H.H. Adverteerders
BUITENLAND.
Nederlancisch Oosi-hidië
BINNENLAND
19e Jaargang.
DINSDAG 31 JANUARI 1928
No. 5785
Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 18 cent pei weelr f O pei bwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent pei week f2.60 pei kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal.
Bet Geïllustreerd Zordagsblad Ie rooi de Abonné's ren
krijgbaar tegen betaling van 5G cL per kwartaal, bij voor-
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 et., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. >- II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. tl
DB ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT»
Gewone odvertentlên 30 canl por rogo)
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. s
Kleine edvertentlén, ran ten hoogste 80 woorden, r&arfai
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en 7er
huur. koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit Twee bladen
h.;
V Tegen de Katholiekekerk.
In den strijd in Mexico tegen de Katho
lieke Kerk vinden de tegenstanders der
Kerk elkaar, hoe verschillend deze ook
overigens mogen zijn.
Zoo b 1 ij f t „Het Volk" hardnekkig
schrijven over een „Katholiekenvervol
ging" in Mexico" tusschen aanha-
lingsteekens. Gisterenavond bijv. bevatte
het socialistisch orgaan dit bericht:
De „Katholiekenvervolging" in Mexico.
„Boosaardig geklets."
Uit Mexico City wordt aan de „Vor-
w&rts" geseind, dat de 300 gearresteerde
katholieken op 30 na op vrije voeten zijn
gesteld. De Minister van Binnenlandsche
Zaken noemde de verhalen over katholie
ken-vervolgingen „boosaardig geklets".
De regeering is vastbesloten de wet uit te
voeren.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
in Mexico een gezaghebbend man!
Wat tientallen volkomen geloofwaardige
getuigen verhalen „boosaardig geklets"!
En de groote pers, die onder invloed of
bescherming der Loge staat, wil ook niets
weten van een Katholiekenvervolging in
Mexico.
Pater Louis Koch brengt hierover eenig
licht.
De anti-religieuze strijd in Mexico zegt
hij, duurt reeds meer dan 100 jaren. De
Noord-Ainerikaansche Vrijmetselaarsloge
bewerkte reeds in 1867 de overwinning
van Juarez op keizer Mixamiliaan. De ne
derlaag van generaal Huerta, die katho
liek. was, is ook te danken aan den in
vloed van de Loge. Het was ook de Loge
die de hervorming inblies tengevolge
waarvpn de .onwettige grondwet in, Mexi
co in 1917.
In 1925 hebben driehonderd broeders
der Noord-Amerikaansche Vrijmetselarij
de Loge in Mexico definitief georgani
seerd. Zij stichtten de anti-clericale Liga,
welke de plannen ontwierp en voorbereid
de van de campagne van Calles. De sek
te der Ku-KIux-Klan betoonde in eene op
15 September 1925 gehouden bijeenkomst
in Washington groote sympathie met de
methoden van het Mexicaansche Gouver
nement in zijn „strijd voor de bevrijding
van het volk van de vreemde invloeden".
Sedert het tijdperk van Carranza, heb
ben de aanhangers der Loge alle belang
rijke posten in Mexico bezet. Calles ont
ving als belooning voor zijn misdaad de
medaille van den Óppersten Raad van den
Schotschen Ritus en Lon Luiz M. Roaz
beloofde toen, aan alle opperste Raden
der andere vrijmetselaarsloges deze be
langrijke onderscheiding.
Zoo spannen de vijanden der Kerk sa
men!
V De moderne volkskwaien.
Het Doorluchtig Episcopaat heeft een
commissie ingesteld om te onderzoeken,
M1 wat door „Sobriëtas". Voor Eer en
'a' Deugd" en den „Bond voor Groote Ge
zinnen" kan gedaan worden tot bestrij-
ding der moderne uit genotzucht gebo-
ren volks kwalen (snoepzuncht,
k>j nicotinisme, bioscoop- en dansmanie en
Nieuw-Malthusianisme).
m Jhr. Mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck is
voorzitter van deze commissie.
