BUITENLAND. BINNENLAND. Uit de Omgeving. 19e Jaargang. ZATERDAG 18 FEBRUARI 1928 No. 5801 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi) vooruitbetaling Voor Leiden 18 cent pei week f?.50 pei kwartaal ïhj onze Agenten 20 cent pei week f2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaal Bet Geïllustreerd Zordagsblad ts rooi de Abonné's ver» krijgbaar tegen betaling van 5G ct per kwartaal, bij voor- uitbetaling. Afzonderlijke nummere 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT) Gewone sdvertentlèn 3P cent pet legel Voor IngezondeD Mededeelingen wordt bet n dubbele vac het tarief berekend. s Kleine edvertentlén, ran ten hoogste 30 weorden, r.'aar in betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en rep huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit VIER bladen waaronder een Geïllustreerd Zondagsblad. Prof. HUGO DE VRIES Bij zijn 80sten verjaardag. Nog slechts kort geleden wijdden wij een artikel aan een der grootste geleer den niet alleen in Nederland, doch zelfs van de geheele wereld, die zijn opleiding genoot in onze Sleutelstad en er ook het terrein vond van zijn schitterende weten schappelijke werkzaamheid, Lorentz. Helaas was de aanleiding tot het schrij ven van dat artikel de dood van dezen èminenten geleerde. Staande aan Lorentz' graf, bracht prof. Longevin uit Parijs de hulde over van het het Fransche volk niet alleen voor den ontslapen geleerde, maar ook voor ons land, dat zoovele groote mannen telt en waarvan de overleden de onsterfelijke glorie op zulk een voortreffelijke wijze heeft voortgezet. Aan deze woorden dachten wij dezer dagen bij gelegenheid van den SOsten ver jaardag van prof. dr. Hugo de Vries, even als Lorentz een geleerde van internatio nale vermaardheid. Ons kleine Nederland is inderdaad rijk aan groote geleerden,zoo rijk, dat het in den rij der volken op we tenschappelijk gebied een plaats inneemt, welke niet in verhouding staat tot de grootte van zijn grondgebied. Hugo de Vries is een dier mannen, welke evenals Lorentz de glorie uitmaken van ons land. Zijn groote verdiensten liggen op het ter rein der plantkunde, waar hij als profes sor aan de Universiteit van Amsterdam baanbrekend werk heeft verricht. De Landbouw Hoogeschool van Wage- ningen eerde zijn wetenschappelijke on derzoekingen, welke van zoo ver strekken de beteekenis waren voor de plantkunde, door hem bij zijn 80st.en verjaardag het eere-doctoraat in de landbouwkunde aan te bieden. Zijn levensloop. Do Vries werd den 16den Februari 18-18 fce Haarlem geboren, studeerde van 1866 tot 1870 te Leiden en promoveerde daar in 1870. In dit jaar en in 1871 studeerde hij te Heidelberg bij Hofmeester en te Würzburg bij Sachs. Nadat hij leeraar aan «Je H.B.S. met 5-j. c. en de Openbare Han delsschool te Amsterdam was geweest ging hij terug naar Würzburg en later naar Halle, om aan een opdracht van het Prui sische ministerie van landbouw te kunnen voldoen, n.L het bestudeeren van eenige landbouwgewassen (klaver, mais, aardap pel). In 1877 weid hij benoemd tot lector in de plantenphysiologie tc Amsterdam, in 1878 tot buitengewoon hoogleeraar en in 1880 tot gewoon hoogleeraar. Verscheiden universiteiten trachtten hem aan zich te verbinden, het laatst (in 1910) de Columbia- University te New-York. Toen de Vries hiervoor bedankte, heeft Amsterdam hem een nieuw laboratorium gebouw^. Dat De Vries in het buitenland hoog gewaardeerd werd, blijkt uit de verschillende eere-doc- toraten, die hem werden aangeboden en vit vele andere hooge onderscheidingen, die hem te beurt vielen. Na zijn aftreden als hoogleeraar bij het bereiken van den 70-jarigen leeftijd, ves tigde de Vries zich te Lunteren, een