Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN BUITENLAND. BINNENLAND Onze Geïllust. pagina 19® Jaargang DINSDAG 24 JANUARI 1928 i*o. 5779 Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling ftjoor Leiden 18 cent pei week f2.50 pei kwartaal Pij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaaL Bet Geïllustreerd Zondagsblad ls voor de Abonné's ver- krijg baar tegen betaling van 5G ct. per kwartaal, bij voor- pitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd {Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT) A O e w o n e ad verten tién 3P cent por regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het n dubbele van het tarief berekend. s Kleine advertentlën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit Twee bladen DU ITSCHLAND. De Schoolwet. De onderhandelingen op kritieke punt. De besprekingen tusschen de Rijks- daggroepen der regeeringspartijen nopens artikel 20 van de Schoolwet zijn gister morgen na langdurige besprekingen afge broken, omdat het niet gelukt is de te gengestelde opvattingen van centrum en volkspartij te verzoenen. Weliswaar werd afgesproken om ze te hervatten, maar in beide kampen is men zeer pes simistisch gestemd nopens de kans van slagen van volgende onderhandelingen. De uitsluiting in de metaalindustrie. De groote Saksische gietstaalfabrieken Freito Dohlen hebben de uitsluiting door gezet en hun 2000 arbeiders gistermor gen ontslagen. In geheel Anhalt is de nit- sluiting toegepast. De groote fabrieken van Bamag-Meguin ,de Duitsche wagon- fabriek en Polisius, allen te Dessau, die voornamelijk voor Oost-Azië en Afrika werken, hebben ruim 400 man op straat gezet. FRANKRIJK. Een communisten demonstratie. Zondag hebben de Parijsche commu nisten gedemonstreerd als protest tegen de gevangenzetting der communistische afgevaardigden. Er waren ongeveer 15.000 deelnemers. Aan het hoofd liepen communistische Kamerleden. Er had slechts een klein incident met de politie plaats. ZWEDEN. Ontwapeningsvoorstel. Bij de Eerste Kamer van Zweden is een socialistisch voorsted ingediend, waarin er op wordt aangedrongen, dat Zweden tegelijk met de overige Scandi navische landen tot ontwapening zal overgaan. POLEN. Polen en Litauen. O n g,u listige vooruitzichten Volgens berichten uit Warschau wordt het steeds duidelijker, dat de Litausche antwoordnota, waarvan de inhoud nog steeds niet is gepubliceerd, voor Polen weinig bevredigend is. Het blad „Glos Prawdy", dat in nauwe betrekking tot Pilsoedski staat, bevat een scherp artikel tegen de politiek vah Woldemaras. De Poolsche regeering heeft zich volgens dit blad nog niet met het antwoord van Woldemaras bezig ge- 'houden. Dit antwoord kan ook niet ern stig worden opgevat. Andere Poolsche bladen schrijven in denzelfden geest, zoodat het niet waar schijnlijk is. dat spoedig een begin met de onderhandelingen zal worden gemaakt. Het ziet er dus naar uit. dat de volken bond zich in de zitting van Maart op nieuw met het Poolsch-Litausche con flict bezig zal hebben te houden. Communistische demonstraties. In Sosnowice hebben Zondag commu- nistische onlusten plaats gehad. Eenige duizenden demonstranten trokken schreeuwend door de straten en moesten door de politie worden verstrooid. Hier bij kwam het tot heftige botsingen met de politie. Een aantal aanvoerders werd gearresteerd, In Lemburg hadden demonstraties plaats van Oekranische studenten tege'n het verbod van de politie, openbare ver gaderingen te houden. Een groot gedeelte van de bevolking nam aan de demon straties deel. RUSLAND. WEER EEN PRIESTERPROCES. Bisschop Skalski met den dood bedreigd. Maandag