DONDERDAG 10 NOVEMBER 1927
Ide Jaargang
No. Ö71ö
e <3oufim\t
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
f Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal.
0DIe Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaaL
per post f2.95 per kwartaaL
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
laar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
ilaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
[jpblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
I
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentién 30 cent per regef
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
tl dubbele van het tarief berekend. 2
Kleine advertentién, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
IIHMER BESTAAT DIT TWEE BLADE»-
ivrijheid prijsgegeven!
Protestantenbond heeft verga-
en op die vergadering is er over ge-
i, dat de buitenstaanders in den
uitsluitend iets negatiefs zien. De
D. Hans zeide o.m.:
Aan vrijzinnige zijde legt men tot
iog toe teveel den nadruk op de ne-
jtie. Er leeft in het vrijzinnige Pro-
jstantisme echter ook wel degelijk een
eer sterk positief beginsel. Buiten
landers bemerken het positieve ge-
ukkelijk bij Rome en de orthodoxie,
las voegen ze geregeld toe: wat hebt
pj voor positiefs? Ge zijt hiertegen en
daartegen maar waar zijt ge eigen-
£jk vóór? Dezen menschen moeten we
geschrift in handen kunnen du-
ra, waarbij we kunnen zeggen: daar
it ge het!
hadden het aangenamer gevonden,
vergadering al reeds 'ns gezegd
waarin het positieve van den
Protestantenbond (die. zooals men
heel erg anti Rome is) dan wel
I; we hadden dan onze belangstel-
niet zoo lang gespannen behoeven te
Men had toch wel ineens kim-
jggen: „daar hebt ge het!"
al in werkelijkheid héél moeiliik zijn,
etpositieve, hetwelk de led -nvan
led. Protestantenbond samenbidt, te
En nóg moeilijker, om dan, zooals
wil, dat gemeenschappelijke positieve
sleld dat men het gevonden heeft
leggen in een. de vrijheid bindende
fsbelijdenis".
ook deze vrijzinnigen willen de vrij-
limgrenzen. Wij lezen in het verslag:
Het wordt tijd, dat het vrijzinnig
'rotstantismezijn grenzen markeert.
ipreker wil gaarne van de aanwezi-
j deskundigen hooren, of ze het in
«en met dr. Snethlage eens zijn.' Men
tot iemand als dr. Snethlage
ttnnen zeggen, dat hetgeen hij als
pnnig Protestantisme ofnschrijft
•l het vrijzinnig Protestantisme is
fan ketterij kan men in ideze niet
n, want ieder houdt het recht
ip de vrijheid van eigen opvatting,
Eaar deze vrijheid mag eerst be
rinnen, waar de wegen uiteenloopen
vrijheid van eigen opvatting mag
beginnen, jvaar de wegen uiteen
zoo denken ook de Katholieken er
Met dit groote verschil, dat de
Men een begin-.punt van de vrij-
hebben, hetwelk niet door wisse-
willekeur, doch door een op Gods-
1 berustend onfeilbaar LeeTgezag
vastgesteld.
;hen moet en wil men ook van de
I vrijzinnige Protestantsche zijde bet
der vrijheid prijsgeven. Dè.t is
:waardig verschijnsel!
BUiTEMLAND
Volkenbond
Amerika en de vrije handel.
de slotzitting van de conferentie
h de opheffing der in- en uitvoerver-
ni' Q verklaarden de gedelegeerden der
Kügdo Staten, dat de regeering te
kington nog geen instructie heeft
a geven, de conventie te teekenen.
den grooten afstand is het de re-
niet mogelijk geweest, zoo deelden
s, de snelle vorderingen van de
^atiewerkzaamheden der laatste da-
wodanig te volgen, dat zij reeds heden
pe kon geven tot onderteekening
to gaan.
toterzitting van den Volkenbondsraad.