Aldus bericht in de courant van Zater
dag j.l. (de zetter, die blijkbaar in zijn
liefde voor de oude talen wat ver gaat,
had er boven geplaatst: bestrijding der
moderne volkstale n).
Met groote belangstelling zal naar het
"2 resultaat van de onderzoekingen dezer
Anf commissie worden uitgezien.
Niet alléén den Katholieken zal de ar
beid dezer commissie interesseeren.
De genoemde volkskwalen grijpen diep
in héél het volksleven en ondermijnen en
verkankeren de volkskracht en volksge
zondheid.
Niet weinig draagt daartoe, helaas, bij:
;rd4 de pers.
En onder die pers, speciaal zekere ge-
illustreerde bladen en illustraties in ze
kere dagbladen.
Illustraties, die op prikkeling van zinne-
lust en genotzucht zijn aangelegd;
die dat kennelijk als doel beoogen.
Wij staan telkens weer opnieuw ver
wonderd, hoe b.v. katholieke caféhouders
en katholieke kappers dergelijke bladen
op hun leestafels du rven leggen; hoe
zij dat voor hun geweten kunnen
verantwoorden
En volslagen onbegrijpelijk is het. als
we datzelfde waarnemen bij huisvaders,
in wier huiskamers dergelijke lectuur toe-
sang heeft.
,Alsde moderne volkskwalen in het ge
zin binnen dringen, dragen zij daardoor
:mede zelf schuld!
Het is ons aangenaam te kun
nen mededeelen, dat velen steeds
aan ons verzoek voldoen, wat
betreft het afgeven van Adver-
tentiecopieën.
Toch komt het.nog geregeld
voor om welke redenen dan
ook dat wij Adverteerders
moeten teleurstellen en om nu
ook dit te voorkomen blijven wij
een beroep doen op uw aller
welwillende medewerking.
De Administratie.
DUITSCHLAND.
Rede van Streseinann.
Twee voorname kwesties.
Gisterenmiddag hield de Duitsche mi
mister van buitenlandsche zaken dr. Stre-
semann een uitvoerige rede in den Rijks
dag ter inleiding van de debatten over
Duitschlands buitenlandsche politiek.
Dr. Stresemann gaf in groote trekken
een overzicht der belangrijkste politieke
gebeurtenissen in het afgeloopen jaar.
Daarbij kwamen duidelijk twee groote ge
zichtspunten naar voren. Eenerziids wil de
minister met Polen tot een overeenstem
ming geraken, om den druk. dien de ge
spannen verhoudingen in Tiet Oosten op
zijn politiek in het Westen uitoefenen, te
verminderen en anderzijds drong hij
krachtig op ontruiming van het Rijnland
aan.
Bij zijn onderhandelingen met Polen
wordt hij door de Duitsch-nationalen ern
stig gestoord, daar de Duitsche landbou
wers de concurrentie der Poolsche land
bouwproductie vreezen. De bond van
landbouwers, die met de Duitsch-nationa-
le partij in de nauwste betrekkingen
staat; heeft dezer dagen openlijk de mee
ning uitgesproken, dat het beter zou zijn,
met Polen in het geheel geen handelsver
drag te sluiten. Als een regeeringspartij
dergelijke meeningen uit, moet te War
schau wel gerechtvaardigde twijfel rijzen,
of de Duitsche onderhandelingen wel dogr
den ernstigen wil om tot een verdrag te
komen geleid worden. Een ware storm
van ovaties werd Stresemann gebracht,
toen hij blijkbaar als antwoord op een re
de van Paul-Boncour de woorden sprak,
dat het huichelarij was, op verdere vei
ligheidsmaatregelen in het Westen aan te
dringen. Wat heeft het voor zin. zeide hij.
