19e Jaargang ZATERDAG 3 DECEMBER 1927 No. 5736 e £eicboh& (Bou/fca/n£ )e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling 'oor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal. Jij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, franco per post f2.95 per kwartaal. fet Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné'a ver* •ijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Gewone edvertentlên 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het n dubbele van het tarief berekend. 5 Kleine advertentién, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop fÓ.50 lil nuiroier bestaat uil vijl bladen, waaronder lel Geïllustreerd FEUILLETON. Wij beginnen in dit nummer met een nieuw feuilleton; een mooi en bosiende roman. BSUiTEE&LA^SÏ V Nog eens: de Liturgie. In een artikel van dominó H(ooykaas) b „Het Handelsblad'' lezen we: „Den Roomschen hebben wij niets oin- bent liturgie te leeren, voorwaar 1 Wie een boek kent als dr M. G. Nieuwbarn's „Handboek der liturgie van het kerkelijk jaar" (uiig. J. W. van Leeuwen, Leiden), die voelt hier zwijgend en opmerkzaam als een leerling te moeten rondwandelen in een wereld van hoogkerkelijke, wel ge ordende en gesanctioneerde liturgische practijk. Men behoeft, om dit te verne men, trouwens geen boek op te slaan; een oog in de hallen eener Roomsche kerk en men weet wat liturgische orde is. Een teeken van kracht en verantwoordelijk heidsgevoel bij de Roomsche leiders van onzen tijd daarbij, dat men uit alle macht' er naar streeft, de geloovigen de likirgio te leeren verstaan, de mis te volgen, de Bymbolen te kennen. Al zullen de onnoozele koorknaapjes-misboekjes met fonetisch ge speld Latijn óók wel blijven beslaan, ter aanschouwelijke voorstelling van veel on begrijpelijk gebleven kerkwijsheid. Maar voorzeker hebben wij op liturgisch gebied ,de Moederkerk niets voor te houden" De opmerking over de „Koorknaapjes- Misboekjes" begrijpen we niet goed. Overigen nemen wij gaarne nota van den eerbied, dien de schrijver klaarblijkelijk heeft voor de liturgie in de Katholieke Kerk In zijn verder pleidooi voor invoering vaD liturgie in de Protestantsche Kerken zegt hij o m.: „Bij Allerzielen stel ik voor dien ouden en sprekenden naam te houden, maar 't, in aansluiting bij Duitsche zede, te vieren op den laatsten Novemberdag,, dit èn ter onderscheiding van Roomsch Allerz elen èn om deze plechtigheid op behoorlijken afstand te houden van Hervormingsdag''. Mogen wij nu nog 'ns opmerken, dat de liturgie in de Katholieke Kerk niet is een bevrediging voor een min of meer vaag voelen, maar een uiting van en een heen wijzing naar een vast-staande en klaar- geformuleerde waarheid. Zoodal dus bv. de Allerzielen-liturgie in de Katholie ke Kerk gegrond is op geloofswaarheden: Gemeenschap der Heiligen, kracht van het gebed, bestaan van hel Vagevuur. Wij merken dit op omdat klaarblijkelijk bh alle waardeering voor de liturgie in de Katholieke Kerk van Protestantsche zijde er toch is een misvatting omtrent 'dezer inhoud en bedoeling. V Onze gemengde natie. In „De Gids'' bespreekt professor Hui zinga de nieuwe Vondel-uitgave waaraan, naar men weel, de Katholieke Vondel kenners Slerck, Moller, De Klerk en pater Molkenboer meewerken. Naar aanleiding van dit overwegend aantal Katholieke medewerkers verklaart tlr. Huizinga: „Rooinsch Nederland heeft zijn erfdeel opgevoerd. Dat is geen kwestie van ker kelijke politiek, maar, als