dorpje ©p de Veluwe, waar de bewoners heen een stuk grond aanboden om zich ongestoord te kunnen wijden aan zijn geliefd werk; het icweeken van allerlei variëteiten van bloemen en planten. Zijn beteekenis. Van de hand van Hugo de Vries zijn natuurlijk tal van publicaties verschenen, Zoowel in boekvorm als in tijdschriftarti kelen. Wij zullen ze echter niet memoreeren doch liever trachten in groote lijnen te schetsen, waarin vooral de groote beteeke nis van de Vries ligt op plantenkundig gebied. Vroeger bestond de plantenkunde voor namelijk uit beschrijving en classifioeering der verschillende plantensoorten, zonder dat men zich rekenschap kon geven van de oorzaken der groote verscheidenheid in de plantenwereld. Het is de Vries geweest, die door zijn methode van stelselmatig experimentee ren als een der eersten het zoo uitgestrek te terrein van de wetenschap der erfelijk heid betrad. Dank zij het onvermoeide werken en het heldere doorzicht van de Vries heeft men thans een beteren kijk gekregen op de oorzaken van overgeërfde eigenschap pen bij planten. Een levend organisme zoowel plant als dier is eigenlijk één groote organi satie van kleine cellen. Grootere levende Wezens en planten bestaan uit een enorm aantal dezer cellen, doch er zijn organis men moeten wij ze plantjes noemen of diertjes die uit.éen cel bestaan. In deze tellen vindt men alle eigenschappen van het levende wezen in eersten aanleg te rug, zij zijn de dragers van die eigenschap pen. Deze cellen bestaan uit een kern, waar om heen zich een zelfstandigheid bevindt, welke men protoplasma noemt. Wanneer men deze kern weder analyseert, vindt men daarin verschillende kleine lichaam pjes, aan wie men den weiluidenden Grieksclien nam van chronosomen heeft geschonken. Deze lichaampjes heeft de Vries aan een naarstig onderzoek onder worpen en mede dank zijn experimenten is het komen vast te staan, dat deze kleine kiempjes, de dragers zijn der erfelijke eigenschappen zoowel bij planten als bij dieren. De Vries noemde zte „pangénen", wat men zou kunnen vertalen met „al- verwekkers'. Hiermede wilde de Vries doen uitkomen, dat steeds, wanneer men een bepaalde eigenschap (de kleur van 'n of andere bloem bijv.) bij een plantensoort opmerkt, een of meer dezer kleine li chaampjes daarvoor verantwoordelijk zijn. Door de bestudeering van deze pangenen bij diverse plantensoorten is het mogelijk bij kruisingen het vermoedelijk effect vast te stellen, althans achter af te verklaren. Het is natuurlijk niet altijd van te vo ren met zekerheid te voorspellen welke eigenschappen bij kruising zullen over erven, daarvoor zijn er teveel medewerken de factoren aanwezig, welke zich op aller lei wijzen kunnen combineeren. Wel valt er dikwijls een goede kansberekening te maken. Zoo had reeds in 1865 een Augus tijner pater van liet Königsklooster te Brünn, Gregor Mendel genaamd, eenige regels opgesteld over hetgeen er uit ko men zou, wanneer men bepaalde kruisings- proeven deed. Om een voorbeeld te noe men een blauwbloeiende Campanula kruist met een witte variëteit daarvan, dan zal de eerste generatie uitsluitend uit blauwbloeiende planten bestaan, doch de tweede generatie voor 75 uit blauw- en voor 25 witbloeiende planten. En zoo stelde Mendel nog verschillende ander regels op, gebaseerd op een lang durig onderzoek. Niemand sloeg acht op de publicatie van den kloosterling en pars 55 jaar lat'ér ontdekte de Vries in 1900 de groote betee kenis van de z.g. Mendelsche regels. Toen op het kolossale erfelijkheidsprobleem een verbluffend licht geworpen, waar door het innerlijk mechanisme der erfe lijkheid veel duidelijker werd. De theorie, welke de Vries vooral beroemd heeft ge