BUITENLAND. BINNENLAND. KERKNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. RECHTZAKEN. FAILLISSEMENTEN. STADSNIEUWS. 19e Jaargang Z«kTE°0«G 14 JANUARI 1928 No. 5771 S)c £eicbdre Gou/tont Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl) vooruitbetaling Voor Leiden 18 cent pei week f 2.50 pei kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad 1b vooi de Abonné's ver» krijgbaar tegen betaling van 5C ci. per kwartaal, bij voor- pitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 et., met Geïllustreerd Eondagsblad 9 et Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS 8EORAAGT1 Tij Gewone advertentlén 30 cent por rtgof Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het n dubbele van het tarief berekend. s Klelno advertentlén, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ren huur, koop en verkoop f 0.50 Dit nummer bestaat uit VIER bladen waaronder het Geïllustreerd Zondagsblad. DE ALGEMEENE TOESTAND. Kellogg's antwoord aan Briand Een klacht over Bulgarije. Gepubliceerd is thans Kellogg's antwoord aan Briand. De nota is drie folio's schrijfmachine- schrift lang er is ;n zeer tegemoet komen den toon gesteld. Maar Kellog houdt trots dien, voet bij stuk! In de inleiding onderstreept de Ameri- kaansche regeering de opvatting van Frank rijk en Amerika, dat het verdrag door alio groote mogendheden moet kunnen worden geteekend. Er bestaat toch geen twijfel over, dat een dergelijk verdrag veel meer beteekenis beeft, dan een enkel verdrag tusschen Frankrijk en de Vereenigde Staten. Toch bestaat er nog verschil van mee ning, dat moet worden opgelost. Frankrijk heeft ten eerste het standpunt ingenomen, dat het verdrag eerst door de Vereenigde Staten en Frankrijk moet worden getee- kend en dan aan de andere groote mo gendheden moet worden voorgelegd. Deze weg lijkt den Vereenigden Staten niet ge schikt, daar een verdrag, dat voor Frank rijk en de Vereenigde Staten aannemelijk is, dit niet noodzakelijkerwijze ook voor de andere groote mogendheden behoeft te zijn. Kellogg stelt daarom nogmaals voor, te voren overeenstemming tusschen de groo te mogendheden tot stand te brengen, welke voorloopige overeenkomst de basis zal zijn voor een „veelzijdig verdrag." Als basis voor de preliminaire besprekin gen ban het voorstel van Briand van Juni 1927 dienen. Daarnaast bestaat verschil van meening over de soort van oorlog, waarop het ver bod betrekking zal hebben In het eerste ■Fransche voorstel was geen beperking tot „aanvalsoorlog" opgenomen. Eerst in het antwoord van Briand van 5 Januari is deze beperkende bepaling opgenomen. Kellogg merkt dan verder op, dat hem niet bekend zijn de redenen, welke de Fransche regeering aanleidmg tot verande. ring van haar eigen voorstellen hebben ge geven. Hij hoopt echter dat deze redenen niet van beslissende beteekenis zijn en dat alle soorten van oorlogen zonder eenig voorbehoud onderwerp van de overeen komst zullen zijn, waarover gezamenlijk met de andere groote mogendheden moet worden beslist. Indien de Fransche regeering dezelfde meening is toegedaan, dan stelt de regee- Ting der Vereenigde Staten voor, tot de regeeringen van Duitsehland, Engeland, Italië en Japan een gezamenlijke mededee. ling te richten onder bijvoeging van het voorste] van Briand en van de tusscnen de Fransche en Ainerikaansche regeering plaats gevonden briefwisseling. Het spreekt vanzelf, dat de