men het zoo noemen mag, van cutureele vindicatie. Het beduidt niet louter de aanspraak dat ka tholieke Nederlanders Vondel het best kun nen verklaren, nog minder, dat Vondel al leen aan het katholieke Nederland zou toebehooren. Het houdt, als ik mij niet vergis, de these in, dat onze gebeele zeventiende oeuw, in tal van opzichten, veel roomscher is geweest, dan vroeger overheerschende protestantsche interpretatie onzer geschie denis ook maar had kunnen vermoeden, laat slaan toegeven. Niet alleen wat zielen tal betreft, maar in haar heele wezen". Wij citeeren hier prof. Huizinga, om dat in dit citaat stelling wordt genomen tegen de onware bewering waarop wij ook nog pas enkele dagen geleden weer Ds wezen dat Nederland een protes tantsche natie zou zijn. Do 'eit e n zijn met deze bewering in Strijd, aan alle kanten. t Is goed, dat zulks ook 'n* door een Piet-Katholiek wordt gezegdl Volkenbond DE ONTWAPENINGSKWESTIE. Geen frases maar daden. Krachtige rede van een Serviër. De radicale Russische knuppel in het hoenderhok der Geneefsche ontwapena- ren heeft wellicht toch eenig nut gehad. Want gisterochtend hebben de gedelegeer den voor het eerst een diplomaat gehoord, die den brui gaf aan de versleten po'i- tieke gemeenplaatsen en juridische ge leerdheden, en het gansche veiligheids- en ontwapeningspTob'eem beschouwde in do termen der tegenwoordige po'it'eke verhoudingen in Europa. De Serviër Mar- kovitsj bestond dit waagstuk. Tegen alle beleefdheidsregels in. die de staatslieden te Genève ertoe brengen om zelden de dingen bij hïm naam te noemen, haalde hij als voorbeelden van gevaarlijke noodza- ke'ijke kwaden de Servisch-Fransche en Ita'iaansch-Albaneesche verdragen aan. De tot dusver gevoerde discussies noemde deze vertegenwoordiger van een staat, die blijkbaar een nabij gevaar vreest, openlijk academisch. Van bet recht, dat men te Genève zoo gaarne zoekt, wilde hij dat het formuleer'ng zou geven aan de poli tieke werkelijkheid De tegenwoordige po litieke werke ijkheïd nu achtte hij al'er- minst opwekkend, maar verbetering daar in kon volgens hem slechts met politieke middelen en niet met schoone jurid'sche formu'es worden teweeggebracht. De Serviër wilde de taak van de n;euwe commissie voor veiligheid en arbitrage in de eerste plaats aan po'itici toevertrou wen Hij erkende ruiterlijk dat hot Ser- visch-Fransche verdrag was ges'oten om dat geen der beide naties blijkhaar vol doende vertrouwen stelt in de veiligheid, die de Volkenbond theoretisch heet te waarborgen. Waarom? Omdat n;emand weet in hoe verre de Bondsleden bereid zijn 't Bonds- pact met al hun macht, te steunen en te handhaven. Sarcastisch liet Markovitsj doorschemeren dat de Bond niet a'leen tegen de kleine, maar ook tegen de groote staten, die hun boekje te buiten gaan, moet durven optreden. Laat de Vo'kenbond aan de staten vier kant vragen of zij elkander willen nopen om het Pact te gehoorzamen in plaats van aan een comité op te dragen ontwij kende oplossingen te vinden. Laat de Bond den staten vragen of zij verplichte arbi trage willen aanvaarden voor al'e inter nationale geschi'len En met een stillen aanval op bet Italiaansch-A'baneesch ver drag vroeg Markovitsj ook nog ironisch of ahe losse veilighe:ds- of arbitragever dragen klakkeloos binnne bet Bondskader moeten worden goedgekeurd en of er geen verdragen zijn, die met in overeenstem ming te brengen zijn met het Bondspact, dat in art. 20 