H.H. Adverteerders BUITENLAND. BINNENLAND 19e Jaargang. DONDERDAG 26 JANUARI 1928 No. 5781 D3 ABONNEMENTSPRIJS bedraagl bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent pei week fp.50 pet fcwartaaL tilj onze Agenten 20 cent pet treek 12.60 pet kwartaal Franco per post 12.95 pet kwartaaL Bet Geïllustreerd Zordagsblad is voot de Abonné's ven krijgbaar tegen betaling van 50 cl. per kwartaal bij voon uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct„ met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ck Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zen- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT! Gewon* advertentlèn 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het n dubbele var het tarief berekend. a Kleine advertentiên, van ten hoogste 80 woorden, waaria betrekkingen worden aangeboden ol gevraagd, hum en 7er huur, koop en verkoop f 0.50 Dit nummer bestaat uit Twee bladen Om teleurstelling te voorkomen, is het noodig, dat advert.-copieën daags voor datum van plaat sing aan ons Bureau RAPENBURG 10 worden afgegeven. Uw welwillende medewerking wordt hierbij beleefd door ons verwacht. DE ADMINISTRATIE. V Miskenning van de werkelijkheid. Dr. A. R. Zimmerman heeft voor de Maatschappij van Nijverheid en Handel, departement Breda, een rede gehouden over het bedrijfsleven en de overheid. "VVij ontleenen aan de „Tel." het volgen de verslag: „Spr. wees in de eerste plaats op de his torische ontwikkeling van de overheidsbe moeiing, die in ons land dateert van het laatste gedeelte der 19e eeuw, toen de Kinderwetten-Van Houten het eerst op so ciaal gebied ingrepen. De arbeidersbevol king had in die dagen een vreugdeloos be staan. Loonsverhooging kon daarin geen verbetering brengen, want de producten en het leven zouden"er maar duurder door zijn geworden, en de toenmalige maat schappij had vooral kapitaalvorming noo dig. Deze kapitaalvorming is in die dagen, vervolgde spr., op schitterende wijze tot. stand gekomen. Den beteren toestarid van heden dankt de arbeidersklasse dan ook in hoofdzaak daar aan en niet zoozeer aan de daarop gevolgde overheidsbemoeiing. Spr. schetste vervolgens den omvang der overheidsbemoeiing in ons land, dat de meest doorgevoerde sociale wetgeving van heel de wereld heeft. Hij wees ook op het- financieele beleid van de overheid. Naar ziin meening zijn de staats- en gemeente- bcgrootingen veel te hoog. Het gevolg hiervan is, dat onze belastingen de hoog ste van de geheele wereld zijn. Het peil, waarop ons volk leeft, is te hoog. Ook de wijze, waarop de werkloozensteun in ons land geregeld wordt acht spr. verkeerd. Deze leidt tot verslapping van den werk lust omdat hen veel te lang duurt." Ziehier, een juist constateeren van en kele feiten, zooals b.v. dat op het laatste gedeelte der 19de eeuw de arbeidersbevol king „een vreugdeloos bestaan" had. Maar, tegelijkertijd, een min of meer bruut mis kennen van de werkelijkheid, met name van de groote beteekenis, die sociale wetgeving èn sociale organisatiehebben gehad, om de arbeiders uit dat inderdaad „vreugdeloos bestaan" op te heffen. Waarlijk, toen er al kapitaal in over- .vloed was gevormd, ook toen droeg de 'massa proletariërs volgens het woord van Leo XIII in zijn „Rerum Novarum" een „bijkans slavenjuk". En toen heb ben organisatie en sociale wetgeving daar in verbetering gebracht. Dat kon, omdat de bedrijven in 't algemeen welvarend, ka pitaalkrachtig waren. Doch zonder organi satie en zonder sociale wetgeving zou de toestand der arbeidersbevolking gebleven zijn, zooals deze was. Loonsverhooging, verkorting van arbeidsduur zou men zijn blijven tegenhouden, omdat dat alles toch maar het leven duurder zou maken en de noodige