De Actie voor het Partij-Bureau. BUITENLAND. BINNENLAND. 19e Jaargang. DONDERDAG 9 FEBRUARI 1928 No. 5793 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent pei week f2.50 pei kwartaaL gij onze Agenten 20 cent pet week 12.60 pei kwartaaL Franco per post f2.95 per kwartaaL Bet Geïllustreerd Zordagsblad 1b vooi de Abonné's ver* ferijgbaar tegen betaling van 5G ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. 11 OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT! Gewone advertentién 3P cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet n dubbele van het tarief berekend. s Kleine edvertentién, van ten hoogste 80 woorden, waarfo betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en huur. koop en verkoop f 0.50. 1 Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Chamberlain over zijn buitenlandsche zaken. De pas gevormde Noorsche arbeiders* regecring is gisteravond alreeds ten val gebracht Een rood offensief in China. De onrust in Mexico en in Nicaragua. BINNENLAND. Er is een uitsluiting in de Kleeding- industrie dreigende (1ste blad). De arrestatie van inbrekers te Scheve- ningen (Gem. Berichten, 2de blad). Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. HOE STAAN DE ZAKEN? HOE IS HET PLAN ONTVANGEN? Het is begrijpelijk, dat Katholiek Ne derland belangstellend is naar den stand tier actie van het Dr. Schaepmanfonds. Het Comité van Actie achtte het daar om gewenscht eenige meaedeelingen dien aangaande te doen. Ongetwijfeld zou het een ideaal geweest ?ijn, wanneer op den dertienden Januari j.l. den dag waarop het Partijbestuur door zijne algemeene aankondiging van Let Partijbureauplan geheel Katholiek Ne derland heeft opgeroepen, over het ge- fieele land de plaatselijke besturen en propagandisten gereed hadden gestaan om den stormloop te beginnen. Door de uit gebreidheid van het arbeidsveld was dit onmogelijk. De Kringcomité-leiders, die tot taak hebben in hun Kieskring de locale partij-instanties in beweging te zetten, waren eenstemmig van oordeel, dat dit eerst dan kans van slagen zou hebben, wanneer het grootsche plan krachtig was aangekondigd en daardoor allen waren wakker geschud. Dit is inderdaad juist gebleken. Overal ondervinden de Kringcomité's, de grootste medewerking de levendigste be langstelling. De R. K. Pers heeft over geheel de linie hare volle medewerking geboden, en heeft het plan enthousiast begroet en aanbevo len. Ceen oogenblik wordt of werd het nut ^n de mogelijkheid onzer Partijbureau plannen in twijfel getrokken. Integendeel, penieder beseft het groote belang der on dernomen zaak, en men is alom bereid willig en krachtig aan den arbeid geto gen. De geest, de mentaliteit is in geheel het Jand uitmuntend gebleken. Het spreekt van zelf, dat in dit stadium de activiteit der Kringleiders geheel wordt in beslag genomen door de organisatie der ttctie in de plaatselijke afdeelingen. Dit vordert noodwendig eenigen tijd, temeer pmdat alles vrijwilligerswerk is. Van alle kieskringen ,één kleine uitge zonderd, werd dan ook bericht ontvangen, dat men met deze voortgezette voorberei ding druk doende is. In een tweetal is dit werk reeds gereed, pn is het propagandamaterieel aan de lo caio instanties bereids verzonden. In eenige grootere Kringen is men reeds ge deeltelijk daarmede klaar. Niet alle be sturen zijn even vlug! Wanneer dan ook, gelijk geschied is s- de vraag wordt gesteld, waar en hc 3 kan ik mijn bijdrage storten, dan is daar op het antwoord: de plaatselijke actie zal binnen korten