'^BUITENLAND.
BINNENLAND.
19e Jaargang.
VRIJDAG 24 FEBRUARI 1928
No. 5806
Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent pei week f 2.50 pei kwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent pei week f2.60 pei kwartaaL
Franco per post f2.95 per kwartaaL
Bet Geïllustreerd Zordagsblad la rooi de Abonné'e ven
krijgbaar tegen betaling van 5C CL per kwartaal, bij voor-
uitbetaling. Alzonderlijke nummers 5 ct„ met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTt
Gewone odvertentién 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
3 dubbele var het tarief berekend. s
Kleine edvertentién, van ten hoogste 30 woorden, rraaria
betrekkingen worden aangeboden ol gevraagd, buur eD 7«r
huur. koop en verkoop f0.50
Dit nummer bestaat uit
drie blac/en.
VOLKERENBOND.
DE VEILIGHEIDSCOMMISSIE.
Een wereldarbitrage-verdrag.
Terwijl gistermiddag in de volkenbonds-
eommissie voor arbitrage en veiligheid de
gedelegeerden van Engeland, Italië, Japan
en Canada zich uitgesproken hebben tegen
de onderteekening van een wereld verdrag
voor arbitrage en verzoening, heeft thans
de Fransche delegatie aan het volken
bondssecretariaat een nota doen toekomen
waarin Frankrijk zich ten gunste van dit
denkbeeld uitspreekt en verklaart bereid
te zijn, een wereldverdrag voor arbitrage
en verzoening in den geest van het Zweed-
sche ontwerp te onderteekenen.
De Fransche regeering meent echter, dat
bij de onderteekening van dit verdrag
geen voorbehouden zullen mogen worden
gemaakt, noch betreffende het aantal sta
ten, ten opzichte waarvan een land de ver
plichting van arbitrage op zich neemt,
noch ten aanzien van de geschillen van ju-
ridischen aard, voor welke de arbitrage-
verplichting wordt aangegaan.
Ook de Grieksche gedelegeerde en de
Nederlander mr. Rutgers verdedigden het
denkbeeld van een wereldarbitrage-ver-
FRANKRIJK.
Het Fransch-Belgisch verdrag
onderteekend.
Gïstermidag vond op het Quai d'Orsay
te Parijs de onderteekening plaats van het
Fransch-Belgisch handelsverdrag. Namens
Frankrijk teekenden de minister van bui-
tenlandsche zaken, Briand, en de minister
van handel Bokanowski; voor België de
Belgische gezant, Raiffier de Nestroy en
voor Luxemburg Calmes.
HONGARIJE.
DE GESMOKKELDE MACHINE-
GEWEKEN.
|ïen telegram van den Volkenbondsraad.
De geweren worden toch
verkocht.
Eenige weken geleden werd in het Hon-
r iarsche grensplaatsje Szent Gotthard een
gesmokkelde zending machinegeweren in
beslag genomen. Daar de invoer van wape
nen in Hongarije verboden is, werd bij den
Volkenbond op een onderzoek aangedron
gen .Voordat dit onderzoek echter heeft
lee|kunnen plaats vinden, heeft de Hongaar-
sche regeering dezer dagen de machinege
weren onbruikbaar doen maken, waarbij te
wevens werd aangekondigd, dat heden het
aa onbruikbaar materiaal geveild zou worden
et In verband biermede heeft gisteren de
1 voorzitter van den Volkenbond'een drin-
bgend telegram gezonden naar den Hon-
lgaarschen premier, graaf Bethlen, met het.
verzoek deze veiling niet te laten door
gaan daar de aangelegenheid binnenkort
tidoor den Volkenbondsraad zal worden on
derzocht.