voorloopige onderhandelingen de betrokken groote mo gendheden, die daar aan deelnemen, niet mogen binden. Hoe Frankrijk hierop zal reageeren 1 Het wordt langzamerhand geprest tot toege ven. Een toegeven, waarvan de Fransche pers reeds zegt, dat dan weer een formule zal worden geteekend die slechts theoreti sche waarde heeft De Gezantenraad heeft de aandacht van den Volkenbond gevestigd op de conclusies van een rapport over Bulgarije, waarin herhaalde schendingen geconstateerd wor den van de nieuwe militaire wetten, voor namelijk van de wet betreffende de recru- •teenng en de organisatie van het leger. Het schijnt verder, dat een herziening van het artikel der Bulgaarsche constitu tie betreffende den verplichten wapen- dienst nog niet heeft plaats gehad. DUITSCHLAND. Gesslei's heengaan Program der Duitsch-nationalen Be zuiniging in Beieren. Het ontslag van dr. Gessier als rijksweer- minister, reeds vaak aangekondigd, is nog vrij onverwacht gekomen. Dr. Gessier, die kort na elkaar zijn beide zoons en eenigen lijd geleden zijn moeder heeft verloren, is zoo sterk gedeprimeerd, dat hij zich niet langer in slaat acht zijn departement te leiden De campagne, die door de pers der linkerzijde tegen hem werd gevoerd en die sinds eenigen tijd weer krachtig is toege nomen, schijnt veel te hebben bijgedragen tot het besluit van den minister om zich "uit het politieke leven terug te trekken. Er zouden van verschillende zijden pogingen zijn ondernomen om dr. Gessier te bewegen op zijn besluit terug te komen, maar d^ze pogingen hieven zonder succes. Dr. Gessier zou zoowel lichamelijk als psychisch totaal uitgeput zijn. Over den opvolger wordt natuurlijk reeds druk gesproken. Van bevoegde zijde werd de „N. R. Ct." verzekerd, dat een der andere ministers uit het tegenwoordige kabinet zal worden uit- genoodigd tot aan de verkiezingen de porte feuille van verdediging te lieheeren. Daar er wellicht bezwaren zullen worden geop perd, dat aan het hoofd van een zoo belang rijk departement slechts een waarnemend minister zou komen, zal worden getracht dr. Gessier le bewegen met verlof tc gaan; hij is dan niet demissionair en niemand kan er dan bezwaar tegen hebben, dat iemand anders de belangen van de rijks- weerbaarheid behartigt. Indien men mocht besluiten een nieuwen minister van verde diging te benoemen, zal het niet gemakke lijk zijn den juisten man te vinden. Er wor den verschillende namen genoemd van menschen, die eventueel als opvolger in aanmerking zouden komen, Scholz, von Kardoff en de gewezen admiraal Brüning- haus, die reeds vaker bij een crisis voor de portefeuille van verdediging is genoemd. De eerste heeft echter reeds bedankt. Gessler is de rijksminister met het hoog ste aantal dienstjaren. Toen hij van Nuern berg, waar hij burgemeester was, naar Ber lijn verhuisde, stond hij bekend als over tuigd democraat en republikein. Geleidelijk heeft men echter bij de partijen van links bewezen, dat men weinig vertrouwen in de democratisch-republikeinsche overtuiging van den minister stelde. Het kan in tusschen ook door de tegenstanders niet worden ont kend, dat hij veel verdienstelijken arbeid heeft geleverd. Gessler heeft ongelooflijke moeilijkheden moeten overwinnen, voor hij er in slaagde de orde en de eveneens zeer verzwakte discipline bij de rijksweerbaar heid te herstellen. Graaf Wertarp heeft te Kassei het poli tiek standpunt