tijd ook U bereiken en U in de gelegenheid stellen met milde hand bet Dr. Schaepmanfonds te steunen. Wilt gij echter onmiddellijk „afwerken", er zijn van die naturen, die van „afwer ken" houdendan is Uw adres de Se cretaris-Penningmeester van Uw Ivring- comité. Wij laten hieronder die adressen met hun gironummer nog eens volgen. Kieskring Leiden: A. C. van Berkel, Karnemelksloot 58, Gouda. Postrekening 135792. Een uitvoerige sprekerslijst van perso nen, die op uitnoodiging van ons Comité zich bereid verklaarden zonder vergoeding van een honorarium spreekbeurten te ver vullen ten bate der Partij-bureau-actie, is opgesteld en den Kringcomité's toegezon den. Deze zenden ze wederom door naar de plaatselijke Comité's. Voor iederen Kring is een afzonderlijke aanvullende lijst opgesteld van sprekers, die speciaal voor dien Kring zich bereid verklaarden. Uit deze sprekerslijst blijkt wederom met overgroote duidelijkheid, hoe algemeen de medewerking en de bereidvaardige be langstelling voor onze actie is. Personen uit iederen kring onzer Katholieke samen leving, zoowel geestelijken als leeken, werken in prachtige eendracht samen voor iet groote doel: het Dr. Schaepmanfonds van 700.000 gulden! Hoe verder de stand der ontvangen bij dragen is, kan op dit oogenblik niet wor den medegedeeld. Den Kring-Comité's is verzocht „Maand- tapporten" in te zenden, volgens verstrek te formulieren. Deze rapporten worden Voor 't eerst einde dezer maand ingewacht. Inmiddels is ook de individuele bewer king begonnen. En reeds 1 getuigd, dat de resultaten schitterend .i In ons eerstvolgend rapport vertrouwen frij meer concrete gegevens te kunnen termeiden. Thans zij het voldoende als groote „bate" te boeken de uitnemende geest en de algemeene spontane medewer king welke is losgeslagen. Wet bijzohdere dankbaarheid vermeldt het Comité de milde gift van Z. D. H. Mgr. Callier, Bisschop van Haarlem, ten bedrage van duizend gulden. Haarlem's grijze Kerkvorst geeft hiermede een prach tig voorbeeld aan Katholiek Nederland, bewijst ermede, dat het Partijbureau als een gewichtig Katholiek belang moet wor den beschouwd en toont door deze daad ten volle vertrouwen te stellen in de toe komst onzer groote Katholieke Staats partij, en in hare hechte éénheid, welke door het Partijbureau zoo krachtig zal worden verstevigd. Het Comité van Actie, RUYS DE BEERENBROUCK, Voorzitter. FRANS TEULINGS, Gedelegeerd Lid. H. KOLFSCHOTEN, tv Secretaris-Penningmeester. Frankenslag 8, Den Haag Postrekening 32750. DUITSCHLAND. Conflict in de Duitsche metaal-industrie. Besluiten der werkgevers. Het bestuur van den algemeenen bond van werkgevers in de Duitsche metaalin dustrie heeft met algemeene stemmen be- slotep lo. steun te verleenen aan de werkge vers in de Midden-Duitsche metaalindus trie 2o. met dit doel het fonds te verster- gebied 3o. eventueel tot uitsluiting van het ge- heele personeel over te gaan 4o. een commissie te benoemen welke deze maatregelen zal moeten uitvoeren en daartoe alle noodige volmachten zal krij gen. ENGELAND. De buitenlandsche politiek. Uiteenzetting van. Chamberlain. Sir Austin Chamberlain heeft gisteren in het lagerhuis een rede gehouden over de buitenlandsche politiek. Over den toestand in China zei hij, dat Engeland in China geen ander doel heeft gehad, dan dat zijn handelsmenschen er hun wettige taak in vrede en veiligheid kunnen uitoefenen. Engeland is bereid de Chineesche eischen tot herziening van de verdragen te overwegen in den meest li beralen zin els