zou te Kief voor het opperste militaire gerechtshof van de Unie der Sovjet-republieken weer een proces tegen een katholiek priester beginnen, waarvoor luidruchtige reclame is gemaakt. De verdachte is de Roomsch-Katholieke Bisschop Skalski, van Poolschg nationali teit. Hij begon zijn reeks „misdaden", in 1920 toen hij te Kief achterbleef, terwijl ander katholieke geestelijken met de te rugtrekkende Poolsche troepen meetrok ken. De bisschop ontsnapte aan de wraak der Sovjet-soldaten door zich gedurende vijf weken in den klokketorenvan een kerk verborgen te houden, waarna hij zijn taak weer op zich nam. De geestelijke zit reeds langen tijd ge vangen en wordt verder o.a. beschuldigd van het onderhouden van betrekkingen met do Poolsche officieele missie, het ver strekken van inlichtingen omtrent de ka tholieke geestelijkhid in de Oekraine aan den Doolschen vertegenwoordiger te Kief, het exploiteeren van religeuze en nationale DE WERELD-POSITIE VAN HET VATICAAN. Door Prof. Franz Xaverius Zimmermann, te Rome. De gezanten en vertègenwoordigers der verschillende mogendheden komen ieder jaar in de eerste dag en van Ja nuari hun opwachting maken bij Z. H. de Paus in het Vaticaan. Deze audiënties geschieden volgens streng ceremonieel, zooals aan het Pauselijk Hof gebruikelijk is. Eerst verschijnen de diplomatieke ver tegenwoordigers, die den titel van am bassadeur dragen, dat de gevolmachtigde ministers, dan de zaakgelastigden, allen op beurten, volgens den datum, waarop zij hun geloofsbrieven overhandigd heb ben. De audiëntie, die op drie achtereen volgende dagen in groepen plaats heeft, duurt tien minuten, waarvan de Paus er zeven besteedt voor een onderhoud met de diplomaten zelf en drie minuten voor de leden van hun gevolg. Deze audiënties, die op zich zelf reeds een schitterend schouwspel bieden, ge ven ons tevens een goed overzicht van de uitgebreide diplomatieke betrekkingen die tusschen de verschillende mogendhe den en het Vaticaan worden onderhouden. De Nieuwjaarsreceptie van 1928 is wel licht de meest druk bezochte audiëntie geweest, die sedert jaren voor de diplo matieke vertegenwoordigers gehouden werd. Als de teekenen des tijds ons niet bedriegen, dan zal het volgend jaar ech ter nogv drukker zijn. want meer en meer dringt in de hooge diplomatieke kringen de overtuiging door, dat vanuit Rome, het middelpunt der katholieke wereld, een machtigen invloed op de volkeren der verschillende landen uitgaat, zoodat er ieder jaar nieuwe staten zijn die vertegen woordigers zenden naar het Vaticaan. Enkele weken geleden nog, heeft de re publiek Letland, die reeds verschillende jaren een-concordaat met Rome gesloten had, een vaste gezantscliapspost geves tigd bij den H. Stoel, en Japan zal zeer waarschijnlijk dit jaar nog dit voorbeeld navolgen. De groote wereldoorlog heeft het duidelijk bewezen, dat er in Rome een zedelijke grootmacht zetelt, de groot ste mogendheid van de lieele wereld. De verschillende staten hebben toen de groo te beteekenis, ja de noodzakelijkheid in gezien voor hun land, om een diplomatie ke vertegenwoordiger te bezitten bij het Vaticaan. De internationale positie die de Paus inneemt is juist tijdens den grooten wereld-oorlog in een helder daglicht ko men te staan, zoodat dan ook iedereen, die een open oog heeft voor de waarheid moet toegeven dat het Vaticaan een brandpunt is van diplomatieke beraadsla gingen. Als we de diplomatiek-politieke po sitie van het Vaticaan in het begin van den wereldoorlog vergelijken met thans, dan is voor iedereen duidelijk in welk 'n hoog aanzien de Paus van Rome staat bij de verschillende