maakt, is de z-g. mutatie-theorie, waar mede hij de theorie van Darwin over de gelijdelijke ontwikkeling der levende we zens door teeltkeus heeft omvergeworpen. Niet langs geleidelijken weg, maar met sprongen en plotselinge variaties ontwik kelt zich een dieren- of plantensoort. De Vries heeft deze theorie uitgewerkt aan de hand van een heele serie proeven met de Oenothera, hier te lande bekend als Teunisbloem. De mutatie-theorie is reeds 25 jaar oud en in dien tijd heeft de critiek er natuur lijk aan geknaagd, zoodat zij niet geheel intact meer door de wetenschap wordt aanvaard, doch de verdienste van de Vries wordt daardoor niet verminderd. Uit de bollencultuur. In verband met den SOsten verjaardag van de Vries schrijft het orgaan der Alg. Vereeniging voor Bloembollencultuur o.a.: „In het orgaan onzer vereeniging, die reeds een groot aantal jaren prof. De Vries onder haar eereleden mag tellen, is een vermelding van de groote beteekenis van het werk van Hugo de Vries niet noo- dig. Zijn onderzoekingen over den levenden inhoud van de cel, zijn pioniersarbeid op het gebied van het erfelijkheids-onderzoek en haar verband met de variabiliteit,waar op de bekende mutatie-theorie-De Vries is gebouwd, zijn, naast zooveel ander uiterst belangrijk werk, ook in de bloembollen streek hoogelijk gewaardeerd. Er is nog een speciale reden, om bij de zen gedenkdag stil te staan. Voor hen, die de hyacinthencultuur beoefenen, doordat zij bij het denken aan prof. De Vries, herin nerd worden aan het feit, dat het aan diens advies is te danken, dat in 1883 zijn leerling, dr. J. H. Wakker, in het verloo- pen jaar overleden, werd belast met het onderzoek naar oorzaak en bestrijding van het geelziek der hyacinthen. Het nauwe contact, een vriendschapsband, die er be stond met den toenmaligen voorzitter der Alg. Vereeniging, J. H. Krelage, zal aan dit initiatief wel niet vreemd zijn geweest. Door de visie die prof. De Vries op dit ziekteverschijnsel had, werd zijn bekwa men leerling den weg gewezen tot een suc ces, dat in wetenschappelijke kringen op zien baarde en voor de practijk rijke vruch ten afwierp. En al zou het waar zijn, dat niet alle theoretische conclusies, waartoe prof. De Vries jaren geleden kwam, op het oogen- blik meer worden aangenomen, de belang rijkheid van zijn onderzoekingen en raad gevingen is daarmede niet verminderd. Zoowel op het gebied van de erfelijkheid, als b.v. op het zooeven aangeroerde ter rein, is prof. De Vries een pionier geweest wiens spoor velen zijn gevolgd, wetenschap eu practijk tot zegen". DUITSCHLAND. DE STAKING IN DE METAAL INDUSTRIE. Geen van beide partijen wil toegeven. De onderhandelingen te Berlijn onder leiding van den rijksbemiddelaar Hauschild hebben gistermorgen zulk een stormachtig beloop gehad, dat Hauschild tegen één uur de bijeenkomst verdaagde met de mededee- ling dat beide partijen eerst in eigen kring moesten vergaderen over de vraag of voort zetting van de onderhandelingen onder zijn leiding eenigen zin heeft. Er was n.l. ge bleken dat geen van beide partijen tot de minste of geringste concessie bereid was. Hard tegen hard. De bond van metaalindustrieelen in Midden-Baden kondigt een algemeene uit sluiting met ingang van 17 Maart aan. Daarbij zijn ruim 15000 arbeiders betrok ken. In alle bedrijven van het Siemens-con cern, waar rond 100.000 arbeiders en em- ployé's werkzaam zijn, is gisteren de vol gende mededeel ing der directie aange plakt De „Algemeene Bond van Duitsche Me taalindustrieelen" heeft besloten zich soli dair te toonen en heeft te dilh einde de algemeene uitsluiting gelast. Ter uitvoering van dit besluit zeggen wij allen arbeiders en arbeidsters in onze bedrijven