er maar waarborgen wor den gegeven voor het bestaan van Engel- sche onderdanen. Wat de strijdkrachten in China betreft, deelde Chamberlain mede, dat de troepen te land reeds van 12.500 tot 4500 vermin derd zijn. Er zijn reeds orders gegeven om nog een bataljon naar huis te zenden. De minister betreurt het, dat geen der betrokken Chineesche autoriteiten vol doening heeft gegeven voor de gebeurte nissen te Nanking, waar zelfs nu het con sulaat weer bezet is. Toch is de toestand verbeterd, speciaal de anti-Engelsche houding van de Chinee- zen is verminderd. Wijzend op de mislukking van de mari tieme conferentie, meende Chamberlain dat het niet wenschelijk zou zijn om de be sprekingen nu reeds weer te hervatten, maar hij sprak de hoop uit, dat als de tijd gekomen zal zijn om de overeenkomst van Washington te herzien, men van de erva ringen in het verleden zal profiteeren. Over het voorgestelde arbitrageverdrag met de Ver. Staten zei de minister, dat dit nieuwe verdrag niet een onbeperkt ver drag zou zijn, maar alleen zou gelden voor juridische geschillen. De regeering onder zoekt in hoeverre het verdrag uitgebrei der zal zijn dan het oude verdrag. De Amerikaansche regeering heeft het noo- dig geacht om het constitutioneele recht van den senaat voor te behouden, dat deze gehoord moet worden bij elke verwijzing naar een hof van arbitrage. Dit voorbe houd was opgenomen in het bestaande verdrag, maar het is van een zeer ver gaand karakter. Er zal eerst uitvoerig met de dominions van gedachten gewisseld worden. Chamberlain herinnerde voorts aan een ander bestaand verdrag tusschen de Ver. Staten en Engeland, }iet Bryan-Spring llice-verdrag, dat behelst, dat voor een geschil tusschen de twee landen tot uit barsting komt, dit moet onderworpen worden aan het oordeel van een verzoe ningscommissie en dat deze een jaar tijd heeft voer het nemen van haar conclusies. Chamberlain zeide, dat hij er heelemaal niet zeker van was, dat het, gezien den toestand in Europa, niet wenschelijker was om den weg door dit laatste verdrag aan gegeven te vólgen, dan te gaan langs de besliste banen van arbitrage-verdragen. In ieder geval, zei Chamberlain, als we over een arbitrage-verdrag spreken, laten we dan niet de hoogst belangrijke bepa lingen van het Bryan-Spring Rice-verdrag vergeten. Chamberlain wees er ten slotte nog op, dat oorlog met de Ver. Staten ondenkbaar is en de voorstelling van zoo'n oorlog of de voorbereiding ertoe, nooit de basis van Engeland's politiek zal kunnen zijn. NOORWEGEN. De arbeidersregeering reeds gevallen. Motie van wantrouwen aangenomen. Gisteravond heeft het Storting te Oslo een door Mohwinckel ingediende motie van wantrouwen in de nieuwe arbeiders regeering met 86 tegen 63 stemmen aan genomen. Bij de debatten over deze motie maakte de premier Hornsrud melding van zekere particuliere besprekingen, die hebben plaats gehad, toen de regeering aan het bewind kwam en waaraan ook de gouver neur van de Bank van Noorwegen heeft deelgenomen. De premier verklaarde dat de linksche regeering thans ten val ge bracht wordt, omdat zij geen gewillig werktuig van de Bank van Noorwegen of van de haute finance wil zijn. CHINA. EEN ROOD OFFENSIEF. Verscheidene plaatsen in Kwantoeng bezet. Alarmeerende berichten. Berichten uit alle deelen van de provin cie Kwangtoeng bevatten alarmeerende bijzondorheden over het optreden der communisten. Te Halfoeng en Loekfoeng, vanwaar kort geleden werd medegedeeld, dat tijdens de roode terreur massamoor den op duizend