naties en volkeren. Voor den oorlog telde het diplomatieke korps bij het Vaticaan (na de revolutie in Por tugal en nadat Frankrijk haar gezant had teruggeroepen) slechts twee ambassa deurs: nl. die van OostenrijkHongarije en van Spanje en veertien gevolmachtigd ministers, of zooals hun titel luidt „bui tengewoon gezant en gevolmachtigd mi nister". Op het oogenblik zijn er negen ambas sadeurs: nl. van België, Brazilië, Chili, Columbia, Duitschlaud, Frankrijk, ePru, Polen en Spanje; een negentien buitenge wone gezanten en gevolmachtigde minis ters, nl. van Argentinië, Oostenrijk, Beie ren, Bolivia, Costarica, (deze gezant resi deert in Parijs en.verblijft slechts enkele maanden van het jaar in Rome evenals de gezant van Haiti, die Berlijn tot stand plaats heeft) Groot-Brittannië, Joego slavië Letland, Litauen, San Marino, Mo naco, Nicaragua, Portugal, Pruissen (wel ke post wordt waargenomen door den ambassadeur van Duitschlaud) Roemenië, Tsjecho-Slowakije, Hongarije, en Vene-' zuela; samen dus een diplomatiek korps van acht en twintig leden. Ook het aantal vertegenwoordigers dat de H. Stoel in de verschillende landen heeft is belangrijk vermeerderd. Telde het Vaticaan voor den oorlog acht en twintig Pauselijke gezanten, op 't oogen blik zijn er ongeveer vijftig, die echter niet allemaal een zuivere diplomatieke zending te vervullen hebben. De vroege re Apostolische Delegaties, die een zui ver diplomatiek karakter hadden, en die, vooral in Zuid-Amerika gevestigd waren, zijn door Benedictus XV in het jaar 1916 opgeheven, en de gezanten, die destijds nog geen Nuntius waren kregen den naam van Internuntius. De Nuntii en Internuntii zijn dus allen de vertegenwoordigers van den Pauselij ken diplomatieken .dienst: zij zijn werk zaam over de geheele wereld van Chili tot Letland, van Roemenië tot Midden- Amerika, terwijl de Apostolische Delega ten, die uitsluitend voor kerkelijke aan gelegenheden worden afgevaardigd, en die in regeeringskringen en bij staatslie den in zeer hoog aanzien staan, hun werkdadigheid uitstrekken van Japan tot Kaapstad en van Canada tot Australië. Zij zijn achttien in getal: vijf hunner be- hooren tot de Congregatie van het Con sistorie, acht tot de Propaganda en vijf tot de Congregatie voor de Oostersche kerken. De Apostolische Delegatjes voor de Antillen, Albanië. China, Japan en In dochina en Zuid-Afrika zijn p&s onlangs gevestigd. Zoo spant zich het net van den Vis- scher van Oalilea over de geheele we reld en brengt alle landen in verbinding met den H. Stoel. Het Vaticaan onderhoudt slechts met enkele staten eenzijdige relaties: zoo heeft Engeland bijv. wel een gezant bij den H. Stoel, maar er is geen Nunutius voor Groot-Brittannië, terwijl de Paus wel een Nuntius geaccrediteerd heeft bij de Zwitsersche regeering ofschoon Zwit serland geen gezant heeft bij het Vati caan. De diplomatieke-politieke dienst der kerk heeft echter haar hoogtepunt reeds bereikt in die landen, waar zij met de wereldlijke macht verdragen en con cordaten afgac'r' heeft, waarvan de bepalingen dezelfde rechtskracht bezit ten als de wetten van het desbetreffende land zelf. Ook op dit gebied heeft de katholieke kerk na den oorlog ontzettend veel aan invloed gewonnen. Op den vooravond van het uitbreken van den grooten we reldoorlog stond Servië op het punt het concordaat, dat onder Paus Pius X reeds gesloten was, ten uitvoer te leg gen: de bepalingen traden echter niet in werking omdat de oorlog als een groote vernietiging over het land kwam. Het in 1922 met Letland afgesloten concordaat wordt nog ouder de handelingen van Be nedictus XV gerekend. omdat