BUITENLAND.
BINNENLAND
19e Jaargang.
ZATERDAG 28 JANUARI 1928
No. 5783
Do ABONNEMEN fSPRUS bedraagt bi) vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent pei weeb pei kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent pei week f2.60 pei kwartaal
Franco per post »2.95 per bwartaaL
Bet Geïllustreerd Zordagsblad la rooi de Abonné'e ven
brijgbaar tegen betaling van 5C ci. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke numraere 5 et-., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 c POSTBUS No. 11
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT 1
Gewone odvertentièn 30 cenf per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
g dubbele var het tarief berekend S
Kleine edvertentlén, van ten hoogste 30 woorden. r/aari»
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd buur cd 7er
huur. koop en verknop f 0.50
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
waaronder een Geïllustreerd Zondagsblad.
De vergadering van Commissarissen der
N.V. „De Leidsche Courant" heeft gisteren
besloten, om aan te koopen vier perceelen
aan de Papengracht, (waarin o.m. de druk
kerij van de firma Trap is gevestigd ge
weest), teneinde daarin te vestigen de bu
reaux en de drukkerij van „De Leidsche
Courant".
"Wij gaan dus ons gebouw aan het Ra
penburg verlaten.
Na ernstige overweging is dit besluit
genomen.
Van de perceelen, die een oppervlakte
hebben van 933 vierkante meter, en een
gevelbreedte van 31 meter, omvat perceel
1 een groot patriciërshuisde 3 daaraan
grenzende perceelen zullen tot bureaux
enz. worden ingericht, terwijl in den daar
achter gelegen tuin, ter grootte van 550
vierkante meter, de drukkerij zal worden
gebouwd.
Het pand aan het Rapenburg groot 475
vierkante meter zal eerlang worden ver
kocht.
Dit besluit is genomen, zooals gezegd, na
ernstige overweging, ook omdat het
op 't eerste gezicht niet aanlokkelijk was,
afstand te doen van de huisvesting aan
het Rapenburg. Maar ten slotte heeft de
overweging, dat do oppervlakte dubbel zoo
groot is en voor ons zich, gelukkig, uit
breidend bedrijf een dergelijke ruimte op
den beganeu grond van zeer groot practisch
nut is, den doorslag gegeven.
De Leidsche Courant blijft gevestigd in
het centrum van Leiden; dat is het
/voornaamste in de vraag van „stand".
Dat Papengracht veel stiller is wat be
treft het verkeer dan Rapenburg, is inder
daad een reden geweest, die bij het nemen
van het besluit heeft doen aarzelen, maar
waartegenover het feit van nuttigheid
toch sterker heeft gewogen nuttigheid,
gelegen in de prachtig groote oppervlakte,
het bij uitstek en uitnemend voor het be
drijf geschikte terrein.
De panden zijn aangekocht voor 32.600
gulden.
Moge op dit besluit Gods zegen rusten.
V Een Partijbureau.
Het katholieke Nederland is geroepen,
om in en door zijn eenheid op verscheiden
gebied veel te bereiken.
Ook op het terrein van de politiek.
De beteekenis en de invloed van de po
litiek wordt, helaas, nog door te velen
onderschat. Maar wie nret ziende blind is
zal toch op den huidigen dag niet meer
laag op de politiek neerzien, zichzelf
daarboven verheven gevoelen!
Zeker is aan de politiek veel bijkom
stigs wat niet van echt gehalte is, wat ook
niet in de bedoeling op hoog peil staat!
Maar nogmaals: da alles vormt niet
de politiek; dat is niet de politiek, die
wij bedoelen en nastreven, en die ook
gelukkig, door velen onzer wordt be
reikt!
Dezer dagen hebben wij al eenige ma
len uitvoerige mededeelingen gedaan
over de oprichting van een Partijbureau
der R. K. Staatspartij.
Het Partijbestuur streeft hiermede in
eerste instantie naar een stevig opge
bouwd en goed functioneerend secreta
riaat. Maar het houdt als ideaal voor
oogen naast dit Partijbureau in engeren
zin een voortreffelijk toegerust weten
schappelijk partij-instituut als krachtcen
trale voor leiding, leden en Kamerfrac
ties.