personen zijn^gedeegjL— hebben de communisten nog steeds de macht in handen -n herhaaldelijk worden berichten ontvai'-,"^ over nieuwe ernstige excessen. Bandieten bedreigen thans Waitsjau tusschen Haifoeng en Canton gelegen, dat door de welgestelde bewoners wordt ver laten. In het noorden der provincie hebben de rooden te zamen met Hoenantroepen Pingsjan bezet, maar gemeld wordt, dat zjj weer uit de stad zijn verdreven. In Joennan eisch generaal Fan Sjek- sang geld van Canton en wanneer hij dit niet krijgt, valt het te betwijfelen, of hij verderen steun zal verleenen aan Li Tsjai- soem, den dictator van Canton. In het zui den hebben de rooden Pinghoi bezetj volgens hier ontvangen berichten hebben zij eveneens Hoitsjau veroverd en wordt thans Ivongmoen op 100 K.M. ten zuiden van Canton bedreigd. Mislukte moordaanslag te Singapore. Op Chineesche nationalisten. Op Woe, het bekende lid der Kwomin- tang en vroeger minister van Buitenland sche Zaken van Nanking is gisteren te [Singapore een revolver-aanslag gepleegd. Hij verliet juist met Soen-fo en andere Chineesche nationalistische leiders de Chineesche Kamer van Koophandel, toen een individu een aantal schoten op hem loste. Woe werd niet getroffen, maar Lim Boon-mer.g, de vroeger rector van de uni versiteit van Amoy is. hoewel niet levens gevaarlijk, gewond. De dader is gearres teerd. AMERIKA. DE TROEBELEN IN MEXICO. Verscheidene dooden en talrijke arrestaties. De Mexicaansche regeering heeft naar de staten Guanajuato en Queretaro vlieg machines gezonden om de federale cavale rie bij te staan, welke de opstandelingen achtervolgt, die Zondag een aanval op Sa lamanca hebben gedaan. Zondag zijn 13 personen, bij een opstand in de stad Que retaro gedood. De commandant van het garnizoen aldaar heeft bevel gegeven alle kerken te sluiten, daar deze naar hij zegt gebruikt worden als- vergaderplaatsen voor de samenzweerders. Te Sarabia zijn 70 personen gearresteerd, onder wie twee priesters, verdacht betrokken te zijn ge weest bij den aanval op Salamanca. Tien anderen zijn nabij Queretaro gevangen ge nomen. Weer een aanslag op een trein. Uit Guadalajara in Mexico wordt ge meld, dat daar een dynamietaanslag is ge pleegd op een passagierstrein. Slechts één wagen werd vernield. Do opstandelingen zijn door vliegtuigen verdreven. In de buurt van Guadalajara zijn 14 bandieten door de federale troepen ge dood. De troebelen in Nicaragua. Sandino bedreigt Matagalpa. Naar uit Managua wordt geseind, be dreigt Sandino's cavalerie thans de stad Matagalpa. Zijn hc of dracht is ten Noor den daarvan in de nabijheid van Jmotega samengetrokken, welks spoedigen val men vreest. De Engelsche vice-consul te Mata galpa heeft een beroep op den Britschen zaakgelastigde te Managua gedaan voor de bescherming van Britsche onderdanen. Vluchtelingen uit Matagalpa deelen me de, dat de wegen naar die stad en naar Ji- notega bedekt zijn met vluchtende bur gers. EERSTE KAMER. Over de olie. De tweede kamer wist in één avond zich door de olieovereenkomsten met de Ned. Koloniale en de Bitiny petroleummaat- schappij benevens de drie wetsontwerpen tot uitbreiding van de werkingssfeer der Ned. Inf. Aardolie. Maatsch. heen te wer ken. De sociaal-democratische fractie van den senaat denkt er niet aan deze zoo snel af te doen. Nadat de heer Polak zijn bezwaren tegen de overeenkomst met de Rotterdamsche Bankvereeniging ont wikkeld had, werd dit wetsontwerp zon der hoofdelijke stemming aangenomen en kon het debat over de petroleum een aanvang nemen. Men bleef echter niet bij de petroleum, maar men kreeg zooals de heer van Lanschot terecht op merkte, een debat over Staatsexploitatie gemengd bedrijf en particulier bedrijf in wólk debat men is blijven steken. UITSLUITING IN HET KLEEDINGBEDRIJF. Op 18 Februari. Men meldt uit Amsterdam! 