Voorloopige agenda
gepubliceerd,
gistermiddag door het secretriaat-
50 t den
.pc, uit
'py iele,
Jal van denVolkenbond gepubliceer-
^tloopige agenda der op 5 December
;tl' Ogende 48ste vergadering van den
3: ^bondsraad bevat in totaal 29 pun-
j* voornaamste kwestie wordt ge-
Ijj door de bezwaren van Litauen te-
,;°Ien en de uitwijzing uit Polen van
"tousche onderdanen, die als onder
wijzers en geestelijken aan Litausche scho
len in Polen werkzaam waren.
Voorts bevat de agenda de tijdens de
vorige Volkenbondsraadszitting uitgestelde
kwestie i.z. het Roemeensch-Hongaarscue
conflict betreffende de Hongaarsche op
tanten in Zevenburgen. Ten aanzien van
deze aangelegenheid heeft tot dusverre
nog geen van beide partijen haar stand
punt ten opzichte van het Raadsbesluit
van September kenbaar gemaakt. Verder
komt aan de orde de aangelegenheid van
den in 1912 door de Grieksche regeering
bij de Vulcanwerf bestelden kruiser „Sa-
lamis" en de aangelegenheid der Wester-
platte te Danzig. In deze laatste kwestie
zal de voorzitter van den Raad, Villegas
(Chili) na overleg met -twee juristen op
nieuw advies uitbrengen. Ook staat op de
agenda der komende Raadszitting de
kwestie van een aanleghaven voor Pool-
sche oorlogsschepen te Danzig.
Door den Duitschen Raadsgedelegeerde
zal rapport worden uitgebracht over de
zoo juist geëindigde conferentie van regee-
ringsgedelegeerden voor de afschaffing
der verbden en beperkingen op den in- en
uitvoer, over de benoeming der leden van
den nieuwen economischen raad van den
Volkenhond en over enkele andere uit de
besluiten van het economisch Volken
bondscomité voortspruitende dringende
aangelegenheden.
Duitschland
DE ARBEIDSCONFLICTEN.
Zestig duizend personen in de textiel
industrie uitgesloten.
De poging van den arbiter om het loon-
conflict in de West-Duitsche textielindus
trie langs minnelijken weg bij te leggen,
is mislukt; dientengevolge hebben de
werkgevers het personeel gistermorgen
uitgesloten. Alle textielbedrijven in West-
Duitschland, waaronder ook dat van do
I. P. Bemherg A. G. staan thans stil.
De uitsluiting- omvat een goede zestig
duizend man.
Ook te Berlijn dreigt weer een nieuw
arbeidsconflict. De onderhandelingen over
een loonsverhooging van 15 in de
Berlijnsche ijzergieterijen hebben niet tot
overeenstemming geleid, en er zal thans
onder de metaalbewerkers een referendum
worden gehouden over de vraag of het
werk al dan niet zal worden neergelegd.
In de Berlijnsche ijzergieterijen zijn circa
80.000 man werkzaam.
De herstellingspolitiek.
Een commissie ad hoe.
Het rijkskabinet heeft gisteravond, op
vooritel van den rijksminister van finan
ciën, besloten tot instelling van een oom
missie ter behandeling van de aangelegen
heden, welke met de schadevergoeding
verband houden. De copimissie zal binnen
kort onder voorzitterschap van den rijks
minister van financiën gevormd worden
uit vertegenwoordigers van de betrokken
rijksministeries. Haar zal in voorberei
ding worden opgedragen van alle maatre
gelen, welke in verband met de schade-
vergoedingspolitiek staan.
Engeland
Een rede van Baldwin.
Op het jaarlijksch diner in Guildhall
ter gelegenheid van de installatie van den
nieuwen lord-mayor van Londen was een
schitterend gezelschap van duizend per
sonen aanwezig, o.w. de leden der regee-
ring, vertegenwoordigers uit alle klassen
der samenleving en het diplomatieke
corps.
Sir Austen Chamberlain, die er een
dronk uitbracht op het diplomatieke
corps, zeide, dat de betrekkingen met
alle ambassadeurs en buitenlandsche ge
zanten te Londen van den vriendschap-
pelijksten aard waren.
