd.
Het tweede, z. h. st. aangenomen amen
dement-van Dijk heeft in de wet vastge
legd, dat een machtiging tot het doen van
uitzendingen uitsluitend mag gewei
gerd worden, om bezwaren van techniek
en uitvoering, of om gevaar voor de veilig
heid van den Staat, openbare orde of
goede zeden.
En ten slotte is, met 77 stemmen tegen
3, aangenomen het amendement, dat den
Minister dwingt bij het verleenen eener
machtiging tot het doen van uitzendingen
den Radio-raad te hooren en den beschik
baren zendtijd naar billijkheid te
verdeelen over de omroeporganisaties, die
voldoen aan nader bij bestuursmaatregel
te stellen eischen.
Aangenomen is ook z. h. st. een amen-
dement-Sur'ng, dat een redactieverbete
ring in de wet bracht.
Na al deze wijzigingen werd de wet
zonder hoofdelijke stemming aangenomen
en kon te ruim vier uur begonnen worden
met de behandeling van de Capitulanten-
wet.
We komen daar de volgende week op
terug; thans hebben nog slechts twee
sprekers het woord gevoerd.
Koninklijke Besluiten.
Universiteit te Utrecht.
Bij Kon. besluit is aan dr. H. Snellen,
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend
als hooglecraar aan de Rijksuniversiteit
te Urtecht, met dankbetuiging voor de
belangrijke in die betrekking bewezen
diensten.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit is aan hr. G. A. van
Nispen, op zijn verzoek, met ingang van 1
April 1928, eervol ontslag verleend als bur
gemeester der gemeente Winterswijk, on
der dankbetuiging voor de langdurige
diensten door hem als burgemeester be-
Accijns op gedistilleerd.
Is verlaging uiteen oogpunt
van drankbestrijding
m o g e 1 ij k
De Minister van Financiën heeft een
commissie ingesteld, ter overweging van
de vraag of verlaging van den accijns op
gedistilleerd uit een oogpunt van drank
bestrijding ook thans nog moet worden
ontraden en, zoo neen, hoe ver in deze be
hoort te worden gegaan.
In deze commissie zijn benoemd: tot lid
en voorzitter: den heer F. W. J. Ligten-
berg, directeur der directe belastingen,
enz. te 's Hertogenbosch tot lid en secre
taris: den heer T. de Jong, inspecteur der
directe belastingen, enz. bij het Departe
ment van Financiën te 's Gravenhage;
tot leden de heeren B. de Brey, inspec
teur van de Volksgezondheid voor de
Drankbestrijding te 's Gravenhage; J. J.
A. Houben, te Bredair. W. H. van Leeu
wen, president-directeur der Nederland-
sche Gist- en Spirtusfabriek te Delft; ds.
A. J. Montijn, predikant, te UtrechtJ. Po
lak, te 's-GravenhageTh. van der Woude
te Amsterdam.
Uit de sigaren-industrie.
Contractractie.
De vier samenwerkende organisaties in
de sigaren-industrie hebben aan het Ver
bond van vereenigingen van sigarenfabri
kanten in Nederland in de nieuwe af te
sluiten collectieve arbeidsovereenkomst
o.m. de volgende wijzigingen voorgesteld:
verbod van arbeid der gehuwde vrouwen,
verbod voor de leden-werkgevers om on
georganiseerd personeel in hun dienst te
nemen, invoering eener vacantieregeling
en wel voor 1928 drie dagen, eene loons-
verhooging van 1.50 voor de vorm-siga-
renmaker8 in een derde klasse plaats in
den prijs van 7, 8, 9 en 10 ets., met 0.75
verschil voor elke prijsklasse.
Tegen beschermende rechten.
Aan de leden van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal is het volgende adres ge
zonden:
„De Bond van Kaasproducenten te
Gouda,
met belangstelling kennis genomen
hebbende van het wetsontwerp tot be
scherming der keramische industrie en de
toelichtingen daarop;
gevolgd hebbende de besprekingen vóór
en tegen inzake deze voorstellen in ver
gadering en pers
overwegende de groote belangen die
onze exportrindustrie en land- en tuinbouw
heeft bij een onbelemmerden uitvoer, wel
ke belangen zich demonstrceren door het
millioenencijfer onzer export, alleen voor
land- en tuinbouwvoortbrengselen meer
dan 7 800 millioen gulden per jaar be
dragende
gezien daartegenover de in verhouding
zeer kleine belangen die met dit wets
ontwerp worden gediend en waarbij de
noodzaak tot bescherming nog aan ge
rechtvaardigden twijfel onderhevig is
gezien de mogelijkheid van ernstige
schade aan deze groote nationale belan
gen voornoemd door instellen van dezen
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De veiligheids-commissie heeft beslo
ten, een ontwerp-wereldverdrag voor arbi
trage en verzoening te doen redigeeren
en een wereldverdrag voor verzoening al
leen.