deze Paus de onderhandelingen heeft voorbereid, in geleid en beëindigd. Paus Pius XI heeft gedurende de zes jaren van zijn Pontifi caat reeds verschillende concordaten af gesloten. terwijl er binnenkort nog meer dere dergelijke overeenkomsten met meerdere regeeringen zullen worden ge troffen. Zoo werd in 1924 een concor daat met Beieren gesloten: in 1925 met Polen, in 1927 met Litauen. Op het oogen blik worden er nog onderhandelingen gevoerd met Roemenië (de tekst van het concordaat is reeds vastgesteld) met Joego-Slavië, met het Duitsche Rijk, Pruissen en Wurtemberg. De afgevaar digden voor het voeren der onderhande lingen over een concordaat met Albaniië zijn reeds in Rome aangekomen. Met Tsjecho-Slowakije is reeds een „Modus vivendi" getroffen. We zullen echter den loop der verschillende gebeurtenissen eerst af moeten wachten, vooraleer het concordaat gesloten wordt. Uit het bo venstaande blijkt duidelijk, voor iedereen, dat de diplomatieke dienst van het Vati caan haar voelhorens uitsteekt over de geheele wereld. De meest bekwame en geleerde mannen zijn in het buitenland vaak op moeilijke en verantwoordelijke posten geplaatst om de rechten der kerk te beschermenin de meest verscheidene landstreken der wereld leeren zij landen en volkeren kennen. Later wordt aan de voornaamste Nuntii bijna altijd de waar digheid van kardinaal verleend; en zoo worden velen en geleerde dienaren der kerk lid van het H. College, dat daardoor juist in zich opneemt mannen met zulke groote en allesomvattende kennis en cul- tureele ontwikkeling, dat daardoor juist aan het H. College zoo'n echt, algemeen, internationaal, kosmopolitisch en ka tholiek cachet gegeven wordt. schap niet meer, zooals to dusverre het ge bruik was, steeds zal blijven berusten bij den Noord-Amerikaansclien minister van buitenlandscke zaken, doch dat dit in al- phabetische volgorde zal rouleeren, zoodat achtereenvolgens alle Amerikaansche sta ten een beurt krijgen. vooroordeelen van de massa en agitatie tegen de Sovjet-club voor jongelieden, wat in de acte van beschuldiging tegen-revolu tie en spionnage wordt genoemd en waar voor de doodstraf geëischt kan worden. De „Izwestija" herinert veelbeteeke- nend aan het lot van den Poolschen bis schop Boedkiewicz, die in de gevangenis van Moskou werd doodgeschoten. AMERIKA. De Pan-Amerikaansche conferentie. Een Mexicaanse!] voorstel. Op het Pan-Amerikaansch congres te Havana hebben de Mexicaansclje gedele geerden in de commissie tot wijziging der •statuten van de Pan-Amerikaansche Unie liet voorstel gedaan, dat het voorzitter PARTIJBUREAU R. I<. STAATSPARTIJ Een waardevolle gift. Naar wij vernemen, heeft onze Bis schop, Mgr. Collier, Zaterdag, j.l. op den gedenkdag van dr. Schaepman's sterfdag een gift van duizend gulden geschonken aan het dr. Schaepmans-fonds tot stich ting van een Partijbureau. Moge dit hooge voorbeeld voor gees telijken en leeken een aansporing zijn om propaganda voor het Partijbureau der R. K. Staatspartij moreel en financiëel te steunen. UIT TIET BLOEMBOLLENBEDRÏJF. Het Hollandsch Bloembollen- kweekers-Genootschap. Het gerucht heeft de ronde gedaan dat het Hollandsch Bloembollenkweekers-Genootschap zou worden opgeheven. Dit aerucht was voor barig, maar niet geheel zontfer grond. Dezer dagen is echter, naar wij in het Week blad voor Bloembollencultuur lezen, een verga dering gehouden waarin de gedachte tot ophef fing van het Genootschap op den achtergrond is geraakt en besprekingen zijn gevoerd, welke, indien zij tot het verwachte resultaat leiden, tot gevolg zullen hebben dat het Genootschap blijft voortbestaan, terwijl