den dienst op, in dier voege, dat hun dienstverband Woensdag 22 Februari 192S na den arbeid der eerste ploeg eindigt. Ook in de metaalfabrieken van Frankfort a. d. M. zijn alle arbeiders per 22 dezer De organisatie der Hamburgsche ijzes- en metaalindustrieelen, waarbij de groote werven zijn aangesloten, hebben eveneens allo voorbereidingen voor de algemeene uitsluiting der metaalbewerkers op 22 de zer getroffen. In alle bediVvTii, '.oltoorend tot den Beierschen bond de? metaalindustrie zijn de arbeiders eveneens per 22 Februari uit gesloten. Deze uitsluiting treft 80.000 tot 85.000 man, waarvan alleen te Neurenberg 30.000. Steun van Moskou. Het bestuur der Russische vakvereenï- gingen besloot uit het fonds voor interna tionale solidariteit een bedrag van 10.t)00 roebel aan de stakende Duitsche metaal bewerkers over te maken. De Duitsche crisis. Vandaag beslissing. Heden valt de beslissing over de vraag, of de Rijksdag alsnog het noodprogram zal afdoen dan wel of het Huis onmiddellijk ontbonden zal worden. Het rijkskabinet is gisterenavond met zijn beraadslagingen gereed gekomen en heeft zijn besluiten in middels ter kennis der fracties gebracht, die daarover thans beraadslagen. In ver band hiermede zal de Rijksdag in strijd met het oorspronkelijk plan ook heden ver gaderen. Op de agenda staat slechts één punt, namelijk de behandeling der begroo ting. In haar gistermiddag gehouden zit ting heeft de rijksdagfractie van de Duit sche Volkspartij een resolutie aangenomen, waarin zij zich inet beslistheid tegen on middellijke Rijksdagontbinding uitspreekt. Het Steglitzer moordproces. Het Steglitzer moordproces naar men weet een zaak van moord en zelfmoord van twee jongens van 17 a 18 jaar om eeu meisje wordt hoe langer hoe onver kwikkelijker van sensatie. De Duitsche bladen deelen reeds mede, dat de voor naamste figuren, in casu Paul Krantz en Hilde Scheller, verleidelijke aanbiedingen ontvangen van filmondernemingen, theaters musichalls en cabarets, om op te tredón. Beiden ontvingen drie verschillende in vitaties om voor het filmtoestel do rollen te spelen, die zij vervulden in het drama van Steglitz. Krantz, die allang literaire aspiraties had, is zelfs aangezocht een boek of film er over te schrijven. Een eigenaar van een cabaret te Hamburg is oer vliegtuig naar Berlijn gekomen om het tweetal in een „dramatisch tafereeltje" op zijn Bühne te laten optreden! De beklaagde Krantz is tijdens het pro ces dermate geschokt, dat hij op het oogen- blik in een ziekenhuis zwaar ziek ligt. „Christelijke" bandieten. Nadat tal van tegenstrijdige berichten de ronde hebben gedaan aangaande de vei ligheid van eenige Duitsche zendelingen, die in Sjantoeng gevangen werden gehou den, wordt thans gemeld, dat zij zich allen veilig te Tsinanfoe bevinden. Zij zijn, naar gemeld wordt, goed behandeld door de bandieten, die beweerden* zelf christenen te zijn. EERSTE KAMER. Samenvoeging van Oorlog en Ma rine; Minister Lambooy behaalt een schitterende overwinning. De strijd is, aldus de Kameroverzicht schrijver van de „Msbd." geëindigd in een schitterende overwinning van de regeering en in het bijzonder van minister Lambooy, die ruim twee uru lang het ontwerp met vuur en overtuiging heeft verdedigd en ge haald uit de sfeer van sagen en legenden waarmede de marire het had omringd. De meerderheid die voor het ontwerp heeft gestemd is doorslaand en zou, zoo de thans afwezige vijf leden er geweest waren, ver moedelijk nog grooter geweest zijn, want het is bekend, dat zeker drie, maar ver moedelijk wel vier van hen hun stem er voor zouden hebben uitgebracht. Minister Lambooy kan nu aan het werk en als er geen onverwachte dingen gebeu