der Duitsch-nationalen uit eengezet. Ten aanzien van het bezette gebied luidt dit: onvoorwaardelijke, afgeheele ontrui ming, zonder eenige compensatie. Spr. verklaarde zich voorts met nadruk tegen een Oost-Locarno en beweerde dat Polen streeft naar vermeestering van Dan zig en Oost-Pruisen. Wij moeten vervolgde graaf Weslnrp dezen zomer een regeering hebb.en die in staat is onderhandelingen te voeren en dat zou niet mogelijk zijn als de verkie zingen voordien werden gehouden. De par tijen der huidige coalitie hebben zich op elkaar ingesteld en zullen dat blijven doen. De Duitsch-nationalen zijn bereid het christelijk karakter van de simultaanschool zooveel mogelijk te beschermen. Zij zijn verder geneigd, met den dezer dagen gestichten bond tot vernieuwing des rijks samen le werken, maar zij wijzen de gedachte van den unitarischen staat met nadruk van de hand. evenals de verande ring van Pruisen in een rijksland. Daaren tegen zijn zij voorstanders eener verster king van het gezag van den rijkspresiderit, die tevens Pruisisch staatsminister moet zijn, en zij willen het thans bestaande dua lisme tusschen het rijk en Pruisen uit den weg ruimen door een personeele unie van de ambten van rijkskanselier en Prui sisch eerste minister. De Duitsch-nationalen, zeide graaf Westarp tenslotte, moeeten zich ten doei blijven stellen, zoowel in het rijk, als in Pruisen deel uit te maken van de regee ring. Het wetsontwerp over de „staatsvereen- voudiging" in Beieren is bij den Landdag ingediend. Bij vele ministeries moet voor 1 April 1933 het aantal loontrekkenden met minstens 10 pCt. tegenover 1926 verminderd worden. In totaal valt in de eerstkomende 5 jaren op de opheffing van 2500 3000 bezoldigde posten te rekenen, wat per jaar een bespa- rinir van ongeveer 17 millioen rijksmark uit maakt. FRANKFITK. Petroleum concessie. Briand heeft in de petroleumcorrunissie de Fransche petroleumpolitiek uiteengezet. Hij wees op de pogingen van Frankrijk om de controle te verwerven over ravitail- leeringsbronnen in Roemenië, Polen en Albanië en kondigde de aanstaande onder. teekening aan van een definitieve over eenkomst met Amerika en Engeland, waar door Frankrijk in staat zal zijn om de pe troleum zelf (e exploiteeren op een voet van gelijkheid met de Angel-Saksische maatschappijen Volgens een nader bericht betreft het accoord het petroleumgebied van Mossoel. ENGELAND. Reqeeringswijzigingen Het Prayer-book. Er zijn eenige wijzigingen van onderge schikt belang in het ministerie aangekon digd, waarvan de belangrijkste zijnde be noeming van Williams tot parlementair secretaris van de Board of Trade, in de plaats van Chadwick, die zijn ontslag in diende; van King tot parlementair secre taris voor mijnwezen in de plaats van Lane Fox, die eveneens aftreedt en van Duff Cooper tot financieel secretaris van het departement van oorlog in de plaats van Commodore King. De bisschoppen der Anglicaansche KorK hebben een ander ontwerp aangenomen voor een nieuw Prayer Book. Zooals men weet, is het eeuste ontwerp indertijd door het Lagerhuis verworpen. Het nieuwe ontwerp zal zoo spoedig mo gelijk aan de Anglicaansche assemblee en het parlement ter goedkeuring worden voorgelegd. VEREENIGDE STATEN. Coclidge naar Havanna Het vlootprogram. Coolidge is naar Havanna vertrokken om het Pan-Amerikaansche congres te openen. De onderstaatsecretaris van marine deelde mee, dat