„De Maasbode" schreef dezer dagen:
„Het Partijbestuur wil klaarheid en ze
kerheid omtrent den concreten inhoud
van onze politiek, en het wil op dezen
grondslag de politieke eenheid der Ne
derlandsche katholieken zien gevestigd.
Tot aller bevrediging sprak de Voorzitter
der Partij dit nog uit in zijn rede ter
jongste vergadering van den Partijraad.
Het blijkt uit de kordate manier, waarop
het Eestuur voor de volgende Partijraad-
bijeenkomsten het sociale probleem aan
de orde heeft gesteld. Het blijkt ook nu
weer uit het ideaal: een wetenschappe
lijke krachtcentrale, dat het Bestuur als
doel der Partijbureau-actie naast de
schepping van het eigenlijke secretariaat
heeft geponeerd.
De vaststelling tot in details van het
sandpunt der Katholieke Staatspartij te
genover alle onderdeelen van de politieke
problemen van dezen tijd vraag een stel
selmatige wetenschappelijke arbeid,
vraagt een voortdurende bezinning op de
katholieke beginselen en op de histori
sche verrichtingen van de door die begin
selen geinspireerde staatkunde. Zij vraagt
ook een in verband brengen van de ka
tholieke politieke actie met alle uitingen
van het rijke katholieke leven, zooals dit
met de samenstelling van den Partijraad
reeds is beoogd".
Zóó. in dit licht breed en onbevangen
moet katholiek Nederland bezien het
voornemen om eert Partijbureau op te
richten en in deze overweging ligt
een krachtige prikkel om aan dat streven
daadwerkelijken steun te schen
ken. daaraan mede te werk e n.
In en door de politiek kan de f e i-
e n bewijzen het toch! o zoovee! goeds
en ook zooveel kwaads wordt gedaan.
Voor het geheele volk, voor Kerk en
Godsdienst.
Als men daarvan zich klaar en dien
bewust maakt dan zal men willen werken
voor of bijdragen aan het Dr. Schaepman-
fonds voor het Partijbureau der R. K.
Staatspartij!
DU ITSCHLAND.
Duitsche memorandum.
Aan de veiligheids
commissie.
De Duitsche gezant te Praag heeft gis
teren aan minister dr. Benes, als voor
zitter der veiligheidscommissie een me
morandum overnandigd, hetwelk de op-
merkmgen der Duitsche regeermg bevat
terzake van het arbeidsprogram van de
veiligheidscommissie, welker rapporteurs
thans te Praag confereeren.
Men mag aannemen, dat de inhoud.van
dit memorandum over het algemeen
overeenkomt met het door Duisciuand in
de eerste zitting, van de veiligheidscom
missie zelf, den lsten en 2den December
van het vorig jaar ingenomen stand
punt.
Graaf Bernstroff heeft toen met nadruk
gewezen op de noodzakelijkheid, de werk
zaamheden van het scheidsgerecht uit te
breiden en een procedure te ontwerpen
welke zekerheid biedt tegen alle inter
nationale conflicten.
Eveneens zal men er nu den nadruk
op leggen dat allereerst de oorzaken moe
ten worden weggenomen, welke tot oor
log kunnen voeren, als men den oorlog
als zoodanig bestrijden wil. en dat een
practische methode voor de vreedzame
regeling van alle conflicten dient te wor
den gevonden, waaraan de staten zich
ter gerechtelijke regeling van hun even-
tueele geschillen kunnen houden.
De schoolwet.
Een voorstel van de
D. V o 1 k s p a r t ij.
In de onderwijscommissie van den
rijksdag werd gisteren in verband met
paragraaf 20 van de voorgestelde school
wet, de kwestie der simultaanscholen be
handeld, en het voorstel van de Duitsche
volkspartij volgens hetwelk het in de lan
den, waar de simulaanschool bestaat, bij
den heerschenden toestand zal blijven
aangenomen met 15 tegen 13 stemmen.
Alle andere voorstellen werden ver
worpen.