de vernietiging van zulke verdragen bedoelt. Het was een gedurfde rede, die de be langrijke vraag nog eens scberp aan de orde ste'de. dat het nu hoog tüd wordt om uit te maken of het Bondspact werkelijk iets waard is en precies hoeveel Aange nomen dat het Bondspact het max:mum is wat op het oogenbbk in de internatio nale diplomatie verwezen'ijkt kan wor den, dan kan de nauwkeurige waardebe paling daarvan leiden tot een balans der vei'igheid, zooals Boncour het noemde, waarna men z:en kan of in dien toestand vermindering van bewapening mogelijk is. Opdracht aan mr. Rutgers. Het debat, dat na deze rede van Mar kovitsj volgde, heeft geleid tot het aanwij zen van rapporteurs, waaronder de Ne- derlandsche gede'egeerde mr. Rutgers. Deze laatste moet in eersten aanleg aan wijzen, welke verplichtingen de Bondsle den door him handteekening onder het Pact eigenlijk op zich behooren te nemen. Veel tijd heeft de heer Rutgers daarvoor niet, want de verzameling der documen tatie door 't Bondssecretariaat zal ver moedelijk pas tegen begin Januari gereed zijn en de commissie zou reeds ha'f Fe bruari willen bijeenkomen om de rappor ten te onderzoeken. Die haast geldt ook voor de tweo andere rapporteurs, de Griek Politis, die het probleem der veiligheid, en de Fin Holsti, die dat der arbitrage zul len voorbereiden. Engelands houding is niet veelbelovend. Dat van de huidige Britsche regeering voor de ontwapening niet veel imliatief te verwachten is, bleek gistermiddag nog eens duidelijk uit de persconferentie van Lord Cushendun met de Engelsche jour nalisten, waarin hij nogmaals betoogde dat Engeland geen nieuwe verplichtingen behalve die van het Bondspact en natuur lijk Locarno, kan aanvaarden, en dat En geland helaas geen voorbeeld tot ontwa pening kan geven omdat het volgens Cushendun reeds naar vermogen ontwa pend is. Deze verklaringen, bomend na het zeer verschillende geluid, dat Lord Cecil na zijn ontslagneming deed hooren, geven niet veel boop op do Britsche bijdrage in de oplossing van bet ontwapeningsprobleem. SANEERING VAN PORTUGALS FINANCIEN. Ingrijpen van den Volenbond. Het secretariaat van don Volkenbond heeft gisteren van do Portugeescho regee ring een nota ontvangen, waarin den Vol kenbond wordt verzocht den financieelen toestand van Portugal te bestudoeren en een p'an vast te stellen voor de saneering der financiën cn het herstel van zijn eco nomisch leven. Frankrijk DE LEGERBEGROOTING. Do kwestie der herhal'ngsoefeningen. Socialisten en communisten in den aanval. De Fransche Kamer heeft zicb gisteren met de oorlogsbegrooting bez'g gehouden De discusises over de begrooting in het algemeen waren voor het grootste deel zuiver formeel, doch in verband met het crodiet, gevraagd voor de oproeping der reservisten, werd de regeering scberp aangevallen. Zooa's bekend heeft de op- roep'ng der reservisten in den afge'oopen zomer in tal van garnizoenen tol ongere geldheden geleid, als gevolg waarvan in sommige gevallen zware straffen zijn op- ge'egd. De socia'isten vereenigden zich met de communisten bij de veroordeeling van 't geheele reservisten-systeem, da.t zij on-eco- nomisch noemden, waarde'oos van mili tair standpunt cn onnoodig ergerlijk voor de reservisten ze f De reservisten, zoo betoogden de sprekers van beide partijen, worden uit hun werk gehaald, vaak zon der over ecnig geld te beschikken, krijgen ontoe/e'kende vergoed'ng voor hun gez n en moeten plichten vervul