Het onbruikbaar gemaakte materiaal
van de gesmokkelde machine-geweren is
gisteren geveild.
Groote nood in Herzegowina.
BINNENLAND.
Gisteren is de Radiowet door de Twee
de Kamer aangenomen, doch de radiobe
lasting afgewezen. (1ste blad).
De installatie van de centrale commis
sie voor filmkeuring. (3de blad).
Een commissie Is ingesteld, om te on
derzoeken, of verlaging van den accijns op
gedistilleerd uit het oogpunt van drank
bestrijding ook thans nog moet .worden
ontraden. (1ste blad).
beschermenden maatregel, gehoord de
stemmen die reeds vanuit groote import-
landen onzer land- en tuinbouwproducten
tot ons komen;
meent, dat groote nationale belangen,
vér moeten voorgaan boven plaatselijke,
individueele en wijd ondergeschikte ver
langens;
en verzoekt met grooten ernst dit wets
ontwerp niet aan te nemen."
Invoerrecht op vfeesch.
De Minister van Financiën brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat de com
missie van deskundigen voor de samen
stelling van de prijscourant ter bereke
ning van het invoerrecht op versch of ge
koeld vleesch in hare vergadering van 23
dezer bedoelde prijscourant heeft vastge
steld als volgt: Rund- en kalfsvleesch,
versch of gekoeld, 100 K.G. 45.
Gedurende de maand Maart 1923 zal
mitsdien het invoerrecht voor de hierbo
ven bedoelde vleeschsoorten bedragen 10
pet. van de hiervoor vermelde waarden.
Genootschap Stille Omgang.
Gisteravond hield de afd. Leiden van het
Genootschap van den Stillen Omgang in dei
St. Jozef-Gezellenzaal een vergadering,,
hoofdzakelijk ter bespreking van de rege
ling der bedevaart, welke naar men weet
thans een week vroeger wordt gehouden ia
verband met het feit, dat de stille omgang
voortaan in twee nachten wordt gehouden.
Dat aan Leiden de eerste nacht is toegewe
zen is een groot voordeel, daar het pro
gramma nu zonder haast kan worden afge
wikkeld en de bedevaartgangers na afloop
van den ommegang verzekerd zijn een
leege kerk te zullen vinden in plaats vaa
een volle. De heer L. O. Schrijvers, die de
aanwezigen verwelkomde, waarschuwde al
len deelnemers, dat zij er voor zullen zor
gen, hun contributiekaart bij zich te heb
ben, daar zonder kaart niemand een kaartje
voor de extra-treinen kan krijgen, noch toe
gang heeft tot de kerk.
Na goedkeuring van de door den secreta
ris, den heer Th. B. van Ovost, gelezen no
tulen, doet de voorz. eenige mededeelingen,
o.a. dat het bestuur insignes zal bestellen,
voorstellende het Mirakel van A'dam aan
de voorzijde en een afbeelding van de oude
O. Z.-kapel aan de achterzijde, welke aan
de Orde-commissarissen zullen worden ver
strekt. De Leidsche commissarissen zullen
ze dragen met een rood en wit lint.
Bij de bespreking van de bedevaart deel
de de voorz. mede, dat de toespraak in de
Hartebrugskerk gehouden zal worden door
den Zeereerw. Pastoor van Katwijk. Alle
deelnemers gaan thans door het stationsge
bouw, niet over de luchtbrug, zooals verle
den jaar geschiedde. In 't bijzonder drong
de voorz. er bij allen op aan, dat de deelne
mers zich bij het verlaten van de Mozes- en
Aaronkerk direct in rijen van 4 zullen aan
sluiten, zonder er op te letten, naast wien
men zich aansluit. Degenen, die het eerst
bij de Mozes- en Aaronkerk aankomen na
afloop van de bedevaart, worden verzocht
zich direct naar boven naar het koor
te begeven. Zij zullen het eerst ter H. Tafel
naderen. Bij het verlaten der kerk worden
allen verzocht niet direct te gaan rooken,
want men passeert dan nog vele plaatsen
waarlangs anderen nog den Stillen Omgang
volbrengen.
De gelegenheden tot ontnuchtering nit>
sluitend aangewezen voor de I eidsche deel
nemers zijn: Hotel Fleisig, Warmoesstraat
123 (alleen toegankelijk op vertoon van toe
gangsbewijs, verkrijgbaar bij het bestuur),
Restaurant „De roode Leeuw", Damrak 93,
Restaurant „De Pool" Damrak 43, en Heck'f
Lunchroom, Nieuwendijk 192, - -