'Hoewel de hoofdbesturen der samen werkende vakbonden in de kleedingin- dustrie geen enkele mededeeling van den Bond van Kleennakersnatroons hebben ontvangen, is den hoofubesturen bekend geworden, dat de maatpatroons besloten hebben ,de georganiseerde kleedermakers tegen Zaterdag 18 Februari a.s. uit te sluiten. De hoofdbesturen der vakbonden kwamen gistermorgen bijeen en besloten gezamenlijk, wanneer dat noodig mocht blijken tegen-maatregelen te treffen. De afdeelingsbesturen der vakbonden is medegedeeld, dat tot geen enkelen maatregel mag worden overgegaan, doch dat de instructies van de hoofdbesturen moeten worden afgewacht. Nog deze week zullen de kleermakers worden inge licht, terwijl in verschillende plaatsen vergaderingen zullen worden belegd Nader vernemen wij van werkgevers zijde dat zij inderdaad besloten hebben, op 18 Febr. a.s. alle georganiseerde arbei ders in het maatkleedingbedrijf te ont slaan. POSTVACCINALE ENCEPHALITIS. Medewerking van de burgemeesters ver zocht bij het onderzoek naar het verband tusschen inenting tegen de pokken en encephalitis, door nasporingen in de registers van den burgerlijken stand, enz. De hoofdinspecteur van de Volksgezond heid, dr. J. Th. Terburgh, schrijft in een aan de burgemeesters gerichten brief, dat het zeer gewenscht is, de noodige gege vens te verzamelen, ten einde eenig oor deel te kunnen vormen over de oorzaak van ziekteverschijnselen van het centraal zenuwstelsel, die eerst gedurende de laat ste tijden zijn waargenomen bij kinderen, nadat zij kort te voren tegen pokken wa ren gevaccineerd; dat het staatstoezicht op de volksgezondheid reeds veel bouw stoffen voor een wetenschappelijk onder zoek heeft verzameld, doch deze nog niet zoo volledig zijn als het zou wenschen. De minister van arbeid, handel en nijverheid heeft den hoofdinspecteur gemachtigd, een beroep te doen op de medewerking van de burgemeesters, ten einde te pogen, de ontbrekende gegevens te verzamelen. De hoofdinspecteur houdt zich er van overtuigd, dat zij deze medewerking zul len willen verleenen, waardoor het vraag stuk van de oorzaak van de postvaccinal© encephalitis wellicht tot een nadere oplos sing kan worden gebracht. Aan de genees kundigen werd reeds verzocht mee te dee len, of zij in him practijk dergelijke geval len waren tegengekomen, die nog niet aan het staatstoezicht op de volksgezondheid bekend waren gesteld. Er zijn reeds nog niet bekende gevallen opgegeven, doch deze werden bijna uitsluitend in en na het jaar 1923 waargenomen. De beantwoording van de vraag, of vóór 1923 die aandoening niet voorkwam, aldus de hoofdinspecteur verder, van groot be lang zijn, en hij acht het niet onmogelijk, dat de burgemeesters tot de beantwoor ding kunnen meewerken, door het instellen van het volgende onderzoek: In de registers van den burgerlijken stand worde nagegaan, welke kinderen van 4 maanden tot en met 6 jaar in de ge meente overleden zijn. Is dit vastgesteld, dan te onderzoeken, of, en, zoo ja, wan neer deze kim-c-ieu gevaccineerd waren; dit kan blijken uit de bewaarde duplicaat* vaccinebewijzen of uit de op do scholen aangehouden registers. Voert het raadple gen van deze bescheiden niet tot hot doel, dan zou