en, waarvan zij ze f in hot geheel het nut niet inzien, zoodat het n et te verwonderen, is, dat on geregeldheden het gevolg zijn"' De socia'isten stelden een amendement voor. om de credieten voor dit doel te ver mui deren De minister van Oorlog, Painlevé, noemde aanvaarding van dit amendement onmoge ijk, omdat daardoor de oefeningen van reservisten uitgesteld zouden worden tot 1930, terwijl Frankrijk reeds ten achter is met de herhal'ngsoefen ngen der lich tingen 1922 tot 1925. Hij gaf toe, dat het oproepen dor reservisten, hoewl onont beerlijk, nooit populair is geweest. Indien de minister van Bu:ton'andsche Zaken h er was, zoo betoogde Painlevé, dan zou bij U vragen de credieten voor de nationale verdediging royaal aan te nemen, omdat het Fransche leger in dienst staat van don vrede. (Toejuichin gen van vele banken). Alles wat in mate rieel of moreel opz'cht het Fransche leger aantast, is een fout, een misdaad tegen den vrede! De geheele regecring neemt de verantwoorde'ijkheid voor deze credieten op zich Het amendcirenl werd daarop met 338 tegen 198 stommen verworpen. Rusland „Ruslands overwinning" te Genève. Hoe de Sovjets het gebeurde voorstellen. Gisteren werd op alle vergaderingen, die in Rusland werden gehouden, het podium betreden door bijzondere redenaars, d e mededeelden, dat de officieel berichten Uit Genève aantoonden hoe de Sovjet-dele gatie daar reeds groote overwinningen bad behaald op de kapitalistische vijan den. Voor zoover er muziekkorpsen in de zalen waren, werd toen de Internationale gespeeld. In do Sovjet-pers wordt gezegd, dat de relo van Litwinof de gedelegeerden van de bourgeois-staten eenvoudig deed verstom men. Na den eersten slag liet de Sovjet- delegatie onmiddellijk een tweeden volgen door de rede van Loenatsjarski en een der den door de ontwerp-resolutie van Lit winof. Het wordt als een groote triomf be schouwd, dat Litwinof er in geslaagd is, direct bij de opening der conferentie to spreken en dus zijn slagen al direct heeft kunnen toebrengen. De deelneming aan de conferentie heeft zich daardoor gerecht vaardigd en de Sovjet-delegatie kan naar huis terugkeeren, daar zij haar zending reeds vervuld heeft. De Russische pers zegt, dat men onmo gelijk kon verwachten, dat de Sovjet- voorstellen aanvaard zouden worden. Lit winof beeft slechts aan de wereld gede monstreerd, dat de Unie van Sovjet-repu blieken den vrede wensckt terwijl alle an dere staten slechts over den vrede spre ken en oorlog wenschen. Het draadlooze slation to Moskou heeft den arbeiders van de republiek verzekerd, dat 30 November te allen tijde met roode letters in de annalen der geschiedenis op- geteekend zal blijveo. Een handvol bolsje- wiki stond te Genève tegenover de verbon den massa der vertegenwoordigers van de bourgeoisie, doch zij waren vastbesloten om de woorden van vrede en broederschap uil te spreken. China. Chineesche roevers in actio. Kapitein van een Britsch schip gevangen. Uit Hanlcau wordt gemeld: Chineesche roovers hebben een aanval gedaan op het Britsche stoomschip „Siangtan". Zij doodden eenige leden van de bemanning en namen den kapitein gevangen, dien zij slechts tegen een losgeld op vrije voe ten willen stellen. Van het Vaticaan. Mgr. Hcyien te Rome. Het Eucharistisch Congres te Sydney. De bisschop van Namen, mgr. Heylen is te Rome aangekomen en zal tijdens zijn verblijf te Rome met den Paus het pro gram voor het Eucharistisch wereldcon gres