Baldwin, die op den toast van Cham
berlain antwoordde, zeide, dat hij ter zake
van de buitenlandsche aangelegenheden
optimistisch gestemd was, omdat hij rea
list was. Hij bracht hulde aan den arbeid
der geallieerde landen, die Europa weer
op de been hielpen en aan Frankrijk en
Dutschland crediet verleenden, hetgeen
gunstig is voor him toenadering. Briand
en Stresemann hadden het voorbeeld ge
geven en geheel Europa keek uit, ver
volgde hij, naar die landen, aan welker
grenzen oude vijandschappen hadden be
staan, om te zien, wie do eersten zouden
zijn om dit voorbeeld te volgen.
Het speet Baldwin te moeten verkla
ren. dat hij niet even optimistisch kon
spreken ten opzichte van Rusland. Wij
zochten geen twist met Rusland en zoodra
de Sovjet bereid is zich behoorlijk te ge
dragen en af te zien van elke interventie
in onze zaken, zijn wij genegen Rusland
tegemoet te treden in een geest van libera
lisme, dat onze geheele politiek kenmerkt.
Verder verklaarde hij dat hij hoopte,
dat tengevolge van de besprekingen met
den Egypfcischen premier, een solide
vriendschapsbasis tusschen Groot-Brit-
tannië en Egypte tot stond zou worden ge
bracht.
Baldwin zeide te betreuren, dat hij
geen mededeeling kon doen omtrent een
verbetering van den toestand in China,
wegens het groote aantal regeeringen en
generaals, die elkaar bestrijden.
De regeering heeft gebruik gemaakt van
het bezoek van den Egyptischen premier
voor een volledige bespreking van de be
trekkingen tusschen de beide landen en
wederzijds had men reden tot tevredenheid
nopens den gang der besprekingen.
Spr. hoopte, dat zij den grondslag zou
den hebben gelegd, waarop thans het
sterke gebouw van de Engeléch-Egypti-
sche vriendschap zou kunnen worden op
getrokken.
Baldwin sprak ook nog over de com
missie ter bestudeering der Indische her
vormingen en deed een vurig beroep op
allen, om op te houden met het koesteren
van verdenking en afgunst, met den strijd
tusschen de godsdiensten en dien tus-
scnen Oost en West. Indien wij het vraag
stuk gemeenschappelijk aanpakken met
het vaste besluit om te bouwen aan de
welvaart des rijks, dan zal de commissie
in de historie eenmaal te boek staan als
een instrument voor en een symbool van
een nieuw tijdperk.
Baldwin besloot zijn rede met enkele op
merkingen omtrent den toestand van den
binnenlandschen handel en verklaarde, dat
de vooruitzichten der industrie bemoedi
gender waren dan sedert geruimen tijd het
geval was geweest.
Italië.
Wat is de oorzaak van het Vergaan der
„Mafalda"?
Zeven scheepsofficieren
vormen de commissie van
onderzoek.
De door de Italiaansche regeering. in
gestelde commissie van onderzoek naar do
oorzaak van het vergaan der „Principessa
Mafalda" bestaat uit 7 officieren van de
oorlogs- en hande'smarine. Zij zullen in
het gebouw van de havenpolitie te Genua
bijeengekomen, zoodra de eerste schipbreu
kelingen daar zijn aangekomen. De
scheepvaartmaatschar^ii, de verzekerings
maatschappijen en de lichamelijk en finan
cieel gedupeerden zullen gere.-LUgd zijn
zich op de zittingen der commissie te doen
vertegenwo or di gen
Amerika
Nicaragua en de V. S.
Twee Amerikaansche marine-
soldaten vermoord.
Volgens een telegram uit Managua zijn
twee leden van het Amerikaansche be-
schermingsleger in Nicaragua, een luite
nant en een onderofficier, door een uit
veertig perconen bestaande bende aange
vallen en vermoord.
Eerhersel voor de Roodhuiden.