bij den huisarts of bij de familie navraag kunnen geschieden. Mocht bij dit onderzoek blijken, dat de vaccinatie korter dan een maand vóór het overlijden werd verricht, dan ware na te gaan, welke ge* neeskundige het kind het laatst heeft be handeld, hetgeen uit de verklaring van overlijden kan blijken. Mochten zulke ge vallen ontdekt worden, dan vraagt de hoofdinspecteur daarvan bericht, waar voor hij den burgemeesters een formulier heeft toegezonden. Hij verzoekt den bur gemeesters, het onderzoek naar de onder de jeugdige kinderen voorgekomen sterf gevallen ten minste van 1 Januari 1920 af te doen en het zoo mogelijk uit te strek ken tot over aan dat tijdstip voorafgaande jaren. Tevens vraagt hij een opgave van de in de gemeente verrichte inentingen tegen pokken over de jaren 1924, 1925 en 1926, verdeeld volgens de maanden van het jaar en volgens den leeftijd der kinderen. De oude Kathedralen in Protestantsche handen. E m e r i t u s-p redikant adviseer tï verkoopen aan de Katholieken. Een emeritus-predikant schrijft aan het „Handelsblad": „Telkens als ik, vooral in de wintermaan den, in een onzer kathedralen te kerk ga, komt over mijn lippen de verzuchting: wat zijn die toch zoo majestueuze gebouwen wanhopig ongeschikt voor onzer eenvoudige protestantsche godsdienstoefeningenOp vele plaatsen in die kerken kan men den predikant dikwijls in het geheel niet zien en bitter slecht hooren. En dan die kou, die verschrikkelijke kou! Hoe dankbaar zijn we soms, als dominee „amen" zegt en we onze huiverige ledematen weldra thuis weer kunnen verwarmen. En verder wat kosten die kerken een schatten aan onderhoud, wat onze meeste Hervormde Gemeenten in deze maakt b.v. Bolsward een uitzondering niet kun nen betalen. Tegenwoordig valt het meer dan een dier gemeenten, die nog een kathedraal bezit ten, ook moeilijk wat het kerkbezoek aan gaat niet achter te komen bij de kleinere kerkgenootschappen en protestantenbonds- afdeelingen en vrijzinnig-hervormden. Die hebben en bouwen tegenwoordig beschei den, maar huiselijk ingerichte kerkzalen, die goed verwarmd en electrisch verlicht zijn en waar men overal den spreker zien en verstaan kan. En is het dan wonder, dat menig kerksch mensch vooral in den winter daarheen gaat en zijn eigen koud kerkge bouw voorbijgaat? Zeer zwakke gemeenten zouden mis schien beter doen, haar kathedralen maar te verkoopen. Meer en meer begint zoo'n monument daar te vervallen en, wil men dit zooveel mogelijk voorkomen, dan moe ten de geestelijke belangen daaronder noodwendig schade lijden. Bovendien wil len in vele van dio gemeenten de Room- schen gaarne de gebouwen, die vroeger van hun Kerk zijn geweest, terugkoopen. En al heeft het protestantsche gemoed daartegen ook bezwaren, als we zien hoe b.v. de St. Janskerk te s Hertogenbosch, die ook eenmaal zeer oude menschen kunnen zich dat nog herinneren een Hervormde Kerk was, in Roomsche handen tot een prachtmonument geworden is, moe* ten we ons daarbij neerleggen". Wat dit laatste betreft, inderdaad, die menschen zouden wel „zéér oud" moeten zijn. Zoo om en om 125 jaar, want de Bos* sche St. Jan werd reeds onder Napoleon aan de rechtmatige eigenaars teruggegeven Of de Katholieken t egenwoordig nog erg verlangend naar de hun vroeger ontnomen kerken terugzien, is een andere vraag. In 't algemeen althans. Er zijn echter wel uit zonderingen. Toovall-'r s"b»'ijft in het juist verschenen riumnier van ..*.e Toortsdrager" de hcej

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1