tevens de kans groot is dat ook het orgaan van het Genootschap, het Kweekersblad, blijft verschijnen onder een nieuwen redacteur. Het laboratorium voor bloem- bollenondei zoek te Lisse. In 'e jongste vergadering van het Centraal Bloembollencomité is, blijkens hét Weekblad voor Bloembollencultuur, medegedeeld dat het naar behooren afbouwen van de koelcel-inrich ting van het laboratorium voor bloembollen- onderzoek te Lisse een grooter bedrag vordert dan in het voorjaar vermoed werd. Deze zaak zal ƒ10 a ƒ11 mille meer vorderen dan het be drag dat hiervoor ter beschikking staat. Van rijkswege is 10.000 ter beschikking gesteld: door het Centraal Comité was hei saldo der niet-gebruikte begrootingsgelden 1926 ƒ6533.30, ter beschikking gesteld, terwijl op de begrooting 1927 ƒ4000 voor dit doel was toegestaan. Met een bedrag van 466.70, waarover de commis sie zelf beschikte, vormde dit totaal ƒ21.000. Het geheele werk zal echter, indien het aan het d„2l zal beantwoorden, ƒ31 a ƒ32 mille ver- eischen. Het Centraal Bloembollencomité, overtuigd dat een goede outilleering van het laboratorium een eerste voorwaarde is voor den onderzoe- kingsarbeid, welke ten bate onzer cultures wordt gedaan, en met name voor de bestrijding van het geelziek der hyacinthen een installatie als thans wordt aangebracht onontbeerlijk is, be sloot de wetenschappelijke commissie in staat te stellen het werk volgens de gemaakte plan nen te doen uitvoeren en hiervoor in de eerste plaats te beginnen het voordeèlig saldo dat in het fonds 1927 is gestort kunnen worden. Universitair diner ten hove. Gisteravond werd ten hove een feestdisch ge geven, die verband hield met de opleiding van Prinses Juliana aan de Rijks-Universiteit te Lei den. Met de Koningin, Prins Hendrik en Prinses Juliana, namen hieraan een 45-tal genoodigden uit de hofhouding, hoogleeraren, en dames en heeren uit de kringen der Leidsche studenten- vereenigingen deel. Zoo namen aan het diner deel: jhr. mr. dr. De Gijselaar, voorzitter van het College van Curatoren der Rijks-Universiteit te Leiden, prof. dr. Wensinck, rector-magnificus dier Uni versiteit: prof. dr. Muller, oud-hoogleeraar der Leidsche Universiteit: professoren dr. Kristcn- sen, mr. Van Vollenhoven, jhr. mr. dr. Van Eysinga, mr. De Blécourt, .dr. Huizinga, dr. Verwey, allen hoogleeraren aan de Rijks-Uni versiteit te Leiden; prof. dr. Verrijn Stuart, hoogleeraar aan de Nederlandsche Handels- Hoogeschool te Rotterdam: mej. dr. Serrurier, privaat-docente aan de Rijks-Universiteit te Leiden. Van alle welke hoogleeraren en pri vaat-docente Prinses Juliana de colleges volgt of gevolgd heeft. Voorts: het bestuur van de Vereeniging van Vrouwelijke Studenten te Leiden: mej. Bosman, praeses; mej. Benthem Sypkens. quaestrix, mej. A. O. James, ab-actis I en mej. Merns, asses sor: de Novitiaats-Commissie van de Vereeni ging van Vrouwelijke Sjtudenten te Leiden: mej Tjeenk Willink, praeses: mej. De Graeff. quaes trix: mej. A. M. James assessor en mej. Heer- kens Thijssen, assessor. Verder waren genoodigd mej. Michelin. jkvr. De Brauw en mej. Rooseboom, studievriendin nen van de Prinses en ten slotte het Collegium Civitatis Academicae Lugduni Batavorum Su- premum, bestaande uit de heeren jhr. De Ranitz. praeses: Biermand, ab-actis: Van der Valk. quaestor- Van Marle, assessor I en Dressïl- huys, assessor II. 1 Het voornaamste nieuws van heden BUITENLAND. De vooruitzichten inzake het Poolsch-1 Litausch geschil zijn weinig bemoedigend. Weer een priesterproces in Rusland. Bij een treinbotsing in Britsch-lndie werden zeven personen gedood. (Buitcnl. Berichten, 