De regeering had voor de stemming
laten verklaren, dat het voorstel van de
Duitsche Volkspartij een grondwetsher
ziening beteekende en een meerderheid
van twee derden in den voltalligen rijks
dag zou eischen.
Dit besluit wordt in centrumskringen
als onhoudbaar voor het verdere bestaan
van de regeeringscoalitie beschouwd. Van
deze zijde wordt verzekerd, dat het cen
trum zijn ministers uit de regeering zal
terugtrekken, wanneer de onderhandelin
gen met de Duitsche volkspartij tusschen
de eerste en tweede lezing niet tot een
opheffing van het gisteren genomen be
sluit leiden.
Een rumoerige Rijksdagzitting.
Schandelijke rede van een
Nat. Socialist.
De gisteren gehouden zitting van den
Rijksdag, waarin de beraadslagingen over
de begrooting voor het departement van
Justitie in tweeede lezing plaats hadden,
eindigde onder groote opwinding.
Tengevolge van een rede van den na-
tionaal-socialistischen afgevaardigde
Frick, die op ongehoorde wijze de repu
bliek en talrijke bekende autoriteiten be
schimpte, ontstond een geweldig rumoer.
De verontwaardiging bij links en h£t
Centrum was algemeen. Een Centrum-af
gevaardigde bestempelde den Volki-
sclien soreker als „den grootsten schoft
die in den Rijksdag rondloopt!", een op
merking, waarop Frick niet reageerde.
Ten slotte werd de situatie dreigend
De afgevaardigden van links en van
rechts schaarden zich voor de sprekers
tribune, waarbij Frick de communisten
tartte met de woorden„Als je me durft
aanrakenMen slaagde er evenwel
in een vechtpartij te vermijden.
FRANKRIJK.
Delest weer gearresteerd.
Daudets vriend Delest. die tegelijk met
Daudet uit de Santégevangeais te Parijs
is ontsnapt, is gisteren te Sajnade, waar
hij zich in het geheim ophieJd, gearres
teerd.
De gérant van de „Action Francaise"
een dorp dicht bij Mont-de-Marsau plaats
De gérant van de „Acion Francaise"
was daar zijn moeder, die ernstig ziek is.
komen bezoeken en werd door de genciar
men in haar huis aangehouden.
Delest heeft zich niet verzet, doch te
gen zijn aanhouding geprotesteerd op
grond, dat „zijn straftijd om is" en hij
kan beweren niet zelf aan de hem regel
matig beteekende invrijheidstelling te
hebben meegewerkt.
Wat het curieuse in het geval, moet
worden genoemd, is dat Delest reeds
meermalen zijn moeder van Biarritz uit is
komen opzoeken. Blijkbaar heeft de gen
darmerie. voor wie de royalist zich niet
verborgen hield, zich eerst willen over
tuigen, dat de arrestatie nog gewettigd is.
ENGELAND.
De doodstraf in Engeland.
Eenigen tijd geleden werden twee per
sonen te Cardiff gearresteerd, Daniel
Driscoll en Edward Rowlands, beschul
digd van moord op den voetballer Lewis.
Zij werden ter dood veroordeeld. On
danks veie petities, protesten en demon
straties bleef het doodvonnis gehand
haafd en gistermoigen zijn de beide man
nen terecnigesteld door den strop. Een
groote mensc,- i. uigte had zich voor
de gebarricadeerde gevangenis verza
meld, doch tot ougeregelheden is het niet
gekomen.
SPOORWEG
GOUDA—BOSKOOP—ALPHEN.
De regeering zal met de voltooiing
zooveel mogelijk spoed betrachten.
Naar aanleiding van schriftelijke vra
gen, door het 'tweede Kamerlid den heer
Lovink gesteld aan den Minister van Wa
terstaat deel de heer van der Vegle thans
mede dat de spoorweg Gouda—Boskoop
Alplicn zal worden voltooid.
Met deze voltooiing zal .voor zooveel
de door de wetgevende macht toegestane
gelden zulks mogelijk maken, zooveel
mogelijk spoed worden betracht.
BESTRIJDING.
DER MODERNE VOLKSTALEN.