GRAAr ^BETHLEN
Graaf Bethlen stuurde daarop het vol
gende antwoord:
„De inhoud van uw telegram heeft de
Hongaarsche regeering verrast. Op grond
van de persberichten, die uit officieele
bron afkomstig waren, is het namelijk se
dert verscheidene weken bekend, dat de
bevoegde autoriteiten in den geest der be
staande bepalingen, dat opgeslagen mate
riaal onbruikbaar zouden maken en zou
den veilen, ingeval de rechtmatige eige
naar zich niet mocht aanmelden. Daar de
Veiling definitief op morgen (24 Febr.) is
bepaald en in tegenwoordigheid van de be
Voegde autoriteiten van Szent Gotthard en
overeenkomstig de bepalingen van het
spoorwegregime moet worden gehouden,
zou het onder de gegeven omstandigheden
onmogelijk zijn, de veiling uit te stellen".
De Fransche pers noemt dit optreden
van Graaf Bethlen een hoon voor den
Volkenbond en een schending van het
vredesverdrag van Trianon.
ITALIË.
Voor de groote gezinnen.
Vrij reizen met de tram.
De gemeentelijke autoriteiten van Milaan
hebben medegedeeld, dat alle vaders en
moeders van gezinnen van 7 kinderen of
meer op de stadstramlijnen vrij vervoer zul
len genieten. Deze gunst werd tot dusverre
slechts verleend aan oorlogsverminkten.
Deze gestie der Milaansche autoriteiten is
bedoeld als steun voor het streven van Mus
solini om het bevolkingscijfer op te voeren.
RUSLAND.
Gespannen toestand.
Rykoff maant tot kalmte.
Dat de toestand in Rusland weer begint
te spannen, blijkt wel uit de redevoering
welke Rykoff gisteren op een vergadering
der metaalarbeiders heeft gehouden.
Hij besprak daarin het werk van den we
deropbouw van Rusland en verklaarde, dat
de^, ontwikkeling der industrie, niette^
staande daaraan mililoenen ten koste zijn
gelegd, niet ten volle aan de verwachtingen
heeft kunnen voldoen. Er kan ook slechts
van geleidelijken vooruitgang sprake zijn,
daar de techniek in Rusland nog bij die van
andere landen ten achter staat.
Wat de schaarschte aan levensmiddelen
betreft, die zich vooral in de groote steden
doet gevoelen, gaf Rykoff toe, dat er bij de
distributie fouten zijn begaan. Men heeft
echter niet kunnen verwachten, dat de
eischen, die gesteld worden, zoowel in de
steden als op het land, een dergelijken om
vang zouden aannemen.
Het gebrek aan producten van de indus
trie is een gevolg vande moeilijkheden,
welke men ondervond bij het verkrijgen van
graan van de boeren, ter wier beschikking
men de geheele productie der industrie
moest stellen. De regeering zal er in de toe
komst naar streven, 't gebrek aan voort
brengselen der industrie ook in de steden
te verhelpen, doch de arbeiders zullen zelf
moeten meewerken aan een vermeerdering
van de industrieele productie, daar anders
alle moeite tevergeefsch zal zijn.
Aan het slot van zijn red vermaande
Rykoff de arbeiders, om zich niet te laten
meesleuren door ontevredenheid of door een
paniek, al zal de toestand ook verdere moei
lijke tijden voor Rusland brengen.
AMERIKA.
Tegen Wilbur's Vlootprogram.
De Marin e-C o m m i s s i e wil
slechts 15 kruisers doen
aanbouwen.
De marine-commissie van het Huis van
Afgevaardigden heeft besloten haar goed
keuring te hechten aan den aanbouw van
15 kruisers en een vliegtuig-moederschip in
plaats va nde 71 oorlogsschepen, die de mi
nister van Marine gevraagd heeft. Het goed
gekeurde program beteekent een aanzien
lijke vermindering op dat der regeering.
De voozitter der commissie-Butler zeide,
dat de beslissing inderdaad met algemeene
stemmen is genomen.
De kosten van het nieuwe program beloo-
pen 274 millioen dollar tegen 740 millioen,
die het regeeringsplan gevergd zou hebben.
In geen van beide bedragen zijn evenwel
vliegtuigen inbegrepen, evenmin als de kos
ten voor de vergrooting van het effectief
der schepen. De commissie heeft voorts be
sloten dat het eerste der geprojecteerde
schepen binnen drie maanden na aanneming
van het program op stapel moet worden ge
zet en dat alle schepen binnen zes jaar vol
tooid moeten zi;n.
