INGEZONDEN MEDEDEELING
INGEZONDEN HDEEI
VITA NOVA Leverii
lingen van in totaal veel meer dan 100.00CP
in Nederland werkende of aldaar geves
tigd, en een jaarlijkschc trek uit do qolo-
niën en buitenland van gemiddeld nage
noeg 40.000 personen naar Nederland en
36.000 in omgekeerde richting. Tijdens den
oorlog zijn 121.450 personen meer door
Nederland opgenomen dan uit Nederland
emigreerden, dat overschot is in de eerste
jaren na den oorlog blijven bestaan en het
bedroeg op 31 Dec. 1025 nog 127.562 per
sonen. Vóór den oorlog bedroeg het emi
gratiesaldo jaarlijks ongeveer 3000 per
sonen.
De typische landbouwprovincies en
-streken zakten intnsschen geleidelijk in
bevolkingsdichtheid terwijl de industri-
eelo provincies daarin toenamen. Toch
geeft dc landbouw nog aan ruim de helft
van de bevolking werk.
Do kern van het welvaartprobleem ligt
voor Nederland in dc naaste toekomst on
getwijfeld in de uitbreiding van werkge
legenheid in den landbouw. Do economi
sche noodzaak tot emigratie verdwijnt
dan.
Niettemin moet zeide spr. de emi
gratie worden bevorderd ter uitbreiding
van het economische fundament waarop
do Noderlandsche welvaart stevmt. De
Zuiderzee, do Peel, Drenthe, de Wadden
enz., kunnen geleidelijk voeren tot een
uitbreiding aan cultuurgrond van wel
licht 700.000 H.A. naast de ruim 2.000.000
H.A. welke thans als bouw- en weiland in
cultuur zijn. Er blijven dan ongeveer
700.000 II.A. ongevultivccrde gi'onden en
water in Nederland over.
Deze uitbreiding van cultuurgrond kan
voor een periode van 25 A 50 jaar de helft
van het kostwinnersaccres in den land
bouw opnemen, waardoor dan de andere
bedrijven van die helft worden ontlast. Be
vordering van de beschikbaarstelling van
goedkoop bedrijfseredict voor Nederland-
sche ondernemingen in binnen- en buiten
land zou er zeker toe kunnen strekken, aan
onze industrie meer ruggegraat te geven.
Het onderbrengen van de aandeelen onder
het Nederlandsche publiek zou bovendien
de belangstelling voor Noderlandsch fabri
kaat doen stijgen. De uitbreiding van den
landbouw zou, volgens spr., voorts tot dia
ling van dc kosten van het levensonder
houd leiden. Overigens wordt emigratie
aangemoedigd, geregeld en gesteund.
Sprekers rede vond aan het einde lui
den bijval.
Bij de discussie na deze rede voert o.m.
het woord do heer Locrakker, lid van de
Tweede Kamer.
Spr. wijst er op, dat er z.i. geen aan
dacht is gewijd aan de onmiddellijke mo
gelijkheid tot werkverschaffing, met name
ton plattelande. Wordt hiervoor niet met
spoed gezorgd, dan vreest spr. economi
st !c en morcele verwildering.
Den heer Loerakker antwoordt spreker
dat dozen winter wordt doorgegaan met
wat is begonnen op het gebied van land-
culliveering.
Spr. zou willen adviseeren allereerst do
werkloosheid op het platteland in den zo
mer op tc heffen. Do werkloosheid op het
platteland in den winter is meer te be
schouwen als seizoen-werkloosheid, waarte
gen uit den aard der zaak niet veel te
doen is.
Daarna is het woord aan dc-n tweeden
spreker, prof. J. D. J. Aengenent.
Kot emigratte-vraagstuk, bezien
van godsdienstige zijde.
Spr. behandeltHet emigratie-vraag
stuk, bezien van de godsdienstige zijde.