verdragen te sluiten, als men in die ver
dragen geen vertrouwen stelt en waarom
moest Engeland het verdrag van Locarno
garandeeren. als men in deze garantie
niet* gelooft? Tusschen Duitschland en
Frankrijk bestaat geen enkel politiek ge
schil meer en wie aanneemt, dat het in
het Westen nog tot een conflict kan ko
men, moet veronderstellen, dat zoowel
Duischland als Engeland zijn gegeven
woord zouden breken. Dit alles werd met
emphase gezegd, om tot de conclusie te
komen, dat Frankrijk door het handhaven
der bezetting Duitschland niet ertoe zal
kunnen brengen, blijvende verplichtingen
te aanvaarden, die verder gaan dan het
verdrag van Versailles. Op dit woord
..blijvende" moet men den nadruk leggen,
daar Duitschland ongetwijfeld voor een
overgangstoestand te vinden zou zijn.
Het was meer een algemeene demon
stratie. die de buitenlandsche politiek van
dr. Stresemann voor het binnenland
moest rechtvaardigen, dan een diploma
tieke actie, waarvan gevolgen te ver
wachten zijn. Op zijn hoogst kan het nog
in de bedoeling van den minister gelegen
hebben, de politieke situatie van politici
als Paul-Boncour eenigerinate te compli
ceeren. Het Duitsche binnenland zal uit de
rede van Stresemann de conclusie trek
ken. dat hij te midden van een groot po-
tiek werk staat en dat men hem de gele
genheid moet geven, dit te v,oltooien.
ENGELAND.
Maarschalk Douglas Haig. t
Levensb ij zonderheden.
Maarschalk Douglais Haig is gisteren
overleden.
Douglais Haig (thans Earl Haig, vis
count Dawick, baron Haig of Bemersyde)
werd den 9den Juni 1861 geboren. Hij was
afstammeling van een zeer oud Schotsch
geslacht, dat velen zijner zonen als bevel
hebbers of officieren van het Britsche le
ger had afgestaan Ook Douglas- Haig
koos na zijn studies te Oxford de militaire
loopbaan en werd in 1885 officier van het
zevende huzarenregiment.
Als adjudant van den cavalerie-com-
mant onder Kitchener nam hii in 1894 deel
aan den veldtocht in den Soedan.
In den boerenoorlog maakte hij o. a.
deel uit van den staf van generaal French
Bij het uitbreken van den oorlog werd
Haig, onder maarschalk French, met de
leiding van het eerste Britsche legercorps
belast.
Langzamerhand ontwikkelde dit corps
zich tot een leger. Haig werd naar Vlaan
deren gezonden, waar zijn eerste zorg
was, de posities der Britsche troepen te
versterken.
Het Britsche leger, dat in Mei 1915 aan
den slag van Neuve Chapelle deelnam,
stond onder zijn leiding.
Eindelijk na het aftreden van French,
in December 1915, werd Haig opperbevel
hebber van het nog steeds aangroeiende
Engelsche leger, dat langzamerhand, o. a.
onder Haig's bevel en kundige leiding in
den Sommeslag (1916) bewees, een bui
tengewone gevechtswaarde te bezitten.
Bij den hardnekkigen slag in Vlaande
ren (1917) stonden Haig reeds 56 divisies
en meer dan 5000 kanonnen ter beschik
king.
Toen den 21sten Maart 1918 het Brit
sche leger, door de tallooze aanvallen
van den vijand gedecimeerd, een cata
strofe nabij scheen, opperde Haig, of
schoon hij inmiddels (1917) tot veld
maarschalk was benoemd, zelfs het be
kende plan inzake eenheid van opperbe
vel bij de geallieerden, bereid zich onder
het bevel van generaal Foch te stellen.
De gevolgen van dezen maatregel wa
ren dra merkbaar en leidden ten slotte tot
de uiteindelijke overwinning der geal
lieerden.
Haig voerde zijn troepen nog aan.
Duitschland in. tot aan den Rün en keerde
toen naar Engelnnd^erug. waar zijn ver
diensten met een uéhoeming tot peer be
loond werden.
In 1920 nam hij ontslag uit den actieven
dienst.
TURKIJE.
Tegen de communisten.