MEXICO.
DE KERKVERVOLGING.
De Mexicaansche bloedhonden.
Een verzoek aan den
Engelschen Koning.
Kapitein Mac. Cullagh, een bekend oor
logscorrespondent en geschiedschrijver der
wereldonlusten vertelde dezer dagen eenige
bijzonderheden over het karakter van Pre
sident Calles, den vervolger der Katholieken
in Mexico, op een lezing welke werd ge
houden in de groote Stadshall te Reading.
Kapt. Mac. Cullagh keerde onlangs uit
Mexico terug, alwaar hij vele maanden
voor zijn onderzoekingen verbleef.
„Calles" aldus Mc. Cullagh, „herinnert
mij aan de in de wereldgeschiedenis bekend
zijnde treurige figuur van CromwGü. Hij
bezit dezelfde hatelijke bedrevenheid in de
vervolging der katholieken, doch hij bezit
echter nist do militaire dapperheid en ge
nie, welke Cromwell onderscheidde.
Calles' vader was geboortig uit Midden-
Azië en zijn werkelijke naam was Pluta
che Eliac. Calles was aanvankelijk onder
wijzer op een plaatselijke school, maar ver
loor zijn positie. Hij geraakte betrokken in
een opstand en wist slechts met groote
moeite aan de gevangenis te ontkomen.
Toen kreeg hij een plaats als bartonder en
vandaar uit begon zijn politieke loopbaan.
Later was hij houder van een cow-farm,
waarbij hij bankroet ging. Momenteel reor
ganiseert hij de geheele landbouw van
Mexico. Calles verkreeg bij de presidents
verkiezing minder stemmen dan zijn te<_
standers, maarhij verklaarde zich zelf
voor gekozen en niemand dorst hem tegen
stand bieden. Een van zijn Ministers was
vroeger een gevreesde bandiet, een ander
was stierenbevechter, een- derde marskra
mer en een vierde beM'aarder van een op
voedingsgesticht. Deze mannen zijn het die
de herziening wenschen van de Kerk ir
Mexico. Als onze Bisschoppen deze over
weldigers niet hadden bestreden, zouden
zij verraden geweest zijn".
Kapitein John Eppstein, organiseerende
secretaris van de Katholieke Raad voor
Internationale Relation, welke deze bijeen
komst organiseerde, droeg de volgende mo
tie voor, welke met algemeene stemmen
werd aangenomen:
„De Meeting van Burgers van Reading:
met ontsteltenis de brutale vervolgingen
vernemend van de Christenen in Mexico,
verzoekt Uwe Majesteit en Haar Gouver
nement al hare invloed en macht aan te
wenden, om een einde te brengen aan deze
schendingen van de rechten van God en
den mensch".
TWEEDE KAMER.
Pensioenwsi voor de spoorweg-
Fm-.bt" rarer.Archieven.
Fl esschentrekkerij.
Een wijziging van de Pensioenwet voor
het Spoorwegpersoneel vorderde Dinsdag
eenige discussie.
De Commissie van Bijstand, bedoeld in
de Pensioenwet, bestaat thans uit 5 leden,
benoemd door den Minister van Waterstaat,
waarvan 3 op aanbeveling der spoorweg
ambtenaren. Dit aantal van 3 geeft aan
leiding t'-t moeilijkheden, omdat er meer
dan 3 er cende organisaties van spoorweg
ambtenaren zijn.
Daarom werd voorgesteld van Je 3 een
4 te maken. In verband waarmede dan ook
het tweetal op andere wijze te benoemen
leden een drietal zou worden, zoodat het
totaal aantal van 5 op 7 zou worden ge
bracht.
Verder bedoelde het ontwerp den termijn
voor verkoop van den tijd, in dienst der
Nederlandscke Spoor- of Tramwegmaat
schappij doorgebracht, die volgens de be
palingen der wet niet meetelt voor de pen
sioenberekening (welke termijn op 1 April
1926 verviel) alsnog uit te stellen tot 1 Juli
1928 en tevens de mogelijkheid te scheppen
om tot 1 October 1928 op vroeger afgelegde
verklaringen inzake verloop van diensttijd
terug te komen.