De inleider betoogt, dat het een opval
lend doch te betreuren feit is, dat gedu
rende langen tijd aan de godsdienstig-zeT
delijko zijde van het emigraticvraagstuk
niet die aandacht is geschonken, die wen-
schelijk moet worden genoemd. Voor de
toekomst verwacht spr. de voorziening in
het op dit gebied bestaande tekort aan
wetenschappelijke literatuur van de overal
opbloeiende missic-aetie. Want in de nieu
we werken over missic-wetenscliap wordt
zeer terecht de zorg voor do godsdienstige
en zedelijke belangen der emigranten be
schouwd als een hoogst belangrijk stuk
missiewerk. In dit verband haalde spr.
verschillende citaten aan uit voornamelijk
Duitsche werken, waarna hij tot de conclu
sie kwam, dat, nu de nieuwere missiewe
tenschap ook dezen arbeid gaat beschou
wen al9 te behooren tot haar gebied, men
zeker mag aannemen, dat de opbloeiende
uiissic-actie zich in de toekomst meer dan
voorheen, behalve met de missioneering on
der de heidenen ook met de missioneering
onder de emigranten zal gaan bezig hou
den. Eu dit is, naar spr.'s meening, nood
zakelijk. De gevaren voor godsdienst en
zeden toch voor degenen, die hun vader
land veFlnten hebben, moeten buitenge
woon groot worden genoemd. Het kan ook
slecht anders. Spr. zette uitvoerig uiteen,
hoe de omstandigheden dat medebrengen
en citeerde de meening van verschillende
schrijvers over dit vraagstuk.
De vraag behandelende, wat tot nu too
in ons land gedaan is voor de godsdiens-
tig-zedelijke belangen van emigranten,
meende spr. alleen te kunnen wijzen op
drio instellingen, het St. Joseph-Comité,
voornamelijk werkende ter bescherming
van dc godsdienstige en zedelijke belan
gen van Nederlanders in West-Duitschland,
en het Katholiek-Indisch Bureau, terwijl
bovendien sedert 1925 door de K. S. A.
werd opgericht dc H.-K. Emigvatie-vcr-
eeniging. Spr. gaf een overzicht van de
totstandkoming, samenstelling en werk
wijze van deze instellingen. De laatste
vcroenigiug heeft ten doel: voorlichting te
geven aan R.-K. emigranten en dezen be
hulpzaam te zijn in godsdienstig en econo
misch opzicht.
Vervolgens zette spr. uiteen, dat er veel
1c leeren valt uit dc actie, die in het bui
tenland voor do godsdienstige en zedelijke
belangen der emigranten wordt ontplooid.
Zoo wees bij o.a. op de Duitseho Ra-
phaëlsverein, die reeds gedurende bijna
zestig jaren werkzaam is tot bescherming
van katholieke Duitschc landverhuizers en
vier werkkring zich over honderdduizen
den uitstrekt, ook in andere landen dan
Duitscbland, met name in de groole ha
venplaatsen.
Al kunnen wij in ons land nog niet spre
ken van massale emigratie, toch is het
aantal buitenslands wonende Nederlanders
niet gering. In Luik en omgeving werken
meer dan 1200 Nederlandsche gezinnen, in
Brussel cn omgeving 5 6 duizend Neder
landsche arbeiders. Het totaal-aantal Ne
derlandsche arbeiders in België wisselt in
de laatste jaren van 15 tot 20 duizend en
dat in Frankrijk wordt geschat op plm.
5000. Niet gering is het aantal R. K. emi
granten uit het Zuiden van ons land naar
Canada; het aantal Nederlanders aldaar
wordt geschat op 100 125 duizend.
Spr. zou de R. K. Emigratie-vereeniging
in overweging willen geven, een onderzoek
in ste stellen naar de vraag of voor de Ne
derlanders die in den vreemde wonen en
katholiek zijn, wel voldoende wordt ge
zorgd voor hun godsdienstige en zedelijke
belangen, en zoo noodig middelen te be
ramen om die verzorging op doelmatiger
wijze te doen plaats vinden.
En voorts of het niet op den weg der R.
K. Emigratie-vereeniging zou liggen om
aandacht te wijden aan de R. K. buiten
landers, die over Hollandsche havens emi-
greeren. Verschillende maatregelen ter be
hartiging van hun godsdienstige belan
gen zouden zijn te nemen, zooals spr. aan
toonde. Spr. hoopt, dat men vooral bij
massa-emigratie aan de kolonisatie aan
dacht zal wijden en hij wees in dit ver
band op hetgeen verricht wordt door het
Alg. Ned. Verbond, dat zich reeds gedu
rende ruim een kwart-eeuw krachtig be
moeit met do instandhouding der Neder
landsche beschaving ook in het buiten
land.