Ook de Amerikaansche Roodhuiden zijn
thans opgekomen tegen de wijze, waarop
in Amerika geschiedenis wordt geschre
ven. Dit optreden geschiedde op oen groo
te vergadering van Roodhuiden, welke de
zer dagen te Chicago gehouden werd.
Vertegenwoordigers van een aantal
Noordl-Westelijke Indianen-stemmen stel
den den eisch, dat de schoolkinderen bij
de geschiedenisles zouden onderricht wor
den over de heldhaftige rol, die hun voor
ouders in de vroegere geschiedenis van
hun land gespeeld hebben.
De meeste moderne Amerikaansche
geschiedboeken, zoo werd verklaard, stel
len den Indiaan voor als een bloeddor
stig, scalpeerend barbaar, die de blanken
zonder gewetenswroeging martelde en
vermoordde, terwijl de feiten aldus zijn,
dat die vermoorden de onschuldige slacht
offers waren van den landhonger hun
ner eigen blanke broeders, die grond weg
namen zonder de betalen.
Als de geschiedkundige waarheid werd
hooggehouden, zoo boweerde men op het
Roodhuidencongres, dan zou thans blij
ken, dat de stad Chicago zelf gestolen
was van Pottawattomie, een Indiaansch
opperhoofd, wiens achterkleinzoon op het
congres tegenwoordig was.
Moedig den dood in.
Einde van twee Mexicaansche
generaals.
Allé revoluiionnaire generaals, dlio in
de laatste dagen in den staat Vera Cruz
gevangen genomen en geëxecuteerd zijn,
gingen op heldhaftige wijze den dood in.
Een der slachtoffers, generaal Pulido,
vroeg even voor de exeutie een paar pe
sos te leen, die hij beloofde den geldschie
ter te zullen doen teruggeven. Toen hij het
geld ontvangen had, verdeelde hij het on
der de soldaten, die met de executie be
last waren en verzocht hun goed op zijn
hart te mikken. Daarop maakte hij zijn
kleeren los en wees den soldaten precies
aan, waar zij moesten schieten.
Generaal Fenando Reeys, de bekende
opstandeling uit den tijd van Pancho Vil
la, gaf zelf het bevel „Vuren!", toen het
zijn beurt was om gefusilleerd te worden.
BINMEMLAMP-
EERSTE KAMER.
Een aantal ontwerpen afgedaan.
De Senaat heeft gistermorgen een half
dozjjn kleinere wetsontwerpen afgedaan.
Daartoe behoorde het wetsontwerp tot
goedkeuring van een overeenkomst met
„de Schelde" te Vlissingen, betreffende het
verschaffen aan de werf dier maatschappij
van een ruimeren uitgang naar zee door
middel van een door het Rijk te betalen
sluis, waarvoor dan het Rijk zal afkomen
van een onereus erfpachtscontraot met „de
Schelde".
Na cenigo discussie werd dit ontwerp
aangenomen, waarna de vergadering uit
een ging.
INVALIDITEITSWET EN
OUDERDOMSWET.
Verhooging van de loongrens.
Naar wij vernemen zijn een ontwerp van
wet tot wijziging van de Invaliditeitswet
(o.a. tot verhooging van do 'oongrens) en
een wetsontwerp tot wijziging van do
Ouderdomswet om advies aan den Hoogen
Raad van Arbeid toegezonden.
ONZE TAAL.
VEREENVOUDIGDE SPELLING.
Een adres van de vereeniging van
letterkundigen.
Het bestuur van de vereeniging van let
terkundigen, gevestigd te Amsterdam
(voorzitter P. O. Boutens en secretaris O.