De heer de Wilde vroeg, dat de Minister
bij de benoeming der leden van de Commis
sie van Bijstand niet zal kijken naar het
ledental der organisatie, maar erop zal let
ten, dat alle richtingen, ook de Protes-
tantsch-Christelijke, die anders gevaar loopt
te worden uitgesloten, zullen vertegenwoor
digd zijn.
De heer van Braambeek, die liever voor
de Socialistische organisatie het leeuwen
deel van den buit wilde binnenhalen, drong
evenwel aan op evenredige vertegenwoor
diging.
Waarop Minister van der Vegte heel
nuchter opmerkte, dat hij zal streven naar
een bevredigende oplossing en dat hij hoopt
dat de organisaties tot overeenstemming
zullen kunnen komen.
Nadat de Minister nog beloofd had te
zullen denken over het verlangen van den
heer Oud en van Braambeek, om in lossen
dier.st doorgebraehten diensttijd, in directe
aansluiting aan vasten dienst, voor vergel
ding met pensioen in rekening te kunnen
brengen; werd het ontwerp zonder hoofde
lijke stemming aangenomen.
Wat ook gebeurde met het wetsontwerp,
waarbij aan de politie ruimer bevoegdheden
worden gegeven in zake bestrijding van
smokkelhandel in verdoovende middelen
aan en van boord van schepen door schepe-
i'ngeit van vreemde nationaliteit.
Vrij lang hield de Kamer zich op met 'n
wetsontwerp tot wijziging der wet tot re
geling van het Archiefwezen.
De bedoeling is o.a. om tot concentratie
te komen van de zeer verspreide archieven
der met het beheer der weezengoederen
belaste wees- en momboirkatners. Sommigen
vreesden hier aantasting van eigendoms
rechten. Minister Waszink slaagde er echteT
in de Kamer te doen gelooven, dat door
deze wetswijziging slechts een juiste distri
bueering van archivalia over de verschillen
de bewaarplaatsen mogelijk wordt gemaakt
door overbrenging van bepaalde categorieën
van archivalia. Een administx'atieve concen
tratie dus, die niet rigourens zal worden
toegepast en die onverzorgde archieven
tot hun recht kan doen komen.
Een poging van mevr. Bakker-Nort om
niet-wetenschappelijk gevormde archivaris
sen van gemeente-archieven in hun functie
te handhaven, werd met groote meerder
heid van stemmen verworpen.
Het wetsontwerp is aangenomen.
Ons Wetboek van Stralrecht zal als
ook de Eerste Kamer haar fiat geeft
aangevuld worden met een artikel tegen de
flessckentrekkers.
Hiermee zal aan een wensch van den
middenstand voldaan zijn. Het bezwaar van
den bestaanden toestand is namelijk, dat
het gilde der flesschentrekkers (waarvan
er eenige honderden in de hoofdstad ope-
reeren) niet te bestrijden is met de straf
bedreiging tegen oplichting. Daarvoor is
toch nooüig, dat het bedrog plaats heeft
door het aannemen van een valschen naam
of van een valsche hoedanigheid, hetzij door
listige kunstgrepen, hetzij door een samen-
weelsel van verdichtsels. De flesschentrek-
ker vermijdt angstvallig aan een van deze
voorwaarden te voldoen. Hij koopt goederen
en neemt zich „slechts" voor deze niet te
betalen. Vandaar het regeeringsontwerp tot
aanvulling van het W. v. Strafrecht met
een nieuw artikel 32Ca, waarin een gevan
genisstraf van ten hoogste 3 jaar wordt be
dreigd tegen dengene, „die een beroep of
eene gewoonte maakt van het koopen van
goederen met het oogmerk om zonder vol
ledige betaling zich of een ander de ba-
schikking over die goederen te verzekeren".
Het nieuwe strafbare feit betreft dus al
leen flesschentrekkerij in den goederen
handel.