Doch vooral uit religieus oogpunt achtte
spr. de kolonie-vorming der emigranten
belangrijk. De moedertaal blijft dan be
houden cn zielzorgers van hun eigen na
tionaliteit kunnen dan onder hen blijven
werken.
Aldus, eindigde spr., kan een basis wor
den gelegd voor toekomstige actie.
Bij de discussie, welke op deze rede
volgde, voerde o.a. het woord rector Kok,
die wees op do emigratie van de dorpen
naar dc steden. Prof. Aengenent was het
met rector Kok eens, dat ook hier een
vruchtbaar arbeidsterrein ligt voor de
vcreeniging.
Na een slotwoord van den voorzitter
word de vergadering gesloten.
DE PLANNEN VAN MIMSTER
SL0TEMAKER DE BRUINE.
Verschenen is de Memorie van Ant
woord betreffende de Begrooting van Ar
beid, H. en N. Hieraan ontleenen we het
volgende
Do Minister vertrouwt dat de bepalin
gen betreffende do arbeids- en rusttijden
van winkel- en verplegingspersoneel 1 Jan.
1929 in werking kunnen treden.
Een wettelijke regeling tot bescherming
van jeugdige personen en vrouwen in land
en tuinbouw is in voorbereiding.
Een regeling betreffende een wekelijk-
schen rustdag -aan toonkunstenaars is in
voorbereiding.
Een voorontwerp van wet betreffende
landsverhuizing is gereed.
HET PAUSELIJK GEZANTSCHAP IN
DEN HAAG.
Verschenen is de Memorie van Antwoord
betreffende de Begrooling van Buitenland-
Bche Zaken.
Hierin lezen we o.m.:
Wat de bestendiging van liet Pauselijke
gezantschap in Den Haag betreft, onder
schrijft de minister gaarne wat door ande
re leden, die zich stelden op het standpunt
van internationale hoffelijkheid, hiervoor
is aangevoerd. Naar aanleiding van het
verband, door eenige leden gelegd tusschen
de ten vorigen jare gevallen beslissing no
pens het Nederlandsche gezantschap bij
het Vaticaan en het Pauselijke gezant
schap in Den Haag, wordt overigens in
herinnering gebracht, dat de Pauselijke in-
ternuntiatuur reeds bijna een eeuw onon
derbroken hier gevestigd is.
Uitvoering der Haringwet.
Op 1 Mei 1928 in werking!
Uit goede bron verneemt het Corr. Bur.,
dat het m de bedoeling der Regeering ligt-,
de Haringwet 1927, indien het ontwerp van
wet ook door de Eerste Kamer wordt- aan
genomen, op 1 Mei 1928 in werking te doen
treden.
Diploma kraamverpleging.
De St.Ct. bevat het Kon. besluit waarbij
bepaald wordt: A. In den aanhef van
voornoemd, gewijzigd besluit wordt in
plaats van „worden" gelezen „wordt". B.
In de plaats van het bepaalde onder 1 en
2 van voornoemd besluit wordt gelezen:
„1. een bewijsstuk, uitgereikt aan hen, die
een examen hebben afgelegd volgens een
door onzen minister van arbeid, handel en
nijverheid vast te stellen programma en
die in een door onzen voornoemden minis
ter erkende kraaminrichting, kraamafdee-
ling van een erkend algemeen ziekenhuis
of in een door onzen minister, voornoemd,
aan te wijzen erkend algemeen ziekenhuis
zijn opgeleid, op de wijze, door dien minis
ter vast te stellen." O. In do plaats van 3
wordt gelezen 2 en in de plaats van 4
wordt gelezen 3.
Artikel 2. Dit besluit treedt in werking
met ingang van 1 Januari 1929.
Wr'. J. G. Robbers Jr. f
To Haarlem is gisteren overleden. 55
jaar oud, dc heer mr. J. G. Robbers Jr.,
directeur der uitgeversmaatschappij Else
vier. Da teraardebestelling zal Donderdag
middag halfdrio op do begraafplaats te
Heemstede plaats hebben.