kapitaalvorming zou tegenhouden DU ITSCHLAND. DE DUITSCHE LANDBOUW. Bittere klachten in de Rijksdagcommissie In den Rijksdag staat de bespreking der maatregelen tot len.gen v. den in d. land bouw heerschenaen nood op den voor grond. De interfractioneele commissie is gisteren wederom bijeengekomen, ten .einde dienaangaande voorstellen te for- muleercn. In de hoofdcommissie van den Rijksdag vormde de nood der land bouwers eveneens het onderwerp van meermalen heftige debatten. Zoo betoogde de Duitsch-nationale af gevaardigde Jandrey, dat de nieuwe handelsverdragen ten koste van den bracht. Duitsclien landbouw tot stand zijn ge- Daarbij komen, aldus spreker, de natuur rampen. Ten gevolge van een en ander is b.v. in Voor-Pommercn, welks bodem overigens van prima kwaliteit is, de si tuatie trooseloos geworden en zóó wan hopig dat een enkele vonk in dit kruitvat voldoende is om een explosie te veroor zaken. Slechts èèn ding kan hier baten, zoo vervolgde spreker, en dat is, dat de Duitsche landbouw weder rendabel wordt gemaakt. De Duitseb-nationalen wen- schen dit resultaat te bereiken door ver hooging der invoerrechten, omzetting der schulden op kórten in credieten op langen termijn, kwijtschelding van inte rest op achterstallige belasting enz. De sociaal-democratische afgevaardige Schmidt verklaarde dat de sociale lasten voor de middelmatige en kleine boeren bedrijven per hectare slechts twee a drie mark bedragen en derhalve dragelijk zijn De prijsvorming op de vee-, inzonderheid op de varkensmarkt, maakte z. i. renta biliteit mogelijk. Aan den anderen kant zijn de prijzen voor veevoeder inderdaad zeer hoog. zoodat deze verlaagd moeten worden. Verhooging der invoerrechten zal echter volgens dezen spreker niet baten De sociaal-democratische afgevaar digde Milferding protc erde tegen de niin of meer verkap, bedreiging der Duitsch-nationalen, „die in zeker opzicht het recht op' revolutie van links hebben willen pachten". Spreker ontkende niet 't bestaan van een noodtoestand bij den landbouw, doch hij kantte zich tegen ge nei aliseering. De crediethulp mag, zoo beoogde hij. geen hulp zijn tot handha ving van het bezit, doch moet hef ver stekken van bedrijfsmiddelen ten doel hebben en cp productieve wijze worden aangewend. Pt rhalve moet op de aan wending der te verstrekken genen con sole weden uitgeoefend. De rijksminister van Voedselvoorzie ning, Sohiolc. deelde mede, dat de be raadslagingen in het kabinet over de te nemen credietmaaregelen nog met be ëindigd zijn. Het belangrijkste punt wordt door de schulden op korten termijn ten bedrage van drie a vier milliatd mark gevormd, die zoo eenigszins mogelijk, in hv«r ihecaire schulden moeten worden omgezet. De „bevroren credieten" van den landöcuw moeten liquide wcdei ge- nianki. ton emde zoo spoedig mogelijk bedrijfsmiddelen voor den Duitschen landbouw te verkrijgen. FRANKRIJK. Koning Amanoellah te Parijs. Een schitterende ontvangst. De koning van Afghanistan 4s gister morgen om elf uur te Parijs aangekomen Voor zijri aankomst had zich een groote menigte verzameld voor het kleine sation in het Bois de Boulogne, waar Doumer- gue, Briand, Sarraut, Leygues, Marin, Barthou, Chiappe en alle politie-autori- teien van Parijs aanwezig waren om het vorstelijk bezoek te begroeten. Twee mu ziek corpsen en een regiment infanterie waren op het perron opgesteld, dat met de Fransche en Afghaansche vlaggen versierd was. De Afghaansche gezant en de Afghaansche kroonprins, die te Pa rijs studeert, waren eveneens tegen woordig evenals een aantal Afghaansche studenten, waarvan sommigen in uniform De weg van het station naar den Ouai- d'Orsay was afgezet door troepen van het Pariische garnizoen. Een