ren, dan zullen we in hem op 1 September a.s. den eersten Nederlandschen minister v. Defensie mogen begroeten en zal de Twee de Kamer in het najaar in plaats van twee begrootingen er slechts een voor de Defen sie hebben te behandelen. De krachtige verdediging van minister Lambooy, daarbij gesteund door minister de Geer, die mede sprak uit naam van al de andere ministers en in het bijzonder uit naam van die van Koloniën en Buiten- landsche Zaken, heeft er ongetwijfeld veel toe bijgedragen om onder de Katholieke leden hen die nog weifelden tot voorstan ders te maken. Van de critiek der tegen standers is dan ook werkelijk niet veel overgebleven. Men wilde eenvoudig niet overtuigd worden. Ten slotte zich richtend tot de tegen standers, zeido spreker: Weet gij, dat de cijfers, U gegeven, foutief waren. Dit wetsontwerp is in 's lands belang, alsmede van de weermacht in haar geheel (applaus). De rede, die ruim anderhalf uur in be slag had geDomm er. met groote overtui ging, vooral aan het slot, was uitgespro ken, werd met applaus van verschillende leden beloond. Daarna krijgt de minister van Financiën, Jhr. de Geer het woord, die wilde antwoor den op verschillende gestelde vragen. Met stelligheid kaïf spreker verklaren, dat dit wetsontwerp geen afbreuk zal doen aan de verdediging van Ned.-Indië. De ministers van Koloniën en Buitenlandsche Zaken nemen het voor hun volle verant woording. Het geheele kabinet zal de wet contrasigneeren. Allerlei sagen en legenden hebben zich, reide spr., over deze kwestie gevormd, waarvan enkele afgevaardigden blijkbaar de dupe zijn geworden. Het wetsontwerp tot opheffing van de departementen van Marine en van Oorlog en tot instelling van een Departement van Defensie is ten slotte aangenomen met 27 tegen 18 stemmen. Vóór stemden mevr. Pothuis—Smit, en de heeren Westerdijk, Danz. Hermans, v. Emb- den, Slingenberg, Hendels, Polak, Molt- maker, "Wibaut,. de Zeeuw, de Jong, Dob- belman, Michiels v. Kessenich, Rugge, de Wit. Lindeyer, Fransen, v. Lanschot, Jan sen, de Muralt, Anema, Haffmans, Ossen- dorp, v. d. Lande, de Veer, v. Voorst tot Voorst. Tegen stemden de heeren Heerkens Thijssen, v. d. Hoeven, Blomjous, Verheyen, de Gijselaar, de Vos v. Steenwijk, Koster, Arntz, v. Wassenaer v. Catwijck, Rink, de Savornin Lohman, de Vlugt, Verkouteren, Croles, Steger, Smeenge, Briët, en v. Na- gell van Ampsen. ACTIE DR. SCHAEPMANFONDS. Bijeenkorrst Secretarissen 18 Kringcomité's met Comité van Actie. De collectieve actie voor het Dr. Schaep- manfonds, door de meeste Kringcomité's zoo krachtig ter hand genomen, is thans, naar de meening van het Centraal Comité van Actie, in een stadium gekomen, dat een bijeenkomst van de Secretarissen der 18 Kringcomité's zeer gewenscht en nuttig lijkt. Aan de uitwisseling der methodes van werken, in de verschillende Rijkskieskrin gen gevolgd, wordt groote waarde gehecht. Eene bijeenkomst, waarop dit mondeling kan geschieden zal dit zeer vergemakkelij ken en bespoedigen. Daarvoor is zoodanige bijeenkomst be legd op Maandag 20 Februari a.s. te •Utrecht. Verzocht is van alle in ieders Kring verschenen stukken op de actie betrekking hebbend, 25 exemplaren ter vergadering mede te brengen. Ook van de zijde van het Centraal Co mité van Actie hoopt men alsdan aangaan de den stand der actie, o.a. over de indi vidueel actie, belangrijke en waardevolle mededeelingen te doen. UIT GEMEENTERADEN. Alkmaar. De Raad dezer gemeente besloot z.h.s. 