Bordenrekken 72l/2ct.
Pijpenrekken 77 cent
Bloemtatels 1.32l/o
Courantenhangers
met koperen opschrift 1.60
Eiken Werkzakken1.85
Parapluiebakken2.95
Theekasten10.25
Groote sorteering:
Schilderijen en Schilderstukken
Vrij Entrée - Vrij Entrée.
HAARLEMMERSTRAAT
130-134
Ingezonden Stukken
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
Notarisbenoeming te Hillegom.
M. d. R.,
In Uw blad van Vrijdagavond jd. schrijft
U onder het benoemingsbericht van den
heer Boddëus tc Sch-edam tot notaris te
Hillegom, dat deze benoeming verwonde
ring wekt aangezien Hi legom voor 55
pet. Katholiek is on ook de Katholieke
plaatsen als Noordwijkerbout en de Zilk
tot het ressort van dit notariskantoor be
hooren Mag ik naar aanleiding daarvan
het vo'gende opmerken:
Hillegom maakt deel uit van het Kan
ton Haar,emmermeer. In dit Kanton zijn C
notarisplaatsen waarvan 2 door Roomsch-
Katholieken en 4 door vrijz nnige nota
rissen zijn bezet. Eén vrijzinnige plaats
dus één van deze 4 was vacant. Moest
daarin nu een R -K. benoemd worden?
Geen sprake van, M. de R zooa's onder
staande cijfers U zullen doen zien
Bij de jongste Statenverkiezingen wer
den in het Kanton Haar'emmermeer uit
gebracht 21685 stemmen, waarvan op de
R.-K lijst 8336, op de Protest. Ghr. par
tijen 8571, op de linksche partijen 4778.
Waar er nu ecu vrijz nn'ge vacature was
lag het toch voor de hand, dat
daarin benoemd wer'd een
Prot. Ghr. man en geen
R K. Dat toeva'lig in de standplaats Hil
legom de meerderheid der bevolking R.K.
is behoefde daarin geen wijziging te bren
gen daar een notaris niet aan een ge
meente gebonden is.
Wat nu Uw bewering over Noordwij
kerbout er toe doet, begrijp ik niet. Deze
gemeente il inderdaad overwegend R.-K.
maar behoort tot het Kanton Leiden, dus
tot het arrondissement Den Haag en do
Hil'egomsche notaris mag da ar dus
geen zaken do en U had beter ge
daan de overwegend protcstantsche ge
meente Haarlemmermeer, waar hij wèl
zaken mag doen, er bij te nemen.
Uw meening, dat in een in meerderheid
R.-K. gemeente de functies door Roomsch
Katholieken moeten bezet worden, acht ik
voorts voor uw eigen standpunt gevaar
lijk. Immers het brengt mede, dat dan in
gemeenten met een protestantsche meer
derheid de functies door protestanten moe
ten worden bezet. Toch zien wij in die ge
meenten ook R.-K. solliciteeren en m. i.
terecht. Ook Uws inziens denk ik. Maar
dan moet U er ook geen aanmerking op
maken, als er eens een protestant be
noemd wordt in een roomsche gemeente.
Een benoeming overigens waarvoor zoo
als bovenstaande cijfers doen zich alle
aanleiding was. Of zou U een verhouding:
3 R.-K. en 3 vrijzinnigen, dus geen en
kel prot. chr. man beter hebben gevon
den?
Hoogachtend,
Uw dw. dr.
T. S GOSLINGA,
Bestuurslid der Anti-Rev. Staten
Kieskring „Leiden".
In de zaak heeft de heer Goslinga ge
lijk; wij erkennen gaarne, dat de
uitgesproken „verwondering" (het stond in
het gewraakte stukje onder Omgeving-
nieuws" wèl heel zwakjes uitgedrukt! kan
worden bestreden?. Natuurlijk, 't zou
gewenscht zijn, als het aangeduide Prot.
Ghr. tekort werd ingehaald door nota
ris benoemingen in meer Protetansch-
getinto gemeenten. Dat zal ook de
heer Goslinga erkennen. En zoo is
die wij nemen het gaarne terug
verwondering, welke werd uit
gesproken, toch wel verklaarbaar.