e rewacht stond buiten het station opgesteld. De koning droeg de scharlaken gene raalsuniform en den grijzen mantel van het Afghaansche leger. Hij nam plaats naast Dotimergue in den auto van den president voor den tocht naar den Quai d'Orsay; Briand vergezelde de koningin in den volgenden auto. Prinses Noeral- Siradj, de zuster van den koning en prin ses Noeriva Tarzi, de zuster van de ko ningin, namen in den derden auto plaats. Het weer was prachtig en de zon deed de helmen en uniformen schitteren. Er werd een eere-saluut afgevuurd, het geen eveneens geschiedde, toen het ge zelschap aan den Quai d'Orsay arri veerde. Gistermiddag om drie uur werden de koning en de koningin op het Elvsèe door Doumergue ontvangen. Later gingen zij, vergezeld door den president, naar het stadhuis, waar zij ontvangen werden door de leden van den Parijschen gemeente raad en den prefect van de Seine, De ge meenteraadsleden Delsol en Bouju hiel den redevoeringen, in antwoord waarop de koning zeide, dat regeering en volk van Afghanistan den wcnsch koesteren in het gemeenschappelijk belang van Frankrijk en Afghanistan de intellecueele en economische betrekkingen tusschen de beide landen te ontwikkelen en te verbeteren. De gouden medaille der stad Parijs werd den koning aangeboden, ter wijl de koningin een fraaie Fransche klok ontving. Voor hun vertrek uit het stadhuis zetten de vorsten hun handtee- kening in het „gouden boek" der stad. Het kamerlid Marty gearresteerd. Het communistische Kamerlid Alarty is in den afgeloopen nacht te Boulogne-sur- Seine gearresteerd en naar de Santè-ge- vangenis overgebracht. NOORWEGEN. EEN GERUCHTMAKEND PROCES. Een overwinning der Katholieken. Mevr. Marta Steinsvik veroordeeld. Men schrijft aan de „Msb.": Voor de Katholieken van' Noorwegen was het 18 Januari een zeer gewichtige dag. In een proces, dat twee jaar bijna onafgebroken de gemoederen hoeft bezig gehouden, is toen de uitspraak gevallen, die tot een schitterende overwinning is geworden voor den Katholieken pastoor Biesterer en voor de Katholieken van Noorwegen en Scandinavië in het alge meen. Wat toch is de zaak? Naar aanleiding van de Jesuietenkwes- tie in de Noorschc Kamer tijdens den zo mer van 1925 verschenen er in de bladen artikelen van zekere mevrouw Marta Steinsvik met sterke aanvallen op de Je- suieten en de Katholieke moraaltheologie Verschillende priesters grepen naar de pen en dienden haar van antwoord. Maar me vrouw was voor geen reden meer vatbaar. Hier en daar openlijk door protestantsche geestelijken bedankt en gehuldigd voor haar moedig optreden en voor haar tijdi- gen waarschuwingskreet tegen het Katho lieke gevaar, werd mevrouw heftiger en heftiger. Ze had van zich doen spreken, ze zou nog meer van zich doen hooren. In stad en land kondigde zij voordrachten aan om te waarschuwen tegen den ver- derfelijken invloed van het Katholicisme en met name tegen den verdorfelijken in vloed der Katholieke moraaltheologie. Na tuurlijk kon er van Katholieke zijde niet gezwegen worden. Op verschillende plaat sen namen de Katholieke priesters het woord ter verdelging hunner Kerk. En we kunnen zeggen mot succes, wat de publie ke opinie aangaat. Maar op mevrouw Steinsvik werkte het in tegenovergestelde richting. Van de zijde dezer theologische dame werden de aanvallen grover en gro ver. Maar nu komt in de kranten van Kris- tiansand de zeventigjarige pastor Rieste- rer aan het woord. De man heeft een hart van goud, maar zijn pen is van zeer hard staal. Hij schrijft scherp en, laten we het er hier al vast bijvoegen, hij schreef hier en daar door het papier heen. Stuk voor stuk grijpt hij haar verdachtmakingen aan. Alles passeert de revue: de Katho lieke