nog dit jaar een supple mentair crediet van het Congres gevraagd zal worden om een begin te maken met de uitvoering van het vlootprogram van 725 millioen dollar. Er is dus wel haast bij RUSLAND. Gebrek aan voedsel. Het botert niet met de graanlevenng door de boeren en dientengevolge doet zich voe len een gebrek aan voedsel, dat zich ook uitbreidt tot andere waren als vooral boter eieren, kaas, aardappelen en grienten. Te Moskou moeten reeds eenige winkels ge plunderd zijn door het volk. Scherp blijft de regeering optreden tegen z.g. ha^nstera-ars, jlJ kan ze toch niet baas worden. De vaatste di-ie dagen zijn ruim 100 kooplieden door de Gepeoe gear resteerd. BUITENLANDSCH GEMENGD. KAZERNEBRAND. In de artilleriekazerne te Ostrow-Lom- zynski in Polen, heeft een hevige brand ge. woed. Meer dan 100 paarden kwamen in de vlammen om. MIJN-ONGELUK. In de Hedwig-mijn bij Hindenburg wer den drie jeugdige arbeiders door vallend gesteente getroffen. Ze werden zwaar ge wond. Eén hunner kreeg een bekkenbreuk en inwendige kwetsuren, waaraan hij na zijn opname in het ziekenhuis stierf. Beide anderen verkeeren in levensgevaar. STELLING INGESTORT. Bij de Rheinische Linoleumfabriek fe Bedburg, is een stelling ingestort van 15 M. hoogte, verscheidene daarop arbeidende werklieden meesleurend. Een hunner stierf onmiddellijk, een ander verkeert in levensgevaar. DE „GORILLA-MAN" GEHANGEN. Earle Nelson, genaamd de gorilla-man, veroordeeld wegens 24 moorden in de Ver eenigde Staten en Canada, is gisteren opge hangen. DE MIJNRAMP IN COLUMBIA. Alle mijnwerkers, die Dinsdag in de mijn bij Cali in Columbia bedolven waren, zijn gered. REVOLVERAANSLAG. Te Uskub heeft een jonge vrouw van vlakbij meerdere revolverschoten gelost op 'n gercchterlijk beambte bij de prefectuur, die zwaar gewond werd. De onmiddellijk door de politie gear resteerde vrouw verklaarde, dat zij Mara Bulieff heet en uit Tetowo (Zuid-Seryië) afkomstig was. De „Pravda" gelooft, dat de aanslag het werk is van een pro-Macedonisch revolu- tionnair comité, wijl Mara Bulieff met een Bulgaarsche handwerker gehuwd' is, sinds meerdere jaren in Bulgarije leeTde en kor ten tijd vóór het plegen van den aanslag naar Uskub is gekomen. PROF. DE SAVORNIN LOHMAN OVER DEN POLITIEKEN TOESTAND. Herstel der coalitie? De Chr. Hist. Unie heeft haar ge dragslijn nog niet vastgesteld. Het is van belang, te lezen, wat prof B. C. de Savornin Lohman op een 'vergadering in Middelburg heeft ge zegd over de houding der Christelijke Historische Unie ten opzichte van het her stel. Wij ontleenen hieromtrent aan een verslag in „De Nederlander" dat spreker voorop stelde dat de Unie haar gedragslijn voor de naaste toekomst nog niet heeft vastgesteld zoodat spreker niet meer kon geven dan een persoonlijke opvatting. Waar deze opvatting i.itusschen om en nabij zal weergeven wat men denkt in de Unie is zij echter ongetwijfeld van belang. Spreker wijst aldus „De Ned." op het onbevredigende van de bestaande poli tieke verhoudingen, die geleid hebben tot het optreden van eei. extra-parlementair zakenkabinet en stelt dan de vraag of er een politieke combinatie denkbaar is die geschikt zou ziin als basis voor een par lementaire regeering, zich daarbij afvra gend, welke combinatie dan de meeste kans levert voor de doorwerking der Chr. Hist. L :r.jelen in het staatsbestuur. De tegenstelling democratisch-conserva- lief, die