In Hillegom bezetten de A.-R. (de benoem
de notaris is A.-R.) één van de 13 zetels!
Dat intusscbcn de Prot. Christ, niet op va
catures in andere gemeenten wilden
wachten is echter nóg meer verklaarbaar!
't Spijt ons, dat <le heer Goslinga, toe
gevend aan een neiging om scherp te
zijn, en degenen, met wie hij debatteert,
min of meer pijnlijk te treffen, ons de mee
ning in de schoenen schuift, dat in een
overwegend R.-K. gemeente allo functies
doo» R K moeten bezet worden!
De heer Goslinga weet beter, dat wij
niet zoo benepen en dwaas cn dom zijn.
En onze gerespecteerden en door ons
zeer gewaardeerde Protestantsche mede
strijder houdt het ons ten goede op
één hijzonder feit, op één op zichzelf
staande uitlating, ergens in de courant,
had hij ons zulk een algemeen standpunt
niet mogen toeschrijven. Dat is een
onrecht, hetwelk hij ons aandoet.
"Wij wenschcn gaarne mede te werken
om het tekort, dat de Prot. Chr. par
tijen met ons hebben inzake het bezet
ten van ambten e.d.. te doen inhalen, ook
in gemeenten, waar de Katholieken de
meerderheid vormen. Red.
M. de R.,
Als cr volgens het verslag in de
courant melding is gemaakt, dat de heer
P. de Jong Czn. alhier, een woord van
dank is gebracht voor zijn medewerking
inake de export van aardbeien, wil ik ook
zeer gaarne langs dezen weg eenzelfde
dank brengen aan den koopman-expor
teur S. van Ruiten Azn.. alhier.
Deze heeft ook van begin af aan de
aardbeien geëxporteerd, zoowel per vlieg
tuig als met andere ge'egenhoid en heeft
zelfs het grootste aandeel in de export
gehad.
U, mijnheer dankzeggend voor de ge
schonken plaatsruimte.
N. WAGENAAR,
Dir. R.-K. Yeilingver.
SPORT
VOETBAL.
DI0G. HAARL. VOETBALBOND.
De uitslagen.
De uitslagen van Zondag luiden:
le klasse.
B. Beverwijk: D.E.M.Geel Wit 13
HaarlemR.K.V.Z.Concordia 32
Beverwijk: Bevorw. IISantpoort 11
2 e klasse.
A. Alkmaar: A.R.C.Vitesse 14
Heemskerk: A.D.O.Voorwaarts 41
B. A'dam: R.K.A.V. III—V.V.Z. II 0—10
C. Haarlem: VictrixT.ZB. 33
Haarlem: B.S.S.Santpoort II 52
D. Den Haag: V.A.C.R.I.A. 12
Den Haag: Gr. W. III-G.D.A. II £-3
3e klasse.
A. Castricum: Vitesse IILimmen. 22
B. A'dam: Zwal. IIIConstantius 01
D. Benncbrock: B.S.M.D.E.S. 23
G. Voorburg: Wilhelmus IIA.V.V. 210
H. R'dam: Aeolus IIActivitas 34
Schiedam: S.G.V.Excelsior IV 80
4 e klasse.
A. Heemskerk: A.D.O. IllS.V.W. 12
C. Purmerend: Purmer.De Meer IV 72
D. Bovenkerk: Roda IIV.V.A. III 50
Amsterdam: D.O.S. IVZ.P.C. II 73
E. Haarlem: R.K.V.Z. II—T.Z.B. II 3-5
Haarlem: T.Y.B.B. IIIB.S.M. II 2—1
F. Hillegom: Cone. IIOnze Gez. II 11
J. Den Haag: V.A.C. IIGeel Zwart 12
Olympisch Elftal—Middlesex W.
De wedstrijd, welke het Zondag j.I. sa
mengestelde Olympisch elftal zal spelen
legen do Middlesex Wanderers wordt ge
houden op het U.V.V.-terrein, meldt het
„Hbld.".
ZWEMMEN.
Nieuw wereldrecord van Arno Borg.