Minister Donner, de vader van het nieu
we artikel, kon tevreden zijn, in zooverre
niemand er zich tegen verzet heeft, hetgeen
de schriftelijke voorbereiding van dit ont
werp niet had doen verwachten. Weliswaar
had mr. van Wijnbergen liever den eisch
zien vervallen, dat de flesschentrekker een
gewoonte moet maken van zijn parasi
teeren op den middenstand, doch het bleef
bij het uiten van dezen wensch en een
amendement-Staalman c.s. om ook het niet-
betalen van nachtverblijf in het nieuwe ar
tikel te betrekken, werd door den Minister
ontraden en door de Kamer afgestemd.
De Radio-Omroep.
Gisteren is de wettelijke regeling van
den radio-omroep iu de Kamer gekomen.
Hoe de stand van de beraadslagingen op
't oogenblik is wordt duidelijk aangegeven
in het Kameroverzicht van de „Msbd.",
waaruit wij ons veroorloven hier te citeeren.
De regeling van den Radio-omroep en al
wat er hier te lande verband mee houdt, is
voorzeker een hoogst belangijk onderwerp.
Noch in noch buiten de Kamer wordt dit
dan ook ontkend en voor degenen, die er
aan mochten twijfelen, mag het voldoende
zijn als zij hooren, wat een der sprekers
mededeelde, n.l. dat het aantal luisteraars
wekelijks alleen in ons land regelmatig nog
met een duizendtal toeneemt.
De regeering wensclit bepalingen toe te
voegen aan de Telegraaf- en Telefoonwei
op grond van het feit, dat van 1904 tot 1912
in die wet stond: „Deze wet is eveneens
van toepassing op telegrafen en telefonen,
waarbij de toestellen op de eindpunten niet
onderling door draden en geleidingen zijn
verbonden". In de tegenwoordige wet staat:
„zoowel in dit als in de volgende artikelen
zijn onder telegrafen en telefonen tevens
begrepen radio-telegrafen en radio-telefo
nen".
Het motief om de verdere regeling in
deze wet op te nemen, kan men ver gezocht,
noemen, maar in beginsel zou er geen be
zwaar tegen bestaan, als er maar een zoo
danige regeling werd voorgesteld dat daar-
richtlijnen en hoofdlijnen getrokken wer
den. Dit nu is allerminst het geval. Het
wetsontwerp bepaalt zich tot een louter for-
meele regeling van het onderwerp en laat
de vaststelling van den inhoud der krach
tens deze wet uit te vaardigen voorschrif
ten geheel aan de Kroon.
Daartegen bestaat in de Kamer groot be-
raar en door de indiening van verschil
lende amendementen heeft men reeds ge
tracht daaraan gedeeltelijk tegemoet te ko
men, maar nog verschillende andere atuen-
dementen, die reeds zijn aangekondigd, zijn
heden te wachten.
De minister wordt volgens het ontwerp
oppermachtig, immers nu zullen alle bepa
lingen vastgesteld worden bij algemeenen
maatregel van bestuur en wat nog veel er
ger is, naast den minister ook door den di
recteur-generaal van het post- en telegraaf-
bedrijf. Reeds nu komen de meest draconi
sche voorschriften, Zoo mag er sedert 14 da
gen door de radio niet meer gesproken
worden over radio-aangelegenheden, wal
niets anders zeggen wil dan dat door de
radio geen propaganda mag worden ge
maakt voor de eigen omroepvereeniging.
Al kreeg de heer Suring van den Minister
geen antwoord op zijn vragen daarover, bij
een protest zal hij het evenmin laten, want
als de Minister zou verklaren, dat dit de be-
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Hongarije dreigt in conflict te komen
met den Volkenbondsraad wegens de ver
nietiging en verkoop der gesmokkelde
machinegeweren.
In Milaan krijge'n ouders van 7 en meer
kinderen vrij reizen met de tram.
BINNENLAND.
Radio-debat in de Tweede Kamer. (1st®
blad).