't voorstel van B. en W. aan te nemen om de Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Het gaat in het Duitsche metaalconflict hard tegen hard. Geen van beibe partijen wil toegeven. De Algem. Bond van Duit sche metaalindustrieelen heeft zich met de werkgevers solidair verklaard. Een Japansche tankboot ontploft. Veer- Mien dooden. (Buitenl. Berichten, 2e blad). BINNENLAND. De Eerste Kamer heeft het wetsont werp inzake samenvoeging departementen Oorlog en Marine aangenomen (le blad). Bij de Tweede Kamer is een wetsont werp ingediend tot wijziging en aanvul ling der Hooger Onderwijswet. Voorgesteld wordt o.m. om aan hoogleeraren, die we gens het bereiken van den 70-jarigen leef tijd eervol zijn ontslagen vergunning te verleenen hun onderwijs voort te zetten. (2e blad). De stranding van het Engelsche stoom schip „Shonga" (Gom. Berichten, 3e blad). Op de hoofdlijn Schiedam—Rotterdam is gisteren een rangeerende locomotief ontspoord (Gem. Berichten, 3e blad). OMGEVING. Gisterenmiddag is te Lisse het laborato rium van den Phytopatholigischen dienst door brand verwoest. De schade wordt op 1.5 2 ton geschat, (le blad). 150.000, destijds ingezameld ten bato van een Centraal Neutraal ziekenhuis, niet als schenking te aanvaarden, omdat de voorwaarden hierbij niet overeenstem men met den inhoud van de stichtings- acte. Verder werd aan B. en W. een nader crediet verleend van 150.000 tot verdere afbouw van het ziekenhuis, nader te rege len bij suppletoire begrooting. Goedge keurd werd een leeninqsbesluit voor een leening van een milliocn tegen 1 1/2 pet. tegen een buitengewone gunstige koers, welke geheim gehouden moet worden. De ze leening wordt gesloten bij de Ned. Han delsmaatschappij. Na lange discussie werd verder in den aard besloten de schuld van den N.V. Alkmaarsche Exportveiling van Land- en Tuinbouwproducten groot 40.000 met 22.500 te verminderen onder voorwaarde, dat het nieuwe bestuur, het welk, nadat op de statuten de Kon. Goed keuring is verkregen, moet worden geko zen,- in overleg zal treden met alle be langhebbenden om eventueel te komen tot reorganisatie van het veilingssysteem. Uit het heerenkleedingbedrijf. De uitsluiting. Gisteren kwamen te Amsterdam do hoofdbesturen der vakbonden in de kle dingindustrie bijeen. Medegedeeld werd, dat tot op heden de hoofdbesturen geen enkele mededeeling van den bond van Kleedermakerspatroons hebben ontvan gen voor de uitsluiting van georganiseer de kleermakers. Evenmin was bericht ont vangen, dat de bond van kleedormakers- patroons alsnog bereid is een conflict te vermijden. Geconstateerd werd dat de kleermakers-patroons ten onrechte in de aanzegging der uitsluiting van de kleermakers hebben geschreven: „dat. de besturen der vakbonden zich niet bereid hebben verklaard, hunne cischen te wijzigen". De patroonsbond heeft juist aan de arbeidersbonden den eisch gesteld, dat zij al hunne voorstellen moesten terugne men. In belangrijke plaatsen zijn de kleer makers Zaterdag ter vergadering opgeroe pen voor het treffen van maatregelen, op dat bij bepaalde werkgevers geen enkel stuk meer zal worden gemaakt. De hoofden weer in den Ned. Onder wijzersbond. De uitslag van het referend'um. „Het Volk" verneemt, dat het referen dum over de congrcsbesluiten van den Bond van Nederlandsche Onderwijzers met een meerderheid van 131 stemmen besloot de hoofden weer in den bond toe te laten. De^ totaalcijfers zijn 1600 stemmen* tegen en 1731 stemmen vór toelating. LISSE. HET LABORATORIUM VOOR BLOEM BOLLEN-ONDERZOEK AFGEBRAND. Gisterenmiddag omstreeks 3 uur is brand uitgebroken in het Laboratoriuh voor Bloembollen-onderzoek. Het gebouw brandde nagenoeg geheel uit. De brand is ontstaan op de eerste vor- dieping, waar werkzaamheden werden ver richt ter isoleering van koel- en verwar mingscellen. Reeds verleden jaar zijn deze werkzaamheden, die uitgevoerd wordeij

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1