Arne Borg heeft te Stickholm het we
reldrecord over 300 M. verbeterd. Hij leg
de den afstand af in 3 min. 3 sec.
GYMNASTIEK.
„Brunhilde".
Dc tombola, welke gearrangeerd is op
dc j.J, gehouden Soiree Dansante van
„Brunhilde" ten bate van de te maken
kosten voor dc training van de Olympische
Spelen, waaraan door een 4-tal dames
wordt deelgenomen, heeft opgebracht
f 120.25.
Een 10-tal dames zal 18 Dec. c.k. deel
nemen aan dc Personeelc Gymnastiek-
Wedstrijden, uitgeschreven door de Rot-
terdamsche Turnbond voor de Kringen
Rotterdam, den Haag, Dordrecht, Gouda
en Leiden. De wedstrijden bestaan uit: 2
brugoef., 1 riugcnoef., 1 oef. horizontale
ladder, 1 paard oef., 2 paardsprongen en 1
oef. hoogrek.
Ter gelegenheid van het 18-jarig bestaan
zal 4 Febr. e.k. een groote Propaganda-
Uitvocring gegeven worden in do Stads-
zaal. Deen6ehc, Duitsclie, Zweeds^he,
Rhytmische Gymnastiek, Volksdansjes en
de Sokolska reeks, uitgevoerd door een
zestigtal dames, komen op het programma
voor.
SCHAKEN.
CapablancaAljechin.
Do 29ste partij is afgebroken na 40 zet
ten. Capab'anca paste de koninginne-
pion-opening toe. Aljechin antwoordde met
denzelfden zet.
Do stand is thans: Aljechin 4, Capa
blanca 2, remise 22, afgebroken 1.
DE OLYMPISCHE SPELEN.
De Brifsche ath!eten komen zeker.
Hoe is de toestand op dit oogenblik in
Engeland betreffende de deelneming aan
do Olympische Spelen (e Amsterdam?
„Atbletiek News" weet daaromtrent het
vo'gende mede tc 'doelen:
De voetballers en hockeyspelers gaan in
geen geval.
Het vertrek der roeiers, boksers en
wielrenners is onzeker. Vermoedelijk gaan
ze ook niet.
Alleen de Engelschc Atbletiek Bond is
vast besloten vertegenwoordigers naar Am
sterdam te zenden.
De Fransche Senaat en de 0. S. 1928.
De Fransche Senaat heeft na een ener
gieke inleiding van Herriot het erediet
van 2.000.000 francs, bestemd voor de deel
neming aan de Olympische Spelen te Am
sterdam, met slechts één stem tegen, goed
gekeurd.
Katholieke Ageit
LEIDEN
Donderdag, Vrijdag en Zaterdai
programma's Patroons:
Volksbond, 89 uur.
Vrijdag tot en met Dinsdag. Teni,
ling Missicnaaiver. Kleine
zaal.
Vrijdag. R.-K. Kiesv. Hotel de Bu(
Notarishuis) 8.15 uur.
ALPHEN AAN DEN R|,
Woensdag. Bestuursraad-vergc,
Oude School, 8 uur.
Vrijdag. 9e Jaarvergadering St.
Dedit, Oude School, 7.3"
Algemeene Ageni
LEIDEN
Woensdag. Hovy's a Capella-koot,
Holl. liederen, Pieterskerk'
Donderdag. Henri ter Hall's revu»
Stadsgehoorzaal. 8 uur.
Vrijdag. Idem.
Zaterdag. Idem.
De avond-, nacht- cn Zondagdii
apotheken wordt van M a a n d a
en met Zondag 20 Nov. a.s
men door do apotheken van de H
H Blanken, Hoogewoerd 171,
502 en D J. van Dricssum, Mare
lefoon 406.
Het dagelijksch gebruik van
voorkomt ziekten, het sterkt tegen z
en_ geeft aan jong en oud kracht en gea
Nonstopvlucht naar Britsch-lnd
De Britsche vliegers Mc. Int
Hinkler zijn hun nonstopvlucht na
begonnen.
De vlucht wordt ondernomen u.