te Sydney vaststellen. feede^lamisch Oost-lndië Cholera op Bali. Aneta seint uit Batavia: Er zijn thans op Bali in het geheel tien gevallen van cholera voorgekomen en wel een geval te Singaradja, een te Denpasar cn acht te Babanan. ESMEISLaWD EERSTE KAMER. Na de avondvergadering op Dinsdag 13 Dec. a.s. komt de Eerste Kamer weder in openbare vergadering bijeen Woensdag 14 Dec., des ochtends 11 uur, ter behande ling van verschillende wetsontwerpen, waaronder dat tot nadere regeling van do collectieve arbeidsovereenkomst, tot in stelling van een Postraad, tot wijziging van de Landarbeidersjyet, en het Haring wetje. Het voornemen bestaat na deze open bare vergadering, welke zoo noodig Don derdag 15 December wordt voortgezet, in de afdeelingen te onderzoeken de Hoofd stukken I (Huis der Koningin), Vila (Nat. Schuld) en XII (Onvoorziene uitgaven) als mede de wet op de middelen en verschil lende kleinere wetsontwerpen. BIJZONDERE VRIJWILLIGE LANDSTORM-COMMISSIE ZUID-HOLLAND-WEST. Gisteravond werd in de groote zaal van den Dierentuin een propaganda-avond ge houden von do Bijzondere Vrijwillige Landstorm Zuid-Holland-West.. Op deze vergadering zou dr. J. Th. de Visser, oud-minister van Onderwijs, Kun sten en Wetenschappen, lid van do Twee de Kamer der Staten-Goneraal, als eere voorzitter der Gewestelijke Landstorm commissie Zuid-Hnlland-West worden ge- installecrd. De opkomst was groot. Ook de Prins gaf blijk van zijn belangstelling door een ge deelte van den avond bij te wonen. Onder de verdere talrijke aanwezigen waren de minister van Oorlog, de beer Lambooy; de oud-opperbevelhebber, gene raal Snijders; de commandant van het veldleger, luit.-generaal Muller Massis; do voorzitter der Nationale Landstormcom- missie, generaal-majoor Duymaer van Twist; de gouverneur der residentie, ge neraal-majoor Tnsinger; de gep. luit.-gene raal Weber en Terwisga, vele leden der Staten-Generaal, vele hoofd- en subalter ne officieren. De Koninklijke Militaire Kapel verleen de medewerking. Do bijeenkomst werd geopend door den voorzitter, het Tweede Kamerlid de heer J. M. Krijger Jr. Spr. installeerde vervolgens dr. De Vis ser als eere-voorzitter. Dr. De Visser dankte voor de eer hem bewezen door zij.n benoeming tot eere- voorzitter. Vervolgens hield spr. een rode over de beteokenis van den Landstorm. Daarna was bet woord aan mr. dr. L. N. Deckers, lid der Tweede Kamer, die over de beteekenis der Vaderlandsliefde sprak. Daarna werd het eerste en tweede ge deelte van de Landstormfilm vertoond, waarbij de aanwezigen meerdere malen van hun instemming blijk gaven. Vervolgens was bet woord aan den oud minister mr. Th. Heemskerk. Na een korte pauze werd het derde en vierde gedeelte van do Landstormfilm ver toont. Daarna werd nog bet woord gevoerd door mr. P. Drooglcever Fortuyn. De voorzitter der Nationale Landstorm commissie de lieer L. F. Duymaer van Twist sprak een slotwoord. VERZOEK OM INVOERRECHTEN. Uit de textiel-industrie. Dezer dagen hebben confecliefabrikan- ten te A'dam en R'dam zich met een adres tot de Tweede Kamer gewend met het vcr- HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Een krachtige rede van den Joego-Sla- vischen gedelegeerde. Mr. Rutgers krijgt de vraag te onderzoeken welke verplichtin gen het Volkenbondspact den mogendheden' oplegt. Portugal vraagt den Volkenbond don Portugeeschcn financieelen toestand te wil len saneeren. Hoe de Sovjets het gebeurde te Genève