Uit Angora wordt gemeld: Acht en
veertig arbeiders zijn. wegens het voe
ren van commmunistische propaganda,
gearresteerd en uit het land gezet.
CHINA.
HOENANLEGERS VERSLAGEN.
Successen van den commandant van
Hankau.
V ij f t i e n d u i z e n d k r ii g s-
gevangenen.
De commandant van Hankau, Pei
Tsjoeng-sji, deelt mede. dat hij vier Hoe-
nan-legers op de vlucht heeft gedreven,
od 25 Januari Tsjangsja heeft genomen.
15.000 soldaten gevangen heeft genomen
en 12.000 geweren. 20 veldkanonnen en
50 mitrailleurs heeft buitgemaakt.
De overwonnen legers, die al plunde
rend terugtrekken naar Tsioetsiau en
Hengtsiaufoe, zijn samengesteld uit de
Hoenan-roepen. die op 14 November Han
kau hebben ontruimt, toen de Nanking-
troenen naar laatstgenoemde plaats op
trokken. De verslagen legers worden aan
gevoerd door generaal Ho Tsiien. die na
de vlucht van den gewezen commandant
van Hankau. Tang Seng-tsji, het bewind
over Hankau op zich nam.
Hongersnood in Si an to eng in Zuid-Tsjili.
Van dag tot dag erger.
De internationale commissie voor hulo-
verleening aan de slachtoffers van den
hongersnood deelt mede dat de toestand
in Sjantoeng en Zuid-Tsjili van dag tot
dag erger wordt De dorpsbewoners sloo-
nen hun huizen en verkoopen de materia
len. om van de opbrengst daarvan voed
sel te koopen Oo groote schaal heeft emi
gratie naar Mandsinerije plaats, in zekere
districten is de helft van de bevolking
weggetrokken.
AMERIKA.
Tegen de invoer- en uitvoerbenerking.
De V. S. teekenen de
conventie.
De Vereenigde Staten hebben gisteren
de conventie over de afschaffing van de
in- en uitvoerbeperkingen onderteekend
en alleen een voorbehoud gemaakt voor
den uitvoer van heliumgas.
Een aansla# op den trein van Cosgrave?
De trein, met welke president Cosgra
ve in Canada van Montreal naar Ottawa
onderweg was. is 3 mijl voor de hoofdstad
door onbekende oorzaak gederailleerd,
waarbij echter geen persoonlijke ongeluk
ken zijn voorgevallen.'De politie onder
zocht echter, omdat de plek van het dé
raillement zeer eenzaam gelegen is. de
mogelijkheid van een aanslag op het ler-
sche gezelschap, door fanatieke republi
keinen.
MEXICO.
DE KERKVERVOLGING.
De Mexicaansche Bisschoppen aan Calles.
Wetten, in strijd met het
geweten.
De Mexicaansche bisschoppen hebben
een open brief gericht aan president Cal
les als antwoord op diens Nieuwjaarsbood
schap aan het Mexicaansche volk. waarin
gezegd werd, dat de tegenstand der hoo-
gere geestelijkheid de voornaamste oor
zaak der rebellie was.
Op die beschuldigingen antwoordden de
bisschoppen: Gij zult erkennen dat de wet
niet is de eenige bron van rechten, noch
de eenige maatstaf der redelijkheid. Er
bestaat in de hedendaagsche wereld geen
beschaafde natie wier grondwet niet er
kent, dat er rechten en plichten bestaan,
hooger dan de meiischelijke wet en dat
juist op deze rechten en plichten, de men-
schelijke wet zelf rust.
Dit beginsel aangenomen, moet gij er
kennen, dat een wet strijdig kan zijn met
het gevoelen van een burger en dat in
zoo'n geval een burger in geweten niet
kan gehoorzamen en dat hii. met elk
rechtvaardig middel, veranderingen moet
brengen.
Dit is de toestand, waarin wii ons be
vinden en onze weigering om ons te on
derwerpen aan de wet en onzen eisch om
verandering, zijn in overeenstemming
met de grondwet en kan geen rebellie
worden genoemd.