Fokker-eendekker „Princess Xenk
zelfde vliegtuig, waarmede een pq
gedaan over den Oceatfn tc vlieg»
Letteren en Kets
LUCHTVAART
Een geheime vlucht over den Oceaan?
Een bericht van dc „B. Z. am Mittag"
uit New York meldt, dat het stoomschip
„Tsle de France" op haar reis over dea
Oceaan 250 mijlen ten Z. O. van Halifax
een vliegtuig heeft waargenomen, dat op
groote hoogte in dc richting van Amerika
vloog. Men gelooft, dat 't een geheime
vlucht over den Oceaan betreft.
IN DE „RIETVINK".
Een drietal jonge schilders.
Zaterdagmiddag werd in de „R«
een expositie van wérken van een
jonge schilders, Jan Wittenberg,
van den Berg en Marius Adams?
gesteld.
Aan elk der ilric zij eerst een al:
lijk woord gewijd. W i 11 e n b erg
1886 in Den Haag geboren, was li
van de Haagsche academie, onder?
vloeden van Arntzcnius en Konijn
en bestudeerde vooral getrouw
in Zicrikzee, Dordt, Zwarte waal en
Tamelijk sterk lijkt mij in sommige
ken de invloed van Maukes, maar 1
berg dunkt mij innerlijk blijer,
daarentegen de heel diepe bezonkt
die door de dingen heen schouwt
Mankes nog mist Er hangt een s
landschap, ouder een grijsgrauwe
een landschap ver zich strekkend in
telooze eenzaamheid. De kuotwilgei
hun kale doode koppen en oenige
zame kraaien, die er boven wervelt
tonen nog nadrukkelijker de verlat
van dit veld. Dit werk is droefgea
doet aan Mankes denken. Maar t
opmerkten dat hij ons innerlijk bli?
Mankes dunkt, dan denken we voor
de nummers 1, 5, 7 cn 8. No. 1,
leven: een heel blanke tafel, wit, t
een witte schaal met sinaasappel
nog een witte pot. No. 5, een klein
een cactus in een potje, heel fiin,
klaar en mot de uiterste liefde gedat
8, een grootere cactusplant, ieU
misschien dan de vorige, maar t
techniek, zuiver gezien en eindelij
7, tomaten in glas, waarin Will
zich uitnemend colorist toont. Er t
dit werk een weldadige ingetogenbn
rustige bezonnenheid.
Als bij voortgaande studie zijn
zich verinnigt en er nog meer
komt in zijn coloriet, is hij tot. gn»
gen in staat.
Willem van don Berg! et
in 1886 in Den Haag geboren en l
van de Haagsche academie, ondergi
invloeden van Konijnenburg. Mmi
talent heeft zich in geheel andere»
ontwikkeld kwestie van perso
visie. In zijn kleurgeving heriflM
sterk aan de vroeg-HoIlandsche
school. Zijn rood, zijn geel, zijn k
verschillende nuances doet denkö
Breugel. Er is in zijn voorstelling!
de groepeering zijner personen leb
ratiefs, iets dat soms doet denken V
tegeltableau. Wij denken aan zijn
schers, No. 21 en 22, Kind met
No. 25, zijn Ganzenhoedster, No. 1
figuren hierin hebben niet altijd b
gesproken individueelo. Versofc
koppen vertoonen hetzelfde type.
bij Van den Berg geen onmacht zijl
er hangen verschillende koppen van
visschers, waaruit het individueel!
zeer sterk spreekt. Men kijke nf
verweerde van zoo'n kop, waaraf
zeezout en de wind hebben gevrett
die half toegeknepen oogen, verb»
't staren over de zee; men bescbotf
37 portret van een ouden beer. bi'
koppen toont v. d. Berg zich eco
mend waarnemer van physionaój
stukken: Hagedis, Waraan, MaraW
den we heel mooi; eveneens Uil
En evenals bij dc expositie van
de Mesqnita viel het ons op, hoeP
decoratief zoo'n vogel kan zijn. S
zijn toch maar de menschen, die
hunne oogen leeren zien, hoe mooi
de werkelijkheid is, waaraan ffc,J
wijls achteloos voorhij loopen.
Van den Berg heeft in zijn aarf
ging tot het Romantische, wat
kenbaar maakt dan door de