Veth) schrijft in een adres aan den Minis
ter van Onderwijs Kunsten en Weten
schappen
dat het, met het oog op het voornemen
van den Minister om eerlang een zekere
mate van vereenvoudiging in de spelling
der Nedcrlandsche taal bij het onderwijs
officieel te veroorloven, er prijs op stelt
zijn mcening dienaangaande (reeds in een
vorig schrijven aangegeven) bij dezen met
klem en met nadruk te herhalen;
dat z.i. aan do bij het onderwijs reeds
in de praktijk ontstane en nog steeds toe
nemende willekeur en onverschilligheid 7.00.
spoedig mogelijk een einde dient te wor
den gemaakt;
dat de ongeveer 60 pet. der Nederlan
ders, voor wie het taai-onderwijs vrijwel
de eenige conigszins afgeronde ontwikke
ling is, bij de bestaande ongeregeldheid
onberekenbare schade lijden, wat nauw
keurig voorgeschreven eischen aan het on
derwijs gesteld, dringend noodzakelijk
maalt*
dat de Nederlandsche schrijvers het van
het grootste belang achten, dat bij het on
derwijs op het eigen karakter der Neder
landsche taal geen enkele willekeurige in
breuk worde gemaakt;
dat volgens het inzicht van bovenge
noemd bestuur voorgeschreven dient te
worden, dat de onderwijzer óf zich houdo
aan de bestaande spellingregels van De
Vries en te Winkel óf zich in zijn vereen
voudiging bepale tot de hieronder aange
geven twee punten;
dat alle andere z.g. vereenvoudigde
schrijfwijzen (zooals „mensenlik' en het
vernederlandschen van vreemdo woorden)
ons voorkomen onverantwoord onnoodig en
ongewenscht te zijn. maar de vereenvoudi
ging nuttig zou zijn inzake de open helde
re klinkers en inzake de geslachten;
dat, wat betreft de open heldere klin
kers de O zich volkomen aan kan sluiten
bij de A en U, zoodat A, O en U in bet
vervolg één groep zonden vormen, waar
voor de regels zouden gelden, die thans
reeds voor A en U in gebruik zojn; dat
de E en I een groep op zichzelf behooren
te vormen om het feit, dat het Nedcr-
landsch, naast open heldere Es en I's, we
melt van open toonlooze E's en I's; dat
het daarvan in de rede ligt om, nu van do
historische schrijfwijze van open heldere
e's en i's wordt afgezien, dat eenige schrijf
wijze te volgen, die het juiste en helderste
taalbeeld geeft, d.i. den versterkten vorm
EE en IE, waardoor de algemeens onmid
dellijke leesbaarheid van het geschreven
woord ten zeerste zou worden gebaat;
dat men dus alle open heldere e's en i's
weergevo door de versterkte letterteekens
EE en IE, behalve wanneer zij voor klin
kers staan en niet den nadruk hebben;
dat, wat het geslacht betreft, zou behoo
ren te worden erkend, dat een menigte
woorden, die door de Vries en te Winkel
als vrouwelijk of manlijk worden aange
geven. hun geslacht hebben verloren en
geslachtloos dienen te worden genoemd;
dat deze woorden in het gebruik allo
gelijkelijk behandeld worden verbogen
met de vormen van het vrouwelijk lid
woord, terwijl zij pronominaal allo manlijk
worden behandeld; men onderseheide dus
naast het onzijdig geslacht, dat geen moei
lijkheden oplevert, het manlijk geslacht
voor die woorden, wier geslacht uit hun
beteekenis spreek^ het vrouwelijk ge
slacht eveneens voor die woorden, wier ge
slacht uit de beteekenis spreekt, alsook
voor enkele steeds vrouwelijk gedachte ab
stracte met do uitgangen -heid, -toit enz.,
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De voorloopige agenda van de Decem-
berziffing van den Volkenbondsraad..
Een uitsluiting in de textiel-industrio
in Duitsch'and, welke 60.000 man omvat.
De Engelsche binnen- en buitenland
sche toestand, uiteengezet door minister
Baldwin.
Een kloosterzuster in New-Yersey redt
68 kinderen. (Buifenl. Berichten, 2do
blad).
BINNENLAND.
Dr. de Visser legde in de gisteren ge
houden zitting van de Tweede Kamer een
belangrijke verklaring af inzake het
standpunt der C.-H. Unie ten opzichte
van de coalitie. (2de blad).