voorstellen. BINNENLAND. Een Schcveningsch logger wordt ver mist. (Gemengde Berichten, 4de blad). Bespreking in de Tweede Kamer over de a.s. be'astingverlag:ng. (4de blad). Adres om verhooging van Invoerrecht door confectiefabrikanten aan de Twcedo Kamer gericht. (1ste blad) ARTIKELEN EN BESCHOUWINGEN Onze letterkundige medewerker S. be gint een beschouwing over Frcrlerik van Eeden. (3de blad). Aja houdt een causerie over de mis daad en haar bestraffing. (3de b'da). Een brief uit Rome over gebeurtenissen op het Vaticaan. (3de b'nd) zoek de invoerrechten voor de produc'cn damesmantels en -japonnon in verband met de dumping van het buitenland be langrijk te willen verhoogen. In bet adres wordt uitvoerig uiteenge zet waarom het mogelijk is, dat voorna melijk de Duitsche industrie naar Keiler- land lean verkoopen en niet enige! oord Dit wordt toegeschreven aan het unifn;ra tarief van 8 pet. op den invoer, terwijl >!e invoerrechten in Dujtschland belangrijk hoger zijn. Koninklijke Besluiten. Poet- en telegrafie. Bij Kon. besluit is benoemd tot ad junct-directeur bij den dienst dor poste rijen J. S. van Gelder, thans hoofdcommies der posterijen eri telegrafie, ori tot ad junct-inspecteur der postoriien en telegra fie M. N. D. Augustijn, thans directeur van het post- en telegraafkantoor te Mid- dolharnis. Weldadigheidsfeest Ned. Bond in Duitschland. Ten bate van den Noderlandschen Bond in Duitschland is Donderdagavond in Ho tel Wiltebrug te 's-Gravenhage oen welda digheidsfeest gegeven, waaraan groote luister werd toegevoegd door do komst van H. M. de Koningin en Z. K. II. den Prins. De N.V. Machinefabriek, Ijzergieterij en Constructiewerkplaatson „Holland" te Bergen op Zoom zal geleidelijk worden stopgezet. Te Arnhem is overleden de heer E. Meyer, directeur van de H. B. 8. met 3 j.- cursus en Iloogero Handelsschool, in den ouderdom van 03 jaar. Onder zeer vele blijken van belang stelling heeft de heer J. C. Peereboom io Haarlem zijn veertigjarig jubileum als di recteur van „Haarlems Dagblad" herdacht. KEBKMIEUWS DE UITVAART VAN PASTOOR SANDFORT O.F.M. Nadat Woensdagavond do Motion voor wijlen pastoor Sandfort, don zoo plotseling overleden herder der Parochie van het II. Hart, in het Klcverpark te Haarlem, wa ren gezongen, hadden Donderdagmorgen de Lauden cn de II. Mis van Requiem plaats. De Metten werden gezongen door den tioogeerw. heer Mgr. M. P. J. Möllmann als Agens; diaken was pastoor J. P. Reijnen- berg; sub-diaken pator A. H. J. Fran.kcn- molen en can tores do kapelaans J. P. A. Brinkman en II. A. G. M. Wennen. De plechtigheid der Lauden word ver richt door den hoogoerw. heer Plebaan L. A A. M. Westerwoddt. Als diaken fun geerde pater Prosper Teunissen, gardiaan ie Maastricht en definilor dor Provincie, als subdiaken pater B. Woolderink. prac- ses te Leidon; als ceremoniaris pater Ezechiol van der Helm. Do Hoogmis van Requiem werd even eens gecelebreerd door den hoogeerw. heer Plebaan, terwijl verder dezelfd. geestelij ken, die bij de Lauden assisteerden, ook assistentie verleenden bij de II. Mis. Do liturgische gezangen werden door een versterkt zangkoor uitgevoerd. In het priesterkoor hadden o. m. plaats genomen de hoogeerw. heer Mgr. M. P J. Möllmann, vicaris-generaal van het Bis dom; do zcoreerw. lieer Th. W. Pichot, se cretaris van het Bisdom, als vertegenwoor diger van Z D.H. don Bisschop van Haar-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1