moraaltheologie het leven der pries ters, het z.e. geu<,pfd zijn van meineed in de Kariiohcl-ë livrK, 'ïe'c II.' Sacramcitt der biecht. Kortom hij weerlegt al de be schuldigingen, welke de ouderen in Hol land zich nog herinneren uit de jaren 1901 en volgende toen de brochures versche nen van Grassmann en Von Iloensbroech. Zooals gezegd, pastor Riesterer gebruikte krasse termen, misschien to kras. Maar de man was verontwaardigd. En zijn zaak was goed. En een zeventigjarig man heeft in zijn leven veel gezien en weet welke verderfelijke invloed van dergelijke be schuldigingen uitgaat. Op veertien punten beschuldigde hij Marta Steinsvik van leugen en tekstver- valsching en onjuiste vertaling. Intusschen bleek mevrouw Steinsvik, waarschijnlijk door het veelvuldig herha len van dezelfde aantijgingen, meer en meer zeker te worden van haar zaak. Zij had nu dat alles al zoo dikwijls gezegd en met zooveel nadruk verkondigd, dat het wel niet anders zijn kon of ze moest gelijk hebben. Zij was dus beleedigd door de ar tikelen van pastor Riesterer. Zij daagde hem voor het gerecht. Twee en een half jaar lang werd de rechtszaak uitgesteld en nog eens uitge steld, Intusschen trok mevrouw Steinsvik opnieuw liet land rond. Het was in dien tijd, dat pastor Frans Krijn, in Oslo, zijn bekend boekje tegen haar richtte: „Ont maskeringen van een Katholiek priester", dat ook in de protestantsche pers grooten lof kreeg om zijn slagvaardigheid en den stijl. Misschien was het mede daaraan tc danken, dat p de laatste maanden eenige stilte in de atmosfeer was gekomen. Tot dat Woensdag 11 Januari de zaak einde lijk voorkwam voor het gerechtshof in Kristiansand. Het is een der meeste geruchtmakende gerechtszaken geweest der laatste jaren. Het proces heeft geduurd van 1118 Ja nuari. Als zaakkundigen verschenen van Ka tholieke zijde de bekende Fransche Domi nicaner pater Lutz en van protestantsche zijde de universiteitsprof. Ihlen. Als ge tuigen voor de Katholieke partij traden op de Noorsehe priesters pastor Sund, pas tor B. rakel en pater Jorna O.F.M. Me vrouw Steinvik's getuigen waren niet ver se! Spannender dagen hebben we in Noor wegen niet meegemaakt. Eiken morgen stond ik in de bittere kou te wachten op den soms door den sneeuw vreeselijk ver traagden Oslo-trein om mijn krant te ha len en te kunnen zien, hoe de zaak er voor stond. Eiken avond hetzelfde. En helaas eiken keer dezelfde teleurstelling. Dat wil zeggen, dezelfde eenzijdige verslagen. Van hetgeen de 'Katholieke partij had in te brengen, repten de bladen slechts met enkele woorden. Men kreeg onwillekeurig den indruk, dat het den verkeerden weg op ging. Doch intusschen begon het uit het plaatselijke blad van Kristiansand, dat stenografische verslagen bracht van alle rechtszittingen, r. t den dag duidelij ker te worden, dat on: o partij aan de win nende hand was. Vooral pastor Riesterer uiet zijn overweldig 3nd feitenmateriaal en pater Lutz met zijn onvermurwbare rust en logica en de advocaat Hannaas deden het schitterend. Zoo kwam eindelijk de uitslag. Met groote letters werd het aan alle kranten- bureaux in Oslo aan het wachtende pu bliek medegedeeld: „De Katholieke pries ter Riesterer vrijgesproken. Mevrouw Steinsvik veroordeeld tot 500 kronen aan pastor Riesterer voor de onkosten en 500 krone.i aan den staat. Pastor Riesterer trekt eenige uitdrukkingen in. Uitspraak eenstemmig". Zoo staat thans de zaak. De morgenbla den van 19 Januari melden, dat mevrouw Steinsvik wellicht in hooger beroep gaat. We zullen zien. Er zijn van haar eigen vrienden stemmen gehoord, die het haar afraden. „Mevrouw moest vooral niet den ken de ontwikkelden op haar zijde te heb ben", schreef een harer eigen getuigen. Wat