Een wekelijksche rustdag voor transport
arbeiders en toonkunstenaars voorgesteld.
(lste blad).
Mededeeling over de actie voor het dr.
Schaepmanfonds. (lste blad).
LEIDEN.
Luit Koppen over zijn vlucht Amster
dam—Batavia. (lste blad).
Onze Geïllustreerde pagina
De photopagina geeft o.m. photo's van:
De Margarita van Cortona Stichting te
Leiden; de legerdemonstratie te Katwijk;
een zwaren brand te Schiedam; een beurs
gebouw te Vlissingen.
doeling is van de bepaling in de wet van
controle over het uitgezondene, ter bescher
ming van de rechten van derden, dan twij
felen we er niet aan, of de Kamer zal deze
woorden schrappen.
Minister Van de Vegte heeft zich van
alle vraagstukken in zijn antwoord op de al
gemeene beschouwingen, waaraan zes spre
kers deelnamen, afgemaakt met eenige al
gemeenheden, zonder dat ook maar op éón
punt klaarheid werd gebracht. Deze be
windsman is een advocaat, die niet van pro-
eedeeren houdt en op alle manieren de par
tijen tot elkander tracht te brengen. In dit
geval vreezen we dat het hem niet geluk
ken zal, daarvoor stelt hij zich te veel bui
ten hetgeen er zich de laatste jaren heeft
afgespeeld, en bovendien, naar alle waar
schijnlijkheid door de voorlichting van zijn
adviseurs, op een neutraal, wat in dezen een
vrijzinnig standpunt is.
De algemeene bezwaren van de Kamer
waren viervoudig; de gekozen vorm was
niet gelukkig, men had geen vertrouwen in
de toekomstige regeling van den radio-om
roep hier te lande, de heffing van een be
paald bedrag van iederen luisteraar en ten
slotte het voornemen van den Minjster oin
het Philips-concern voor drie jaren het mo
nopolie te geven van de uitzending naar
Indië.
VOOR EEN WEKELIJKSCHEN
RUSTDAG.
Ontwerpen van alg. maatregelen van
bestuur voor transpartarbeiders te land
en toonkunstenaars.
De minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid heeft bij den Hoogen Raad van
Arbeid ontwerpen van algemeene maatre
gelen van bestuur betreffende den wekelijk-
schen rustdag voor transportarbeiders te
land en toonkunstenaars, aanhangig ge
maakt.
Met deze algemeene maatregelen wordt
een eerste schrede gedaan naar het in wer
king brengen van par. 2 van Hoofdstuk IV
der Arbeidswet, regelende de arbeids- en
rsuttijden voor arbeiders buiten fabrieken
of werkplaatsen, winkels, kantoren, apothe
ken, koffiehuizen, hotels en verplegingsin-
richtingen.
Onder de transportarbeiders in het bij
zonder die van het personenvervoer, rijzon
bij voortduring enstige en gegronde klach
ten over het gemis van Zondagsrust en van
een vervangenden rustdag in de week. Dit
geldt in gelijke mate voor het vervoer te
land als voor dat te water. Dat thans be
gonnen wordt met het vervoer te land heeft
alleen tot reden, dat voor het verkeer te
water de regeling veel ingewikkelder cn
moeilijker te controleeren zal zijn, zoodat
vrij zeker een gelijktijdige invoering geen
voldoenden waarborg voor de handhaving
zou geven.
Daar de behoefte aan wettelijk ingrijpen
vrijwel even groot is, hoopt de minister, dat
het niet lang zal duren, voor eon regeling
voor het vervoer te water op die voor het
veevoer te land zal kunnen volgen.
Onder do toonkunstenaars zijn 't vooral
de musici in de bioscopen en in de z.g.
„strijkjes" in koffiehuizen, hotpls en dans
gelegenheden, die terecht klagen over het
gemis van vrije Zondagen of con vervan
genden vrijen da? in de week. Daarom en
omdat een soortelijke regeling voor concer
ten en schouwburgen grooter bezwaren op
levert en minder urgent is, wordt thans met
eerstbedoelde groepen begonnen.