Het Doorluchtig Episcopaat heeft een
commissie ingesieid om te onderzoeken,
wat door „Sooriëtas", „Voor Eer en
Deugde en den „Bond voor grooe Gezin
nen" kan gedaan worden tot bestrijuing
der moderne uit genotzucht geboren
volkskwalen snoepzucht, niconnisme,
bioscoop- en dansnianie en iNieuw-Mal-
thusiamsme), meldt „S. Maria".
Jhr Mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck is
voorzitter van deze commissie.
UIT DE GEMEENTERADEN.
De Raad van Den Bosch be
handelde het voorstel van B. en W. tot
aanleg en exploiiaue-oistributiecentraie
met gebruikmaking van het telefoonnet
van net gemeentelijk electrisch bedrijf.
Het voornemen is de mogelijkheid te
openen, dat de luisteraars steeds een
vrije keuze kunnen doen uit vier stations
door vier ontvangtoestellen in bedrijf te
stellen en op genoemde staitions afge
stemd te houden.
Het voorstel zelf vond geen bestrijding.
Wel poogde men er aan te verbinden
dat de gemeente ook de luidsprekers in
huurkoop zou verstrekken, doch dit werd
door B. en W. afgewezen. Een desbe
treffend voorstel werd door den Raad
verworpen. Evenmin waren B. en W. te
vinden voor een verzoek om over de
programma's overleg te plegen met radio
vereenigingeu. De gemeente geeft gele
genheid. om naar 4 stations te luisteren.
Het is de tank van den huisvader te zor
gen dat men weert wat niet in de huiska
mer hoort. De overheid zorgt voor de
orde en zedelijkheid in het ope..baar, doch
kan niet in de huiskamer treden en een
deel vap de verantwoordelijkheid der
ouders overnemen. Ook bij aanschaffing
van een eigen toestel heeft men in het
gezin denzelfden plicht. Aldus het stand
punt van B. en W.
De verdere uitwerking der plannen
werd aan B. en W. overgelaten, in over
leg met de bedrijfscoinmissie.
DE POSTTARIEVEN.
Met ingang van 1 Februari.
Wij herinneren er nogmaals aan, dat
met ingang van 1 Febr. de navolgende
wijzigingen in de posttarieven worden
aangebracht:
Het tarief der brieven van een gewicht
van meer dan 20 grem is gewijzigd en be
draagt voor eiken brief:
Boven 20 gram tot en met 250 gram 15
ct., boven 250 gr. t.m. 500 gr. 20 ct., boven
500 gr. t.m. 750 gr. 25 ct., boven 750 gr.
t.m. 1000 gr. 30 ct., boven 1000 gram tot en
met 1500 gr 35 ct., boven 1500 t.m. 2000
gr. 40 ct.
Ingevoerd is een tweeledig tarief voor
gedrukte stukken n.l.:
a. een port voor drukwerken, waar
van spoedbehandeling wordt verzocht,
door middel van een in het oog loopende
boven het adres gestelde aanwijzing
„spoed" of een soortgelijke tezelfder plaat
se aangebrachte aanduiding: dit port is
gelijk aan het bestaande drukwerkport
b. een port voor de overige gedrukte
stukken, hetwelk bedraagt:
voor een gewicht tot en met 500 gram
11/2 cent per 50 gram of restend gedeelte
van 50 grrjn boven 500 gr. t.m. 700 gram
17 /12 ct., boven 750 gr. t.m. 1000 gr. 20 ct.,
boven 1000 gr. t.m. 1500 gr. 25 ct., boven
1500 gr. t.m. 2000 gr. 30 ct.
In verband hiermede kan de behande
ling van drukwerken, welke niet zijn voor
zien van de vorengenoemde aanwijzing
„spoed" of een daarmede overeenkomende
aanduiding, tot een gunstiger gedeelte
van den dag of uiterlijk tot den volgenden
morgen worden verschoven, indien daartoe
met het oog op de hoeveelheid te verwer
ken correspondentie aanleiding bestaat.
Evenwel zal zulks, als algemeene regel
althans voorloopig alleen gelden
voor de z.g. massa-reclamedrukwerken.