aan de gedachte der Roomsch-roode werking ten gronde ligt, kan ons uiter aard niet bekoren. De geschiedenis van 1891 is in dit opzicht leerzaam. Ook ver zet zich ons beginsel tegen die anti-these, dio ook met het karakter van een ware „volkspartij" als de onze in strijd is. Bo vendien zou door een dergelijke oplossing verwarring gesticht worden vooral onder de christelijke arbeiders. En roomsch-roud zal zekere groolere gevaren opleveren voor het Proleslantsch karakter onzer natie dan de oude coalitie. De S D. A. P. staat vol komen onverschillig tegenover deze qua-'sbe en ook de V.D. partij ruilt bijv. graarne *t gezantschap in tegen een radicaal deside ratum. Oplossingen zonder de R.K. zijn a'liwj denkbaar in den vorm van minderheids- co.ubinaties, die een uiterst willekeurig ka rakter dragen en te z.zak alsmede inner lijk te voos zijn, om een krachtige parle mentaire Regeering voort te brengen. Mm make zich dus geen illusies over lw samenwerking van C. H., A. R. en Vrijh.- bond of V. Dcm. Als men een parlementaire Regeering wil, is de beste oplossing herstel der recht- sche samenwerking. Men vreest daarvan versterking van de macht van Rome in vergelijking met den tegenwoordigen toestand. Volgens spr. ten onrechte. Is Rome voor het voetlicht, als deel eener parlementaire coalitie, openlijk verantwoor delijk voor het gouvernement, zooveel „ge vaarlijker" dan Rome achter de schermen? Spreker ontkent dat; een zoo krachtige partij, en dat geldt vooral van de R.K., za' altijd zeer veel invloed hebben bijv. op be noemingen, ook als zij officieel builen de Regeering staat. De recente en oudere prak tijk bevestigen dat. Toch is ook voor Rome de coalitie van belang, maar om redenen die met het Pro- teslantsch karakter der natie niets te ma ken hebben. Mar Rome wenscht herstel, èn omdat sommigen inderdaad affiniteit ge voelen met de prote9lansch-christelijke par tijen, èn omdat de bestaande toestand op den duur lot een verbrokkeling der R.K. Staatspartij zou kunnen leiden, die intus- schen in geen enkel opzicht het Protestan tisme ten goede zou komen. Nog steeds is er veel dat de christelijke partijen vereenigt. Er is veel verschil, bij de linksche partijen trouwens niet minder. Maar er blijft meer dat vereenigt. Zelfs misschien meer dan vroeger. Uit de laatste algemeene beschouwingen over de staatsbegrooling blijkt, dat er bij de drie partijen zekere neiging i9 tot herstel, al zal men. gelijk dr. de Visser terecht zeide. niel9 moeten forceeren en al zal men voor- loopig niet verder kunnen gaan dan het aan- kweeken van een gezindheid Spr. spreekt verder over de wijze waarop eventueel de samenwerking zou kunnen worden hersteld Niet door programma's van actie en een vast accoord vóór de stembus. Onze beginselen verdragen zich daarmede niet. Wel door bereidverklaring tot medewer king. als na den uitslag der verkiezingen een oplossing in dezen gepst wordt beproefd Het liefst natuurlijk onder prntestantschp leiding en het ligt voor de hand dat het Regeerings program, waaromtrent uitpraard overleg wordt gepleegd, niet moet bevatten wat met ons beginsel in strijd is en ernstig met onze wensc.hen moet rekenen. Sprpker eindigde met te verklaren, dat voorbereiding tot gezonde poh'tieke toestan den zal moeten aanvangen in dp parlijen zelf en dat de tegenstellingen met verwante partijen niet noodeloos moeten worden ge accentueerd. MGR. HAYASAKA. De