Een ontwerp van wet tot wijziginn van
de Inva iditeitswet (o.a. verhooging loon
grens) en een ontwerp tot wijziging der
Ouderdomswet om advies naar den Hoo
gen Raad van Arbeid. (1ste blad).
Een vergadering door het comité tot be
strijding van den verkoop met cadeaux.
Een adres aan den minister van Ondar-
wijs. K. en W. In verband met het voorne
men. om vereenvoud'ging in de Neder
landsche taal te brengen. (1ste b'ad).
Goederenwagen bij Veenendaa! ont
spoord; botsing bij Eist. Geen persoonlijke
ongelukken. (Gemengde Berichten, 2do
blad).
alle andere niet onzijdige woorden belmo
ren tot do geslachtloozo te worden gere
kend;
dat volgens de meening van genoemd bo-
stuur op deze wijze voldoende wordt tege
moet gekomen aan vermijdbare mooiliik-
heden;
dat wij ten allen tijde bereid zijn de/.o
voorstellen tot in do kleinste onderdeelen
toe te lichten en to verdedigen en hun wen-
schclijkheid te bewijzen;
dat wij tevens U.E. verzoeken om ter
voorkoming van nieuwe moeilijkheden en
wantoestanden in do toekomst een porma-
nenten spellingraad in to stellen, w ia
do Nederlandsche schrijvers, als daarbij
zeer nauw betrokken en van nature des
kundigen. vertegenwoordigd zullen zijn.
TEGEN VERKOOP MET CADEAUX.
Vergadering van het comité tot
bestrijding.
In het Jaarbeurs-restaurant te Utrecht
werd een vergadering belegd door bet co
mité tot bestrijding van den verkoop met
cadeaux, de Kamers van Koophandel, or
ganisaties en firma's, die reeds de gevoerde
actio hebben gesteund.
De vergadering werd gepresideerd door
den heer G J. C. Struyckcn uit Den Haag,
voorzitter van den R. Iv. Middenstands
bond. die mededeelde, dat de heer J. Gor-
ris zich van do Middenstandsbeweging
heeft teruggetrokken.
De heer H. Leemhuis, secretaris van het
comité, wees er op, dat in de circulaire van
September j.l. en in het verslag van het
comité do actie en resultaten zijn neerge
legd van het comité. Spr wenseht thans
de mcening dor aanwezigen te hooren,
want hot comité kan momenteel niet_ vor
der, al was dit alleen maar om de finan
ciën. Thans dringen zich drie vragen op
en wel: le. moet de actie, zooals deze tot
nog toe gevoerd is, worden voortgezet? 2e.
moet de actie worden omgeschakeld in een
richting tot het verkrijgen van wettelijke
maatregelen? 3o. moet do actie worden
stopgezet?
Spr. logt er den nadruk op, dat het co
mité, zooals het thans nog gevormd is, niet
bereid 7>al zijn, elk besluit dat de verga
dering zal ppleggen, uit te voeren. Een
wijziging van liet comité zal dan ook niet
onmogelijk zijn.
Door verscheidene aanwezigen erd
hierna het woord gevoerd over h endcau-
stclsel.
De heer Kropveld uit Den Haag meende
te kunnen constateeren, dat van do actie
van het comité wel invloed ia uitgegaan.
Spr. zou de reeds gevoerdo actie willen
doen voortzetten en verheugt zich er over,
dat de Middenstand heeft ingezien, dat
het hier een volksbelang geldt Voorts pleit
spr. voor oprichting van een permanent bu
reau ter bestrijding van den verkoop met
cadeaux in zijn geheel. Voor het invoeren
van wettelijke maatregelen meent spr.
thans nog geen verzoek te moeten doen.
Do heer Polman uit Arnhem eeft als
middel aan do vergadering in overweging
te besluiten tot oprichting van een groote
nationale vereeniging tot bestrijding van
het cadeau-stelsel.
Wanneor ook deze methode van bestrij
ding mislukt, acht spr. den tijd gekomen
aan den minister een wettelijke regeling te