Het port der nieuwsbladen en bijvoeg
sels, waarvan de frankeering geschiedt bij
abonnement, is verlaagd eu vastgesteld
op:
voor een nieuwsblad van een gewicht
van niet meer dan 55 gram 3/4 centboven
55 gram t.m. 150 gr. 1 1/2 cent; voor el!:n
50 gram of gedeelte van 50 gr. boven 150
gram 3/4 cent.
Het port der monsters is nader vastge
steld op 2 cent per 50 gr., met behoud van
het thans geldende minimum van 5 ct.
per zending.
Het recht wegens expresse-bestelling in
het binnenlandsch-verkeer van briefpost
zendingen is verlaagd tot 10 ct., dat we
gens expresse-bestelling van postpakket
ten in het binnenlandsch verkeer tot 15 ct.
Het port der akten en gedrukte stuk
ken in het verkeer met Suriname en Cu-
ra^au, per zeepost, is verlaagd tot 11/2
cent per 50 gram of gedeelte van 50 gram
met een minimum van 7 1/2 cent voor ak
ten. Het port der monsters is verlaagd
tot 2 cent per 50 gram of gedeelte van 50
gram, met een minimum van 5 cent per
zending. Het port der bij abonnement ge
frankeerde nieuwsbladen, welke per zee
post naar Suriname en Curagau worden
verzonden, is verlaagd en gelijk aan het
tarief, geldende voor bij abonnement ge
frankeerde nieuwsbladen in het binnen
landsch verkeer. In het verkeer met Ned.
Indië, per zee post, is het tarief der ak
ten, gedrukte stukken en monsters van
16 Februari as., af, gelijk aan dat, gel
dende in het zeepostverkeer met Surina
me en Curagau.
Het port voor nieuwsbladen en tijd
schriften, ingenaaid of ingebonden boe
ken en letterkundige en wetenschappelijke
uitgaven, voor sommige landen, is ver
laagd tot 11/2 cent per 50 gram of ge
deelte van 50 gram.
Koninklijke Besluiten
Notariaat.
Bij Kon. Besl. zijn benoemd tot notaris
binnen het arrondissement: Rotterdam,
ter standplaats Rotterdam: mr. G. Nanta
candidaat-notaris advocaat en procureur,
te Rotterdam; Middelburg, ter stand
plaats de gemeente 's-Gravenpolder: M.
Oele, candidaat-notaris te Aliddelburg.
Huldeblijk voor de Koningin-Moeder.
Het Comité zal een beroep
doen op vrouwen van eiken
rang en stand.
Men schrijft ons: Het Comité: dat zich
gevormd heeft om H. M. de Koningin-
Moeder 'n huldeblijk aan te bieden, wan
neer zij 50 jaar Nederlandsche Vrouw is,
heeft van veel zijde instemming met het
plan gevonden. Nu het eere-comité en het
werk-comitë gevotmd zijn, zal men zoo
«moedig mogelijk overgaan tot het verder
uitbouwen van de organisatie. Zooals
reeds gemeld is. ligt het in het voorne
men van het comité om gelden bijeen te
brengen voor een huldeblijk van de Ne-
deriandsche vrouw ,in den uitgebreiddpn
zin van het woord. Daarom zal binnen-
kortii ecu beroep worden gedaan op elke
vrouw in Nederland van eiken rang en
stand, om door een gave van draag
kracht deel te nemen aan de hulde. Het
penningske van de weduwe wordt even-
Het voornaamste nieuws van heden
BUITENLAND.
Een Duitsche memorandum inzake de
veiligheiciskwestie.
Het aannemen van een voorstel der
Duitsche Volkspartij heeft groote ont
stemming verwekt in Centrumkririscn.
BINNENLAND.
De spoorlijn Gouda—Boskoop-Airhen.
(lste blad).
De posttarieven (lste blad).
Een permanente raad in het schilders
bedrijf (lste blad).