eerste Japansche bisschop naar ons land. Den 19den Januari zal de Japansche bisschop, Z. D. H. Mgr. Ilayasaka van Na gasaki, vergezeld van Mgr. Olichon, uit Parijs, een bezoek brengen aan ons land. Den 20sten Januari zal Mgr. Hayasaka, volgens het „Hgz.", een bezoek brengen aan Z. D. H. den aartsbisschop van Utrecht, BUITENLAND. Kellogg's antwoord aan Briand over de vredesvoorstellen gepubliceerd, (le Blad). Gebrek aan levensmiddelen in Rusland. (le Blad). BINNENLAND. Jhr, mr. dr. H. A. van Karnebeek be noemd tot Commissaris der Koningin in Zuid-Holland, (Laatste Berichten). Op de lijn AmsterdamRotterdam sal een proef worden genomen met electrische loco motieven voor goederenvervoer. (Binnenl. 3de Blad). De heer Van Lear Black zal per K. L. M. vliegtuig met Geysendorffer en Scholte ala piloten, van Londen naar Kaapstad en terug vliegen. (3e Blad). Invoering van revisie bij de militaire rechtspraak is in overweging. (3e Blad). den 21sten Januari aan Mgr. Diepen, bis schop van Den Bosch, en den 24sten Januari aan Mgr. Hopmans, bisschop van Breda, MAG. G. DE LANGEN WENDELS O.P. De toestand van prof. mag. G. de Langen Wendels O. P. is, naar men ons gister avond uit Nijmegen seinde, langzaam vooruit gaande. DE VLEESCHVERGIFTIGING TE NIEUW -VENNEP. Door den kantonrechter te Hoofddorp is de slager J., fce N i o u w-Ve n n e p we gens het bekende geval van vleeschvergif- tiging, veroordeeld tot 3 weken gevange nisstraf. HET DRAMA TE ZUIDWOLDE. R. Rodermond. die wegens doodslag, ge pleegd op D. Wit, to Zuidwolde, door de rechtbank te Assen tot een gevangenisstraf van vijftien jaar is veroordeeld, is van dit vonnis in hooger beroep gegaan. Uitgesproken: G M Heijman, bouwkundige te Lelden; Merelstraat 15: reehfer-comm. mr. G Schol ten, cur. mr D. P. S Meerburg te Teiden. A. Goekoop te Oegstgeest. Kempenaer- slraat 22: rcchfer-rommissaris mr. dr. W. Fick: curator mr. A. W. J. van Vriibergh de Coningh te Leiden. II. den Hertog Jr.. koopman, te Leiden, Lage Rijndijk 28: rechter-comm. mr. C. M. de Kuvper; curator mr. F. H. van der Tas, te Leiden. Opgeheven: N. V. Sigaren- en Sigaretten- en Tabaks- handel v.h. Alb, en J P. de la Rie, te Leiden A. P Paardekooper. te Leiden. DE ST.-FRANCISCUS-FILM. De directie van het Trianón-theater heeft een goede daad gedaan met de vertooning van de St.-Franciscus-film. Dat zülk een film in een bioscoop-theater wordt vertoond stemt verheugend. En het publiek zal dit weten te waardeeren, dunkt ons. Niet aller oordeel over dit filmwerk is hetzelfde. Maar éllen stemmen hienn over een, dat deze film zéér veel moois geeft te zien; dat zq een gang naar de bioscoop ongetwijfeld waard is. Wij herinneren er daarom aan. dat de St.-Franciscus-film tot en met Donderdag in de Trianon-bioscoop wordt gedraaid. HET INT. ASTRONOMISCHE CONGRES TE LEIDEN JULI 1928. Tot liet comité ter ontvangst en regeling van bovengenoemd Congres zijn alsnog toe getreden de heeren: Mr A. Tepe T. S. Goslinga, J. Splin ter, wethouders der gemeente Leiden; mr. P A V Baron Hirinxma thoe Slooten, voorzitter van den Leidsehen Universiteits raad; pastoor P. L. Dessens. deken te Lei den; ds. J. W. Groot Enzerink, voorzitter van den kerkeraad der Ned. Herv. Gom. te Leiden; H. I Cohen. leeraar-6ccretaris der Ned. Isr Gemeente te Leiden, D. Hui- nink, hoofdredacteur „N. L. Ct."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1