Het ophouden van de godsdienstoefe
ning is den bisschoppen opgedrongen niet
alleen door de wetsartikelen, op de re
gistratie der priesters, maar vooral ook
omdat de wetten een volledige opheffing
beteekenen van de godsdienstvrijheid en
het recht op bezit, dingen die noodig zijn
voor het bestaan der Kerk in de samen
leving.
VREESELIJKE MIJNBRAND.
VIJF EN DERTIG PERSONEN
GESTIKT.
Negen lijken geborgen.
Aneta seint uit Sawahloento: Een hevi
ge brand is uitgebroken in de steenkolen
mijn Sawaraso, terwijl daarin 5!) personen
werkzaam waren. Vijf en dertig hunner
zijn gestikt, de 24 overigen konden worden
gered.
De lijken van vijl polilie-oppassers van
den mijnopzichter 11. Purvis en van drie
contractanten zijn ieeds gevonden.
NATIONAAL CONGRES VAN
SOBRIüTAS.
Het Federatief Bestuur van Sobriëtas
vergaderde op 28 dezer en besprak o.m.
het te houden Nationaal Congres 1928.
Daar er van verschillende zijden be
zwaren werden gemaakt tegen den aan
vankelijk gekozen datum. nl. van 11—13
Juni, heeft men gemeend beter te doen,
het Congres vast te stellen op 30 en 31
Juli en 1 Augustus.
Het onderwerp van het Congres zal
zijn, zooals reeds eerder werd medege
deeld, de beteekenis van de Offergedachte
in de Katholieke Drankbestrijding, uitge
werkt in 3 hoofdvergaderingen, nl. gezien
van theologisch, sociaal en paedagogisch
standpunt.
Het zal mogelijk zijn voor Secties en
afzonderlijke groepen uit de R. K. Drank-
weer, die zulks wenschen, tijdens het Con
gres een sectievergadering te beleggen.
Het Congres wordt geopend op Maan
dag 30 Juli des avonds en eindigt met 'n
groote demonstratie op de H. Landstich
ting op Woensdag-middag 1 Augustus.
Daar zal dan ook plaats hebben de toe
wijding van de R. K. Drankbestrijding
aan Koning Christus.
Er is een Uitvoerend Comité benoemd,
om de plannen nader uit te werken.
Dit Comité vormde een dagelijksch be
stuur, bestaande uit den heer J. O. Suring
Voorzitter van Sobriëtas: Freule A. de
van der Schueren, Nijmegen: Mej. A.
Reith, Maarssen; den heer J. Houben,
Breda: C. P. Bon, Den Haag: J Blokker,
Sittard en C. J. J. Terwisscha van Schel-
tinga, pr. Secretaris van Sobriëtas.
Het Secretariaat van het Congres is ge
vestigd op het Centraal Bureau van So
briëtas, Ververstraat JO, 's Hertogenboscli
DE GASCORRUPTIE.
Te Utrecht had Zaterdagmiddag onder
leiding van mr. B. J. Nothorn uit Zutphen
een algemeene vergadering plaats om te
komen tot oprichting van een centraal co
mité van actie tegen de corruptie in ge
meente- en staatsbedrijven in Nederland,
in het bijzonder tegen de corruptie in het
gasbedrijf.
BUITENLAND.
Overleden Is maarschalk Douglas Half,
bekend uit den wereldoorlog.
Groote nederlaag van de Hoenanlegert
in China.
Een open brief van de Mexicaansche
bisscnoppen aan Calles.
Een Amerikaansche onderzeeër zoek.
(Buiicnl. Berichten, 2e blad).
Een vreeseüjke mijnramp In Sawaraso.
Vijf en dertig dooden. (Ned. O.-Indië, 1ste
blad).
BINNENLAND.
Overleden Is de stichter van een
Beuroner school, Dom Desiderius Lenz.
(L. en K„ 2e blad).
Een comité van actie tegen de corrup
tie in het algemeen in Nederland. (1ste
blad).