2de blad). BINNENLAND. De bescherming van de Keramische In* dustrie (1ste blad). Een moord te Amsterdam (Gemengdè Berichten, 2de blad). De photopagina geeft o.m. kiekjes van prof. dr. H. A. Lorentz te Leiden een gas ontploffing te 's-Gravenhage het grootste schip ter wereld het grootste weerberich- ter.station ter wereld. Het diner had plaats In de Groote Zaal en de bloemversiering der tafel vertoonde de kleu ren der Leidsche Universiteit, blauw en wit, d kv een rangschiking, In verguld zilveren bloem- bakjes, van witte seringen en blauw lint. De Koninklijke Militaire Kapel voerde, on der leiding van haren directeur, le luitenant Boer, een muziekprogramma uit en begeleidde eenige tafelzangen. STEUN KERAMISCHE INDUSTRIE. Niet In strijd met Genève. In de M. van A. aan de Tweede Kamer over het wetsontwerp tot tijdelijke ver hooging van het invoerrecht op huis houdelijk aardewerk, porcelein en glas werk en op enkele soorten tegels wordt het oordeel in het voorloopig verslag uit gesproken als zou de indiening van het ontwerp in strijd zijn met het standpunt door Nederland ingenomen op de in 1927 te Geneve gehouden internationale eco nomische conferentie, volstrekt afgewe zen. De regeering zou niets liever zien dan dat alle invoerrechten voor zoover niet evenwijdig loopend aan een in het binnenland geheven accijns of geheven van zuiver inheemsche producten ,door internationaal overleg finaal werden af geschaft. Wat de regeering echter niet wenscht en ook nooit verklaard heeft te wen- sclien is zich eenzijdig te binden aan een gedragslijn, die niet internationaal is aan vaard. Aan den hand van cijfers wordt be toogd, dat het ontworpen tarief geens zins tot de „excessieve" zou behooren, waarover te Genève overleg is gevoerd. Verder betoogt de regeering nogmaals, dat dit ontwerp evenmin als het Siga- renwetje van 1923 en 't Schoenwetje van 192, een eersten stap op den weg van het protectionisme beteekent De in het voor loopig verslag gedane vraag, of de ke ramische- en glasindustrie de eenige in dustrie in Nederland is, die met zware buitenlandsche concurrentie te kampen heeft wordt ontkennend beantwoord, al betwijfelt de regeering of alle in dit ver band opgesomde bedrijfstakken in even ernstige mate gedrukt worden door In het buitenland vanwege de regeering of vanwege concurrenten genomen maatre gelen of toegepaste praktijken. Waar zij evenwel op wijst is de bijzon der positie, die de Zuid-Limburgsche ke ramische en glasindustrie inneemt. De welvaart van een geheele streek is hier mede gemoeid. Tn antwoord op de vraag wat de re geering zal doen, indien over drie jaren blijkt dat het hoogere invoerrecht de be drijven wel in staat gesteld heeft, zich te herstellen, maar bij verlaging van het in voerrecht on het vroegere peil wederom verval wordt gevreesd, en wat er zal ge schieden, indien het beoogde effect is uit gebleven en de bedrijven ziin blijven suk kelen. wordt geantwoord, dat de overtui ging bestaat, dat drie jaren voldoende zullen ziin. om den huidigen moeilijk heden in het bedrijf te boven te komen, temeer daar inmiddels ook de omstan digheden in het buitenland zich zullen hebben gewijzigd, en de abnormale con currentie zoo al niet geheel verdwenen dan toch tot meer beperkte afmetingen feniggebracht zal ziin. Het rapport van het gehouden onder zoek kan niet worden overgelegd. Dat de achterlijkheid der technische inrichting en commercieple achterlïikheid eveneens helangrüke factoren zouden ziin voor den moeiliiken toestand der in dustrie. komt der regeering minstens twijfelachtig voor.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1