er van zij, de uitslag is een groote ge ruststelling voor de Katholieken, wier moeilijke positie men kan begrijpen in een land met zoo'n overweldigende protestant sche meerderheid. De kabinetscrisis. Uit Oslo wordt gemeld dat de leider van de Noorsehe arbeiderspartij Madsen, die den dag daarvoor de opdracht om een kabinet te vormen voor zijn partij aan vaard had gisteren ploseling die opdracht neergelegd heeft. MEXICO. ONTROERENDE TOONEELEN NA DEN MOORD. Herinneringen aan de eerste Christentijden. Uit Mexico komen nog uitvoerige nade re berichten binnen in verband met den marteldood van Pater Pro uit Juarez, die zonder vorm van proces en met verkrach ting van de desbetreffende bepalingen der Mexicaansche grondwet gefusilleerd werd, onder de valsche beschuldiging, dat hij djen aanslag op general Obregon had op touw gezet. Wij vermelden nog het volgende: Zijn arrestatie geschiedde, in strijd met de wet, zonder geschreven bevel, doch dit komt dagelijks voor. Hij werd 6 tot 7 da gen opgesloten en geheel van de buitenwe reld geisoleerd. Hij werd niet eens met zijn^ beweerden aanklager geconfronteerd. Natuurlijk werden er ook geen getuigen ontboden en nog minder verdedigers voor hem aangewezen. Met brutale willekeur en ongerechtig heid werd het vonnis uitgesproken. Midden in de stad, op het terrein der onderzoe- kingscevangenis, had de excutie plaats. Men deelde den beklaagde zijn aanstaan de executie eerst eenige minuten tevoren mede. Zoo was het onmogelijk een „am- paro" te vorkrijgen (een bevelschrift, waarbij de executie wettelijk werd opge schort). Door deze ongelooflijke ruwheid wilde men de Katholieken intimideeren. Pater Pro schreed rustig en kalm naar de plaats der terechtstelling. Hij geloofde pas, dat hij werkelijk den dood inging, toen hij de soldaten met het geweer in den aanslag voor zich zag. Toen één der soldaten, die hem gevan gen genomen hadden, vroeg of hij het hem vergaf, zeide hij: „Ik vergeef je niet al leen, ik ben je zelfs van harte dankbaar" Toen vroeg hij verlof om wat te bidden en ontving daarna het doodelijke salvo. Langs zijn lijk, dat in een particuliere woning werd opgebaard, defileerden van 's morgens 5 tot 's avonds 11 uur duizen den menschen. Den volgenden morgen herhaalde zich hetzelfde schouwspel. De menigte'betoon de den dooden held haar eerbied en kuste de kist.Velen streken rozenkransen en me dailles daaraan aan. Des nachts hielden 30 personen, die den marteDar, bij zijn leven goed gekend had den, de doodenwacht. Het II. Sacrament werd op de doodenbaar uitgesteld. Het. was een ontroerend aanblik, die aan den tijd der Catacomben herinnerde. De vader van het martelarenpaar zooals men weet, werd ook de broeder van den Pater gefusilleerd een eerbied waardige grijsaard van 75 jaren, gaf ccn verheven schouwspel van echt Christelij ke geloofssterkte. Hij knielde langen tijd voor zijn doode kinderen en bad, met de handen op hun baar gesteund. Hij is trotsch op zijn heldenzonen. Tegen hun beulen koestert hij geen haat. De priesters beschouwden het als een eer, de lijkkisten op hun schouders te mo gen dragen. - De rouw maakte intusschen plaats voor vreugde. Dc begrafenis werd een triomf tocht. Een'geweldige menigte had zich voor het doodenhuis opgesteld. Toen de lij ken naar buitep gedragen werden, zonken allen op de knieën. Velen weenden vol heilige vrougde, anderen gaven luide uiting aan hun geloofsgeestdrift. Op den ganschen weg van het dooden huis naar het kerkhof, weerklonken er ge beden en gezangen door de straten. Overal hoorde men de kreten: „Leve Christus-Koning! Leve de Paus! Hulde Het voornaamste nieuws van heden BUITENLAND. Bittere klachten In de Rijksdagcom- mlssie over den treurigen