Gasontploffing te Heerlen; drie perso
nen gewond. (Gemengde Berichten, 2de
blad).
Het aanstaande Nationaal Congres van
Sobriëtas. (1ste blad).
De zomerdienst van de K. L. M. (Lucht
vaart, 2de blad).
Hiertoe waren uitgenoodigd alle be
langhebbende gemeentebesturen en ver
tegenwoordigers uit handel en industrie,
teneinde mede te helpen te voorkomen,
dat orders uit hoofde van corruptie in het
buitenland worden geplaatst.
Slechts ongeveer 25 personen waren
aanwezig, o. w. ook de gewezen gasdirec-
teur Van der Stel, de man die zooveel
stof doet opjagen.
Mr. Nothorn hield een uitvoerige inlei
ding. Spr. meende, dat de Ncderlandsche
Staat veel te slap optreedt tegen perso
nen, die, in welk opzicht ook, fraude ple
gen.
Op deze inleiding had eenige gedach-
tenwisselitig plaats.
Besloten werd de verdere besprekin
gen niet openbaar te doen zijn.
Na afloop der geheime besprekingen
werd medegedeeld, dat een voorloonig
comité van actie tegen de corruptie in liet
algemeen in Nederland is opgericht. Dit
comité zal een vergadering voorbereiden,
vermoedelijk weder te Utrecht, om te ko
men tot benoeming van een definitief co
mité.
Het voorloopig comité werd samenge
steld als volgt: mr. B. J. Nothorn. Zut-
nhen. voorzittter; C. J. F. J. Maassen, Am
sterdam, Keizersgracht 125, secretaris; J.
M. F. A. van Dijk, De Bilt. penningmees
ter: J. Adriaans, oud-gasfabrikant, Nijme
gen; H. J. Lecendig. Amsterdam; en A.
W. P. Visser, Soest .leden.
DIE VAN ONS GINGEN.
Zaterdag is te Delft op Gl-jarigen leef
tijd overleden mr. J. D. van Ewijck, kan
tonrechter aldaar. Do overledene, gebo
ren te Zeist in 1863, studeerde te Utrocht.
Na voltooiing van zijn studiën vestigde hij
zich als advocaat aldaar. In 1899 werd hij
benoemd tot griffier bij het toenmalige
kantongerecht te Ridderkerk; in 1906
volgde zijn benoeming tot kantonrechter
aldaar. Sedert 1911 was mr. Van Ewijck
kantonrechter te Delft.
In den ouderdom van 59 jaar is te
Haarlem overleden de lieer P. U. Akker
man, redacteur van de „Oprechte Haar-
lcmsche Courant", secretaris van den
Haarlcmschen Journalistenki f ig, gedele
geerde in liet bestuur van het Persmu
seum te Amsterdam en hoofdbestuurslid
van den Ijsbond Hollands Noorderkwar
tier. De heer Akkerman was een zeer be
kende en geziene figuur in vele kringen te
Haarlem.
Op 67-jarigen leeftijd is to 's-Graven-
hage overleden de heer A. Hoogendijk Jz.
De overledene was, voor hij zich te Den
Haag vestigde, te Vlaardingen een be
kend reedcr en koopman. Hij was oprich
ter van de reederij „De Doggermaat
schappij", waarvan hij 35 jaar directeur
is geweest.
Voorts was hij jaren lang lid van den
Vlaardingschen gemeenteraad, lid van 't
College der Visschorijen en bestuuislid
van verschillende andere vereenigingen.
Vragen van Kamerleden.
Het Staatsbodrijf dor P. T. T.
Het Tweede Kamerlid Kuiper heeft den
minister van Waterstaat de volgende vra
gen gesteld:
lo. Wil de minister mededeelen, of de
persberichten juist zijn, dat vanwege den
directeur-generaal van het Staatsbediijf
der Posterijen, Telegrafie on 'telefonie een
dienstorder is uitgevaardigd, om bij wijze
van proefneming in de behoeftaan lager
l crsoncol lo voorzien door hel aannemen