Radio-distributie In 's-Hertogenbosch
(lste blad).
zeer op prijs gesteld als de gave van de
vrouw, die niet bezit gezegen.d is. Want
het gaat niet om de grootte van de som
gelds, het gaat om het aantal vrouwen,
dat deelneemt. En welke vrouw zou niet
gaarne een gave afzonderen voor een
Koninklijke Vrouwe, die 50 jaar geleden
Nederlandsche werd, die 50 jaar lang
Haar geestkracht en Haar liefde gaf aan
het Nederlandsche Volk. die in die 50 jaar
dat volk heeft lief gekregen, dat zij al
leen toestemde in de huldiging, wanneer
in Haar de Nederlandsche Vrouw gehul
digd werd?
Vol toewijding gaat het comité dan ook
verder met de werkzaamheden. Het ligt
in de bedoeling om het werk te decentra-
liseeren. De vrouwen van de Commissa
rissen der Koningin in de elf Provinciën
zullen provinciale comité's vormen, met
vrouwen-afgevaardigden van de steden
uit deze provincies. Deze stedelijke af
gevaardigden zullen stedelijk comité's
vormen. Vooral deze comité's wordt weer
een beroep gedaan op vrouwen van el-
ken rang en eiken stand, om hub te ver-
Iecncn bij het vele werk, dat zal moeten
worden gedaan. Elke commissaris-vrouw
beslist, hoe in haar province het best kan
worden gewerkt. In de eene provincie zal
men beter werken met lijsten, in de an
dere met bussen. In de ieder geval moet
discreet worden gewerkt. Er wordt niet
genoteerd wat geschonken wordt, wel
hoeveel vrouwen een gave schenken,
om bij de huldiging te kunnen mededee-
len: Majesteit, zooveel duizend vrouwen
bieden U dit geschenk aan.
Voor Je groote sleden worden afzon
derlijke comité's gevormd. Mevrouw Pa-
tijn werkt reeds in Den Haag.
Het Comié hoopt allerwege zooveel in
stemming en medewerking te ontvangen,
dat met de inzameling al in Mei zal kun
nen worden begonnen.
Uit het Schildersbedrijf.
Een permanente raad.
Deze door de R. K. en Clir. Patroons-
en Cezellenorganisaties in het Schilders
bedrijf gevormde Raad beracht een kort
verslag van zijn werkzaamheden over
1927 aan de vier organisaties uit.
Het verslag houdt o. m. het volgende
in: De organisaties waren in den Raad
vertegenwoordigd door de heeren C. J.
Nooteboom de Bruvn, A. J. v. Rest, C.
Plomp, W. F. Visée, H. J. Terwev. 1 A.
Schaarsma, A. J. M. Gommers en Th. de
Brouwer.
Voor 1927 werden de heeren C Plomp
en Th. de Brouwer, resp. tot voorzitter
en secretaris gekozen.
Verschillende voor het bedrijf belang
rijke aangelegenheden werden besuro-
ken. als het leerlingwezen, het vakon
derwijs en die welke tot meerdere vervol
making der collectieve arbeidsovereen
komst kunnen leiden.
Aan drie zijner leden werd het uit
brengen van rapporten opgedragen over
aangelegenheden, welke in den boezem
der organisaties levendige belangstelling
genieten, nl. over de doorbetaling van
tie Feestdagen en het verstrekken van
eenige dagen verlof aan gezellen door
middel van fondsvorming, over het leer
lingwezen en over het vakonderwijs.
Het eerstgenoemde rapport werd door
den Raad met algemeene stemmen aan
vaard en aan de hoofdbesturen der den
Raad vormende organisaties voorge
legd, met het verzoek na eventueele
goedkeuring door de hoofdbesturen en
organisaties, deszelfs inhoud te ver
wezenlijken in een volgende collectieve
overeenkomst.
Het rapport over het leerlingwezen
werd ook uitgebracht en in den Raad be
handeld. Voorstellen aan de organisaties
kunnen naar aanleiding daarvan pas wor
den gedaan a!s ook het rapport over het
vakonderwijs is uitgebracht, vanwege de
zeer nauwe verwantschap tusschen beide
vraagstukken.
Besloten werd te ijveren voor het
brengen van een betere rechtspraak in
de collectieve overeenkomst en liet ver-
uüch'cnd s'ellen van de plaatselijke
commissies, als de logische conse-