toestand in den Duitschen landbouw. Nieuwe communisten excerscn in China. BINNENLAND. De plechtige ambtsaanvaarding van prof. dr. L. Bellon. hoogteeraar aan de R. K. Universiteit. (1ste blad). aan de heilige martelaren! Heil onzen bis schoppen en onzen priestersLeve het ge loof Heilige martelaren, vraagt voor ons de vrijheid der Kerk Heer, als Gij martelaren verlangt, hier is ons bloed en levenHet is onmogelijk, in woorden dit aangrijpend schouwspel weer te geven. Moer dan 20.000 menschen namen aan de begrafenisplechtigheden deel. Men schen van alle rangen en standen ver drongen zich om den dooden helden de laatste eer te bewijzen. Het verkeer stokte. Trampassagiers ste gen uit om zich bij den stoet aan te slui- len. Stralen en pleinen waren met bloo men versierd. Op het kerkhof wachtte reeds een groo te menschenmenigte onder gebeden en ge zangen de aankomst van den stoet af. De geestdrift groeide steeds aan. Slechts op het oogenblik, waarop do kisten in de groeve werden neergelaten heerschte er diepe stilte. De heldhaftige vader der edele broe ders strooide met gewond hart, maar te vens me.t heilige geloofsvreugde en over gave de eerste aarde op de kisten zijner martelaarszonen. Toen wendde hij zich tot een groep priesters, die hem vergezeld hadden en verzocht hun, met hem het ,Te Deuui" aan te heffen. CHINA. Nieuwe communisten-excessen. Plunderingen in Kiangsi. In de provincie Kiangsi dreigt weer gevaar van de zijde der communisten, die in het Zuiden gemeene zaak maken met de bandietenbenden. Een der missie gebouwen in deze streek is reeds geplun derd en voorraden levensmiddelen, die voor de missie bestemd waren, zijn door de bandieten geroofd. Ook te Kioekiang, in het Noorden dei provincie, vreest men nieuwe communistische ongeregeldheden. Complot verijdeld. Uit Canton wordt gemeld, dat soldaten en politie een communistisch complot, dat met Chineesch Nieuwjaar zou uitbre ken, in de kiem hebben gesmoord. Veer tig communisten zijn terechtgesteld. PROF. DR. L. BELLON. Hoogleeraar R. K. Universiteit. Gisteren heeft prof. dr. L. Bellon, be noemd tot hoogleeraar in de godsdienst geschiedenis. Christelijke Archaeologie en Godsdienstphilrsophie aan de R. K. Universiteit te Nijmegen, zijn ambt aan vaard met het uitspreken van een rede, getiteld: „Methode of leerstelsel in de vergelijkende studie der Godsdiensten". O.m. waren aanwezig Z.Em. Kardinaal van Roey, en H.H D.D.H H. Mgr H. v. d. Wetering en Mgr. A. F. Diepen. Kardinaal van Roev werd toegespro ken door den Rector-Magnificus Prof. dr. .lac. van Ginnikcn en door den Prae- ses van „Carolus Magnus" mr. Haan. .Met een hartelijke rede heeft de Kar dinaal hierop geantwoord. Diep dankbanr, zeide Z, Em., ben ik voor den heerlijken welkomstgroet door den jongen student, die de gevoelens uit drukte van de jeugd tot mij gericht. Met een waar genoegen aanvaardde ik de uitnoodiging om bij gelegenheid van de inauguratie van uw nieuwen profes sor, dr, Bellon. een vricndschansbezoek te brengen aan de Katholieke Universi teit te Nijmegen. Ik heb reeds zooveel blijken van ver kleefdheid ondervonden, dat ik mij ge roepen gevoel om mijn verknochtheid uit te drukken voor de jonge, veel belovende zuster van Leuven Ik vertrouw, dat beide dochters der Katholieke Moederkei k. beide het oog houden op godsdienstige en wetenschap pelijke vorming, steeds hand aan handC zullen gaan. P Ik hoop dat de Almachtige God dit*"* werk zal blijven zegenen tot heil van u allen. Tevens ben ik gelukkig vervolgde Z. Em. deze eerste gelegenheid waar te nemen, na mijn benoemhig op den aarsbissclioppel ijken troon van A'eche- Icn. om aan het Doorluchtig Kp>.;,aat

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1